کارآیی کود سولوپتاس در باغات
پتاسیم در فرآیند رشدی گیاهان دارای اهمیت زیادی است. برای همین در این مقاله به بررسی نقش پتاسیم و استفاده از سولوپتاس در باغات پسته می پردازیم. نقش پتاسیم در فرآیند رشدی گیاه به این صورت است که پتاسیم به طور عمده بخش بزرگی از محتویات هیچ گیاهی را تشکیل نمیدهد.
ولی در فرایند های متعدد فیزیولوژی رشد گیاه نقش کلیدی دارد، از سنتز پروتئین گرفته تا تعادل و پیوستگی آب در گیاه. کمتر نقطه یا باغ پسته ای را می توان یافت که درختان از کمبود پتاسیم در رنج نباشند. طیف گسترده اقلیم پسته کاری در ایران و انواع و اقسام خاکهای مختلف نشان دهنده کمبود پتاسیم در بسیاری از خاکها و اقلیم های پسته کاری در ایران است.
نقش پتاسیم در سلول های گیاهی
بطور کلی پتاسیم در سلولهای گیاهی نقشهای مهمی بر عهده دارد که مختصرا به آنها اشاره می کنیم:
- فتوسنتز: نقش پتاسیم در فتوسنتز پیچیده است. نقش پتاسیم در فعالیت آنزیمی و تولید ATP در تنظیم سرعت فتوسنتز مهمتر از نقش آن در فعالیت روزنه ای است. وقتی انرژی خورشیدی به ترکیب CO2 و H2O و در نتیجه تشکیل قند منجر می شود، اولین محصول پر انرژی ATP است که به عنوان منبع انرژی در بسیاری از واکنشهای شیمیایی مصرف می شود. وقتی میزان K در گیاه کم باشد میزان فتوسنتز و تولید ATP نیز کم می شود و همه ی فرایندهای وابسته به ATP کاهش می یابد.
- ترابری قندی: قندی که در فتوسنتز ساخته می شود باید در میان آوندها و قسمتهای دیگر گیاه برای مصرف و ذخیره شدن ترابری شود. سیستم ترابری مواد با استفاده از انرژی به فرم ATP کار می کند. اگر میزان K کم شود میزان ATP نیز کم می شود و سیستم انتقال مواد نیز از کار می افتد.
- ترابری آب ومواد غذایی: K همچنین نقش بزرگی در نقل و انتقال آب و مواد غذایی درون آوند آبکشی دارد. وقتی میزان K کاهش یابد جابجایی نیترات و فسفات و کلسیم و منیزیم و آمینواسیدها کاهش می یابد. نقش پتاسیم در انتقال شیره ی پرورده در آوند آبکشی اغلب با آنزیمهای مخصوص و هورمونهای رشد گیاهی تداخل دارد.
- سنتز پروتئین: k در سنتز پروتئین ضروری است. خواندن رمزهای ژنتیکی در سلول گیاهی برای ساخت پروتئین و آنزیم که تمام فرایندهای رشد گیاه را تنظیم می کند بدون میزان کافی از پتاسیم غیر ممکن است. وقتی گیاه با کمبود این یون مواجه می شود با وجود مقدار زیاد نیتروژن قابل دسترس پروتئین نمی سازد. بجای آن تراکم مواد خام پروتئین مثل آمینواسیدها و آمیدها و نیتراتها زیاد می شود.
- سنتز نشاسته: آنزیمهای دخیل در سنتز نشاسته با پتاسیم فعال می شوند. پس با کاهش میزان K نشاسته کاهش می یابد در حالیکه کربوهیدراتهای قابل حل و ترکیبات نیتروژن افزایش می یابد. همچنین پتاسیم در تنظیم فعالیت فتوسنتزی و تنظیم نسبت تبدیل قند به نشاسته موثر است.
به چه موادی کود گفته می شود و انواع آن کدام است؟
به هر نوع ماده معدنی یا آلی یا بیولوژیک که دارای عناصر غذایی باشد و باعث بالا بردن حاصل خیزی خاک و همچنین با تیمار گیاهی باعث افزایش عملکرد کیفی و کم محصول شود کود اطلاق میشود.
کود ها به چند دسته تقسیم میشوند که عبارتند از: شیمیایی – آلی یا ارگانیک – بیولوژیک یا زیست کود های شیمیایی که برخی از آنها دارای عناصر پر مصرف گیاه یا ماکرو المنت و برخی نیز دارای عناصر عناصر کم مصرف گیاه ( میکرو المنت ) می باشد. به کود هایی که مجموع عناصر فوق را با هم و به نسبت متناسب دارا باشد اصطلاحا کود کامل اطلاق میشود. گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایش برگ و خاک به کود های فوق نیازمند خواهند بود. ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر، بسیار متفاوتند. این تفاوتها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تاثیر بسیار مهمی دارند. بنابراین شناخت کافی از انواع کودهای شیمیایی قبل از انتخاب و یا مصرف آنها ضرورت دارد.
چگونه می توان میزان پتاسیم را افزایش داد؟
- با استفاده از بقایای محصولات بازیافت شده (مخصوصاً کاه) و کود حیوانی که حاوی پتاسیم است.
- با جلوگیری کردن از آبشویی خاک با استفاده از پوشش گیاهی دائمی و افزایش سطح هوموس خاک
- با پوشاندن سطح خاک با مالچ
- با مصرف کودهای شیمیایی پتاسه به ویژه کود سولوپتاس
کمبود یا بیشبود پتاسیم در باغات پسته
همچنین مطالعات نشان داده اند که کمبود پتاسیم اثرات منفی زیادی روی خصوصیات کمی و کیفی در درختان پسته دارد و با توجه به تهی شدن خاک در طول زمان از عنصر پتاسیم (K) بطور قطع استفاده از سولوپتاس ها بصورت کاربرد در خاک چه بصورت ریختن سطحی (کپه ای یا نواری) و چه بصورت آبکود (Fertigation) و حتی بصورت محلولپاشی اهمیت بسیار زیادی دارد.
در مورد کاربرد سولوپتاس ها در خاک مطالعات نشان داده چون ماندگاری سولوپتاس ها در محیط ریشه نسبتا بالاست عنصر پتاسیم (حدود 50 درصد K2O) حتی بعد از دوره آبیاری در درختان پسته نیز در استخرهای خاص که همان خلل و فرج خاکها باشند ذخیره می شوند و ریشه ها می توانند بخوبی از این استخرها استفاده کنند. هر مقدار و تعداد استخرهای پتاسمی در خاک باغات پست بیشتر باشد بازدهی کمی و بخصوص کیفی در درختان پسته بالاتر خواهد بود.
مطالعات خوبی در مورد تاثیرات بسیار مثبت کودهای سولوپتاس در درختان پسته انجام شده است. از جمله افزایش خصوصیات مثبت کیفی (خندانی، وزن و…) و کاهش خصوصیات منفی (پوکی، دهن بست و….). این مساله بخصوص در بازه پر شدن مغز در درختان پسته اهمیت فوق العاده ای دارد. در دوره پر شدن مغز در اواسط تابستان هیچ کودی شگفت آورتر از سولوپتاس ها نباشد.
اهمیت و نقش سولوپتاس در باغات پسته
حد بحرانی پتاسیم در برگها در درختان پسته بر اساس مطالعات حدود 1ممیز 7 دهم درصد است و اگر مقدار غلظت پتاسیم در برگها به زیر این حد سقوط کند تاثیرات منفی روی بازدهی درختان پسته خواهد داشت. یکی از علایم برگی مهم تشخیص کمبود پتاسیم در برگها در درختان پسته سوختن یا نکروزه شدن حاشیه برگهاست اما همیشه این یک علامت مشخص نیست.
علایم برگی کمبودهای ماکرو و میکرو در درختان پسته هیچگاه قطعی نیستند به صورتی که ممکن است در یک برگ مقدار پتاسیم به زیر 1 و 7 دهم درصد سقوط کند ولی برگها حالت حاشیه سوختگی را نداشته باشند. به نظر می رسد توجه به علایم برگی کمبودها در درختان پسته یک اطمینان صد در صد برای تشخیص کمبودها و بیش بودها ایجاد نخواهد کرد و حتما باید در مورد تشخیص کمبودها آزمایشات برگ و خاک را بدقت بررسی کرد.
سولوپتاس مناسب ترین کود پتاسیمی صد در صد قابل حل در آب و ایده ال برای مصرف در هر نوع روش آبیاری. سولفات پتاسیم یا سولوپتاس یکی از بهترین کودهای سولفات پتاسیمی است که تا کنون به بازار کشاورزی ایران وارد شده است.
نحوه استفاده از کود سولوپتاس در مناطق پسته کاری
قابلیت انحلال بسیار بالای این کود، امکان محلولپاشی آن روی شاخ وبرگ گیاهان را به خوبی فراهم می کند، به علاوه اندازه بسیار ریز ذرات، مانع از ایجاد رسوب در سمپاش و سیستمهای آبیاری شده و استفاده از آن را فارغ از هرگونه مشکل می کند. سولوپتاس را علاوه بر مصرف برگی، از طریق آب آبیاری و کاربرد در خاک نیز می توان مصرف کرد.
همچنین سولوپتاس را می توان به عنوان منشاء تامین پتاسیم و گوگرد در کشت های هیدروپونیک به کاربرد. با شرایط موجود بخصوص از نظر شاخص یا ایندکس شوری در بسیاری از کودهای پتاسیمی سولوپتاس ها را می توان بهترین کودهای پتاسیمی برای مصرف در باغات پسته دانست. مقدار مصرف سولوپتاس ها به ازای هر درخت می تواند متغییر باشد و نمی توان رقم دقیقی برای آن مشخص کرد. این احتمال وجود دارد که برای یک درخت پر بار در دوره پر شدن مغز در تابستان حتی به مقدار 2 کیلوگرم سولوپتاس را توصیه کرد. متاسفانه در سالیان اخیر هم بدلیل رونق مصرف سولوپتاس ها سولوپتاس های بی کیفیت و تقلبی نیز بوفور در بازار مصرف کشاورزی ایران وجود دارند و باید در مورد خریدن سولوپتاس با کیفیت دقت زیادی کرد.
سولوپتاس بخصوص از کشورهای اروپایی مانند بلژیک، فرانسه، هلند و آلمان وارد می شوند و به طور قطع می توان گفت که از نظر کیفیت در کل دنیا جزو برترین برندها هستند.
مزایای استفاده از سولوپتاس در پسته کاری ها
این کود قابل مصرف در خاکهای اسیدی و قلیائی بوده، سطح ریشه ها در خاک های قلیائی و شور را کاهش داده و در نتیجه حلالیت و جذب فسفر، آهن و ریز مغذی ها بوسیله ریشه گیاهان تسهیل می شود. بهترین منبع عاری از نیتروژن است. این محصول دارای پائین ترین ضریب شوری و شاخص آبشوئی نسبت به سایر کودهای پتاسیمی است.
علاوه بر این برای مناطقی که در معرض ریسک شوری قرار دارند بهترین منبع پتاسیمی می باشد و همچنین این کود آبشویی کاتیون ها در خاک های سبک را کاهش داده که در نتیجه کمتر در معرض آبشویی قرار می گیرند.
کود پتاسیمی مناسب برای کاهش نیترات است. با توجه به اینکه نیترات بیش از حد در موقع تشکیل میوه باعث افت کیفیت میوه می شود، این محصول برنامه های کود دهی را بمنظور تامین نیاز بموقع محصول با نیترات پایین تنظیم می نماید.
اثرات سولوپتاس در تولید ویتامین ها
سولوپتاس اثر مثبت در تولید انواع ویتامین ها، نشاسته و قندها داشته در نتیجه ارزش غذایی محصولات را بالا می برد. پتاسیم موجود در سولفات پتاسیم سولوپتاس ارزان ترین روش برای القاء مقاومت به سرمازدگی در درختان میوه و گیاهان زراعی است. افزایش مقاومت محصولات به بیماری ها، صدمات فیزیکی و بهبود قابلیت انبارداری از دیگر مزایای مهم استفاده از این محصول می باشد.
واجد عنصر پر اهمیت گوگرد که بصورت یون سولفات در این محصول وجود دارد که بسهولت بوسیله گیاهان جذب می شود و برای ساختمان ترکیبات مهمی مثل آمینو اسید ها و پروتئین ها بکار رفته و در واکنش های فتو سنتز دخالت دارند.
در بهبود کیفیت رنگ وطعم میوه ها نقش دارد. سولوپتاس در آب حلالیت بالایی داشته که سرعت آن به کیفیت آب آبیاری و روش مخلوط کردن نیز بستگی دارد و توصیه می شود که سولوپتاس قبل از اضافه کردن کودهای دیگر بخصوص کود منیزیم در آب حل شود.
آماده سازی محلول سولوپتاس و نحوه استفاده از آن
برای روش کود آبیاری مقدار مورد نظر در ۳۰۰ تا ۵۰۰ لیتر آب حل گردد. مقدار سولوپتاس را بتدریج به آب اضافه کنید و در صورت محلولپاشی ابتدا تانکر آب را تا دو سوم حجم پر کنید و سپس یک سوم باقیمانده با آب رقیق گردد. آب را دائما بهم بزنید تا کود کاملا حل شود.
دو روش مهم کاربردی در باغات
محصولی ایده ال برای مصرف است که از طریق روش ها و سیستم های مختلف آبیاری (کرتی- نواری- جوی پشته ای- بارانی- قطره ای و …) و محلول پاشی برگی استفاده شود. کود سولوپتاس درطول فصل کشت به روش های زیر قابل استفاده می باشد:
- روش کود آبیاری: دفعات یا فاصله زمانی بین کود آبیاری با سولو پتاس بسته به نوع خاک متغیر خواهد بود. مثلا کود آبیاری در خاک های شنی (بافت سبک) در مقایسه با خاک های رسی (بافت سنگین) که ظرفیت بالائی در تثبیت پتاسیم دارند باید با دفعات بیشتر و هربار با مقادیر کمتر انجام شود.
- روش محلولپاشی برگی : محلولپاشی با سولوپتاس جهت رفع و یا پیشگیری از کمبود پتاسیم تحت شرایط زیر بسیار موثر می باشد، در موقع برداشت سریع پتاسیم بوسیله گیاه (مثلا در موقع تشکیل و یا رشد میوه) در مواردی که ظرفیت تثبیت پتاسیم خاک بالا باشد. محلولپاشی بمنظور تامین پتاسیم اضافی در مواردی که کود پتاسیم به خاک اضافه شده است راه بسیار با صرفه ای برای تولید محصولات با بهترین کیفیت می باشد.
چند نکته مهم که در مورد نحوه مصرف کود سولوپتاس باید حتما در نظر گرفت عبارتند از:
- قابلیت اختلاط پذیری سولو پتاس را با میزان توصیه شده می توان با اکثر کودها بجز ترکیبات کلسیم مخلوط کرد زیرا موجب تشکیل رسوب سولفات کلسیم می شود. توصیه می گردد سولو پتاس قبل از سایر کودها ( بخصوص کود های حاوی منیزیم) در آب حل شود. بعلاوه محلول این کود را می توان با اکثر سموم حشره کش و قارچ کش بمنظور محلولپاشی مخلوط نمود (قبل از مصرف در سطح وسیع تست اختلاط پذیری توصیه می گردد.)
- میزان مصرف سولوپتاس بسته به نوع کشت و سن درختان متفاوت است. حداکثر غلظت محلول از صد گرم در لیتر نباید بیشتر باشد.
جدول میزان مصرف کود سولوپتاس
| نحوه مصرف | درختان میوه (پسته) |
| محلول پاشی برگی | 4-3 کیلو در هکتار |
| آبیاری تحت فشار(قطره ای یا بارانی) | 10-8 کیلو در هکتار |
| آبیاری یا آبکود | 12-8 کیلو در هکتار |
- در پایان باید خاطر نشان کرد که بازار پر است از کودهای سولوپتاس تقلبی با بسته بندی های شکیل که شاید از بسته بندی جنس اصلی بهتر باشد اما آنالیز نتایج آزمایشگاه نبود پتاسیم در این کودهای تقلبی را بهتر نشان خواهد داد و جنس اصل را باید از شرکت های معتبر تهیه کرد.
به امید فردایی بهتر برای صنعت پسته ایران.
-_1_350x350.jpg)
ممنون از تهیه و ارایه مطالب با پایه علمی و اگاهی بخش و مفید برای صنعت کشاورزی و بخصوص پسته