نهال پسته برای به حداکثر رساندن پتانسیل رشد سریع خود به ترکیب مناسبی از مواد مغذی، معدنی و آلی نیاز دارد. کود ها این مواد لازم را برای رشد سریع و تغذیه مؤثر نهال فراهم می‌کنند. کشاورزان با دانستن این‌که کدام کود و چه مقدار از هر نوع باید استفاده کنند، می‌توانند از رشد سریع نهال پسته اطمینان حاصل کنند. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به تغذیه و برنامه کودی نهال پسته خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

محتوا پنهان

1 برای رشد سریع نهال پسته چه باید کرد

2 تغذیه درختان پسته

2.1 تعیین میزان عناصر

3 میزان عناصر غذایی پرمصرف از طریق آزمون خاک

4 میزان عناصر غذایی کم‌مصرف از طریق آزمون گیاه یا برگ

5 زمان و نحوه مصرف کودهای شیمیایی

6 به نهال پسته چه کودهایی باید داد؟

7 توصیه کودی برای رشد سریع نهال پسته

8 کود اوره برای نهال پسته

9 کود حیوانی برای نهال پسته

10 زمان کود دهی برای رشد سریع نهال پسته

11 سخن پایانی

برای رشد سریع نهال پسته چه باید کرد

عوامل متعددی در رشد سریع نهال پسته نقش دارند. ازجمله این عوامل می‌توان به زمان مناسب کاشت، اقلیم و شرایط آب‌وخاک، تغذیه و کود دهی، شناخت عوامل بیماری و آفات خسارت زا و پیشگیری و مبارزه به موقع با آنها، آبیاری صحیح و کیفیت آب و … اشاره نمود.

کود دهی یکی از مهم‌ترین عوامل است زیرا تغذیه نهال پسته را بر عهده دارد. در این جهت، لازم است کشاورز بهترین کود را برای رشد سریع نهال پسته بداند و در زمان صحیح از آن‌ها استفاده کند. در ادامه در ارتباط با مسائل مهم کود دهی نهال می‌پردازیم.

تغذیه درختان پسته

بحث کوددهی و تغذیه در نهال های پسته در راستای رشد مناسب و تولید میوه با کیفیت از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.

استفاده غیر اصولی و ناکافی از کودهای آلی و شیمیایی و نیز استفاده در زمان نامناسب موجب کاهش مقاومت در نهال های پسته در برابر آفات و بیماری ها و همچنین تنش های محیطی شده و به دنبال آن باعث کاهش تولید میوه و عملکرد آن می شود.

تعیین میزان عناصر

تعیین دقیق عناصر غذایی موجود در نهال پسته، کار راحتی نیست. به همین دلیل در ایران تلاش‌های زیادی از طرف مؤسسات تحقیقات پسته انجام‌شده است. پسته نیز مانند سایر گیاهان به عناصر پرمصرف و کم‌مصرف نیاز دارد. هرکدام از این عناصر برای عملکرد گیاه لازم هستند که به‌نوعی بهترین کود برای رشد سریع نهال پسته محسوب خواهند شد.

تعادل بین عناصر غذایی پرمصرف و کم‌مصرف باعث افزایش باردهی و کیفیت میوه شده و همچنین گیاه را نسبت به آفات و بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند. ابتدا لازم است که این عناصر را بشناسید.

عناصر پرمصرف عبارت‌اند از:

ازت (N)
فسفر (P)
پتاسیم (K)
کلسیم (Ca)
منیزیم (Mg)
گوگرد (S)

عناصر کم‌مصرف عبارت‌اند از:

آهن (Fe)
منگنز (Mn)
کلر (Cl)
بر (B)
مس (Cu)
روی (Zn)
نیکل (Ni)
مولیبدن (Mo)

جهت تغذیه صحیح درختان پسته و توصیه کودی، انجام آزمایش خاک و برگ الزامی است. برای تعیین میزان عناصر پرمصرف از تجزیه خاک و برای عناصر کم‌مصرف تجزیه برگ توصیه می‌شود.

دستورالعمل کلی کودهای شیمیایی برای درختان پسته 300 گرم ازت خالص، 300 گرم فسفر پنتا اکسید، 300 گرم پتاسیم اکسید و 20 کیلوگرم کود حیوانی برای هر درخت می‌باشد.

میزان عناصر غذایی پرمصرف از طریق آزمون خاک

ریشه‌های درخت پسته حجم وسیعی از خاک را اشغال می‌کنند. درنتیجه نمونه‌برداری از خاک باید از محل رشد فعال ریشه باشد. برای یک آزمون دقیق بهتر است از 3 تا 10 نقطه در باغ در عمق های مناسب، نمونه گرفته شود.

در زمان نمونه‌برداری باید به روش آبیاری توجه کرد؛ زیرا نوع آبیاری در باغ، روی توسعه ریشه و پخش عناصر غذایی در ناحیه ریشه تأثیر می‌گذارد. بعد از نمونه‌برداری و ارسال آن‌ها به آزمایشگاه، می‌توان میزان هر یک از عناصر غذایی را متوجه شد.

میزان عناصر غذایی کم‌مصرف از طریق آزمون گیاه یا برگ

آزمون گیاه یا آزمون برگ جهت تشخیص کمبود عناصر غذایی و سمیت های گیاه مناسب است. میزان عناصر غذایی در برگ به عواملی ازجمله مرحله رشد، شرایط آب و هوایی، توزیع ریشه در خاک، میزان و نوع آبیاری، سن درخت، موقعیت برگ روی درخت، زمان نمونه‌برداری و … بستگی دارد؛

بنابراین نمونه‌برداری باید مطابق با هدف انجام آن، به‌صورت استاندارد انجام گیرد. جهت نمونه‌برداری باید از برگ‌هایی که کامل باز هستند و محلول‌پاشی نشده‌اند استفاده کرد. بهترین زمان برای نمونه‌برداری بین تیر تا مرداد است. پس‌ازاینکه تفسیر نتیجه آزمایش آماده شد، می‌توان بهترین برنامه کودی برای رشد سریع نهال پسته را تعیین و آماده کرد.

زمان و نحوه مصرف کودهای شیمیایی

زمان و نحوه مصرف کودها باید در برنامه کودی نهال پسته مشخص باشد. کودهای فسفاته، پتاسه، میکرو و کودهای آلی در زمستان به‌صورت چالکود یا در شیار کودی استفاده می‌شوند. کودهای ازته در سه دوره و به‌صورت سرک (گندم پاش)، به درختان داده می‌شود. دوره اول کودهای ازته همراه با آخرین آب قبل از سبز شدن درختان، دوره دوم در اواسط اردیبهشت و دوره سوم همراه با آخرین آب قبل از برداشت محصول می‌باشد.

به نهال پسته چه کودهایی باید داد؟

درخت پسته معمولاً نیاز به کودهای ازته دارد. در حیطه خاک‌هایی که در حال حاضر برای پسته‌کاری استفاده می‌شود، احتیاج به عناصر مفید دیگر هنوز ثابت نشده است اما با توجه به اینکه میوه‌های آجیلی در حین رشد و رسیدن به کمال به مقادیر نسبتاً زیادی فسفر و پتاسیم و همین‌طور ازت احتیاج دارند، پسته نیز نیاز مبرمی به عناصر مذکور خواهد داشت. کمبود عناصر فسفر و پتاسیم خاک از طریق کود دادن قابل تأمین است.

در همین حال نیاز درختان پسته به عناصر دیگری ازجمله منیزیم و روی قطعی به نظر می‌رسد. نیاز درختان پسته در جهت رشد مطلوب اندام‌ها مخصوصاً برگ‌ها و میوه‌هایش به عنصر روی اخیراً موردمطالعه قرارگرفته و به اثبات رسیده است.

کمبود شدید عنصر روی در درختان پسته، رشد آن‌ها را کاهش می‌دهد و حتی برخی از شاخه‌ها را می‌خشکاند. تأخیر در برگ دهی درخت و پوک شدن میوه ازجمله عوارض کمبود روی می‌تواند باشد.

کمبود عنصر روی در نهال‌های پسته موجب ظهور لکه‌های قرمزرنگ پراکنده بر روی برگ‌ها و پریدگی رنگ آن‌ها می‌شود.

برگ‌های موصوف بیشتر در قسمت انتهایی نهال متمرکز هستند و حاشیه برگ‌ها موج‌دار می‌شود. بعضی باغداران کمی کودهای ازت دار را در حین آبیاری به آب می‌افزایند و نتایج مفیدی در جهت رشد نهال‌ها و جوانه‌ها و میوه درختان پسته کسب کرده‌اند.

به‌طورقطع بهترین شرایط رویش و رشد جوانه‌ها و نیز باردهی مطلوب درختان پسته با آبیاری‌های به‌موقع و پذیرایی با کودهای مغذی و سرشار و نیز مصون نگه‌داشتن درختان از گزند آفات و حشرات میسر است.

توصیه کودی برای رشد سریع نهال پسته

در ایران بیشتر از کود ماکیان در باغات پسته استفاده می‌شود؛ اما بهتر است از مصرف بیش‌ازحد کود مرغ برای نهال پسته خودداری شود؛ زیرا ازت زیاد در کود مرغی برای درختان جوان مناسب نیست. کود مرغی درصد آهن بالایی دارد و توصیه می‌شود در شیار کودی عمیق مصرف و مدفون شوند. باغاتی که نیاز به کود فسفره دارند، از کود مرغی استفاده می‌کنند.

کودهای دامی گاوی و گوسفندی تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و گاهی به‌صورت مخلوط به باغ پسته داده می‌شوند. کود گاوی ازت و پتاسیم کمتری نسبت به کود گوسفندی دارد.

این نوع کودها باید به‌صورت فرآوری شده و پوسیده در باغ پسته پخش شوند. درصورتی‌که این کود با خاک مخلوط گردد نتیجه بهتری می‌توان گرفت. در باغاتی که نیاز به کود پتاسه دارند، از کودهای گوسفندی استفاده می‌شود.

کود اوره برای نهال پسته

کودهای اوره به دلیل وجود درصد زیادی نیتروژن برای نهال پسته توصیه می‌شود. این کودها می‌توانند در آینده موجب عملکرد بیشتر درختان و محصول دهی بهتر شوند. این کودها را می‌توان به‌صورت جامد یا محلول استفاده نمود. همچنین به هر نسبت دلخواهی می‌توانند با کودهای دیگر ترکیب شوند.

علاوه بر مزایایی که کود اوره برای رشد سریع نهال پسته دارد، باید به کاهش میزان تولید آلاینده‌های محیط‌زیست نیز توسط این کود توجه داشت. توصیه کارشناسان برای میزان ازت مورداستفاده در برنامه کودی نهال پسته زیر 3 سال، سالانه 100 کیلوگرم در هکتار کود اوره است.

برای نهال‌های 3 تا 8 ساله، هرسال 50 کیلوگرم به این مقدار اضافه شود تا درنهایت به میزان تقریباً 300 تا 350 کیلوگرم در یک هکتار برسد. استفاده از کود اوره در خاک های شور باعث افزایش حالت قلیایی خاک شده و مشکل شوری را بیشتر خواهد کرد و باید در استفاده از کود اوره به این نکته توجه شود.

کود حیوانی برای نهال پسته

به توصیه کارشناسان کشاورزی بهتر است برای جلوگیری از شیوع قارچ‌های مولد آفلاتوکسین، کودهای دامی و مرغی به‌صورت چالکود و به شکل پوسیده در باغ مصرف شوند. اواسط پاییز تا اوایل زمستان بهترین زمان استفاده از کودهای حیوانی است. این کودها باید در قسمت سایه‌انداز درخت و هر 2 سال یک‌بار به‌صورت چالکود مصرف شوند.

تأکید می‌شود کودهای حیوانی در سطح خاک ریخته نشوند. به دلیل این‌که قسمتی از آن در معرض مستقیم نور خورشید قرارگرفته و تجزیه می‌شوند و قسمت دیگر با جذب بیشتر آب و مواد غذایی سبب رشد و توسعه ریشه‌ها به سطح خاک خواهند شد.

در این صورت خشکی تابستان و سرمای زمستان و انجام شخم های سطحی، می‌تواند ریشه‌های درخت را تهدید کند. استفاده از کودهای دامی به عنوان تامین کننده مواد غذایی مورد نیاز برای درختان پسته و همچنین به عنوان ماده ای جهت اصلاح خاک کاربرد دارد.

میزان استفاده از نوع کود (مرغی، گاوی، گوسفندی) و میزان کود ها، با در نظر گرفتن شرایط آب و خاک ( شوری و بافت خاک ) و همچنین مرحله رشدی گیاه و سال بارده و یا غیر بارده بودن درختان، تعیین می شود.

زمان کود دهی برای رشد سریع نهال پسته

کود دهی برای رشد سریع نهال پسته در سه مرحله انجام می‌گیرد که عبارت‌اند از: پیش از کاشت، افزودن کودهایی مانند ازت به خاک و محلول‌پاشی بر سطح برگ‌ها. پیش از کاشت نهال می‌توان خاک را با استفاده از کودهای فسفره، مواد آلی، آهک و گچ غنی نمود. بعدازآن کود دهی پسته در زمان‌های مختلفی می‌تواند انجام شود که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:

از کودهای حاوی ازت در چند مرحله به‌صورت منظم و در مقادیر کم استفاده شود.
مرحله اول کود دهی ازت در از اواخر اسفند تا اواخر فروردین است. مرحله بعد، نیمه دوم اردیبهشت و نوبت سوم اوایل تیرماه می‌باشد.
در پاییز و زمستان یا همان زمان خواب درختان می‌توان از کودهای فسفره، پتاس و عناصر ریزمغذی مانند روی و آهن برای نهال پسته استفاده کرد.
مرحله دوم مصرف کود پتاس در خرداد تا اوایل تیر به‌صورت سولوپتاس محلول در آب است.
محلول‌پاشی‌هایی مانند محلول‌پاشی روی نیز در زمان تورم جوانه‌ها در اسفندماه انجام می‌گیرد.

سخن پایانی

تغذیه و برنامه کودی نهال پسته گامی اساسی در استقرار آن و کمک به رشد آن است. از با اهمیت ترین عواملی که باعث افزایش رشد نهال پسته می شود، کوددهی مناسب است. هنگامی‌که این اقدام به‌درستی انجام شود، کشاورز می‌تواند از رشد سریع نهال پسته خود اطمینان حاصل کنند. همچنین این کار به درخت کمک می‌کند تا در آینده به پتانسیل کامل خود برسد و محصول اقتصادی با کیفیت تولید کند. در این مقاله به آنچه در ارتباط با کود رشد سریع نهال پسته ‌می‌شد پرداختیم. درنهایت می‌توانید از مشاوره رایگان متخصصین مجموعه پسته رفسنجان برای نحوه صحیح تغذیه نهال‌های خود بهره‌مند شوید.