درختان انجیر، مانند بسیاری از گیاهان دیگر، ممکن است تحت تأثیر آفات قرار گیرند. آفات درخت انجیر میتوانند از حشرات مخرب گرفته تا بیماریهای قارچی باشند. روشهای مقابله با این آفات متنوع هستند، ازجمله شستن درخت انجیر که میتواند در حذف آفات سطحی مؤثر باشد. در برخی موارد، استفاده از سمهای کشاورزی نیز لازم است و در اینجا، تعیین بهترین موقع سمپاشی درخت انجیر اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان، به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت.
اهمیت شناخت آفات درخت انجیر
در بین میوههایی که در دسترس ما هستند انجیر جز میوههای خاص بهحساب میآید. دلیل این اهمیت برای کشور و مردم ما اشاره خداوند به این میوه بابرکت است. از این میوه بسیار خوشمزه میتوان بهصورت تازه و خام و انجیر خشکشده در آجیل بهعنوان میان وعده مقوی برای کودکان، همچنین عصاره آن برای مربا و چاشنیها استفاده کرد.
علاوه بر مصارف زیاد، خواص بسیار آن به اهمیت این میوه برای مردم کل دنیا میافزاید. درنتیجه پرورش یک درخت انجیر برای ما میتواند مفید و پرسود باشد. پرورش درخت انجیر بدون دفع آفات و مراقبت از آن امکانپذیر نیست. برای داشتن درخت سالم و پر محصول باید بدانیم آفات درخت انجیر چند نوع هستند.
آیا علت زرد شدن برگ درخت انجیر کمبود کود است؟ راههای دفع موریانه درخت انجیر کدام است؟ شته درخت انجیر چه زمانی بیشترین خسارات را به درختمان میزند؟ بهترین سم برای انواع آفات درخت انجیر چه نوع سمی است؟
بهترین موقع سمپاشی درخت انجیر برای هر آفت چه زمانی است که بهترین بازدهی را دارد و منجر به کاهش خسارات میشود؟ آیا شستن درخت انجیر مزایایی به همراه دارد؟ بهطور خلاصه میتوانیم با شناسایی آفات و راههای مبارزه با آنها محصول مناسب و باکیفیتی داشته باشیم.
انواع آفات و نماتد درخت انجیر
درخت انجیر با توجه به طولانی بودن زمان رسیدن میوه در معرض آفات و بیماریهای مختلف قرار دارد. ما در ادامه سعی کردیم تا به بررسی مهمترین آفات درخت انجیر و راههای مبارزه با آنها بپردازیم.
نماتد درخت انجیر
عامل این بیماری ریشهای یک نوع کرم ذرهبینی است که از ریشه گیاه تغذیه میکند و باعث عفونت و گرفتن مواد مغذی ریشه میشود. برای از بین بردن نماتد چندین راه متداول وجود دارد مانند: عدم کاشت نهالهای آلوده در خاک سالم، زیرورو کردن و آفتاب دادن خاک، استفاده از سمهای آبامکتین و سایر مواد و سموم مناسب دیگر.
مورچهها (موریانه درخت انجیر)
مورچههایی که اطراف درخت انجیر وجود دارند در دو نوبت اقدام به خسارت به محصول میکنند. دفعه اول این مورچهها با بالا رفتن از درخت و حرکت بر روی شاخهها در زمان گلدهی با شکار کردن زنبورهایی که وظیفه گردهافشانی را بر عهده دارند، خسارت زیادی به محصول میزنند.
با کم شدن این زنبورها گردهافشانی کمتر صورت گرفته و تشکیل میوه انجام نمیشود به همین دلیل خسارت اولیه سنگینی به درخت وارد میکند.
در نوبت دوم نیز انجیرهای خشکشده که بهنوعی آجیل محسوب میشوند و در زیر درخت جمعآوری میشوند، مورد هجوم مورچهها و موریانه درخت انجیر قرار میگیرند.
میوه رسیده شده با پوسته نازک منبع تغذیه مناسبی برای این مورچهها و موریانهها هستند. موریانهها در مواقع رطوبت زیاد یعنی هنگام بارندگی فعالیت بیشتری از خود نشان داده و همچنین با حمله به تنه درخت و ضعیف کردن آن خسارت جبرانناپذیرتری به کشاورز تحمیل میکنند.
راه مبارزه با موریانه درخت انجیر
یکی از راههای مبارزه با این دو افت محلولپاشی سموم با پودر سنگ در قسمت پایین درخت و زیر آن است که باعث میشود مورچهها و موریانهها نتوانند از آن بالا بروند.
دوم باید تا حد امکان، زمان برداشت محصول خشکشده را پایین آورده و محصول سریعاً از روی زمین جمع گردد.
آفت شپشک ستارهای درخت انجیر
این آفت درخت انجیر با حمله به شاخههای جوان و تغذیه از آنها باعث خسارات شدیدی میشود. به دلیل دفع مایعی مومی مانند و شیرین باعث جذب دیگر آفات شده و علاوه بر آن در برابر سموم از خود محافظت میکند.
بهتر است که با هرس سرشاخهها و معدومسازی آنها در زمستان این آفت را تا حدی کنترل کنیم. میتوان از سمهای اتیون در زمستان و همچنین کلرپیریفوس نیز استفاده کرد که مقداری موثر هستند.
آفت کنه تارعنکبوتی درخت انجیر
اگر ما در باغ انجیرمان تارهای ظریفی روی برگها و شاخهها دیدیم یا برگ به حالت خاکآلود مشاهده کردیم یعنی در باغ انجیرمان کنه تار عنکبوتی داریم. همچنین قهوهای و زردرنگ و لولهای شکل شدن برگها نیز از علائم این آفت درخت انجیر است که منجر به ریزش برگ میشود.
- پاک کردن خاک و گرد غبار از روی برگها بهوسیله اسپری کردن آب یا محلول صابون با آب و شستن درخت انجیر
- راهحل مبارزه بیولوژی نیز برای این کنه مفید است چراکه کفشدوزکها، بال توری و … از دشمنان این آفت هستند
- به دلیل مقاوم بودن این آفت به سموم و اینکه بیشتر مبارزه شیمیایی منجر به از بین بردن دشمنان طبیعی آن میشود بنابراین توصیه نمیگردد؛ اما سم کنه درخت انجیر موجود است و شما میتوانید از سمومی مانند آبامکتین استفاده نمایید.
آفت بید انجیر
آفت بید انجیر همان پروانه برگخوار است که فقط بر روی برگ درختان انجیر تأثیر دارد. این آفت در مناطق کوهستانی بیشترین خسارت را دارد. از علائم این افت میتوان به تارهای تنیده شده روی برگهای انجیر اشاره نمود.
فضولات لاروهای این حشره به شکل دانههای کوچک روی برگها و تارها دیده میشود. بهترین راه پیشگیری از این آفت تقویت درخت انجیر است. شخم و یخ آب زمستانه برای از بین بردن فرم زمستان گذران این آفت مناسب است.
شته درخت انجیر
شته یکی دیگر از آفات درخت انجیر است که با ترشح مادهای باعث سیاه شدن و خراب شدن انجیر میشود. تراکم بسیار بالای این آفت را میتوان پشت برگها مشاهده نمود.
شته در درختان جوان و مناطق سردتر بیشتر مشاهده میشوند. این آفت در دو نوبت موجب خسارات بیشتری میگردد. در اوایل بهار که تراکم بسیار آن موجب پیچیدگی شدید برگها میشود و دوم در شهریور و موقع خنک شدن هوا که فصل برداشت نیز هست.
کفشدوزکها از مهمترین دشمن طبیعی شتهها هستند. زنبورها هم بهنوعی با این آفت درخت انجیر مقابله میکنند و باعث مرگ آنها میشوند. به همین دلایل نباید از سموم زیاد استفاده کرد زیرا باعث مرگ دشمنان طبیعی شتهها میشود.
اما بهترین موقع سمپاشی درخت انجیر برای این آفت زمانی است که طغیان بیشازحد شتهها را شاهد باشیم و برای سمپاشی میتوان از سم پریمور شتهکش به نسبت دوسوم تا نیم لیتر در هزار و یا سم کنفیدور استفاده کنیم.
سایر آفات درخت انجیر
چندین آفت دیگر هم برای انجیر وجود دارد مثل مگس سرکه که به میوههای ترشیده و سالم (از انتهای میوه) حمله میکند و باعث خرابی محصول میشود. سایر حیوانات مانند کلاغ، موش، خارپشت و سایر پرندگان به میوههای رسیده درخت یا میوهای خشکشده زیر درخت حمله میکنند و باعث خسارت میشوند.
علت زرد شدن برگ درخت انجیر
گاهی کشاورزان به اشتباه تصور میکنند که زرد شدن برگ درختان به دلیل طغیان آفت کنه تارعنکبوتی است. وقتی درخت انجیر به کنه دچار شده باشد رنگ برگ خاکآلود شده، بعد قهوهای و نهایتاً میریزد.
عوامل خیلی زیادی میتواند منجر به زرد شدن برگ درخت شوند مانند ضعیف بودن بافت خاک، کم بودن عمق خاک، تغییرات دما، کمبود عناصر، آبیاری نامناسب، کمبود عناصر و… .
علت خراب شدن انجیر روی درخت
انجیر روی درخت ممکن است به دلیل چندین عامل خراب شود. برخی از این عوامل عبارتاند از بیماریهای قارچی، آفات درخت انجیر مانند کرمها و حشرات، شرایط محیطی مانند دمای نامناسب، آبیاری اشتباه و همچنین کمبود مواد مغذی.
برای یافتن علت خراب شدن انجیر روی درخت باید تمامی این موارد را بررسی کنید و در نهایت با یک کارشناس کشاورزی مشورت نمایید.
بهترین راهحل برای دفع آفات درخت انجیر
مناسبترین راهحل برای دفع آفات درخت انجیر را میتوان پیشگیری عنوان کرد. برای مثال میتوان با ضدعفونی کردن ابزار هرس و هرس بهموقع و مناسب، آبیاری صحیح، تغذیه اصولی، شستن درخت انجیر و … این آفات را تا حدود زیادی کنترل کرد.
یا با جمعآوری بهموقع محصول و محلولپاشی زیر درخت از حمله موریانه درخت انجیر پیشگیری نمود. در صورت نیاز به سمپاشی باید در مورد غلظت، نوع مصرف و زمان سمپاشی با کارشناسان مشورت کرد.
شستن درخت انجیر
شستن درخت انجیر یکی از بهترین و کمخطرترین راههای دفع آفات درخت انجیر است. علاوه بر آن این عملیات فواید و کاربردهای دیگری نیز دارد. بهعنوانمثال با شستن درخت انجیر میتوان تمامی گرد و خاکی را که موجب بسته شدن روزنهها شدهاند را از بین برد.
همچنین با این عملیات میتوان تنش گرمایی در درختان انجیر را کاهش داد. البته به یاد داشته باشید که شستن درخت انجیر در برخی موارد اگر به میزان زیاد انجام گیرد، میتواند موجب افزایش آفات و بیماری نیز شود؛ بنابراین لازم است که هر عملیات باغی را با دقت بسیار زیاد و مشورت با کارشناسان با تجربه انجام دهید.
بهترین سم برای درخت انجیر
انتخاب سم باید با توجه به نوع آفت یا بیماری انجام گیرد. برای از بین بردن بیماریهای قارچی نیاز است که از سم قارچ کش درخت انجیر استفاده شود. در این بخش به معرفی بهترین سم برای درخت انجیر میپردازیم:
نام آفت درخت انجیر | سم مناسب |
کنه تار عنکبوتی | آبامکتین 0.5 در هزار |
سفیدک سطحی | بردوفیکس 5-10 لیتر در هزار اکسی کلرور مس 3 در هزار |
شانکر انجیر | سموم قارچ کش ترکیبات مسی |
سوسک شاخک بلند انجیر | دیازینون 1-1.5 در هزار کلرپیریفوس 1-1.5 در هزار |
مگس میوه انجیر | دیازینون 1 در هزار دی کلروس 1 در هزار پرمترین 0.8 در هزار |
پوسیدگی تار عنکبوتی ریشه | قارچ کش بنومیل یا توپسین 100 گرم در متر مکعب |
بید انجیر | دیازینون 1.5 در هزار دیمیلین 0.3 گرم در لیتر |
بهترین موقع سمپاشی درخت انجیر
یکی از مواردی که در مبارزه شیمیایی با آفات باید در نظر داشته باشید انتخاب بهترین موقع سمپاشی درخت انجیر است. انتخاب این زمان باید با توجه به نوع آفت درخت انجیر و نوع سم موردنظر تعیین شود. بهتری موقع سمپاشی درخت انجیر را میتوان در زمان شروع طغیان هر آفت در نظر گرفت.
بهعنوانمثال برای استفاده از سم کنه درخت انجیر، بهترین زمان اوایل فصل رشد و مشاهده کنهها است. در این مورد حتماً به دوره کارنس سموم مورداستفاده نیز توجه داشته باشید.
سخن پایانی
درکل آفات درخت انجیر با رعایت اصول باغداری و بازدید مداوم قابلپیشگیری و کنترل هستند. به دلیل ترکخوردگی انجیرهای رسیده و شیرین تا حد امکان باید سعی کنیم کمتر از سموم استفاده کرده و محصولی ارگانیک به بازار ارائه دهیم؛ اما نمیتوان همیشه این اصول را رعایت کرد چراکه آفات زیادی باعث خسارات شدید به کشاورز میشوند. البته میتوان از کنترلهای بیولوژیکی، کنترل زراعی، شستن درخت انجیر و مواردی از این قبیل نیز کمک گرفت. برای خرید کود و سموم کشاورزی میتوانید به صفحه فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه نمایید.