اگر باغدار پسته هستید یا قصد دارید در آینده نزدیک باغ پسته‌ای راه‌اندازی کنید، حتماً واژه «نیاز سرمایی پسته» به گوشتان خورده است. در این مقاله می‌خواهیم به شما توضیح دهیم که اساساً نیاز سرمایی چیست، چرا باید حتماً تأمین شود و چگونه می‌توان آن را برای ارقام مختلف پسته مثل احمد آقایی، فندقی یا سفید تأمین کرد. در ادامه خواهیم دید که اگر این نیاز تأمین نشود، با چه مشکلاتی روبه‌رو خواهیم شد و چطور می‌توان با روش‌های مختلف، از جمله روغن ولک، شرایط لازم برای بیدار شدن درست درختان پسته را فراهم کرد. همچنین به شما خواهیم گفت که نحوه محاسبه نیاز سرمایی پسته چگونه است.
برای خرید کود و روغن ولک می‌توانید به صفحه فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه نمایید.
نیاز سرمایی چیست؟
نیاز سرمایی یک دوره زمستانه سرما است که درخت پسته برای بیدار شدن از خواب زمستانه و آغاز رشد بهاری خود به آن نیاز دارد. در این دوره، دمای هوا باید به‌اندازه‌ای پایین باشد که هورمون‌های بازدارنده رشد در جوانه‌ها از بین بروند. اگر این مدت سرمایی به میزان کافی تأمین نشود، روند گلدهی و میوه دهی با اختلال روبه‌رو می‌شود و خسارت اقتصادی جدی به باغ پسته وارد خواهد شد.
اهمیت تأمین نیاز سرمایی پسته
تأمین نیاز سرمایی پسته از آن جهت اهمیت دارد که روند طبیعی رشد درخت را تضمین می‌کند. وقتی سرما به مقدار کافی به ریشه و شاخه‌ها برسد، هورمون‌های بازدارنده‌ای که در فصل پاییز تشکیل شده‌اند، شکسته می‌شوند و جوانه‌ها به‌صورت هماهنگ و منظم فعالیت خود را آغاز می‌کنند. این هماهنگی هم باعث می‌شود گلدهی بهتر و سریع‌تری داشته باشیم و هم میوه‌دهی‌مان پربارتر و منسجم‌تر باشد.
از سوی دیگر، اگر کشاورز نداند چه زمانی این سرما تأمین شده و چقدر باقی مانده است، شاید برای جبران کمبود سرما اقدام نکند. در نهایت، عدم مدیریت می‌تواند به‌جای برداشت محصولی سالم و باکیفیت، با ریزش جوانه‌ها، دیرگل‌دهی، میوه‌های پوک یا عدم تشکیل میوه مواجه شود. با درک اهمیت تأمین نیاز سرمایی پسته، باغدار تلاش می‌کند زمان گلدهی را بهتر مدیریت کند و با اقدامات هوشمندانه مثل روغن‌پاشی به‌موقع، محصول بیشتری برداشت کند.
نیاز سرمایی مورد نیاز برای هر رقم از درخت پسته
همه ارقام پسته نیاز سرمایی دارند، اما در مقدار دقیق ساعت سرما با هم تفاوت دارند. بعضی مثل رقم کله‌قوچی (که زودتر به گل می‌نشیند) نیاز سرمایی کمتری دارند و برخی دیگر مثل اکبری یا چروک، سردترین و طولانی‌ترین زمستان‌ها را می‌پسندند. درک این تفاوت برای یک باغدار بسیار مهم است؛ چراکه اگر رقم مناسب اقلیم خود را انتخاب نکند یا روش‌های جبرانی را مد نظر قرار ندهد، عملکرد مطلوبی نخواهد گرفت.
در جدول زیر، بخشی از نیاز سرمایی ارقام مختلف پسته را مشاهده می‌کنید:
| رقم | نیاز سرمایی بر حسب ساعت |
| کرمان (رقم ماده غالب کالیفرنیا) | 1000 |
| پیترز (رقم نر غالب کالیفرنیا) | 900 |
| کله قوچی | 650 |
| اوحدی (فندقی) | 900 تا 1000 |
| احمد آقایی | 750 |
| اکبری | 1200 |
| فندقی غفوری | 1200 |
| چروک | 1400 |
همان‌طور که می‌بینید، نیاز سرمایی پسته احمد آقایی با فندقی یا سفید متفاوت است و اگر میزان سرما در منطقه شما کمتر یا بیشتر از نیاز این رقم‌ها باشد، حتماً باید از راهکارهای کمکی بهره ببرید تا با عدم تأمین نیاز سرمایی پسته مواجه نشوید.
تأمین نیاز سرمایی پسته
شاید بپرسید وقتی سرما به‌اندازه کافی نباشد، باید چه کار کنیم؟ تأمین نیاز سرمایی پسته اصولاً از طریق هوای طبیعی زمستانی رخ می‌دهد. اگر اقلیم شما زمستان‌های سرد و طولانی دارد، به احتمال زیاد درختان شما به‌اندازه کافی سرما خواهند دید؛ اما در سال‌هایی که زمستان ملایم باشد یا سرمای شدید بعد از دی‌ماه اتفاق بیفتد، جبران این کمبود ضروری است.
- مدیریت تغذیه و آبیاری: گاهی اوقات، رعایت نکردن اصول درست در تغذیه و آبیاری می‌تواند باعث شود درخت به‌خوبی وارد خواب زمستانه نشود؛ بنابراین، تنظیم به‌موقع آبیاری و کود دهی در ماه‌های سرد می‌تواند به درخت کمک کند تا خواب عمیق و مفیدتری را تجربه کند.
- ایجاد تنش ملایم: برخی باغداران تنش ملایم آبی را در پاییز یا اوایل زمستان اعمال می‌کنند تا برگ‌ریزی سریع‌تر انجام شود و درخت زودتر وارد فاز خواب شود.
- استفاده از ترکیبات ویژه: یکی از روش‌های مهم برای کاهش مشکلات ناشی از کمبود سرما و کمک به بیدار شدن درخت، استفاده از روغن ولک است. همان‌طور که اشاره کردیم، این روغن با مسدود کردن روزنه‌های تنفسی، شوک لازم را به جوانه می‌دهد تا با سرعت بیشتری بیدار شود.
- روغن ولک چیست؟ روغن ولک یک روغن امولسیون‌شونده است که کاربردهای مختلفی در باغداری دارد. یکی از این کاربردها، تأمین نیاز سرمایی پسته در سال‌هایی است که زمستان به‌اندازه کافی سرد نبوده است. کشاورزانی که بر اساس تجربه سال‌های گذشته، باغ‌های آن‌ها دیرتر از باغات عرف منطقه از خواب بیدار می‌شوند جهت زود گل دهی و رشد شاخه و برگ زودتر، می‌توانند از روغن ولک جهت به جلو انداختن گل دهی استفاده کنند.
همان‌طور که قبلاً گفتیم، بهترین زمان روغن‌پاشی در مناطقی مثل رفسنجان یا شهرهای پسته‌خیز، وقتی است که دیگر احتمال یخ‌بندان شدید بسیار کم است و دمای هوا رو به افزایش می‌رود. معمولاً اواخر بهمن تا اوایل اسفند (بسته به پیش‌بینی هواشناسی) بهترین زمان برای آغاز روغن‌پاشی است. اگر هم دیرتر از موعد انجام دهید، ممکن است باعث سوختگی شاخه‌های ضعیف و مشکلات بعدی شوید.
عدم تأمین نیاز سرمایی پسته
وقتی از عدم تأمین نیاز سرمایی پسته صحبت می‌کنیم، یعنی درخت نتوانسته سرما و زمان کافی برای شکستن رکود هورمون‌های بازدارنده را به دست آورد. در این صورت، چه اتفاقی می‌افتد؟
- ریزش جوانه‌ها: وقتی درخت نخواهد یا نتواند بیدار شود، اغلب جوانه‌ها ضعیف می‌شوند و می‌ریزند.
- آغاز رشد ناهمگون: ممکن است بعضی از شاخه‌ها بیدار شوند و بعضی دیگر دیرتر یا اصلاً بیدار نشوند. این مسئله ناهمگونی در گلدهی و میوه دهی را به‌دنبال دارد.
- کاهش چشمگیر محصول: بیشترین ضرر مالی، زمانی است که به‌دلیل شکوفه دهی ناقص یا دیرهنگام، گرده‌افشانی خوب انجام نمی‌شود و در نتیجه محصول نهایی کم و بی‌کیفیت است.
- احتمال ریزش خوشه‌ها یا دانه‌های پسته: گاهی اوقات، حتی اگر خوشه تشکیل شود، به‌دلیل کمبود سرما ممکن است دانه‌ها رشد خوبی نداشته باشند و بریزند یا پوک باشند.
نحوه محاسبه نیاز سرمایی پسته
اکنون ممکن است بپرسید نحوه محاسبه نیاز سرمایی پسته چگونه است و چطور باید تشخیص دهیم که مثلاً در منطقه رفسنجان تا الان چند ساعت سرما تأمین شده است؟
روش‌های مختلفی وجود دارد که در ایستگاه‌های هواشناسی یا توسط کارشناسان کشاورزی مورداستفاده قرار می‌گیرد. سه مدل اصلی برای ارزیابی سرما وجود دارد:
مدل 0-7 درجه سانتی‌گراد
قدیمی‌ترین روش است و تعداد ساعت‌هایی که دما بین صفر تا هفت درجه سانتی‌گراد بوده، محاسبه می‌شود. عدد به‌دست‌آمده را با عدد مرجع هر رقم پسته مقایسه می‌کنند تا ببینند چه‌قدر باقی مانده است.
مدل یوتا (Utah)
در این مدل، دماهای مختلف ضریب متفاوتی دارند. برای مثال، دمای بین 2/5 تا 12/5 درجه سانتی‌گراد بیشترین اثر را در تأمین سرما دارد. هر ساعت که درخت در این محدوده باشد، یک امتیاز دریافت می‌کند. دمای بیش از 15/5 درجه حتی می‌تواند امتیاز منفی به‌همراه داشته باشد (چون سرمادهی را خنثی می‌کند).
این مدل به این صورت تعریف می‌شود:
- 1 ساعت در دمای زیر 1.1 درجه سانتی‌گراد = 0.0 واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 1.1 تا 2.2 درجه سانتی‌گراد = 0.5 واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 2.2 تا 8.8 درجه سانتی‌گراد = 1.0 واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 8.8 تا 12.2 درجه سانتی‌گراد = 0.5 واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 12.2 تا 15.5 درجه سانتی‌گراد = 0.0 واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 15.5 تا 18.3 درجه سانتی‌گراد = 0.5- واحد سرمایی (CU).
- 1 ساعت در دمای 18.3 درجه سانتی‌گراد به بالا = 1.0 – واحد سرمایی (CU).
مدل دینامیکی
جدیدترین روش بوده و بر اساس این ایده طراحی شده که سرما مانند واحدهای کوچک و تجمعی عمل می‌کند و دمای گرم ناگهانی می‌تواند این زحمات را خنثی کند. در این مدل، ساعاتی که دما در محدوده مؤثر (معمولاً نزدیک به 6 درجه سانتی‌گراد) باشد، به‌صورت پویا محاسبه و ذخیره می‌شود.
برای یک باغدار، اطلاع دقیق از این محاسبات شاید کمی دشوار به‌نظر برسد؛ چون احتیاج به داده‌های مستمر هواشناسی دارد؛ اما شما می‌توانید از مراکز جهاد کشاورزی منطقه خود یا وب‌سایت‌های هواشناسی تخصصی کمک بگیرید. اگر متوجه شدید که مثلاً تا اواخر بهمن نیاز سرمایی پسته احمد آقایی یا نیاز سرمایی پسته فندقی تأمین نشده است، سریعاً برنامه روغن‌پاشی یا اقدامات جبرانی دیگر را آغاز کنید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم به‌صورت خلاصه اما کاربردی توضیح دهیم که نیاز سرمایی پسته چرا مهم است و چطور می‌توان آن را برای هر رقم مثل پسته احمد آقایی، فندقی یا سفید تأمین کرد. همچنین دیدیم که با روش‌هایی چون روغن‌پاشی ولک می‌توان بخشی از شوک لازم برای بیدار شدن درخت را جبران نمود. یادتان باشد که اگر این نیاز برطرف نشود، مشکلاتی مانند ریزش جوانه، گلدهی نامنظم و باردهی کم به سراغ شما خواهد آمد.
از آنجا که بسیاری از راهکارهای تغذیه، کود دهی و مدیریت آبیاری می‌تواند در تأمین نیاز سرمایی ارقام پسته مؤثر باشد، پیشنهاد می‌کنیم به صفحه فروشگاهی پسته رفسنجان سر بزنید تا کودها، ادوات و روغن ولک باکیفیت را با خیال راحت خریداری کنید. اگر هم درباره تجربه خودتان در تأمین نیاز سرمایی پسته یا نحوه محاسبه نیاز سرمایی پسته سؤال یا نظری دارید، حتماً در بخش کامنت‌ها بیان کنید. ما تلاش می‌کنیم در سریع‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهیم. موفق و پرمحصول باشید!
_350x350.webp)
09134152870
