روش های مبارزه با آفت شیره خشک درخت پسته

آیا تا به حال اسم شیره خشک پسته به گوشتان خورده؟

همه ما با اسم آفت پسیل پسته آشنا هستیم. پسیل پسته حشره بسیار کوچکی با نام علمی Agonoscena pistaciae است. رنگ بدن این آفت زمانی که بالغ است، زرد روشن و روی سر و سینه لکه های کشیده به رنگ زرد تیره است. بال ها به رنگ زرد و دارای لکه های قهوه ای رنگ هستند. پوره ها به رنگ زرد مایل به نارنجی و دارای لکه های تیره روی سر و سینه هستند. شیره خشک درخت پسته، عسلک دفع شده از انتهای پوره پسیل که در اثر هوا خشک شده و تبدیل به دانه های شکری شکل می شود، است.

مرفولوژی آفت پسیل پسته

آفت پسیل پسته سه دوره زندگی دارد. این حشرات پس از جفت گیری روی جوانه های خوشه و برگ تخم ریزی می کنند. ابتدا به صورت تخم بوده که تعداد آن ها به 50 تا 60 عدد می رسد. این تخم ها به صورت انفرادی یا دسته جمعی و به شکل های نیم دایره، مارپیچ و غیره روی سطح برگ و نزدیک به گلبرگ ها گذاشته می شوند.

سپس بعد از مدتی تخم ها تبدیل به نوزاد (پوره) می شوند. پوره ها نارنجی رنگ و شبیه خاکشیر هستند. فعالیت و تغذیه نوزاد ها از اوایل اردیبهشت ماه شروع می شود. طول دوره زندگی نوزاد ها معمولاً 20 روز خواهد بود. در سن آخر پورگی بال های ابتدایی دارای لکه های سیاه رنگ می باشند. در نهایت این آفات به یک حشره نر یا ماده تبدیل خواهند شد. حشره بالغ دارای سر و سینه نارنجی یا قرمز رنگ بوده و روی سر و سینه لکه های قهوه ای رنگ وجود دارد. بال های جلو و عقب این حشره بالغ حالت غشایی دارند.

آفت پسیل پسته یک معضل جدی برای کشاورزان و باغداران محسوب می شود. مبارزه و مقابله با آن ها هزینه های اقتصادی زیادی دارد که با توجه به خساراتی که وارد می کند، ارزش دارد. میزان خسارت پسیل پسته بستگی به نوع نژاد پسته دارد. برخی از انواع پسته در برابر خشکی یا ریزش برگ درخت مقاوم تر می باشند و ریزش کمتری نسبت به سایر نژادها دارند. هر چه برگ درختان نازک تر، پهن تر، بزرگ تر و لطیف تر باشد، آفت پسیل بیشتر جذب برگ می شود. رقم اکبری نسبت به آفت پسیل حساس تر و رقم اوحدی مقاوم تر می باشند.

فصل پیدایش آفت شیره خشک پسته یا پسیل

پسیل یا شیره خشک پسته یکی از مهم ترین آفات درخت پسته به شمار می رود که در سراسر مناطق پسته کاری شده وجود دارند. جمعیت زیاد این آفت در ماه های گرم سال و مناطقی که بی رویه سمپاشی نشده باشد، دیده می شود.

شیره خشک پسته چگونه به درخت آسیب می رساند؟

پوره آفت پسیل یا شیره خشک پسته با فرو بردن خرطوم خود در بافت گیاه و تغذیه از شیره گیاهی، موجب ضعیف شدن درخت، ریزش برگ و جوانه، تولید شکرک، پوکی مغز و دهن بسته شدن پسته می شود.

درختان پسته باید در ابتدای فصل به طور مرتب سرکشی شوند. درخت در ابتدا جمعیت کم آفت را تحمل می کند. در صورتی که این جمعیت کنترل نشود، آفت رشد جمعیت پیدا می کند و در آن زمان نیاز به کنترل شیمیایی است. سمپاشی برای دفع پسیل یا شیره خشک پسته زمانی صورت می گیرد که حداقل روی نیمی از برگ های درخت حدود 5 تا 7 عدد حشره وجود داشته باشد.

علائم آسیب آفت شیره خشک پسته در درختان

شکرک زدن برگ درختان
چسبناک شدن برگ ها
خشک شدن برگ ها
ریزش برگ های آسیب دیده
ریزش جوانه های زایشی
از بین رفتن طراوت جوانه ها

روش های مبارزه با آفت شیره خشک درخت پسته

برای تشخیص آلودگی به شیره خشک باید از ابتدا فصل به طور منظم به درختان سرکشی و جمعیت آفت را در روی برگ ها از نظر تعداد مورد شمارش قرار داد (به این منظور می توان با یک ذره بین سطوح چند برگ را از بعضی درختان یک ردیف و ردیف های مختلف باغ به عنوان نمونه مورد بازدید قرار داد).

درخت پسته قادر است جمعیت های کم این شیره را تحمل کند بدون آنکه خساراتی متحمل شود. از طرفی جانورانی هستند که قادرند به طور طبیعی جمعیت های کم این آفت را از بین ببرند از آن جمله زنبور کوچکی بنام پسیلوفاگوس (پسیل خوار) است که در تمامی مناطق کشور وجود دارد.

آشنایی با انواع روش های درمان و مبارزه با آفت پسیل پسته

همه آفات درختان هر چقدر هم خطرناک بوده و خسارات جبران ناپذیری داشته باشند، همچنان روشی برای مقابله و مبارزه با آن ها وجود دارد. حتی اگر کامل از بین نروند، امکان مهار و کنترل آن ها وجود دارد.

در صورتی که اقدامی جهت از بین بردن آفت پسیل پسته انجام نشود، جمعیت آن ها افزایش یافته و خسارات وارده نیز تشدید می یابد. گاهی آسیب زدگی به قدری شدید می شود که جوانه های زایشی سال آینده نیز ریزش می کنند.

با توجه به خسارات وارد شده توسط آفت پسیل پسته، توصیه می شود کشاورزان حتما نسبت به پیشگیری و همچنین مقابله با خسارات پسیل اقدام نمایند. روش های مقابله و مبارزه با آفت پسیل پسته به روش های مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی تقسیم می شوند که عبارتند از:

روش های مکانیکی و زراعی جهت کنترل و مبارزه با آفت پسیل پسته

1.مبارزه زراعی و عملیات خاک ورزی در فصل زمستان

حشرات پسیل در اواخر فصل پاییز و در طول زمستان در قسمت های تاریک و دور از وزش باد قرار دارند. از جمله مکان هایی که می توان آن ها را مشاهده کرد عبارتند از: زیر علف های هرز و بقایای گیاهی، بین کپه های کودهای دامی و همچنین درز و شکاف خاک و دیوارها.

با توجه به حضور آفت، بسیاری از کشاورزان و باغداران جهت از بین بردن و کاهش تعداد آفات پسیل، عملیات خاک ورزی و شخم به همراه یخ آب را در فصل زمستان انجام می دهند. با این کار جمعیت پسیل در بهار سال آینده کاهش می یابد. بهترین زمان برای انجام عملیات شخم زنی در فصل زمستان و در اواخر آذر ماه تا اوایل اسفند ماه می باشد. توصیه می شود خاک تا عمق 10 سانتی متر برگردانده شود.

2.استفاده از کارت های چسباننده زرد رنگ

حشرات بالغ پسیل معمولا به رنگ زرد جذب می شوند. بنابراین یکی دیگر از روش های پیشگیری و مقابله با پسیل پسته، استفاده از چسبانک های زرد رنگ می باشد. این کارت ها به صورت نواری یا کارتی در باغ قرار گرفته و روی آن ها چسب مخصوص تله و بدون رنگ کشیده می شود.( درختانی که دچار ضعف تغذیه ای هستند و رنگ برگ ها رو به زردی می رود میزبان بهتری برای این حشره هستند).

بهترین زمان برای استفاده از این کارت ها زمانی است که آفت هنوز تخم ریزی نکرده باشد. اواسط اسفند ماه که هنوز برگ های درخت پسته باز نشده اند، زمان مناسبی می باشد. تعداد آن ها بستگی به تراکم درختان و همچنین تعداد آفات دارد. در مجموع به ازای هر متر طول کرت، یک کارت به درخت سمت چپ و یک کارت به درخت سمت راست نصب می شود.(حداقل به هر درخت یک عدد نصب شود).

روش های بیولوژیکی و شیمیایی جهت کنترل و مبارزه با آفت پسیل پسته

1.مبارزه با آفت پسیل به کمک دشمنان طبیعی

آفت پسیل پسته دارای دشمنان طبیعی است که می توانند درختان باغ پسته را از این آفت خطرناک محافظت کنند. دو نمونه از این دشمنان طبیعی، زنبور پارازیتویید (Parasitoid) و کفشدوزک های پسیل خوار (Coccinellidae) هستند. این کفشدوزک ها در زیر پوست تنه درخت زندگی کرده و از پسیل تغذیه می نمایند. طول این کفشدوزک ها معمولاً کوچک و به طول 1 تا 10 میلی متر می باشند. این حشرات در مرحله لارو و حشره کامل از میزبان خود یعنی آفت پسیل تغذیه می کنند. این روش نیز تا حدودی می تواند در کاهش آفت پسیل پسته موثر باشد.

2.استفاده از سموم و آفت کش های مخصوص

جهت از بین بردن آفات و حشرات می توان از سموم مخصوص استفاده کرد که موثر می باشند. اما باید توجه کرد که استفاده مداوم از سموم می تواند مضر باشد. این سموم می توانند باعث از بین رفتن حشرات مفید از جمله کفشدوزک ها و زنبورها شوند. همچنین مصرف بیش از حد و مداوم سموم، سبب مقاوم شدن آفات در برابر سموم می شود. با مقاوم شدن آفات، استفاده از سموم بی فایده بوده و آفات را از بین نخواهد برد. بنابراین باید برای از بین بردن این آفت از سموم و آفت کش های مخصوص و کم خطر استفاده کرد.

نحوه و زمان سم پاشی درختان آلوده به شیره خشک پسته

توصیه می شود سمپاشی زمانی آغاز شود که حداقل بر روی نیمی از برگ های درخت تعداد حشره در مراحل تخم، پوره و یا حشره بالغ مجموعا به 5 تا 7 عدد برسد، هیچگاه به تقلید از دیگران سمپاشی نکنید، بلکه باید با توجه به وضعیت باغ از نظر تراکم جمعیت آفت، زمان سمپاشی را معین نمود.

مخلوط سم و آب کاملا در هم آمیخته شود این کار باید با همزن و یا با یکسره کردن جریان سم از طریق قرار دادن سرلانس در مخزن انجام داد. در غیر این صورت سم بر روی تعدادی از درختان با غلظت زیاد پاشیده و بر روی درختان دیگر، مخلوط رقیق سم پاشیده می شود که هیچ یک اثر مطلوبی بر کاهش یا کنترل آفت در سطح باغ ندارد.

آیا لازم است تمام باغ را سم پاشی کرد؟

معمولا نیازی به سمپاشی تمامی ردیف های باغ نیست، زیرا جمعیت آفت در همه قسمت ها یکسان نیست، بلکه توزیع آن بیشتر به صورت لکه است و با سمپاشی لکه ای به شکارگران طبیعی پسیل نیز اجازه همکاری داده خواهد شد.