
ارقام مختلف پسته از پرورش و اهلی کردن پستههای خودرو به وجود آمدهاند. تعداد این ارقام در ابتدا بسیار محدود بود و بهتدریج با انتخاب ژنوتیپ های مناسب، تعداد ارقام افزایش یافت. بهطورکلی در ایران بیش از 60 رقم مختلف پسته وجود دارد. برای کاشت هر رقم شما باید اقدام به تهیه و تولید نهال پایه کنید. به این منظور دو راه پیش رو دارد؛ کاشت بذر و تولید نهال، تهیه و کاشت نهال پایه آماده. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به بذر پسته بادامی زرندی، ویژگیها و نحوه کاشت آن پرداختهایم. برای شناخت بهترین بذر پسته برای کاشت با ما همراه باشید.
انواع مختلف پسته
در کشور ما ایران، ارقام مختلفی از پسته، کاشته شده و پرورش مییابند. تقسیمبندیهای مختلفی برای این ارقام وجود دارند. بهعنوانمثال، بر اساس ظاهر ارقام، آنها را به دو دسته فندقی و بادامی تقسیم میکنند. ازلحاظ گلدهی نیز میتوان آنها را به سه گروه زود گل، متوسط گل و دیر گل طبقهبندی نمود. برخی از معروفترین ارقام پسته در ایران عبارتاند از:
- کله قوچی
- اکبری
- احمد آقایی
- فندقی
- بادامی زرندی
- ممتاز
- سفید پسته نوق
- اوحدی
- خنجری دامغان
- شاهپسند دامغان
- پسته قزوینی
مشخصات پسته بادامی
پسته بادامی زرندی ازنظر شکل، ظاهری خنجری، کشیده، ریز و رنگی کدر مانند بادام دارد. مغز آن قرمزرنگ بوده و معمولاً نسبت طول به عرض پسته، بیش از 1.5 برابر است. این رقم پسته از ارقام ریز محسوب میشود بنابراین انس بالایی دارد.
فاصله دو لب داخلی پوست پسته خندان کمتر از همین فاصله در شکل فندقی میباشد. همچنین میزان شکاف و خندانی در قسمت پشتی بهاندازه قسمت شکمی پسته بادامی زرندی خواهد بود.
بهترین بذر پسته
بهترین بذر پسته برای کاشت، بذر بادامی زرندی است. ازآنجهت که مزایای فوقالعادهای مانند مقاومت در برابر کمبود آب و تنشهای آبی دارد، در بین کشاورزان از محبوبیت بالایی برخوردار است. بذر پسته بادامی زرندی، بهترین رقم برای تولید نهال پایه میباشد.
علاوه بر ویژگیهای مثبت این نوع بذر که در ادامه در ارتباط با آنها صحبت میکنیم، نوع ریشهای که تولید میکند، منحصربهفرد است. پسته بادام زرندی دارای یک ریشه راسته و عمیق است و تا اعماق خاک فرو میرود که موجب استواری و بقاء درخت میشود.
در هر کیلوگرم بذر چند دانه وجود دارد؟
بذر پسته بادامی زرندی ازلحاظ اقتصادی، برای کشاورزان بسیار مقرونبهصرفه است. ازاینجهت که به علت ریز بودن دانهها، در هر کیلوگرم بذر، تعداد دانه بیشتری وجود دارد. درنتیجه تعداد نهالهای تولیدی از آنها بیشتر خواهد بود. در هر کیلو بذر پسته بادامی زرندی، بهطور متوسط 1200 تا 1400 عدد دانه وجود دارد.
منشأ اولیه پسته زرند
همانطور که از اسم بذر پسته بادامی زرندی مشخص است، اولین بار در استان کرمان، شهرستان زرند کشف شد. این پایه نسبت به شوری و کمآبی مقاوم میباشد. همچنین رقم بادامی زرندی نسبت به ارقام دیگر، به انواع بیماری قارچی نیز مقاومتر میباشد.
برای پیوند روی این پایه باید از ارقامی که پتانسیل تولید بیشتری دارند، استفاده کرد. درختی که از پایه پسته بادامی زرندی پرورش مییابد، درختی مقاوم با قدرت رشد بالا خواهد بود.
ویژگیهای درخت پسته بادامی زرندی
ارتفاع این درخت تقریباً 3.5 متر و عرض تاج آن نیز حدوداً 3.5 متر است. به دلیل گلدهی در 16 تا 27 فروردین جزء ارقام متوسط گل محسوب میشود. رشد مغز از تاریخ 10 تیرماه شروعشده و رشد کامل آن در 20 مردادماه انجام میگیرد.
اکثر برگهای آن 5 برگچهای هستند. رقم بادامی در نیمه اول مردادماه قابلبرداشت است. به دلیل برداشت سریع در دسته ارقام پسته زودرس قرار میگیرد.
قدرت رشد پایه بادامی زرندی متوسط و عادت رشد آن نیمه عمودی و گسترده میباشد. ازجمله ویژگیهای مهم و مزایای اصلی درخت پسته بادامی زرندی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- مقاوم در برابر شوری
- مقاوم در برابر کمآبی
- سال آوری ضعیف
- باردهی زیاد
- مقاوم در برابر قارچهای خاکزی ازجمله فیتوفترا، ورتیسلیوم و فوزاریوم
- مقاوم در برابر پسیل پسته
- دارا بودن راست ریشه عمیق
- مقاوم به سر خشکیدگی شاخه
- مقاوم به تنشهای محیطی
چرا بذر پسته بادامی زرندی را انتخاب کنیم؟
طبق لیست ویژگیهای گفتهشده، قطعاً متوجه ارزش کاشت بذر پسته بادامی زرندی شدهاید. عوامل مهمی در اهمیت اقتصادی کشت این رقم بذر و درآمد خالص باغدار نقش دارند.
بهعنوانمثال میتوان به طول دوره باردهی این نوع درخت پسته اشاره کرد. در حال حاضر درختانی که حدود 80 سال سن دارند نیز هنوز تولید اقتصادی دارند. همچنین تحمل بالای پسته بادامی زرندی نسبت به کمآبی و شوری آبوخاک، یکی دیگر از دلایل پرورش این نوع درخت است.
رقم بادامی بهعنوان پایه، به دلیل جذب بالای عنصر پتاسیم، توانایی بالایی در کاهش اثرات شوری خواهد داشت. در ادامه به بررسی برخی از دلایل انتخاب بذر پسته بادامی زرندی برای کاشت پرداختهایم.
مقابله با کمآبی و خشکسالی
یکی از مشکلات بزرگ کشاورزان، تأمین آب موردنیاز برای باغداری است. به این منظور نیاز است که فکری اساسی برای مقابله با کمآبی شود. با کاشت بذر پسته بادامی زرندی و پرورش نهال میتوان پایهای مقاوم به کمآبی تولید نمود.
دلیل مقاومت این رقم به خشکسالی را میتوان ریشه آن دانست. این درخت علاوه بر ریشههای فرعی، دارای یک ریشه اصلی راسته است که با رساندن خود به اعماق خاک میتواند رطوبت بیشتری را جذب کند.
مقابله با شوری آبوخاک
درست است که درختان پسته شوری آبوخاک را تحمل میکنند اما این بدان معنی نیست که در این شرایط بهخوبی رشد کرده و باردهی بالا دارند.
در سالهای اخیر میزان شوری آبوخاک مناطق پستهکاری بالا رفته و موجب از بین رفتن بهرهوری خاکهای زیر کشتشده است؛ بنابراین لازم است باغداران از ارقامی استفاده کنند که کمترین حساسیت را به شوری از خود نشان دهد.
مقابله با بیماریها
درختان پسته مانند تمامی گیاهان و موجودات دیگر درگیر بیماریها، آفات و قارچها میشوند. این بیماریها میتوانند بهراحتی درختان را از پا دربیاورند؛ بنابراین لازم است که به جلوگیری و مبارزه با آنها پرداخته شود.
ازجمله این آفات و قارچها میتوان به فیتوفترا یا گموز، ورتیسیلیوم، فوزاریوم، پسیل پسته، قارچ پسیلومایسس و ناتراسیا اشاره نمود. مقاومترین رقم پایه به این قارچها و آفات، پسته بادام زرندی است که با استفاده از کاشت بذر آن میتوان این خسارات را بهمراتب کاهش داد.
مبارزه با بیماری گموز
بیماری گموز پسته یا پوسیدگی ریشه یا طوقه (Gummosis) یکی از مهمترین بیماریهای قارچی است که خسارات زیادی را هرساله به مناطق پستهکاری وارد میکند. بیماری گموز به خروج شیره یا صمغ از یک درخت اطلاق میشود.
این رفتار در بسیاری از درختان رایج است. عامل اصلی این بیماری قارچ فیتوفترا است که موجب از بین رفتن بافت آوند آبکش در طوقه درخت میشود. درنتیجه درختان بهندرت خشک خواهند شد. کاشت بذر پسته بادامی زرندی و تولید پایهای مقاوم به بیماری گموز میتواند درختان آینده را از این بیماری دور نگه دارد.
مبارزه با بیماری پسیل پسته
آفت پسیل که آفت کلیدی پسته محسوب میشود، خسارات زیاد و جبرانناپذیری به باغات وارد میکند. حشره بالغ در فصل زمستان در درز و شکاف درختان و زیر پوستکها، بین علفهای هرز و زیر برگ درختان که روی زمین ریخته است وجود دارند. نسل دو و سه این آفت برای درختان پسته خطرناک هستند، زیرا در این زمان درختان حساس بوده و میوه در حال تشکیل شدن است.
آفت پسیل مقاومت زیادی در برابر سرما دارد، بهطوریکه میتواند سرمای زیر صفر درجه را تحمل کرده و از بین نرود. با استفاده از رقم بادامی زرندی که مقاوم در برابر این بیماری است، میتوان در هزینه سم و سمپاشی صرفهجویی نمود.
مقاوم به تنشهای محیطی
کاشت بذر پسته بادامی زرندی و پرورش این رقم پسته، نگرانی شما را از جهت تنشهای محیطی کاهش میدهد؛ زیرا بیشترین مقاومت را در برابر آنها از خود نشان میدهد. درختان پسته بادامی زرندی، در مقابل شرایط بد جوی و محیطی مانند بادها و طوفانهای شدید، کمترین حساسیت را از خود نشان میدهند.
نحوه کاشت بذر پسته بادامی زرندی
بذر پسته بادامی زرندی را میتوان به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم کاشت که در ادامه در ارتباط با آنها توضیح دادهایم. در ویدیوی زیر میتوانید روش کاشت بذر را بهخوبی آموزش ببینید.
نهال پسته بهتر است یا بذر پسته؟
گاهی برای کشاورز این سوال پیش می آید که آیا نسبت به تهیه نهال اقدام کرده، یا بذر پسته را مستقیماً در باغ بکاریم. کدام روش مقرون به صرفه تر است. با استفاده از کدام روش می توان در آینده باغی پر بار داشته باشیم؟
در ادامه به بررسی این دو شیوه پرداخته شده است:
روش مستقیم کاشت پسته (کاشت بذر پسته)
روش مستقیم کاشت بذر به این صورت است که بذر را مستقیماً در زمین اصلی کشاورزی میکارند. در این نوع کشت نیاز است که آبوخاک زمین کشاورزی شیرین باشد. ازجمله مزایای این روش میتوان موارد زیر را نام برد:
- بذر از ابتدا در محل رشد خود جوانهزده و ریشه میدهد.
- سازگار با محیط اصلی رشد خواهد شد.
- ریشه نهال در اثر جابهجایی دچار استرس و شوک نخواهد شد.
البته به یاد داشته باشید که این روش معایبی نیز دارد. بهعنوانمثال به دلیل ریز بودن نهال بعد از سبز شدن امکان خفه شدن نهال در اثر آبیاری وجود دارد. ممکن است بذرها توسط حیوانات و پرندگان خورده شوند. شرایط نامساعد هوایی مانند تگرگ، برف و باران و همچنین سفت بودن خاک نیز به بذر شما خسارت وارد میکند.
روش کاشت غیرمستقیم (کاشت نهال پسته)
در روش غیرمستقیم، بذر پسته بادامی زرندی را برای تولید نهال، در یک مکان دیگر غیر از زمین اصلی میکارند. بهطور مثال کاشت بذر در گلدان، پلاستیک و خزانه را میتوان نام برد. بعد از تولید نهال نیز آن را به زمین اصلی منتقل خواهند کرد. ازجمله مزایای این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان تأمین آسان آبوخاک شیرین برای بذر
- کنترل میزان آبیاری و کاهش امکان خفه شدن نهال
- امکان حفاظت در برابر شرایط نامساعد محیطی مانند باد و باران و تگرگ
- حفاظت از بذر در برابر پرندگان و حیوانات
در این روش نیز معایبی وجود دارد که لازم به ذکر است. مهمترین عیب روش غیرمستقیم کاشت بذر پسته بادامی زرندی، امکان صدمه به ریشه نهال در هنگام انتقال به زمین اصلی میباشد. همچنین انتقال نهال و تغییر شرایط محیطی، شوک و استرسی را به آن وارد خواهد کرد.
فروش بذر پسته بادامی زرند
برای تولید نهالهای خوب و مرغوب، ابتدا نیاز به یک بذر قوی و دارای جنین کامل خواهید داشت. بذر پسته بادامی زرندی بهترین نوع بذر برای کاشت است که در ارتباط با دلایل آن صحبت کردیم.
به یاد داشته باشید که در انتخاب بذر و کیفیت آن دقت زیادی به خرج دهید تا در آینده بیشترین سود را از آن ببرید. بذر پسته بادامی زرندی را از فروشگاههای معتبر کشاورزی تهیه نمایید. فروشگاه اینترنتی پسته رفسنجان یکی از بزرگترین فروشندههای این نوع بذر است که میتوانید از آن، باکیفیتترین بذر را بدون دانه دهن بست، با قیمتی مناسب خریداری کنید.
همچنین پیشنهاد میکنیم برای آموزش نحوه کاشت طبق شرایط محیطی منطقه خود، از مشاوره رایگان کارشناسان مجموعه پسته رفسنجان استفاده نمایید.