پسته یکی از محصولات مهم کشاورزی بوده که در اقتصاد کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به‌طورکلی تناوب، مقدار و شیوه آبیاری بر تولید محصول پسته تأثیر زیادی می‌گذارد. لازم است کشاورزان علاوه بر توجه به میزان مناسب آبیاری درختان پسته به کیفیت آب نیز دقت داشته باشند. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به آبیاری درخت پسته با آب شیرین پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
اهمیت آبیاری درخت پسته با آب شیرین
آبیاری درختان پسته یک موضوع مهم و قابل‌بحث در کشاورزی می‌باشد. شیوع آفات و بیماری‌های هوازی و خاکزی، تربیت درختان جوان، رشد درخت و کیفیت و کمیت محصول سالانه تا حد زیادی تحت تأثیر آبیاری می‌باشد.
علاوه بر آن بافت خاک، پایه و پیوند درخت و شرایط اقلیمی نیز بر میزان آب موردنیاز جهت افزایش سود اقتصادی این محصول تأثیر می‌گذارد.
یکی از مهم‌ترین عملیات در دوران داشت پسته، آبیاری آن در طول فصل می‌باشد. درخت پسته در هر مرحله از رشد و نمو خود به مقدار مشخصی آب احتیاج دارد. علاوه بر آن آبیاری درخت پسته با آب شیرین یکی از اصلی‌ترین فاکتورها برای رسیدن به محصول مرغوب و باکیفیت است.
مراحل تکامل میوه پسته بر اساس اهمیت آبیاری عبارت‌اند از:
- گلدهی و پر شدن مغز
- تشکیل میوه
- رسیدن میوه
- خندان شدن پسته
عدم تأمین آب موردنیاز درختان پسته در فروردین‌ماه که هم‌زمان با زمان گلدهی می‌باشد. همچنین تیرماه که زمان پر شدن مغز است، منجر به پوکی و سقط‌جنین می‌شود. آبیاری در اواخر فروردین‌ماه که هم‌زمان با تشکیل میوه و پس از گرده‌افشانی است، بر تعداد دانه هر درخت تأثیر شگفت‌انگیزی می‌گذارد.
درخت پسته در طول فصل رشد به چه مقدار آب شیرین احتیاج دارد؟
به‌طورکلی باغ پسته در مراحل اولیه کاشت نهال به آبیاری بیشتری احتیاج دارد. این میزان آبیاری برای نهال های پسته معمولی به میزان یک‌بار در هفته می‌باشد؛
اما برای باغ‌های پسته‌ای که با نهال های هیبریدی UCB-1 احداث‌شده است، هر 4 روز یک‌بار نیاز به آبیاری خواهد داشت. درختان پسته با رسیدن به سن بلوغ نیاز آبی کمتری خواهند داشت و می‌توان در درختان پسته بالغ دور آبیاری را بیشتر کرد.
درخت پسته جهت رشد و تولید محصول به 100-80 سانتی‌متر ارتفاع آب آبیاری در طول فصل رشد احتیاج دارد. هر هکتار باغ پسته دارای درختان بالغ، به 9000 تا 12000 مترمکعب آب در طول سال احتیاج دارد.
این مقدار آب بدون احتساب آب لازم و موردنیاز برای آبشویی زمستانه زمین‌های شور می‌باشد.
نیاز آبیاری درخت پسته با آب شیرین در فصول مختلف سال متفاوت بوده و تا حد زیادی به سیکل زندگی درختان بستگی دارد. در زمستان که هم‌زمان با خواب درختان می‌باشد کمترین و در تابستان که هم‌زمان با رشد مغز پسته است بیشترین نیاز آبی وجود دارد.
آیا درخت پسته به آب شیرین نیاز دارد یا آب‌شور دوست است؟
Ec به معنای شوری آب و هدایت الکتریکی آن می‌باشد. این پارامتر یکی از پارامترهای مهم در آبیاری باغ پسته و انتخاب آب مناسب برای پرورش درختان به‌حساب می‌آید که حتماً باید قبل از احداث باغ موردبررسی قرار گیرد.
درختان پسته تا حد زیادی به Ec آب حساس بوده و ممکن است بعد از گذشت مدتی از بین بروند و خسارت جبران‌ناپذیری را به کشاورز وارد نمایند. درختانی که دارای پایه معمولی می‌باشند قادرند تا Ec آب 13000-12000 را تحمل نمایند.
اما درختان پسته‌ای که دارای پایه هیبریدی هستند تنها می‌توانند تا Ec آب 6000-7000 را تحمل کنند. باید توجه داشت که آبیاری درختان پسته با آبی که Ec بیشتری از مقادیر گفته‌شده را داراست، سبب از بین رفتن باغ خواهد شد. بنابراین طبق آنچه گفته شد آبیاری درخت پسته باید با آب شیرین انجام گیرد.
برای خرید نهال پسته هیبریدی کلیک کنید!
درختان پسته در چه زمانی نمی‌توانند آب را از خاک جذب کنند؟
درختان در دو حالت نمی‌توانند آب را از خاک جذب نمایند. اول زمانی که خاک خشک است و آبی برای جذب وجود ندارد. حالت دوم نیز زمانی می‌باشد که خاک اشباع از آب بوده و هوایی نیز در خاک وجود ندارد. درخت پسته تنها در حالتی می‌تواند آب را به‌وسیله ریشه‌های خود جذب نماید که سه عنصر اصلی آب، هوا و خاک در کنار هم وجود داشته باشند.
ازاین‌رو در طول زمان آبیاری، درختان نمی‌توانند آب از خاک جذب کنند، زیرا در این دوره خاک اشباع بوده و هوایی نیز در آن وجود نخواهد داشت. به‌طورکلی بسته به نوع خاک، این حالت اشباع بین 24 ساعت (در خاک‌های سبک و شنی) و 5-4 روز (در خاک‌های سنگین و رسی) بعد از آبیاری باقی می‌ماند.
بررسی مقاومت درختان پسته به کم‌آبی
پسته به دلیل داشتن ریشه‌های وسیع و ساختار خاص برگ، قادر است تا دوره‌های خشک‌سالی و کم‌آبی را به میزان بسیار زیادی تحمل نماید. اما باید گفت که این مقاوم بودن به این معنی نیست که برای تولید محصول اقتصادی و مناسب نیازمند آب کم و نامناسب می‌باشد.
اگر درختان پسته در طول دوره‌های حساس به کم‌آبی، به میزان اندکی آبیاری شوند و نیاز آبی آن‌ها تأمین نشود، اثرات منفی بر روی فرآیندهای درونی درخت خواهد داشت.
تحمل درختان پسته به خشکی به معنای توانایی آن‌ها در زنده ماندن در شرایط خشکی و کم‌آبی است. چنین برداشتی که درختان می‌توانند در شرایط کم‌آبی و عدم آبیاری درخت پسته با آب شیرین، رشد سریع و محصول زیادی داشته باشند کاملاً اشتباه می‌باشد.
بهترین سیستم آبیاری درخت پسته با آب شیرین
به‌طورکلی داشتن برنامه مناسب برای تأمین مقدار آب شیرین و مناسب پسته در زمان لازم یکی از اهداف مهم در آبیاری باغات می‌باشد.
اگر آبیاری به‌خوبی و مناسب با میزان نیاز درختان باشد، سبب می‌شود تا رطوبت خاک به‌خوبی در طول فصل حفظ شود. ازاین‌رو دانستن نیاز آبی درختان پسته و همچنین اجرای مناسب سیستم آبیاری با رعایت اصول اولیه، لازم و ضروری می‌باشد.
سیستم‌های آبیاری قطره‌ای مؤثرتر و بهتر از آبیاری سطحی می‌باشند؛ زیرا این روش آبیاری هم راندمان بیشتری دارد و هم این‌که یکنواختی بیشتری در آبیاری ایجاد می‌شود.
حساسیت‌های مراحل مختلف رشدی درخت پسته به آبیاری و کم‌آبی
هر مرحله از رشد نسبت به کم‌آبی می‌تواند حساسیت مخصوص به خود را دارا باشد. اما حساس‌ترین دوره رشدی درختان پسته به کم‌آبی به ترتیب شامل موارد زیر است:
- پوکی و سقط‌جنین: آبیاری در زمان گلدهی (فروردین‌ماه) و همچنین زمان پر شدن مغز (تیرماه)
- خندانی پوست استخوانی: آخرین آب قبل از برداشت (بسته به رقم موردنظر ولی عموماً در اوایل شهریورماه)
- تعداد دانه در درخت: آبیاری در زمان تشکیل میوه و پس از گرده‌افشانی (اواخر فروردین‌ماه)
- رسیدگی: کاملاً مشابه با خندانی پوست استخوانی (اواخر مرداد و اوایل شهریورماه)
- وزن و اندازه میوه: زمان مشخصی نداشته و به تغذیه، کنترل آفات و مدیریت آبیاری در طول فصل رشد بستگی دارد.
فاکتور های دیگری نیز تحت تأثیر مدیریت آبیاری هستند که شامل ترک‌خوردگی پوست سبز و زود خندانی می‌باشد. به‌طورکلی پیشگیری از اعمال تنش خشکی و آبیاری کافی درخت پسته با آب شیرین، به‌ویژه در فصل بهار و خردادماه، بیشترین و مؤثرترین اثر را بر روی کاهش تشکیل این‌گونه محصولات دارند.
همچنین کاهش احتمال آلودگی مغز پسته به زهرابه آفلاتوکسین را نیز به همراه خواهند داشت.
روش آبیاری، کم آبیاری تنظیم‌شده
در بسیاری از باغات پسته به‌ویژه در باغات پسته کالیفرنیا که هزینه تأمین آب بسیار زیاد است، در سال‌های خشکی و کم‌آبی برای کاهش مصرف آب شیرین از روش کم آبیاری تنظیم‌شده برای اعمال تنش‌های خشکی در طول دوره مشخصی از رشد درختان استفاده می‌کنند. در این صورت اثرات منفی بر کیفیت و تولید محصول باغ به حداقل میزان خود برسد. این روش در دو مرحله قابل اجراست که شامل:
- اواخر اردیبهشت تا اواسط تیر (مرحله رشد دوم بعد از توسعه کامل پوست استخوانی و قبل از رشد سریع مغز): ایجاد تنش در این مرحله سبب افزایش میزان خندانی پوست استخوانی شده و در عوض میوه‌ها در زمان برداشت کوچک می‌شوند. همچنین ایجاد تنش در این مرحله می‌تواند سال آوری را نیز کاهش دهد. ازاین‌رو ایجاد تنش در باغی که دارای درصد دهان بست بالایی می‌باشد، سبب بهبود وضعیت بازارپسندی و افزایش خندانی خواهد شد. اما در باغاتی که با مشکل ناخندانی روبه‌رو نیستند این تنش به علت کوچک شدن میوه‌ها چندان مفید نخواهد بود.
- پس از برداشت: ایجاد تنش در این مرحله هیچ‌گونه اثر منفی بر گیاه و بر روی میزان تولید محصول ندارد. باید در نظر داشته باشید که آبیاری به میزان 25 درصد ETC پس از برداشت در یک خاک بسیار کم‌عمق کاهش اندازه پوست استخوانی پسته و درصد خندانی را به دنبال دارد. درصورتی‌که گنجایش ذخیره رطوبتی خاک کم است، آبیاری را حداقل با 50 درصد ETC پس از برداشت انجام دهید.
سخن پایانی
از درختان پسته به‌عنوان درختانی که به خشکی و کم‌آبی مقاوم هستند، نام‌برده می‌شود. این به‌منظور عدم نیاز درخت به آب نیست. برای تولید محصول باکیفیت، لازم است طبق شرایط منطقه و رقم پسته کاشته شده، میزان آب موردنیاز درخت را فراهم نمایید. آبیاری اصولی درخت پسته باید با آب شیرین انجام گیرد اما آن‌های می‌توانند مقداری از شوری آب را نیز تحمل کنند. به علت محدودیت منابع آب لازم است کشاورزان از بهترین سیستم آبیاری برای باغات خود استفاده نمایند. استفاده از روش‌های نوین آبیاری درختان مانند آبیاری قطره‌ای بهترین راه برای صرفه‌جویی در مصرف آب و برطرف کردن نیاز آبی درخت پسته است. برای پاسخ به سؤالات خود در ارتباط با نحوه آبیاری باغات، میزان و زمان مناسب این عملیات می‌توانید با کارشناسان سایت پسته رفسنجان در تماس باشید.
09131923700
بعضی از پسته کاران میگویند اولین اب درخت باردار پنجاه روز بعدازعید باشد یا اخر اردیبهشت چقدر صحت دارد اگر کسی تجربه دارد اطلاع رسانی شود