درخت پسته یکی از محصولات ارزشمندی است که در مناطق خشک و کم‌آبی قابل‌کشت است؛ اما برای رشد و توسعه این درختان، پیوندک پسته به‌عنوان یکی از عناصر مهم و اساسی برای تکثیر درخت پسته، نقش بسیار مهمی دارد؛ اما پیوندک پسته چیست؟ چگونه این پیوندک‌ها تهیه و نگهداری می‌شوند؟ چه تأثیری بر روی رشد و توسعه درخت پسته دارند؟ در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان، به بررسی و توضیح این موارد می‌پردازیم. همچنین، روش‌های بهبود کیفیت پیوندک پسته و نگهداری مناسب آن را نیز بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
آنچه را که باید درباره پایه و پیوندک نهال پسته بدانید!
انتخاب پایه از مهم‌ترین مسائلی است که در زمان احداث هر باغ پسته باید به آن توجه کرد. گرچه تمام پیوندک های ارقام پسته می‌توانند بر روی همه گونه‌های آن پیوند شوند ولی در ایران برای ازدیاد نهال پسته از سه گونه به نام های پسته اهلی (P.vera) چاتلانقوش (P.Khinjuk) و بنه (P.mutica) به‌عنوان پایه استفاده می‌شود.
در اکثر باغ‌های پسته ایران از گونه اهلی P.vera به‌عنوان پایه استفاده‌شده است. رشد اولیه آن زیاد و با پیوندک های ارقام مختلف پسته به‌خوبی سازگاری دارد، ولی به نماتد مولد غده ریشه، گموز و ورتیسلیوم حساس است. پایه بنه به‌عنوان یکی از پایه‌های مقاوم به نماتد مولد غده ریشه پسته و چاتلانقوش به‌عنوان پایه‌ای مقاوم به خشکی و کم‌آبی شناخته‌شده‌اند.
در ایلات کالیفرنیای آمریکا موفقیت کشت پسته به دلیل انتخاب و کشت پایه‌هایی است که گسترش دامنه پسته‌کاری آن کشور را تضمین می‌کند. تاکنون پنج پایه از گونه‌های وحشی پسته در صنعت پسته‌کاری کالیفرنیا بکار گرفته‌شده که عبارت‌اند از (P. integrrima)، (P. atlantica)، (P. terbinthus) و دو پایه دیگر از دو رگ‌های حاصل بین گونه‌های (آتلانتیکا × اینتگریما) به‌دست‌آمده است.
دو پایه پسته معروف در کالیفرنیا
اخیراً دو پایه با نام های اختصاری عبارت‌اند از P.G.I و P.G.II است که هر دو پایه با محیط کالیفرنیا کاملاً انطباق و سازش دارند.
در اولین سال‌های کاشت و پیشرفت صنعت پسته‌کاری در کالیفرنیا دو پایه وحشی پسته از گونه‌های آتلانتیکا و تربین توس به سبب مقاومت آن‌ها در مقابل نماتد و بعضی از بیماری‌های دیگر، مورد انتخاب و تکثیر پسته در آمریکا قرار گرفتند.
حتی آتلانتیکا به سبب سهولت در پیوند زدن برتری بیشتری پیدا نموده ولی بعداً معلوم شد که حساسیت زیادی در مقابل بیماری‌های قارچی ناشی از خاک (ورتیسیلیوم ویلت) داشته است.
آزمایش لازم با کاشت پایه ایتگریما در خاک‌آلوده به ورتیسلوم نشان داد که این‌گونه مقاوم به این بیماری است. لذا کشف این موضوع باعث شد که پایه غالب برای تکثیر پسته باشد.
کاشت بذر برای تهیه نهال پسته
برای کاشت بذر به‌منظور تهیه پایه معمولاً از انواع پسته بادامی استفاده می‌شود. پس از انتخاب بذور، به مدت 2 روز آن‌ها را خیسانده و 3 تا 4 روز در محیطی گرم و مرطوب جهت جوانه زدن نگهداری می‌کنند و سپس آن‌ها را در محل اصلی می‌کارند.
البته لازم است برای جلوگیری از فعالیت قارچ‌ها و ضدعفونی بذور در موقع خیساندن می توان بذرها را با استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب ضدعفونی نمود. معمولاً بذرکاری از اوایل دی‌ماه تا اوایل فروردین‌ماه می‌باشد.
خزانه کاری (کاشت بذر در خزانه یا گلدان)
اصولاً کاشت بذر پسته در خزانه، به علت طبیعت ریشه این درخت، جز با مراقبت‌های ویژه که اغلب پرزحمت و مستلزم هزینه اضافی می‌باشد، امکان‌پذیر نیست؛ زیرا در کشور ما هنگام انتقال نهال از خزانه به محل اصلی همیشه تعدادی از نهال‌ها خشک می‌شوند. در این صورت لازم است مجدداً در سال آینده واکاری انجام گیرد.
به همین دلیل این نوع کاشت در بین پسته کاران در گذشته کمتر مرسوم بوده است و اکثراً از روش کشت مستقیم بذر در محل اصلی استفاده می‌کردند. در کشورهای آمریکا، استرالیا، سوریه و غیره خزانه‌داری بیشتر متداول است.
سالهاست در کشور ما کاشت بذر در کیسه نایلون تیره‌رنگ مخصوص این کار انجام می‌شود که تقریباً مشکل خشک شدن به هنگام انتقال نهال برطرف شده است. برای پسته‌کاری در خزانه بایستی زمین آن را به نحو مطلوبی آماده نمود.
زمین خزانه می‌تواند به‌صورت کرتی یا به‌صورت نهرهایی باشد که با فاصله 25-20 سانتی‌متر و عمق 5 سانتی‌متر در آن کاشته شوند.
بهترین زمان برای خزانه کاری آذرماه تا اواسط زمستان می‌باشد، مدتی که نهال بایستی در خزانه بماند 1 تا 2 سال است و بهتر است با عملیات داشت مناسب مانند تغذیه کافی نهال را آن‌چنان قوی کرد که در سال اول قابل جابجایی باشد.
در آوردن نهال از زمین خزانه و انتقال آن به محل اصلی نیز به‌صورت سنتی در ایران انجام می‌شود که لازم است به علت حساسیت شدید به خشکی هوا در جابجایی و کاشت آن‌ها دقت کافی را داشته باشید.
شناخت عملیات پیوند گیاهان (عملیات تکثیر گیاهان)
در روش سنتی کاشت که قبلاً به آن اشاره شد نهال‌های غیر پیوندی چندساله را که در زمستان سر برداری شده‌اند در خرداد یا تیرماه بر روی تعداد 6-3 شاخه تولیدی همان سال عملیات پیوند زنی به روش لوله‌ای انجام می‌شود.
در رفسنجان به علت وزش بادهای فصلی و تند از روش پیوند لوله‌ای که احتیاج به مراقبت زیاد ندارد استفاده می‌شود. پیوند شکمی نیز در سطوح کمتری اجرا و در بعضی از مناطق معمول است و فصل مناسب آن نیز خرداد است.
مقایسه پیوندک برای پیوند شکمی با پیوند وصله ای
در پیوند شکمی فقط یک جوانه ولی در پیوند وصله ای یک تکه با جوانه از درخت مادری به‌عنوان پیوندک پسته جدا می‌شود و به بدنه پایه متصل می‌شود.
پیوند شکمی از اواخر اردیبهشت ماه تا اوایل تیرماه یعنی هنگامی زده می‌شود که جوانه رسیده و خواب باشد اما پایه فعال و لغزنده و به‌اصطلاح پوست دهنده باشد. معمولاً هنگام احداث باغ اعم از جدید تا قدیم، پایه‌های نرک را ابتدا در اسفندماه می‌کارند و در تیرماه سر جا پیوند می‌کنند.
چنانچه نگرفت همان پایه را در شهریورماه مجدداً پیوند می‌زنند. بعضی‌ها پایه را درخزانه پیوند می‌زنند و در اسفند سال بعد یا در آذرماه همان سال به محل اصلی منتقل می‌سازند.
پیوند شکمی معمولی‌ترین پیوندی است که به شکل T به‌طور تجارتی تا 99 درصد در پسته‌کاری‌های جدید عمل می‌شود (درصورتی‌که در ایران معمولی‌ترین آن پیوند لوله‌ای است) و چنانکه اشاره‌شده است بهترین فصل پیوند هنگامی است که پایه لغزنده و جوانه رسیده باشد.
پیوند وصله ای نوعی دیگری است که باید روی پایه‌های مسن و قطورتر از پایه‌های پیوند شکمی در بهار و پاییز در خزانه زده شوند.
بهترین محل انتخاب پیوندک پسته
عملیات موفقیت آمیز پیوند پسته نیاز به رعایت نکاتی ضروری دارد. پیوندک ها باید از شاخه‌های رویشی همان سال انتخاب شوند، چنانکه پیوندک ها از شاخه‌هایی که در زیر آن‌ها جوانه‌های میوه‌های سال آینده به وجود آمده‌اند تهیه شوند، درختان حاصله از این قبیل پیوندک ها معمولاً پس از گذشت دو سال اولین محصول خود را تولید خواهند نمود.
درحالی‌که پیوندک های تهیه‌شده از سایر قسمت‌های رویشی گیاه مادر اولین محصول را در سال‌های سوم یا چهارم بعد از پیوند تولید خواهند نمود.
پیوندک پسته بهتر است از جوانه‌های قسمت‌های میانی شاخه‌ها انتخاب شوند زیرا جوانه‌های قسمت‌های انتهایی معمولاً علفی و فوق‌العاده نرم و آبدار بوده و اگر این جوانه برای پیوندک ها انتخاب شوند به علت گرمای محیط و از دست دادن آب آن‌ها را قبل از رویش می‌خشکانند و اگر هم رشد نمایند ضعیف خواهند شد.
ضمناً جوانه‌های ابتدایی یعنی جوانه‌هایی که در قسمت‌های پایین ساقه‌ها قرار دارند معمولاً به علت خشک بودن پوست آن‌ها به‌راحتی تولید پیوند نمی‌کنند.
لازم به یادآوری است که در آمریکا عمل پیوند شکمی به‌صورت T انجام می‌شود و به‌صورت معمول پسته کرمان را روی پایه اینتگریما پیوند می‌زنند.
پیوندک پسته اکبری
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد پیوندک پسته اکبری عملکرد بالای آن است. این نوع درخت پسته که با پیوندک پسته اکبری پرورش‌یافته باشد قادر است سالانه مقدار زیادی محصول تولید کنید. علاوه بر عملکرد بالا، به دلیل کیفیت استثنایی نیز شناخته می‌شود.
پسته تولیدشده توسط این درخت بزرگ است و طعم و بافت منحصربه‌فردی دارد که آن را از سایر انواع پسته متمایز می‌کند. یکی دیگر از فواید پیوندک اکبری مقاومت آن در برابر بیماری‌ها و آفات است. این باعث می‌شود که به نگهداری و مراقبت کمتری نیاز داشته باشد.
اگر علاقه‌مند به پرورش درختان با پیوندک پسته اکبری هستید، انتخاب عرضه‌کننده معتبری که بتواند پیوندک‌های با کیفیت و مطابق با نوع اصلی را در اختیار شما قرار دهد، مهم است.
شرایط لازم برای عملیات پیوند
جهت موفقیت در عمل پیوند درختان لازم است شرایط زیر مهیا باشد:
- پیوند و پیوندک ها با هم، هم‌قطر باشند.
- پایه و پیوندک باید در مرحله نیم خشبی باشد.
- پیوندک ها از جوانه‌های سالم و شاداب تهیه شوند.
- چنانچه هشت تا ده روز قبل از عمل پیوند باغ را آبیاری کنید، به علت بالا بودن رطوبت نسبی شاخه‌ها و همچنین شادابی پایه، عمل پیوند زنی با موفقیت بیشتری توأم خواهد شد.
- معمولاً ده تا پانزده روز بعد از عمل پیوند، جوانه پیوندک شروع به فعالیت و رویش می‌کند. به‌منظور رشد بهتر باید شاخه‌های کوچک جانبی از محل جوانه‌های زیر پیوندک قطع گردد.
فروش پیوندک پسته
چگونه پیوندک پسته را تهیه کنیم؟ خریدوفروش پیوندک پسته یکی از فعالیت‌های مهم در صنعت باغبانی است. پیوندک های پسته از درختان بالغ جداسازی شده و برای پیوند زدن به درختان جوان استفاده می‌شوند.
درصورتی‌که به دنبال خرید پیوندک پسته هستید، بهتر است از تأمین‌کنندگان باتجربه و معتبر در این زمینه استفاده کنید. انتخاب پیوندک‌های با کیفیت و سالم، برای رشد و توسعه صحیح درخت پسته بسیار حائز اهمیت است.
معمولاً این پیوندک‌ها در فصل بهار عرضه می‌شوند و باید در زمان مناسب به درختان پسته پیوند زده شوند.
نگهداری پیوندک پسته در یخچال
نگهداری پیوندک پسته در یخچال یکی از روش‌های مهم برای حفظ کیفیت این محصول حیاتی در فصل بهار است. پیوندک پسته درواقع یک قسمت زنده است که نیاز به شرایط خاصی برای نگهداری دارد تا در زمان پیوند زدن به درخت پسته سالم و قابل‌استفاده باشد.
بهترین روش برای نگهداری پیوندک پسته در یخچال، استفاده از بسته‌بندی مناسب است. بسته‌بندی باعث محافظت از پیوندک‌ها در برابر رطوبت، سرما و عوامل محیطی دیگر می‌شود. بهترین دمای مناسب برای نگهداری پیوندک پسته در یخچال بین ۲-۳ درجه سانتی‌گراد است.
همچنین، پیوندک‌ها باید درجایی قرار داده شوند که با سایر مواد غذایی در تماس نباشند تا مزاحمتی برای محیط پیوندک‌ها ایجاد نشود.
همچنین، توصیه می‌شود که پیوندک‌ها در اسرع وقت قبل از پیوند زدن بر روی پایه، از یخچال خارج‌شده و در دمای محیط نگهداری شوند تا بهترین کیفیت ممکن را داشته باشند.
رشد پیوندک پسته
پیوندک پسته، به‌عنوان یکی از اجزای مهم در تولید و تکثیر درخت پسته، به‌طور مستقیم بر روی رشد و توسعه این گیاه تأثیر می‌گذارد. رشد پیوندک پسته در حقیقت به عوامل مختلفی ازجمله نوع پیوند، شرایط محیطی و مراقبت‌های لازم بستگی دارد.
برای رشد بهتر پیوندک پسته، انتخاب نوع پیوند مناسب بسیار مهم است. نوع پیوند باید با شرایط منطبق باشد و در درخت پسته به‌خوبی بتواند رشد کند.
همچنین، شرایط محیطی نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. همچنین، مراقبت‌های لازم نیز می‌توانند به رشد پیوندک پسته کمک کنند.
این مراقبت‌ها شامل آبیاری مناسب، کاشت در شرایط مناسب و کنترل آفات و بیماری‌های محیطی می‌شود. همچنین، تغذیه‌ی مناسب با کودهای طبیعی و شیمیایی نیز به رشد و توسعه پیوندک پسته کمک می‌کند.
مشخصات پایه خوب پسته
مشخصات پایه خوب پسته به شرح زیر می‌باشد:
- دارای رشد مناسب و قوی باشد.
- مقاوم به املاح آب‌وخاک و خشکی باشد.
- مقاوم به آفات و به‌خصوص امراض منطقه باشد.
- سازگاری با پیوندک داشته باشد.
- به‌راحتی قابل تکثیر باشد.
- دارای ساقه صاف و بافت قوی باشد.
- مناسب برای برداشت مکانیزه محصول باشد.
- عملکرد بیشتری نسبت به بقیه ارقام پسته داشته باشد.
اقدامات بعد از پیوند
برای رشد و توسعه صحیح درختان پسته پس از انجام عملیات پیوند، لازم است که به روش‌های مناسب آبیاری، تغذیه و حفاظت از درختان پسته توجه شود. با این اقدامات، می‌توان از رشد صحیح و بهبود کیفیت محصولات درخت پسته برخوردار شد. پس‌ازاینکه عمل پیوند با موفقیت انجام گردید، آبیاری به‌موقع و منظم معمولاً بعد از پیوند و به فواصل چهارده روز یک بار باید انجام شود.
_350x350.jpg)
منبع: پسته یا طلای سبز ایران – کاشت ، داشت و برداشت
09131923700
