در باغ‌های پسته، همیشه دغدغه‌ای به نام علفهای هرز وجود دارد و بسیاری از کشاورزان سعی می‌کنند در اولین فرصت نسبت به از بین بردن آن‌ها اقدام کنند. بااین‌حال، نکته مهمی که بسیاری از باغداران به آن توجه نمی‌کنند، زمان مناسب انجام این کار است. بر خلاف تصور رایج، از بین بردن علف هرز باغ پسته در بهار کار درستی نیست؛ زیرا در این فصل علفهای هرز، محل مناسبی برای زندگی سنک‌ها هستند و حضور این سنک‌ها در علفهای هرز، از تکثیر و گسترش سنک‌های مضر روی درختان پسته جلوگیری می‌کند. همچنین، پوشش علفهای هرز در بهار می‌تواند به خنک‌تر شدن نسبی فضای باغ و خاک کمک کند و دمای محیط را تا حدی کاهش دهد.
در ادامه این مقاله، قصد داریم روش‌ها و نکات کاربردی را پیرامون نابودی علف هرز باغ پسته بررسی کنیم. هدف این است که کشاورزان بتوانند با دانش کافی و انتخاب بهترین راهکار، هم در هزینه‌هایشان صرفه‌جویی کنند و هم حداکثر عملکرد را از باغ پسته خود به دست آورند.
اهمیت مدیریت و زمان‌بندی در از بین بردن علف هرز باغ پسته
یک اشتباه رایج در میان بسیاری از باغداران، شتاب‌زدگی در حذف علفهای هرز درست در ابتدای بهار است. همان‌طور که گفته شد، این علفهای هرز می‌توانند تا مدتی برای سنک‌ها پناهگاه مناسبی باشند و به‌صورت غیرمستقیم از باغ پسته در برابر سنک‌های مضر حفاظت کنند. افزون بر این، سایه‌اندازی علفهای هرز روی خاک در بهار موجب حفظ رطوبت و کاهش دمای محیط باغ می‌شود؛ بنابراین بهتر است به جای تلاش برای حذف سریع و غیرمنطقی، کمی زمان داد تا علفهای هرز نقش مفید خود را در ماه‌های ابتدایی سال ایفا کنند.
بعد از ارزنی شدن دانه‌های پسته و گذر از گلدهی درختان، زمان مناسبی برای از بین بردن علف هرز باغ پسته است تا با کنترل اصولی، ضمن جلوگیری از رقابت علفهای هرز با درخت پسته برای جذب آب و مواد غذایی، از گسترش آنان در فصل بعد نیز جلوگیری شود. این کار باعث می‌شود حداکثر بازدهی برای محصول باغ پسته فراهم شود؛ زیرا علف های هرز آفات را جذب کرده و با از بین بردن علف‌ها درصد زیادی از آفات نیز حذف می‌شوند.
شناخت کلی علف هرز باغ پسته
قبل از پرداختن به انواع روش‌های نابودی علف هرز باغ پسته بهتر است بدانیم در باغ‌های پسته، علفهای هرز مختلفی رشد می‌کنند که هر کدام ویژگی‌ها و چرخه زندگی مخصوص به خود را دارند. به‌طورکلی می‌توان علفهای هرز را به شکل یک‌ساله، دوساله و چندساله تقسیم‌بندی کرد. علفهای هرز یک‌ساله در مدت زمان کوتاهی چرخه رشد خود را تکمیل و بذر تولید می‌کنند. این علف‌ها در ظاهر ساده‌اند اما اگر به موقع کنترل نشوند، به دلیل تولید بذر فراوان به‌سرعت رشد و گسترش می‌یابند.
در دسته علفهای هرز چندساله، گیاهانی نظیر هریز (مرغی)، شیرین بیان، پیچک صحرایی، گزپیچ و… وجود دارند که به وسیله اندام‌های زیرزمینی (ریزوم، ریشه‌های خزنده و…) تکثیر می‌شوند. این گروه معمولاً از سرسخت‌ترین علفهای هرزی محسوب می‌شوند که از بین بردن آن‌ها زمان و هزینه بیشتری نیاز دارد.
به‌طور خاص، علف هرز هریز یا همان مرغ از جمله سرسخت‌ترین علفهای هرز دائمی در باغ پسته است که با ریزوم‌های بلند زیر خاک انتشار یافته و در صورت شخم غیراصولی، تکه‌تکه شده و در نقاط مختلف باغ پخش می‌شود. به همین دلیل مدیریت آن نیازمند رویکرد تلفیقی و دقت بالا است.
چرا نباید علفهای هرز را در بهار از بین برد؟
- محافظت از درخت در برابر سنک‌های مضر: علفهای هرز بهاری، محل زندگی آفات درختان پسته مانند سنک‌ها هستند که جلوی گسترش آفات روی درختان را می‌گیرند.
- کاهش دمای باغ: پوشش علفی خاک، به حفظ رطوبت و پایین نگه داشتن دما کمک می‌کند.
- کنترل هزینه و مصرف سموم: حذف زودهنگام علفهای هرز در بهار باعث می‌شود جمعیت آفاتی مانند سنک روی درختان زیاد شود و بعدها مجبور به استفاده بیشتر از سموم برای از بین بردن آن‌ها شویم که این امر هزینه‌بر و زیان‌بار است.
البته این موضوع به این معنا نیست که کلاً از علفهای هرز چشم‌پوشی شود؛ بلکه توصیه می‌شود تنها زمانی که علفهای هرز به مرحله تولید بذر یا رشد مفرط رسیده‌اند (اغلب بعد از ارزنی شدن دانه‌های پسته و گذر از مرحله گلدهی)، سراغ از بین بردن علف هرز باغ پسته بروید.
روش‌های کلی مدیریت و نابودی علف هرز باغ پسته
برای از بین بردن علف هرز باغ پسته هم می‌توان از روش‌های مکانیکی (دستی و ماشینی) استفاده کرد، هم از روش‌های شیمیایی (علف‌کش‌ها). علاوه بر این دو روش کلی، شیوه‌های تکمیلی مثل تناوب زراعی و کنترل بیولوژیک نیز می‌توانند در کاهش جمعیت علفهای هرز مفید باشند.
-
روش‌های مکانیکی
- شخم اصولی: شخم زدن اگر به‌درستی و در زمان مناسب انجام شود، ریشه‌های علف هرز را از خاک بیرون آورده و مانع تکثیر آن می‌شود. بااین‌حال، در مورد علف هرزهایی مثل هریز (مرغ) که ریشه‌های بلند ریزومی دارند، شخم غیراصولی به تکه‌تکه شدن ریزوم‌ها و گسترش بیشتر گیاه کمک می‌کند. پس قبل از هر کاری باید مطمئن شد که شخم در عمق صحیح و با ابزار مناسب صورت می‌گیرد.
- وجین دستی یا ماشینی (موورزنی): در مراحل اولیه رشد علف هرز، وجین دستی یا استفاده از دستگاه موور برای کوتاه کردن یا حذف علف، روش مناسبی است. این روش برای زمانی کارآمد است که علفهای هرز هنوز به بذر ننشسته‌اند و ارتفاع زیادی ندارند.
- جمع‌آوری و خارج کردن اندام‌های رویشی: در مورد علفهای چندساله‌ای مثل پیچک صحرایی، گزپیچ و هریز، لازم است بعد از شخم، با دقت بخش‌های ریزوم و ریشه‌های باقی‌مانده در سطح خاک را جمع‌آوری و از باغ خارج کرد تا دوباره در خاک مستقر نشوند.
-
روش‌های شیمیایی (استفاده از علف‌کش‌ها)
- علف‌کش‌های شیمیایی نقش مهمی در نابودی علف هرز باغ پسته دارند اما باید با احتیاط مصرف شوند. به‌خصوص درختان پسته جوان به علف‌کش‌های عمومی حساسند و نباید سم روی شاخه و برگ آن‌ها بریزد.
- استفاده از علف‌کش‌های سیستمیک مانند گلایفوزیت (رانداپ) می‌تواند در کنترل علفهای هرز چندساله نظیر هریز مؤثر باشد؛ اما معمولاً یک بار سمپاشی کافی نیست و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
- زمان سمپاشی بعد از اوایل بهار، در دوره‌ای که علف هرز هنوز در مرحله رشد فعال است، بهترین بازدهی را دارد. در این زمان، انتقال سم به ریشه با کارایی بیشتری انجام می‌شود.
-
کنترل بیولوژیک
- در برخی کشورهای دنیا، از حشرات یا عوامل بیماری‌زای اختصاصی برای کنترل یک علف هرز خاص استفاده می‌شود. در ایران، این روش کمتر رایج است؛ اما در صورتی‌که پژوهش‌ها به حشره یا قارچ اختصاصی برای یک علف هرز پی‌ببرند، می‌توان بدون آسیب جدی به گیاهان زراعی، از آن برای کنترل استفاده کرد.
-
تناوب زراعی و پیشگیری
- اگر در بخشی از باغ، فرصت کشت موقت گیاهان پوششی وجود داشته باشد، یا در فاصله بین ردیف‌های درخت پسته گیاهان پوششی مناسبی کشت شود، می‌تواند به کاهش جمعیت علف هرز کمک کند.
بهترین سم علف کش برای باغ پسته
انتخاب بهترین علف کش به نوع علف هرز بستگی دارد. یکی از سمومی که بسیار رایج است، گلایفوزیت (رانداپ) است که یک علف‌کش عمومی و سیستمیک محسوب می‌شود. این ماده برای از بین بردن علف هرز باغ پسته مخصوصا در مورد گیاهان چندساله مثل هریز مؤثر است؛ اما نباید فراموش کرد که گلایفوزیت برای پاجوش‌ها و برگ درختان پسته جوان مضر است و در صورت تماس مستقیم، سبب آسیب یا خشکیدگی آن‌ها می‌شود.
در کنار گلایفوزیت، علف‌کش‌های دیگری هم وجود دارند که بیشتر روی پهن‌برگ‌ها مؤثرند و برای علفهای باریک برگ قدرت چندانی ندارند. بعضی کشاورزان به دنبال بهترین سم علف کش پهن برگ هستند تا گیاهانی مثل تلخک، شیرین‌بیان یا گزپیچ را کنترل کنند. انتخاب علف‌کش مناسب باید با توجه به سن درختان پسته، نوع علف هرز و شرایط اقلیمی صورت گیرد.
زمان و نحوه از بین بردن علف هرز باغ پسته
- زمان مناسب: همان‌طور که ذکر شد، حذف ناگهانی علفهای هرز در اوایل بهار توصیه نمی‌شود. بهتر است در اواخر بهار و اوایل پاییز، زمانی‌که علفهای هرز هنوز به بذر کامل نرسیده‌اند و درخت نیز از فاز رشد به فاز زایشی یا میوه‌دهی رسیده، اقدام به حذف آن‌ها کرد.
- تکنیک‌های ترکیبی: در صورت امکان، ابتدا با شخم سطحی ارتفاع علف‌ها را کم کنید، سپس از علف‌کش مناسب استفاده کنید تا اندام‌های زیرزمینی و ریشه نیز تحت تأثیر قرار بگیرند.
آیا سم علف کش برای درخت ضرر دارد؟
بسیاری از کشاورزان نگران ضرر سموم علف‌کش بر روی درختان پسته هستند. اگر علف‌کش در زمان، دوز و شیوه مناسب استفاده شود، ریسک آن برای درختان بالغ پایین است. مشکل اصلی زمانی بروز می‌کند که سم مستقیماً روی برگ‌ها و شاخه‌های درخت جوان پاشیده شود یا در دمای بالا اسپری گردد. برخی از علف‌کش‌ها نیز ممکن است با بخار شدن در هوای گرم، به بخش‌های هوایی درخت آسیب برسانند.
بهترین سم علف کش پهن برگ
علفهای هرز پهن‌برگ در باغ‌های پسته شامل گیاهانی مانند تلخه، خارخسک، پنیرک وحشی، شیرین‌بیان، خارشتر و… است. علف‌کش‌های هورمونی (مانند توفوردی) اغلب برای کنترل پهن‌برگ‌ها مؤثرند، اما باید با دقت و در زمان مناسب مصرف شوند. گاهی نیز علف‌کش‌های ترکیبی در بازار موجود هستند که طیف وسیع‌تری از علفهای هرز پهن‌برگ را از بین می‌برند.
درهرحال، پیش از استفاده از هر نوع علف‌کش، توصیه می‌شود با کارشناس گیاه‌پزشکی یا مراکز خدمات کشاورزی مشورت شود تا دوز دقیق، زمان سمپاشی و ملاحظات ایمنی رعایت گردد.
از بین بردن علف هرز با نفت
گاهی اوقات، برخی کشاورزان به روش‌های سنتی مانند سوزاندن یا استفاده از مواد نفتی برای نابودی علف هرز روی می‌آورند. هرچند ریختن نفت یا گازوئیل روی علفهای هرز ممکن است بخش هوایی آن‌ها را بسوزاند، اما در بیشتر موارد ریشه‌های زیرزمینی دست‌نخورده باقی می‌مانند و دوباره رشد می‌کنند. افزون بر این، استفاده از مواد نفتی، خطر آلودگی خاک و آب را در پی دارد و ممکن است به درخت پسته هم آسیب برساند. از این‌رو، این شیوه نه‌تنها توصیه نمی‌شود، بلکه در بسیاری مناطق ممنوع است.
آیا سم علف کش درخت را خشک می‌کند؟
در بیشتر موارد، سم علف‌کش مخصوصا اگر سیستمیک و عمومی باشد، می‌تواند برای بافت سبز گیاهان مضر باشد. درختان بالغ با تنه قطور و پوسته چوبی ضخیم، در برابر علف‌کش‌ها نسبتاً مقاوم هستند؛ اما شاخه‌ها، پاجوش‌ها و برگ‌های درخت در تماس مستقیم با سم آسیب جدی می‌بینند. اگر علف‌کش با غلظت بالا و مکرراً به بخش‌های هوایی درخت پاشیده شود، می‌تواند سبب خشکیدگی درخت شود.
بنابراین بسیار مهم است که هنگام استفاده از علف‌کش در باغ پسته، جهت اسپری، میزان فشار دستگاه سمپاش و شرایط آب‌وهوایی (مخصوصا دما و وزش باد) به‌خوبی مدیریت شود تا قطرات علف‌کش با درختان برخورد نداشته باشند.
کلام آخر
کشاورز با دانش امروزی متوجه است که در فصل بهار، علفهای هرز را به حال خود رها کند تا به خنک‌تر ماندن محیط باغ و پناهندگی سنک‌های مفید کمک کنند، سپس در تابستان با نظر کارشناس گیاه‌پزشکی و در شرایط مناسب، با یک برنامه تلفیقی منظم وارد عمل شود. این رویکرد، هم برای درختان پسته سودمند است، هم از اتلاف منابع مالی جلوگیری می‌کند و هم کارایی نابودی علف هرز باغ پسته را به حداکثر می‌رساند.
تذکر: هنگام استفاده از هرگونه سم علف‌کش، حتما به دستورالعمل مندرج بر روی بسته‌بندی و مشاوره تخصصی توجه کنید. علف‌کش‌ها ترکیبات شیمیایی قدرتمندی هستند و عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری بر محیط زیست، سلامت انسان و درختان پسته داشته باشد.
امید است با شناخت بیشتر و به‌کارگیری صحیح روش‌های پیشنهادی، باغداران بتوانند مؤثرترین روش‌های از بین بردن علف هرز باغ پسته را در باغ خود اعمال کنند و شاهد افزایش کیفیت و کمیت محصول در فصل برداشت باشند.
منبع:
راهنمای پرورش و تولید پسته
با نگرش کاربردی
تألیف:
مهندس مسعود موسی نژاد
دکتر هرمزد نقوی
مهندس محمدنوید نقیبی
_350x350.webp)
_350x350.jpg)
_350x350.jpg)
09134152870
سلام، یک ابزار مکانیکی برای کندن علفهای هرز باغ پسته میخواهم. لطفاً راهنمایی بفرمایید.
سلام
لطفا با این شماره تماس بگیرید.
09139937585