پتاسیم یکی از عناصر کلیدی در تغذیه درختان میوه است که تأثیر بسزایی در رشد، توسعه و کیفیت محصول دارد. این عنصر با نقشآفرینی در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف، به بهبود سلامت و عملکرد درختان کمک میکند و در فعالسازی بیش از ۶۰ آنزیم مؤثر است که به بهبود فرآیندهای متابولیکی و تولید انرژی در گیاه کمک میکند.
پتاسیم همچنین به تنظیم فشار اسمزی در سلولها و pH درون سلولی کمک میکند که برای حفظ تعادل آب و مواد مغذی در گیاه ضروری است. تجمع پتاسیم در بافت میوه منجر به بهبود رنگ، طعم و عطر آنها میشود و در نتیجه کیفیت محصول افزایش مییابد. این عنصر ارزشمند به درختان کمک میکند تا در برابر تنشهای محیطی مانند خشکی، سرما و حملات آفات مقاومتر شوند.
با توجه به اهمیت پتاسیم در سلامت و بهرهوری درختان میوه، تأمین مقدار مناسب این عنصر از طریق کوددهی صحیح ضروری است. این اقدام به بهبود رشد، افزایش کیفیت میوهها و تقویت مقاومت در برابر شرایط نامساعد کمک میکند.
نقش کلیدی پتاسیم برای درختان میوه
پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای درختان میوه است که نقش حیاتی در فرآیندهای فیزیولوژیکی آنها ایفا میکند. این عنصر به بهبود رشد، توسعه و کیفیت میوهها کمک میکند.
- فعال سازی آنزیمهای گیاهان: همانطور که در مقدمه گفته شد پتاسیم در فعال سازی بیش از 60 آنزیم موثر است و با تغییر در ساختمان پروتئینی آنزیمها، موجب فعال شدن آنها میشود. برخی تغییرات شیمیایی در درختان دارای کمبود پتاسیم شامل تجمع قندهای محلول، تجمع ترکیبات نیتروژنی محلول با وزن مولکولی کم و کاهش مقدار نشاسته در بافت ها است.
- بزرگ شدن سلولهای گیاهان: پتاسیم برای رشد و بزرگ شدن سلول، افزایش کشش پذیری دیواره سلول و تجمع مواد محلول در سلول برای ایجاد پتانسیل اسمزی ضروری است. در بیشتر موارد، تجمع یون پتاسیم در سلول، پتانسیل اسمزی لازم را برای رشد و بزرگ شدن سلول فراهم میکند.
- باز و بسته شدن روزنه برگهای گیاهان: افزایش غلظت پتاسیم در سلولهای روزنه، موجب افزایش جذب آب از سلولهای مجاور و افزایش فشار تورژسانس سلولهای روزنه میشود که باز شدن روزنهها را امکان پذیر می کند.
- افزایش مقاومت به تنشها: پتاسیم به درختان میوه کمک میکند تا در برابر تنشهای محیطی مانند خشکی، سرما و حملات آفات مقاومتر شوند.
- انتقال مواد فتوسنتزی: این عنصر در افزایش فشار اسمزی در لولههای غربالی نقش دارد و به حرکت کارآمد مواد فتوسنتزی از برگها به سایر اندامها کمک میکند.
- ساختن پروتئین گیاه: پتاسیم در چسبیدن آر.ان.ای ناقل (tRNA) به ریبوزومها و ساخت پروتئین دخالت دارد.
- فتوسنتز و تثبیت دی اکسید کربن: پتاسیم در جهت مخالف جابجایی پروتون از غشای تیلاکوئیدها حرکت کرده و حرکت پروتون برای برقراری شیب pH در طرفین غشا و ساختن ATP (فسفوریلاسیون نوری) ضروری است.
تأثیر پتاسیم برای درختان میوه از نظر کمیت و کیفیت
با تأمین مناسب پتاسیم در مراحل مختلف رشد میوه، میتوان به بهبود همزمان رنگ، طعم و عطر میوهها دست یافت، که این امر به افزایش کیفیت و بازارپسندی محصول نهایی منجر میشود.
تأثیرات پتاسیم بر کمیت میوهها
- افزایش عملکرد میوه: تحقیقات نشان داده است که مصرف پتاسیم در مراحل مختلف رشد میوه، بهویژه پس از تشکیل آن و در مرحله انبساط سلولی، میتواند عملکرد میوه را افزایش دهد.
- افزایش وزن میوه: استفاده از پتاسیم از طریق خاک و محلولپاشی میتواند وزن متوسط میوهها را افزایش داده (به دلیل تاثیر مستقیم این عنصر بر خاصیت کشسانی دیواره سلولی) و به بهبود کمیت محصول کمک کند.
تأثیرات پتاسیم بر کیفیت میوهها
- بهبود رنگ، طعم و عطر میوه: تجمع پتاسیم در میوهها منجر به بهبود رنگ (با تنظیم فرآیندهای متابولیکی)، طعم (با تسهیل انتقال و تجمع قندها در میوه) و عطر (با تأثیر بر سنتز ترکیبات معطر) آنها میشود که از نظر بازارپسندی و رضایت مصرفکننده اهمیت دارد.
- افزایش مواد جامد محلول و ویتامین C: مصرف پتاسیم میتواند میزان مواد جامد محلول و ویتامین C در میوهها را افزایش داده و به بهبود کیفیت تغذیهای آنها کمک کند.
- کاهش درصد میوههای کوچک و افزایش میوههای بزرگ: محلولپاشی پتاسیم میتواند درصد میوههای کوچک را کاهش داده و تعداد میوههای بزرگ را افزایش دهد.
علائم کمبود پتاسیم در درختان میوه
با کمبود پتاسیم، میزان فتوسنتز برگ کاهش مییابد. غلظت نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در برگ میتواند موجب افزایش حساسیت درختان به تنش های زنده و غیرزنده، کاهش تولید کربوهیدراتها، کاهش تشکیل میوه، افزایش چین خوردگی آلبدو (Creasing) و افزایش پارگی پوست میوه (Plugging) و تشدید ریزش میوه شود. همچنین کمبود پتاسیم میتواند موجب کاهش عملکرد و کیفیت میوه شود.
- زرد شدن و سوختگی لبه برگها: یکی از نشانههای اولیه کمبود پتاسیم، زرد شدن و سپس قهوهای شدن لبههای برگهای مسنتر است. این علائم معمولاً از نوک برگها شروع شده و به سمت مرکز آنها گسترش مییابد.
- کاهش استحکام دستگاه آوندی: کمبود پتاسیم موجب کاهش فرآیند چوبی شدن دستگاه آوندی خواهد شد و در کمبود شدید، خم شدن سرشاخهها و آسیب دستگاه آوندی افزایش مییابد.
- افزایش حساسیت به تنش خشکی: کمبود پتاسیم، حساسیت درختان را به تنش خشکی افزایش می دهد که به احتمال زیاد، ناشی از نقش پتاسیم در تنظیم حرکت روزنهها، تنظیم پتانسیل اسمزی سلول ها و افزایش تولید اسید آمینه پرولین است.
- افزایش حساسیت به تنش سرما: کمبود پتاسیم، حساسیت درختان را به تنش سرما افزایش می دهد که به علت نقش آن در افزایش تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن است.
- افزایش حساسیت به بیماریهای قارچی: کمبود پتاسیم حساسیت درختان را به آلودگیهای قارچی افزایش میدهد که به طور عمده ناشی از تاثیر کمبود پتاسیم در کاهش فعالیت برخی آنزیمها و همچنین کاهش تولید برخی ماکرومولکولهای آلی است.
- کاهش زمان انبارمانی میوهها: کمبود پتاسیم موجب کاهش زمان انبارمانی میوهها میشود که ناشی از افزایش میزان تنفس سلولها و همچنین افزایش احتمال آلودگیهای قارچی است. افزایش تنفس سلولها به علت تجمع قندهای محلول و تجمع ترکیبات نیتروژنی محلول با وزن مولکولی کم در سلولها است که سوبستراهای مناسبی برای آنزیمهای تنفسی هستند.
- کاهش رشد و نمو: درختانی که با کمبود پتاسیم مواجه هستند، رشد ضعیفتری داشته و سرشاخههای جدید آنها ممکن است ضعیف و شکننده باشند.
- ریزش برگها: کمبود پتاسیم میتواند منجر به ریزش زودهنگام برگها، بهویژه در زمان شکوفایی گل شود.
- نرم شدن و له شدگی ریشهها: این مشکل میتواند به کاهش توانایی درخت در جذب آب و مواد مغذی منجر شود.
- کاهش کیفیت میوهها: میوههای تولید شده توسط درختان کمبود پتاسیم ممکن است کوچکتر، با پوست ضخیمتر و بافت خشنتری داشته باشند.
کمبود پتاسیم باعث چه تغییری در برگ گیاهان یا درختان می شود؟
با کمبود پتاسیم، افزایش چین خوردگی، چروکیده شدن و بدشکل شدن برگ رخ دهد که همراه لکههای متمایل به زرد در سطح برگ، معمول میباشد. در الموها، نواحی بین رگبرگها در برگهای تحت تاثیر کمبود، ابتدا متمایل به زرد شده و این لکهها، به تدریج ممکن است زیاد شوند. وقتی که صمغ یا مواد رزینی، این لکههای زرد را احاطه کند این برگها ممکن است ریزش کنند.
به طور کلی، علائم ظاهری کمبود پتاسیم شامل کاهش رشد و اندازه برگ، زیادی ریزش برگ همراه با زرد شدن بیشتر برگهای مسن است. در برخی موارد، در درختان با کمبود پتاسیم، لکه های قهوهای و آفتاب سوختگی در سطح برگها به ویژه در محلهای آفتابی و همچنین ترشح صمغ در شاخههای فرعی و تنه درخت ظاهر میشود. از دیگر علائم کمبود پتاسیم، شکاف خوردن میوهها، چروکیده شدن میوهها و افزایش تعداد نسبی میوههای کوچک است.
همچنین شاخه های جدید، ضعیف میشوند و به علت فقدان قدرت مکانیکی، به تدریج به صورت S شکل در میآیند و نوک برگها نیز ممکن است به صورت قهوهای سوخته در آید. همچنین علائم کلروتیک زرد تا برنزه زرد در سطح برگهای قدیمی تر همراه با کرک، به میزان زیاد در درختهای دارای کمبود پتاسیم دیده میشود.
برخی علائم کمبود پتاسیم در مرکبات
غلظت نسبتا کم پتاسیم در درختان مرکبات، معمولا موجب کاهش رشد (بدون بروز علائم کمبود ظاهری) میشود. بنابراین ظهور علائم ظاهری کمبود پتاسیم نشان میدهد که تولید میوه تقریبا به طور جدی کاهش خواهد یافت. عدم مصرف مناسب پتاسیم میتواند موجب بروز علائم کمبود در اواخر تابستان و اوایل پاییز شود.
در مرکبات دارای کمبود پتاسیم، معمولا برگها دارای لکههای زردی می شوند و این لکهها به طرف حاشیه برگ توسعه مییابند و در مرکز برگ، چندین لکه زرد بزرگ دیده میشود. همچنین با کمبود پتاسیم، اندازه میوه به شدت کاهش مییابد.
با کمبود پتاسیم در برگ، علائم برگی به شکل زرد شدن نوک و حاشیه برگها میباشد که سپس توسعه می یابد، علائم کمبود، ابتدا در برگهای مسن تر ظاهر می شود. کمبود پتاسیم سبب کاهش رشد رویشی، برگ های کوچک، شاخه های نازک، متراکم شدن ظاهر درخت، افزایش حساسیت به خشکی و سرما، کاهش اندازه میوه، پوست خیلی نازک با بافت صاف، ریزش میوه قبل از بلوغ (یا رسیدن) و اسیدیته پایین میوه میشود.
زمان، میزان و نحوه مصرف کود پتاس برای درختان میوه
تأمین مقدار و زمان مناسب مصرف کود پتاسیم برای درختان میوه، تأثیر بسزایی در بهبود رشد، کیفیت و کمیت محصول دارد. میزان و زمان مصرف این کود به نوع درخت و شرایط محیطی بستگی دارد.
مقدار مصرف کود پتاس برای هر درخت
- درختان سیب، هلو، گلابی و مشابه: ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم در هر هکتار
- درختان مرکبات: ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هر هکتار.
- درختان پسته: ۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هر هکتار.
- درختان انگور: ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هر هکتار. ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هر هکتار.
زمان مصرف کود پتاس برای درختان میوه
- اوایل بهار (قبل از گلدهی): مساعد برای تقویت رشد رویشی و توسعه شاخهها و برگها.
- زمان تشکیل میوه: کمک به بهبود کیفیت و اندازه میوهها.
- یک ماه تا چهل روز قبل از برداشت: افزایش ماندگاری و کیفیت انبارداری میوهها.
نحوه مصرف کود پتاسیم برای درختان میوه
- چالکود: ۰.۵ تا ۱ کیلوگرم برای هر درخت، در اطراف ریشه.
- آبیاری: ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار برای کشتهای زراعی و گلخانهای، ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار برای باغات.
- محلولپاشی: ۲ تا ۳ کیلوگرم در هزار لیتر آب، با تکرار در چند نوبت.
خرید بهترین کودهای آلی، ارگانیک و شیمیایی (مایع و جامد)
تمامی گیاهان و درختان موجوداتی زنده، و نیاز به تغذیه و آبیاری دارند تغذیه گیاهان و درختان باعث می شود که درخت یا گیاه شاداب پر بار و میوه ای سالم داشته باشد. بنابراین تغذیه گیاهان عملیات بسیار مهم و ضروری بوده و باید به این عملیات اهمیت داد و از بهترین کودها برای تغذیه آن ها استفاده کرد.
گاهی برای شما این سوال مطرح می شود که بهترین کودها را می توان از کجا و به آسان ترین شکل خریداری کرد؟
در جواب این سوال میتوان گفت:
مجموعه پسته رفسنجان ارائه دهنده انوع کودهای آلی، ارگانیک و شیمیایی (به صورت مایع و جامد) که برطرف کننده عناصر پر مصرف و کم مصرف بوده و تمامی نیازهای تغذیه گیاه را برطرف میکند. شما میتوانید بهترین کودها را از فروشگاه ما به صورت آنلاین سفارش دهید و در کمترین زمان ممکن تحویل بگیرید.
کلام آخر
استفاده از پتاسیم برای درختان میوه تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت و کمیت محصول دارد. مصرف بهموقع و مقدار مناسب کود پتاسیم میتواند به بهبود رنگ، طعم و عطر میوهها کمک کند. همچنین، این عنصر به تقویت سیستم ایمنی درختان، افزایش مقاومت در برابر آفات و بهبود فرآیندهای فیزیولوژیکی کمک میکند.