نیاز سرمایی درختان پسته به تفکیک رقم

اهمیت نیاز سرمایی در باغات پسته

اسید آبسزیک (ABA) یک هورمون بازدارنده رشد است، که با فرارسیدن فصل پاییز چون طول روز کوتاه می شود در برگ به مقدار بیشتری ساخته می شود در نتیجه هورمونهای رشد کمتری ساخته می شود (مثل جیبرلیک اسید) و در نهایت تنفس گیاه کاهش یافته و گیاه به خواب می رود، فرمان تولید بیشتر آبسزیک توسط بخشی در گیاه به نام فیتوکروم صادر می شود.

در اواخر زمستان که طول روز در حال بلندتر شدن است، این فیتوکروم نیست که دستور بیدار شدن را می دهد، در واقع فیتوکروم فقط با کوتاه شدن روز در پاییز عمل کرده و دیگر کاری ندارد ترکیبات هورمونی که در درخت به واسطه ترشحات فیتوکروم ایجاد شده است (اسیدآبسیزیک) در صورتی که سرمای کافی دیده باشند شکسته شده و درخت پسته از خواب بیدار می شود.

فیتوکروم چیست و چگونه عمل می کند؟

فیتوکروم نوعی رنگیزه گیاهی است و همانطور که از نامش پیداست یک گیرنده نور محیط و خورشید است. این رنگیزه گیاهی (منظور از رنگیزه ماده رنگی است) در گیاهان برای شناسایی نور استفاده می‌شود.

فیتوکروم به نور قرمز و فراقرمز(مادون قرمز) حساس است. گیاهان از فیتوکروم برای تنظیم زمان گل‌دهی و تعادل شبانه‌روزی از طریق طول شب و روز استفاده می‌کنند.

فیتوکروم همچنین، در موارد دیگری مثل جوانه زنی دانه‌ها، کشیدگی جوانه، اندازه، شکل و تعداد برگ‌ها و … را تنظیم می‌کند. تقریبا اکثر گیاهان دارای فیتوکروم در برگ‌های خود هستند. از لحاظ زیست-شیمیایی، فیتوکروم یک پروتئین با یک کروموفور بیلین است.

رنگدانه فیتوکروم توسط دو محقق به نامهای ” استرلینگ هندریکس” و “هری بورتویک” ۱۹۴۰ تا اوایل ۱۹۶۰، کشف شد.

با دانستن اطلاعات فوق متوجه می شویم که دلیل بیدار شدن ناقص درخت در فصولی که سرما به اندازه کافی دیده نشده است چیست در واقع هورمونهای بازدارنده رشد همچنان با ساختار قبلی خود در درخت حضور دارند و از بین نرفته اند.

از طرف دیگر با گرم شدن زمین و هوا ریشه درخت شروع به حرکت و فرستادن مواد غذایی به سمت جوانه ها می کند در چنین حالتی شاخه های درخت نا هماهنگ شروع به جوانه زنی می کنند و به همین دلیل عوارضی چون، ریزش جوانه های زایشی، عدم تشکیل میوه یا ریختن دانه های خوشه و .. مشاهده می شود.

با عدم تامین نیاز سرمایی درخت تداخل درون گیاه باعث می شود که گیاه صدمات زیادی ببیند، کاری که روغن ولک انجام می دهد این است که تمامی روزنه های تنفسی گیاه را می بندد و گیاه مجبور به بیدار شدن می شود.

در این حالت حرکت شیره گیاهی سریع شده و ساختارهای بازدارنده ترشح شده در پاییز کامل شکسته خواهد شد به همین خاطر است که درختی که سرمای کافی ندیده است با یک شک بزرگ با کمک روغن ولک از خواب به خوبی بیدار می شود.

منظور از نیاز سرمایی درختان چیست ؟

گیاهان خزان دار، برگ های خود را در پاییز از دست می دهند و به منظور بقاء از دمای انجمادی زمستان، به خواب زمستانی می روند. درخت میوه ای که به خواب زمستانی می رود، رشد طبیعی خود از جمله گل دهی و تشکلیل میوه را تا زمانی که مقداری سرما برابر با حداقل “نیاز سرمایی” خود را پیدا کند و به دنبال آن مقدار معینی از گرما، از سر نمی گیرد.

نیاز سرمایی درختان میوه محدوده گسترده ای دارد و از گونه به گونه دیگر متفاوت می باشد. اگر نیاز سرمایی یک گونه به میزان قابل توجهی پایین تر از مقدار معمول در محل کاشت تامین شود، هوای گرم ممکن است باعث پایان یافتن خواب زمستانی و گل دهی زود هنگام و منجر به آسیب دیدن درختان و شکوفه ها ناشی از انجماد شود. اگر این مقدار خیلی بیشتر باشد، گل دهی به تأخیر می افتد و نامنظم خواهد بود و شاید هم با تشکیل میوه کم و یا بدون تشکیل میوه همراه باشد.

برای محصولات زراعی در اکثر شرایط آب و هوایی، نیاز سرمایی گونه های متفاوت باید تقریباً با میزان سرمای دریافتی معمول، مطابقت داشته باشد.

جدول نیاز سرمایی درختان میوه خزان دار

 بررسی نیاز سرمایی درختان پسته

درختان پسته مشابه با بقیه درختان میوه ای که در مناطق معتدل (نه گرم نه سرد) رشد می کنند، در دوره رشد سالیانه خود به یک دوره ی سرمایی که  شرایط را جهت رشد و شکوفایی طبیعی جوانه ها فراهم آورد، نیازمند می باشند. این نیاز سرمایی متشکل از دو مولفه دما و مدت سرما است. به حداقل زمان سرمادهی که ارقام پسته در فصل رکود نیاز دارند تا بتوانند رشد طبیعی خود را از سر بگیرند، نیاز سرمایی می گویند. نیاز سرمایی گونه ها و ارقام مختلف درختان پسته متفاوت می باشد و به سن درخت نیز بستگی دارد. به طور مثال رقم احمد آقایی باید در فصل رکود (خزان) حداقل 750 ساعت دمای بین 0 تا 7 درجه را بگذراند تا بتواند به خوبی در فصل بهار سبز شود.

نیاز سرمایی برخی ارقام پسته ایران و آمریکا

نیاز سرمایی چگونه محاسبه می شود؟

مدل زیر 7 درجه: این مدل دماهای زیر 7 درجه سانتیگراد را یک واحد سرمایی در نظر می گیرد و در حال حاضر از این روش به ندرت استفاده شده و مدل های دیگر جایگزین آن شده است.

مدل 0-7 درجه: مدل سرمایی 0-7 درجه : این روش قدیمی ترین راه کار برای تعیین کمیت سرما در زمستان است. مطابق این مدل،  فرض می شود که دمای بین 0 تا 7.2 درجه سانتیگراد دارای خاصیت سرمادهی می باشد و هر یک ساعتی که دما بین این بازه دمایی باشد در ساعت سرمادهی نقش خواهد داشت. بنابراین تعداد ساعت های سرمادهی در طول فصلی که درخت در خواب زمستانی می باشد جمع شده و محاسبه می شود.

مدل یوتا: مدل یوتا (Utah) در ایالات متحده آمریکا توسعه یافت. این مدل شامل یک تابع وزنی است که بازدهی های مختلف سرمادهی را به دامنه های دمایی مختلف، از جمله سهم منفی آن ها در دماهای بالا، ارتباط می دهد. این مدل از واحدهای سرمایی (CU) تشکیل می شود که یک CU به عنوان ماندگاری جوانه ها به مدت 1 ساعت در یک محدوده دمایی که به عنوان محدوده دمایی بهینه در نظر گرفته می شود (2.5 تا 12.5 درجه سانتیگراد)، تعریف می شود.

این مدل به این صورت تعریف می شود: 

• 1 ساعت در دمای زیر 1.1 درجه سانتیگراد = 0.0 واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در دمای 1.1 تا 2.2 درجه سانتیگراد = 0.5 واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در دمای 2.2 تا 8.8 درجه سانتیگراد = 1.0 واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در دمای 8.8 تا 12.2 درجه سانتیگراد = 0.5 واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در دمای 12.2 تا 15.5درجه سانتیگراد = 0.0 واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در درمای 15.5 تا 18.3 درجه سانتیگراد = 0.5- واحد سرمایی (CU).
• 1 ساعت در دمای 18.3 درجه سانتیگراد به بالا  = 1.0 – واحد سرمایی (CU).

این مدل بر این اساس می باشد که مجموع سرمادهی در محدوده دمایی 2/5 تا 12/5 درجه سانتیگراد رخ می دهد و در خارج از این بازه دمایی، مجموع سرمادهی صفر یا منفی است. 

نکته: این مدل دارای شکل های اصلاح شده نیز می باشد که در اینجا به آن پرداخته نمی شود.

نیاز سرمایی مدل دینامیکی

این مدل سرمادهی را به صورت واحدهای شناخته شده به اسم “بخش های سرمایی” بر اساس دمای هر ساعت به ساعت محاسبه می کند. مطابق مدل دینامیکی، دمای سرمایی مؤثر در زمستان از یک نمودار زنگوله ای (یا گاوسی) با دمای سرمادهی بهینه یا مطلوب در 6 درجه سانتیگراد پیروی می کند و محاسبه سرمادهی در دماهای -2 و 14 درجه سانتیگراد به صفر می رسد. دمای بالا به منظور خنثی کردن سرمایی که از قبل انباشته شده است عمل می کند و دمای متعادل می تواند مجموع سرمادهی را افزایش دهد.

نیاز سرمایی برطرف شده باغات پسته رفسنجان در سال 98

اطلاعات دریافتی از مراکز تحقیقات هواشناسی کشاورزی رفسنجان، میزان نیاز سرمایی تامین شده بر اساس مدل دمای بیر صفر تا هفت درجه سانتیگراد و مدل یوتا تا تاریخ 14/11/98

راه کارهای پیشنهادی جهت کاهش نیاز سرمایی درختان 

راه کارها جهت کاهش نیاز سرمایی درختان به شرح زیر می باشد:

•  تنش آبی (کم آبیاری کنترل شده)
•  کاهش رطوبت منطقه ریشه
•  عدم استفاده از کود نیتراته در آخر مهر(عدم محلول پاشی کودهای ازته) 
•  عدم محلول پاشی با مواد حاوی هورمونهای رشد (جیبرلین)
•  تسریع دربرگ ریزی
•  تغذیه مناسب و کافی
•  عدم آبیاری، کوددهی و هرس در آخر فصل
•  رنگ آمیز تنه درختان با رنگ سفید

چرا باید از ترکیبات تامین کننده نیاز سرمایی استفاده کرد؟ 

ترکیبات نیازسرمایی برای برطرف کردن و تامین نیاز سرمایی استفاده می شود. همچنین استفاده از این ترکیبات باعث می شود که گلدهی ارقام پسته دیرگل تسریع پیدا کند، زیرا: 

•  درختان نر دیرگل به حد کافی وجود ندارد.
•  زمان گلدهی و تلقیح با گرما تلاقی پیدا نمی کند.
•  باعث افزایش طول دوره رشد و نمو نیز می شود. 

آیا امسال نیاز به روغن پاشی ولک برای باغات نیاز است یا خیر؟

با توجه به اطلاعات دریافتی از مرکز تحقیقات هواشناسی کشاورزی رفسنجان میزان نیاز سرمای برآورد شده تا تاریخ 20 بهمن ماه بر اساس مدل صفر تا 7 حدود 767 ساعت و مدل یوتا 932 ساعت اعلام شده است، لذا توصیه میزان روغن ولک مورد نیاز برای هر یک از ارقام به شرح ذیل اعلام می گردد.

نکته: همچنین برای رقم چروک نیز روغن پاشی نیاز می باشد. 

بهترین زمان روغن در محدوده 25 بهمن لغایت 5 اسفند ماه با توجه به پیش بینی های هواشناسی و با رعایت نکات فنی می باشد. کیفیت روغن مورد استفاده لازم است با استاندارد های تایید شده همخوانی داشته باشد. روغن پاشی با غلظت بالا روی درختان ضعیف ممکن است باعث تشدید سرخشیدگی شاخه شود.

کشاورزانی که بر اساس تجربه سال های گذشته، باغ های آن ها دیرتر از باغات عرف منطقه از خواب بیدار می شوند جهت زود گل دهی و رشد شاخه و برگ زودتر، می توانند از روغن ولک جهت به جلو انداختن گل دهی استفاده کنند.

خرید روغن ولک از فروشگاه آنلاین پسته رفسنجان

شما برای سفارش روغن ولک می توانید به فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه کرده و یا بر روی این لینک کلیک کرده و به صورت آنلاین سفارش خود را ثبت کرده و در کمترین زمان ممکن تحویل بگیرید.

توجه: ضمن اینکه زمان روغن پاشی ولک محدود می باشد و اکنون در آستانه دوره روغن پاشی هستیم، پیشنهاد ما به کشاورزان محترم استفاده به موقع از روغن ولک در باغات می باشد زیرا استفاده دیر هنگام از روغن باعث برخی عوارض مثل تشدید سرخشکیدگی و … می شود.

کود مایع ماهی بیواگری 1,430,000 تومان

فروت ست 525 نوتریتک 410,000 تومان

کود زیستی باکتولند پسته 20 لیتری 2,175,000 تومان

آمینو کلات روی 710 420,000 تومان

کود زیستی هوکر 470,000 تومان

کود سولفات مس کیمیا آژند بوتیا (10 کیلوگرم) 2,100,000 تومان

کود گوگرد مایع بیواگری 1,630,000 تومان

کود هیومیک اسید مایع بیواگری 1,430,000 تومان

کود مایع مرغی بیواگری 830,000 تومان

کود پریونت کلسیم 420 آکوافارما اسپانیا 590,000 تومان

کود سولفات آهن کنجاله ساز 395,000 تومان

کود کلات آهن (6%) رویش 320,000 تومان

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه