این سوال معمولاً برای اکثر افراد پیش آمده است که چگونه پسته بکاریم؟ یادگیری روش کاشت پسته می‌تواند برای اکثر کسانی که کشاورزی را دوست داشته و یا باغچه کوچکی در منزل دارند، جالب و بااهمیت باشد. گرچه کاشت پسته می‌تواند بسیار راحت و کاربردی باشد، اما نگهداری از آن و تمامی روند عملیات داشت این درخت باید با دقت و مرحله‌به‌مرحله انجام گیرد.
این نکته را نیز باید دانست که درخت کاشته شده برای محصول دادن نیاز به موارد زیادی دارد که در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به این موارد نیز به‌صورت مختصر اشاره می‌کنیم. برای کاشت پسته باید بدانیم بهترین بذر پسته با توجه به اقلیم و آب‌وهوا کدام رقم است؟ خاک مناسب برای کاشت پسته در گلدان یا زمین اصلی چه خاکی است؟ با ما همراه باشید.
کاشت نهال پسته بهتر است یا بذر
چگونه پسته بکاریم؟ بذر یا نهال؟ هم می‌توان از طریق کاشت بذر پسته به نتیجه رسید و هم از طریق کاشت نهال. هر دو روش کاشت پسته قطعاً معایب و مزایایی به همراه دارند. در بیشتر موارد، کاشت نهال پسته نسبت به بذر ترجیح داده می‌شود. دلایل زیر را برای این موضوع در نظر بگیرید:
- زمان به دست آوردن محصول: کاشت نهال پسته می‌تواند به شما اجازه دهد تا بسیار سریع‌تر محصولی برداشت کنید. اگر از بذر استفاده کنید، ممکن است چندین سال طول بکشد تا درخت شروع به تولید میوه کند.
- تضمین دقیق‌تر خواص ژنتیکی: وقتی روش کاشت پسته از طریق نهال را انتخاب می‌کنید، می‌توانید مطمئن باشید که ژنتیک دقیقاً همان است که انتظار دارید. با بذر، تنوع ژنتیکی بیشتری وجود دارد و نتیجه نهایی ممکن است همانی نباشد که شما انتظار دارید.
- اطمینان از سالم بودن نهال: هنگام خرید نهال، شما می‌توانید سالم بودن آن را بررسی کنید. در مقابل، بذر ممکن است ناسالم باشد یا در فرآیند جوانه‌زنی با مشکلاتی روبرو شود.
البته کاشت بذر را بدون مزایا در نظر نگیرید. ازجمله دلایلی که می‌تواند باعث شود روش کاشت پسته با بذر را انتخاب کنید عبارت‌اند از:
- هزینه‌های اولیه پایین‌تر: بذرها معمولاً کم‌هزینه‌تر از نهال هستند، پس اگر شما بودجه کمتری دارید یا می‌خواهید در مقیاس بزرگ‌تری کاشت کنید، بذر ممکن است گزینه بهتری باشد.
- انعطاف‌پذیری در نگهداری: بذرها قابلیت نگهداری در مدت‌زمان طولانی را دارند و می‌توانند در شرایط مناسب نگهداری شوند تا زمانی که شرایط برای کاشت مناسب شود.
- اطمینان از پایه قوی: درست است که کاشت نهال می‌تواند شما را از سالم بودن پایه مطمئن‌تر کند اما با کاشت بذر در آینده از قوی بودن پایه درخت خود اطمینان بیشتری دارید. از طرفی اگر بذر را در زمین اصلی بکارید نیازی به انتقال آن از گلدان به زمین را نخواهید داشت.
به‌هرحال، باید توجه داشت که تصمیم نهایی بستگی به شرایط خاص کشاورزی شما دارد، ازجمله نوع خاک، شرایط آب‌وهوایی و غیره.
کاشت پسته در منزل امکان‌پذیر است؟
درخت پسته ازجمله درختانی است که سازگاری بسیار بالایی با آب‌وهوای کشور ما دارد. فرقی نمی‌کند یک درخت بکاریم یا یک باغ احداث کنیم؛ هدف ما از کاشت هر درختی برداشت محصول زیاد و باکیفیت است.
درخت پسته به دلیل سازگاری با انواع آب‌وهوا در اکثر نقاط ایران کاشت می‌شود. شاید در برخی مناطق شاهد برداشت محصول زیاد از این درخت نباشیم اما با رعایت نکاتی می‌توانیم حتی در مناطقی که مستعد پسته‌کاری نیست اقدام به کاشت نموده و محصول کمی برداشت نماییم.
نحوه کاشت پسته در منزل
نحوه کاشت پسته در منزل بسیار ساده، کاربردی و با امکانات کم قابل انجام است. وقتی ما توانستیم بذر و خاک مناسب برای کاشت پسته را فراهم کنیم، مرحله بعد آماده‌سازی بذر پسته می‌باشد. در ادامه روش کاشت پسته در منزل را به‌آسانی آموزش خواهید دید.
آماده کردن بذر پسته
ابتدا باید بذرها را به مدت یک تا دو روز در آب بخیسانیم در این مدت سعی کنید چندین بار آب آن را عوض کنید. در مرحله بعد باید با قارچ‌کش‌های مجاز (بنومیل، کاربوکسین تیرام، هیپوکلرید سدیم و…) بذرها را به مدت 5 تا 10 دقیقه ضدعفونی کنید. اگر محلول ضدعفونی نداشتید می‌توان از محلول وایتکس با آب برای این کار استفاده کنید.
بذرها را باید بین یک پارچه مرطوب و در جای تاریک با درجه دمای اتاق (25 درجه سانتی‌گراد) قرار دهیم که بذرها بتوانند جوانه‌زنی را انجام دهند. بهتر است در طول روز چندین بار به بذرها سر بزنید تا هم از رطوبت موردنیاز پارچه مطمئن شوید و هم مقداری هوا به بذرها برسد.
نحوه کاشت پسته در گلدان
بعد از چند روز که بذرها جوانه زدند، آماده انتقال به گلدان هستند. می‌توانیم همان ابتدا پسته خیسانده شده را در خاک گلدان بکاریم اما هم رویش نهال دیرتر انجام می‌شود و هم نیازمند مراقبت بیشتری است.
خاک گلدان نیز باید تا مرحله رویش همیشه دارای رطوبت و خیس باشد. بذرها که بعد از چند روز جوانه زدند بهتر است آن‌ها را با قارچ‌کش بنومیل و…ضدعفونی کنیم و به گلدان انتقال دهیم.
به این صورت که ریشه‌چه بذر را به سمت خاک قرار دهیم و جای بذر را با خاک اطراف محکم کنیم. یا می‌توانیم با حفر یک چاله به عمق دو تا سه سانتی‌متر بذر را به همان صورت یعنی ریشه‌چه به سمت انتهای گلدان قرار دهیم و مقداری خاک سبک (حدوداً یک سانتی‌متر) روی آن بریزیم.
بذر را باید تا مدتی به‌وسیله اسپری کردن آبیاری کنیم تا ریشه آن کم‌کم محکم شود و با شستن آب کنار تنه برای آن مشکلی پیش نیاید. بعد از دو تا سه هفته آبیاری را به‌صورت غرقابی هفته‌ای یک‌بار انجام می‌دهیم. به یاد داشته باشید که آبیاری نهال پسته تازه کاشته شده را باید به دقت و به طور منظم انجام دهید. گلدان را هم باید در دمای بین 20 تا 30 درجه نگهداری کنیم.
بهترین بذر برای کاشت پسته
اولین کاری که ما قبل از انتخاب روش کاشت پسته باید انجام دهیم این است که بذر مناسبی جهت کاشت تهیه کنیم. برای تهیه بذر ما بایستی با توجه به آب‌وهوای منطقه، خاک و کیفیت آب آن منطقه نوع بذر را انتخاب نماییم. این موارد بیشتر برای احداث باغ به‌کاربرده می‌شود.
موارد گفته‌شده برای نحوه کاشت پسته در گلدان (آب‌وهوا، خاک، کیفیت آب) نیازمند تحقیقات زیادی نیستند و می‌توان با آب شرب و در منزل نیز این درخت را پرورش داد. برای آب‌وهوای گرم، خاک‌های شور (آب شور) بذر بادامی زرندی بسیار مقاوم بوده و بیشترین استفاده را به‌عنوان پایه پسته برای پسته‌کاری در اکثر مناطق کشور دارد.
شما می‌توانید با سایر ارقام نیز مانند، فندقی، اکبری، احمد آقایی، کله قوچی و … اقدام به کاشت کنید. برخی از این ارقام حساسیت بیشتری (به بیماری‌ها، تنش آب‌وهوا، شوری خاک، شوری آب) دارند ولی برای کاشت در منزل و تجربه ی داشتن یک نهال پسته مناسب هستند.
اگر توانستید یک رقم مناسب برای کاشت انتخاب کنید حتماً از سلامت بذر مطمئن شوید.
ویژگی‌های اساسی بذر برای کاشت
بذرهای پسته‌ای که انتخاب می‌کنیم، لازم است دارای چند ویژگی اصلی باشند تا روش کاشت پسته در منزل موفقیت‌آمیز باشد:
- مدت انبار کردن پایینی داشته باشند. (بذرهای سال‌های قبل نباشند)
- بذرها در دستگاه‌های صنعتی خشک نشده باشند؛ چراکه حرارت دادن بذر باعث از بین رفتن قوه رشد بذر می‌شود.(بذرها در زیر نور آفتاب خشک شوند.)
- بذرها عاری از هرگونه آفت باشند. (حالت پودری بودن مغز پسته نشانه از رشد لاروها در داخل آن است.)
- سالم بودن ازنظر ظاهری (شکسته یا دارای مغز سیاه‌رنگ و… نباشد.)
- بذرها کاملاً خشک و عاری از رطوبت باشند.
مرغوب‌ترین نوع بذر پسته را می‌توانید از فروشگاه پسته رفسنجان تهیه نمایید.
بهترین خاک برای کاشت نهال پسته
برای بذر و نهال پسته اگر خاک بیش‌ازحد سنگین باشد (کاملاً رسی)، زهکشی پایینی خواهد داشت، اما قدرت آب نگهداری این خاک مناسب است.
اگر بیشتر بافت خاک کاشت پسته را شن تشکیل دهد زهکشی بسیار بالایی دارد اما آب نگهداری آن کمتر است. نهال پسته برای رشد کامل نیاز به خاک متوسط یعنی شنی-لومی دارد که با کود پوسیده دامی مخلوط شده باشد.
می‌توانیم برای هر روش کاشت پسته از مخلوط ماسه‌بادی و مقداری خاک رس (بهتر است مقداری کود پوسیده دامی به آن اضافه کنیم) بستر مناسبی برای کاشت پسته فراهم کنیم. تهیه این خاک برای گلدان بسیار ساده و امکان‌پذیر است.
برای باغچه ما می‌توانیم با حفر گودال و قرار دادن مقداری از ترکیب همین خاک‌ها در همین گودال خاک کشتمان را تهیه کنیم و بذر یا نهال پسته خود را در آن بکاریم.
عمق چاله برای کاشت نهال پسته
عمق مناسب چاله کاشت برای نهال پسته بسیار مهم است. یک حفره به اندازه کافی عمیق برای کاشت نهال پسته کمک می‌کند تا ریشه‌ها بتوانند به راحتی رشد کنند و درختچه محکم و استوار باشد.
حداقل دو برابر عمق گلدان یک حفره عمیق حفر کنید تا رشد آسان ریشه را امکان پذیر سازد. چاله را دوباره پر کنید تا پسته شما در همان ارتفاعی که در گلدان بود کاشته شود.
نهال پسته را بکارید. باید توجه داشت که ریشه‌ها باید کاملاً در خاک فرو بروند و سطح بالایی ریشه‌ها (که باید در سطح خاک باشد) نباید بیش از این در خاک فرو برود، چون این می‌تواند باعث خفه شدن درخت شود.
سپس دوباره چاله را پر کنید و خاک را محکم کنید. درخت را آبیاری کنید تا حفره‌های هوا در خاک از بین بروند.
زمان کاشت پسته در منزل
بهترین زمان کاشت پسته در محیط باغچه و بیرون، اواخر اسفند و اوایل فروردین است؛ اما برای کاشت در گلدان می‌توانیم در هرزمانی اقدام کنیم. نهال پرورش داده‌شده داخل منزل را هم می‌توانیم بعد از حداقل 6 ماه به بیرون انتقال دهیم. بهترین زمان این انتقال اواخر زمستان است.
بعد از گذشت حداقل دو الی سه سال نهال ما نیاز به پیوند دارد چراکه درخت پایه مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد تا به محصول برسد و محصولی که درخت پایه می‌دهد اقتصادی نیست (بسیار ریز و کم محصول).
همچنین برای محصول دهی پسته باید در کنار درخت به‌اصطلاح ماده، درخت نر نیز کاشته شود زیرا درخت پسته و گل آن برای باروری و محصول دهی نیاز به گرده درخت نر، دارد.
نگهداری و پرورش درخت پسته
بعد از اینکه به هر روش کاشت پسته را انجام دادید، کار به پایان نمی‌رسد. نگهداری و پرورش یک درخت برای سال‌های طولانی پیش روی شماست.
در این قسمت لیستی از مواردی را که بعد از کاشت پسته باید به آن‌ها دقت کنید تهیه کرده‌ایم که هر کدام موضوعات مفصلی هستند که در یک مقاله نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت.
می‌توانید برای کسب آگاهی از هر کدام به مقاله مربوطه مراجعه کرده و با دنیای کشاورزی پسته آشنا شوید.
- آبیاری اصولی در زمان مناسب که نسبت به رقم درخت، منطقه کشت، نوع خاک و آب، سن درخت و … متغیر است.
- پیوند زدن درخت پسته در سن مناسب زیرا بدون پیوند زدن درخت پسته بار نمی‌دهد. این عملیات به چند روش مختلف انجام می‌گیرد.
- مبارزه با انواع آفات و بیماری‌های درخت پسته که هر کدام روش‌های فیزیکی و شیمیایی جداگانه‌ای دارند.
- هرس درختان پسته که برای تمامی درختان در زمان مناسب لازم و ضروری است.
- کود دهی و تغذیه که یکی از مهم‌ترین موارد در پرورش یک درخت سالم و پربار است. در هر زمان از سال نوع کود مصرفی و روش کود دهی (چالکود، کود آبیاری، محلول پاشی) متفاوت است.
سؤالات رایج روش کاشت پسته
کاشت پسته در مازندران و گیلان امکان دارد؟
پسته اصولاً در مناطقی با آب‌وهوای خشک و گرم رشد بهتری دارد و استان مازندران با داشتن آب‌وهوای مرطوب و بارانی، ایده آل برای کشت پسته به نظر نمی‌رسد.
پسته‌ها به دلیل تحمل کمتر آب‌وهوای سرد و مرطوب، ممکن است در این شرایط به مشکل برخورد کنند و حتی ممکن است به بیماری‌های قارچی و بیماری‌های ریشه مبتلا شوند.
هرچند که می‌توان درخت پسته را در تمامی مناطق کاشت و پرورش داد؛ اما برای باردهی نیاز به شرایط مطلوب دارد که در برخی مناطق مانند گیلان و مازندران این شرایط مهیا نیست.
پسته احمد آقایی بهتره یا اکبری؟
هر دو نوع پسته “احمد آقایی” و “اکبری” ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها بستگی به عوامل مختلفی دارد که شامل شرایط آب‌وهوایی منطقه، نیازهای بازار و ترجیحات شما در مورد مدیریت و نگهداری مزرعه است.
به‌عنوان مثال ازآنجایی‌که رقم اکبری یک رقم دیر گل است یعنی گلدهی آن دیرتر از سایر ارقام انجام می‌شود، برای مناطقی که سرمازدگی بهاره دارند مناسب‌تر است.
درخت پسته چند ساله بار می‌دهد؟
برای باردهی درخت پسته لازم است صبور باشید. همان‌طور که جناب صائب تبریزی می‌فرمایند: دامن شادی چو غم آسان نمی‌آید به دست، پسته را دل می‌شود خون تا لبی خندان کند. معمولاً درخت پسته از 5 سالگی به بار می‌نشیند.
سخن پایانی
درصورتی‌که همه اطلاعات کافی را به‌خوبی بدانیم، روش کاشت پسته در منزل یا حتی احداث باغ بسیار ساده است. برای کسب این اطلاعات باید به سؤالات متفاوتی پاسخ داد.
به‌عنوان‌مثال بهترین بذر برای کاشت کدام است؟ خاک مناسب برای کاشت پسته در گلدان یا باغچه چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ نحوه آماده‌سازی بذر چگونه است؟ و سایر مواردی که ما به طور مفصل در مجله کشاورزی پسته رفسنجان به‌تمامی این سؤالات پاسخ داده‌ایم.
بعد از کاشت پسته، نحوه نگهداری از نهال نیز نیازمند دقت و برنامه منظم است. شما می‌توانید با خواندن مطالب آموزش کشاورزی پسته و یا تماس با کارشناسان مجموعه پسته رفسنجان این کار را انجام دهید. تجربه بسیار جذاب و مفیدی خواهد بود اگر بتوانیم نهال پسته را به درختی پربار و بالغ برسانیم.
09131923700
سلام وقت بخیر میخواستم بدونم میشه گیاه پسته رو برای انتقال به باغچه یا زمین بجاش داخل گلدانهای خیلی بزرگ بگذاریم و آبیاری به روش آبخوان یا همون سفالی انجام دهیم؟
سلام
ممنون بابت اطلاعات مفید و مختصر تون،
میخواستم بپرسم ،چطور میشه بذر نر پسته را از بذر ماده تشخیص داد؟
پایدار باشید
سلام
ممنون
درختان پسته نر، فقط گل های نر تولید می کنند و گل ها بعد از طول دوره گلدهی می ریزند.
درختان ماده، پسته تولید می کنند و تمامی نهال هایی که بعد از کاشت بذر تولید می شوند باید پیوند بخورند و نوع درخت ( نر یا ماده بودن ) بعد از پیوند زدن مشخص می شود.
با سلام به همه دوستان کشاورز و عاشق طبیعت و عاشق پرورش میوه و گل و گیاه. برای اولین بار قصد دارم در آمل شروع به کاشت گردو و پسته از انواع مختلف داشته باشم. با امید به اینکه در حال حاضر در حال تهیه نهال های بلو بری و پشن فروت و نهال پاپایا و در انتها میوه دراگون هستم و آماده میشم که این نهال ها رو در شمال انتقال بدم و نتیجه رو بررسی کنم و میدونم سختی های خودشو داره
درود
شما باید نکات بسیار مهمی را در زمان احداث باغ در نظر داشته باشید که با توجه به اقلیم و شرایط خاص هر منطقه و باغ متفاوت خواهند بود و اگر پیش از احداث باغ این نکات را به صورت اصولی و متناسب با شرایط باغ خود در نظر گرفته و رعایت کنید قطعا در این زمینه به نتایج رضایت بخشی خواهید رسید.
به امید موفقیت های روز افزون.