در دنیای شگفتانگیز مراقبت از گیاهان و باغبانی، روشها و تکنیکهای بیشماری برای بهینهسازی رشد و بهرهوری وجود دارد. یکی از این روشها محلول پاشی است، عملی که پرسشهای زیادی در مورد آن برای کشاورزان به وجود آمده است. اگر تابهحال در مورد این عملیات، اینکه چیست، فواید آن، چگونه انجام شود و چه اقدامات احتیاطی باید انجام دهید، فکر کردهاید، این راهنمای جامع فقط برای شما طراحیشده است. با خواندن این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان میتوانید از زمان مناسب برای محلول پاشی مطلع شده و اطلاعات مفیدی را در ارتباط با محلول پاشی کودهای مختلف مانند جلبک دریایی برای پسته و زعفران کسب کنید.
محلول پاشی چیست؟
محلول پاشی یک تکنیک باغبانی است که در آن یک مایع، اغلب محلولی حاوی مواد مغذی ضروری، مستقیماً روی برگهای گیاهان اعمال میشود. این روش باعث تقویت سریع مواد مغذی میشود، زیرا برگها میتوانند مواد مغذی را سریعتر از ریشه جذب کنند.
چرا محلول پاشی مهم است؟
محلول پاشی بهعنوان یک روش تغذیه مکمل برای گیاهان شما عمل میکند، بهویژه زمانی که آنها تحت استرس یا کمبود مواد مغذی هستند. در اینجا دلایل حیاتی برای انجام این عملیات وجود دارد:
- جذب سریع مواد مغذی: برگها مواد مغذی را سریعتر از ریشه جذب میکنند و به رفع سریع کمبودها کمک میکنند.
- غلبه بر کاهش مواد مغذی: در شرایطی که pH خاک جذب مواد مغذی را مهار میکند، تغذیه برگی میتواند این مسئله را دور بزند.
- کاهش استرس: در طول دورههای استرس، گیاهان ممکن است برای جذب مواد مغذی از خاک مشکل داشته باشند که این عملیات را مفید میسازد.
نحوه انجام محلول پاشی
محلول مناسب را انتخاب کنید: برای انتخاب محلول مناسب جهت محلول پاشی لازم است به عوامل متعددی توجه داشته باشید. ازجمله این عوامل میتوان به نوع گیاه، عناصر موردنیاز آن و شرایط محیطی اشاره نمود؛ بنابراین ابتدا لازم است که محلول مناسب را طبق شرایط گیاه خود انتخاب نمایید.
محلول پاشی در زمان مناسب: درصورتیکه این عملیات در زمان صحیح انجام نگیرد هیچ سودی برای گیاهان نخواهد داشت؛ بنابراین مهم است که طبق نوع گیاه خود و نوع محلول موردنظر، بهترین زمان را انتخاب نمایید. صبح زود یا اواخر عصر بهترین زمان برای محلول پاشی است تا از تبخیر سریع و سوختگی احتمالی برگ جلوگیری شود.
بهدرستی محلول پاشی کنید: یک غبار ریز را روی سطح برگها اسپری کنید، مطمئن شوید که هم روی و هم سطح زیرین را پوشاندهاید. میتوانید برای انجام بهتر این مرحله از سمپاشهای جدید و مدرن استفاده کنید. با انجام درست این عملیات در استفاده از کودها و درنهایت هزینهها صرفهجویی خواهید کرد.
در هنگام محلول پاشی چه اقدامات احتیاطی باید انجام داد؟
درحالیکه محلول پاشی میتواند مزایای قابلتوجهی داشته باشد، ضروری است که احتیاط کنید:
- اجتناب از استفاده بیشازحد: تغذیه بیشازحد توسط اسپری روی برگ میتواند باعث تجمع نمک روی آنها شود که میتواند به گیاه آسیب برساند.
- گیاهان خود را زیر نظر داشته باشید: مراقب واکنش گیاهان خود به این عملیات باشید. در صورت مشاهده هرگونه واکنش نامطلوب، مصرف را قطع کنید.
- مراقب شرایط محیطی باشید: از سمپاشی در روزهای گرم و آفتابی برای جلوگیری از سوختگی برگ خودداری کنید و از سمپاشی در شرایط باد خودداری کنید تا مطمئن شوید که اسپری روی گیاهان شما فرود میآید.
محلول پاشی بعد از برداشت پسته
محلول پاشی درختان پسته در طول فصل رشد امری بدیهی است که تمامی کشاورزان از اهمیت آن مطلع هستند. اتمام موفقیتآمیز برداشت پسته تنها آغاز آمادهسازی برای فصل رشد بعدی است.
یکی از روشهای مهم در این آمادهسازیها محلول پاشی است، روشی برای تحویل مواد مغذی که میتواند بهطور قابلتوجهی سلامت و بهرهوری درخت را برای سال بعد افزایش دهد.
پس از برداشت پسته، درختان اغلب درجاتی از استرس و کمبود مواد مغذی را تجربه میکنند. برای رفع این مشکل و پر کردن ذخایر مواد مغذی آنها، محلول پاشی کودهایی مانند اسید آمینه و فروت ست (ازت، روی و …) انجام میشود.
این فرآیند شامل استفاده از یک محلول غنی از مواد مغذی بهطور مستقیم بر روی برگ درختان پسته است که امکان جذب سریع مواد مغذی را فراهم میکند. اغلب محلول پاشی فروت ست بعد از برداشت پسته توصیه میشود.
محلول پاشی زعفران
محلول پاشی زعفران، روشی که بهطور گسترده در تقویت و رشد گیاه زعفران مورداستفاده قرار میگیرد. در این روش، از انواع کودهایی استفاده میشود که شامل کودهای NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم)، محلول پاشی کود جلبک دریایی، کود عناصر ریزمغذی (مانند آهن، روی، مس، بر، منگنز و غیره) و اسیدآمینهها میباشند.
این روش کود دهی برای زعفران، فواید بسیاری دارد. ازجمله تقویت پیازهای دختری گیاه زعفران، افزایش گلدهی در فصل بعدی، افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی و تنشهای محیطی، جلوگیری از بیماریهای قارچی، آفات و حشرات، افزایش عطر، طعم و رنگ زعفران، ضخامت کلاله زعفران و افزایش فعالیت فتوسنتزی در گیاه.
معمولاً زمان مناسب برای انجام محلول پاشی زعفران در فصل زمستان است، بهطور خاص در نیمه اول ماه دی تا اواسط ماه زمستان.
برای استفاده از این روش، باید برگ پیازهای زعفران حداقل به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر رشد کرده باشند و در شرایط آرام و بدون باد انجام شود. همچنین، در هر منطقه، زمان این عملیات ممکن است به دلیل شرایط آبوهوایی و اقلیم متفاوت باشد.
زمان و فاصله بین دو محلول پاشی
زمان محلول پاشی و فاصله بین دو محلول پاشی، نقش مهمی در دستیابی به مراقبت موفق از گیاه دارد. بهطورکلی فاصله دوهفتهای بین هر نوبت توصیه میشود که به گیاهان زمان کافی برای جذب مواد مغذی و جلوگیری از اضافهبار مواد مغذی را میدهد.
بااینحال، این فاصله بسته به نوع گیاه، وضعیت سلامتی، محتوای مواد مغذی در اسپری و هدف از محلول پاشی میتواند متفاوت باشد. برای گیاهانی که تحت استرس هستند یا از کمبود مواد مغذی رنج میبرند، محلولپاشی مکرر میتواند مفید باشد.
زمان محلول پاشی نیز بسیار مهم است. صبح زود یا اواخر عصر برای جلوگیری از تبخیر سریع و سوختگی بالقوه برگها، زمانی بهینه است.
همیشه بر واکنش گیاه خود نظارت کنید تا مطمئن شوید که روالی که پیش گرفتید برای سلامت کلی گیاه شما مؤثر و مفید است.
آیا محلول پاشی در شب مفید است؟
همانطور که میدانیم، محلول پاشی، تکنیکی است برای اعمال مواد مغذی بهطور مستقیم به برگهای گیاه و زمانبندی یک جنبه ضروری است که باید در نظر گرفته شود. این سؤال که آیا محلول پاشی در شب مفید است یا نه اغلب در میان باغبانان مشتاق و علاقهمندان به گیاهان مطرح میشود.
درحالیکه شب ازنظر فنی میتواند در دسته دمای خنکتر قرار بگیرد، معمولاً به چند دلیل توصیه نمیشود. اولاً، بدون روشنایی روز، تشخیص اینکه آیا بهاندازه کافی شاخ و برگ گیاه را میپوشانید، دشوار میشود.
ثانیاً، نشستن رطوبت بیشازحد روی برگها برای مدت طولانی در طول شب میتواند باعث رشد قارچ شود که میتواند به گیاه آسیب برساند.
درنتیجه، درحالیکه میتوانید این عملیات را در شب انجام دهید، به دلیل نگرانیهای دید و ایجاد بیماری بالقوه، بهترین زمان نیست. بهترین توصیه این است که به ساعات اولیه صبح یا اواخر عصر که خورشید در اوج خود نیست، پایبند باشید.
از چه کودهایی برای محلول پاشی استفاده کنیم؟
بهینهسازی سلامت و بهرهوری درختان شامل کاربردهای مختلف کودهای مورداستفاده در محلول پاشی است. بیایید برخی از موارد خاص و زمانبندی مربوط به آنها را برای هدایت روال مراقبت از گیاهان شما بررسی کنیم:
محلول پاشی جلبک دریایی برای پسته
کودهای جلبک دریایی منبع عالی از مواد معدنی کمیاب، اسیدهای آمینه و هورمونهایی هستند که باعث رشد گیاه میشوند. بهترین زمان محلول پاشی جلبک دریایی برای پسته اوایل بهار است که برگهای جدید شروع به رشد میکنند. کاربرد دوم را میتوان بعد از تشکیل میوه، معمولاً در اواخر بهار انجام داد.
محلول پاشی کود پتاس
پتاس یک ماده مغذی حیاتی برای رشد گیاه است و مقاومت در برابر بیماری را افزایش میدهد. محلول پاشی معمولاً زمانی انجام میشود که گیاه در مرحله رشد فعال است. برای اکثر محصولات، این در اواخر بهار یا اوایل تابستان است. مراقب باشید زمانی که دما خیلی بالا است استفاده نکنید زیرا ممکن است منجر به سوختگی برگ شود.
محلول پاشی مونوفسفات پتاسیم
این کود سرشار از فسفر و پتاسیم باعث رشد سالم ریشه و بهبود کیفیت کلی محصول میشود. برای به حداکثر رساندن جذب مواد مغذی، آن را در مراحل اولیه تشکیل میوه استفاده کنید. در دورههای رشد سریع یا زمانی که گیاه علائم کمبود فسفر را نشان میدهد نیز استفاده میشود. این میتواند در اوایل بهار تا اواخر بهار باشد، بسته به آبوهوای محلی شما.
محلول پاشی نیترات کلسیم
نیترات کلسیم برای رشد سلولی در گیاهان ضروری است. آن را در مراحل اولیه رشد، معمولاً در اوایل بهار استفاده کنید. درصورتیکه گیاهان علائم کمبود کلسیم را نشان دهند، میتوان یک برنامه دیگر را در اواسط تابستان انجام داد.
محلول پاشی فروت ست
در هنگام تورم جوانه ها، زمانی است که محلول پاشی فروت ست بر روی درختان انجام میشود. این اقدام تأثیر قابلتوجهی بر تمام فعالیتهایی که در طول سال باید توسط درختان انجام شود مانند رویش دوباره، جوانهزنی، گلدهی و تولید میوه دارد.
یکی از ویژگیهای دیگر فروت ست، افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل محیطی مانند آفات، برف، باران و سرما است. علاوه بر این، فروت ست با داشتن عناصر مختلف، تأثیر قابلتوجهی بر خوشهبندی و تلقیح گیاهان دارد و عملکرد محصول را با حفظ کیفیت و ارزش آن افزایش میدهد.
محلول پاشی گوگرد مایع
کود گوگرد مایع بیواگری یک آفتکش کاملاً ارگانیک و حلال در آب است. همچنین، این کود بهعنوان یک عنصر ضروری برای تشکیل پروتئین در گیاهان و درختان شناخته میشود.
با جذب بهتر ریزمغذیها و عناصر پرمصرف از خاک، این کود منجر به افزایش کیفیت محصول ازنظر اندازه و طعم میشود و درنهایت باعث افزایش عملکرد محصول ازنظر کمی و کیفی میشود.
بااینحال، گوگرد میتواند باعث سوختگی گیاه در شرایط گرم (بیش از 85 درجه فارنهایت/29 درجه سانتیگراد) شود، بنابراین بهتر است در هوای خنکتر استفاده شود. این ممکن است در بهار یا پاییز باشد، بسته به آبوهوای محلی شما.
محلول پاشی فولیک اسید
فولویک اسید میتواند تقسیم و رشد سلولی را تقویت کند و منجر به گیاهان سالمتر و قویتر شود. بهترین زمان برای استفاده از اسیدفولیک در مراحل اولیه رشد گیاه، معمولاً در بهار است. زمانی که گیاه شروع به گل دادن میکند، میتوان مجدداً محلول پاشی را انجام داد.
محلول پاشی بر و روی
روی و بور عناصر کمیاب ضروری برای بسیاری از فرآیندهای گیاهی هستند. روی برای عملکرد آنزیم و سنتز پروتئین حیاتی است، درحالیکه بور برای تقسیم سلولی و انتقال قند مهم است.
کمبود روی اغلب در شرایط سردتر و در خاکهایی با pH بالا ظاهر میشود، درحالیکه کمبود بور در خاکهای اسیدی و شنی با مواد آلی کم شایعتر است. برای رفع این کمبودها میتوان از محلول پاشی استفاده کرد.
برای روی، بهترین زمان برای استفاده معمولاً در بهار است که رشد جدید شروع میشود. در صورت تداوم علائم کمبود، ممکن است لازم باشد هر 2 تا 3 هفته یکبار استفاده را تکرار کنید.
برای بور، بهتر است در اواخر زمستان یا اوایل بهار قبل از تورم جوانه استفاده شود. کاربرد دیگری را میتوان در اواخر تابستان یا اوایل پاییز انجام داد، بهویژه برای محصولاتی که نیاز به بور بالایی دارند.
به یاد داشته باشید، زمان و دفعات محلول پاشی نیز باید بر اساس سلامت گیاه، کمبودهای قابلمشاهده و نتایج آزمایش خاک تنظیم شود. همیشه قبل از استفاده از کل محصول، یک منطقه کوچک را آزمایش کنید و تمام توصیههای دستورالعمل مصرف را دنبال کنید تا از هرگونه تأثیر منفی بر گیاه یا محیط جلوگیری کنید.
تفاوت بین محلول پاشی و کودآبیاری چیست؟
تفاوت معنیداری بین محلول پاشی و کودآبیاری در روش تحویل مواد مغذی است. کودآبیاری مواد مغذی را به ناحیه ریشه میرساند و سپس توسط ریشهها جذب میشود. در مقابل، این عملیات مواد مغذی را مستقیماً به برگها برای جذب سریعتر میرساند.
اصول محلول پاشی: راهنمای باغبانان
محلول پاشی درواقع توسط مجموعهای از اصول کنترل میشود که هدف آن به حداکثر رساندن اثربخشی آن در عین به حداقل رساندن آسیب احتمالی برای گیاهان است. در اینجا چند اصل کلیدی وجود دارد که باید در نظر بگیرید:
- زمان مناسب: بهترین زمان برای انجام محلول پاشی معمولاً اوایل صبح یا اواخر عصر است، زمانی که دما سردتر است. این به جلوگیری از تبخیر سریع و سوختگی احتمالی برگ در اثر آفتاب کمک میکند.
- مخلوط اسپری صحیح: اطمینان حاصل کنید که نسبت صحیح مواد مغذی را در محلول پاشی کودهای مختلف مانند جلبک دریایی خود دارید. مخلوط بیشازحد غلیظ میتواند باعث آسیب به برگها شود.
- پوشش اسپری: هدف این است که هر دو قسمت بالایی و زیرین برگها را بهطور کامل بپوشانید تا بیشترین جذب مواد مغذی را داشته باشید. اسپری باید یک غبار ریز باشد که بهآرامی برگها را بدون ایجاد ریزش میپوشاند.
- نظارت: همیشه پس از این عملیات گیاهان خود را از نزدیک مشاهده کنید. به دنبال هر نشانهای از بهبود یا واکنشهای نامطلوب بالقوه باشید. در صورت مشاهده هرگونه اثرات منفی مانند سوختگی برگ، ممکن است لازم باشد مخلوط اسپری خود را رقیق کنید یا دفعات استفاده را تنظیم کنید.
- اجتناب از استفاده بیشازحد: انجام بیشازحد این عملیات میتواند منجر به تجمع نمک روی برگها شود که بهطور بالقوه میتواند به گیاهان شما آسیب برساند. بهعنوان یک قاعده کلی، محلول پاشی معمولاً بهعنوان مکمل کودآبیاری استفاده میشود، نه جایگزین.
- ملاحظات زیستمحیطی: هنگام برنامهریزی برای محلولپاشی به شرایط آبوهوایی توجه کنید. در شرایط وزش باد از محلولپاشی خودداری کنید زیرا ممکن است اسپری روی گیاهان شما فرود نیاید.
با رعایت این اصول، میتوانید اطمینان حاصل کنید که این عملیات برای سلامت و رشد گیاهان شما مؤثر و مفید است. مثل همیشه، تطبیق این دستورالعملها با نیازهای خاص گیاهان و شرایط باغ شما ضروری است.
آیا محلول پاشی با روغن ولک برای درختان پسته ضروری است؟
در پاییز و با سرد شدن هوا، در ریشه تمامی درختان خزان کننده هورمونی به نام اسید آبسیزیک (ABA) تولید میشود که یک بازدارنده رشد است.
یکی از وظایف این هورمون ایجاد لایه جداکننده در محل دم برگ و در پی آن ریزش برگ و به خواب رفتن درخت میباشد. در طول زمستان برای شکسته شدن فرمول این اسید، درختان نیازمند یک میزان مشخص سرمای بین صفر تا هفت درجه سانتیگراد میباشند و در درختان مختلف این نیاز سرمایی بسیار متفاوت است.
نیاز سرمایی در درختان پسته نیز بسته به نوع رقم (اکبری، فندقی، احمد آقایی و…) متفاوت است. مثلاً رقم اکبری به حدود ۱۱۰۰ ساعت، رقم اوحدی به حدود ۹۰۰ ساعت، رقم احمد آقایی به حدود ۷۰۰ ساعت و رقم کله قوچی به حدود ۶۰۰ ساعت سرمای بین صفر تا هفت درجه نیاز دارند تا بتوانند هورمون بازدارنده رشد را از بین برده و در بهار بهخوبی سبز شوند.
ضرورت استفاده از روغن ولک
از یک دهه پیش، به دلیل افزایش نسبی دما در طول فصل پاییز و زمستان، نیاز سرمایی درختان پسته، مخصوصاً رقم اکبری به میزان لازم تأمین نگردید و ضرورت استفاده از روغن ولک در بیشتر سالها ضروری تشخیص داده شد.
سایر ارقام تنها در مناطقی که خاک سنگین (خاک رس) دارند و یا بسیار کم آب هستند و یا از آبهای شور استفاده میکنند و این مسئله باعث تأخیر در سبز شدن درختان میشود، میتواند از روغن ولک به میزان ۳۰ تا ۳۵ در هزار ( بسته به نوع رقم درختان) استفاده نمایند.
عدم تأمین نیاز سرمایی باعث دیر سبز شدن درخت، ناهماهنگ سبز شدن شاخههای یک درخت، ریزش بیشتر جوانههای گل و کاهش شدید محصول، رشد کوتاه سرشاخه، کوتاه شدن میان گرهها و درنهایت کیفیت پایین محصول تولیدی میشود.
استفاده از روغن ولک بر روی درختان، باعث میشود تا روزنههای گیاه بسته شود و تنفس گیاه بالا رفته، درنتیجه باعث شکسته شدن مواد بازدارنده گردد تا درخت بتواند در بهار بهموقع سبز شود.
زمان محلول پاشی روغن ولک از ۱۵ بهمنماه تا اواخر بهمن (بعد از یخبندانهای شدید زمستانه و حدود چهار هفته قبل از تورم جوانه ها) میباشد. این کار بایستی در ساعات گرم روز انجام شود. میزان مصرف روغن، برای درختان اکبری ۴۰ در هزار و سایر ارقام ۳۰ تا ۳۵ در هزار میباشد.
سخن پایانی
محلول پاشی کودهای مختلف مانند فروت ست و عناصر میکرو، یک روش تغذیه مکمل مؤثر برای ترویج گیاهان سالمتر و پربارتر است. با درک اهمیت آن، تسلط بر تکنیکهای صحیح و انجام اقدامات احتیاطی لازم، میتوانید عملیات باغبانی خود را برای رسیدن به باغ سرسبز و پررونق رؤیاهای خود بهینه کنید.