بیماری های درخت سیب و هر آنچه که نیاز است در مورد آن بدانیم!

درخت سیب یکی از میوه‌های محبوب و اقتصادی در سراسر جهان است که به دلیل کیفیت بالای میوه و ارزش غذایی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با این حال، درختان سیب در معرض انواع بیماری‌های قارچی، باکتریایی، ویروسی و اختلالات فیزیولوژیکی قرار دارند. این بیماری‌ها می‌توانند عملکرد درخت را کاهش داده و حتی منجر به نابودی نهال‌ها و درختان بالغ شوند. لذا آشنایی با علل ایجاد بیماری و راهکارهای پیشگیرانه و درمانی، نقش کلیدی در مدیریت و بهبود عملکرد باغات سیب دارد.

به طور کلی بیماری های درخت سیب را می توان به چهار دسته تقسیم کرد:

الف – بیماری های قارچی.

ب – بیماری های باکتریایی.

ج – بیماری های ویروسی ناشی از میکوپلاسمها.

د – بیماری های فیزیولوژیکی.

الف) بیماری های قارچی درخت سیب

بیماری های قارچی درخت سیب از مهم‌ترین عوامل کاهش کیفیت و باردهی درختان محسوب می‌شوند. برخی از بیماری‌های قارچی رایج عبارتند از:

1- پوسیدگی‌های ریشه درخت سیب

بیماری های پوسیدگی ریشه به علت هجوم عامل بیماری قارچی به سیستم ریشه ای نبات دارای میزبان های زیادی می‌باشد، این قارچ‌ها به دلیل اینکه اغلب علاج ناپذیر هستند، خسارات شدیدی به درختان و بهره وری خاک می رسانند. بیماری با نوعی ضعف درخت بروز کرده که نخستین درخت، مرکز انتشار و گسترش بیماری به شمار می رود.

نشانه های پوسیدگی

نشانه‌های بیماری به صورت متوالی ظاهر شده و به ترتیب زیر بروز می کنند:

• کاهش رشد شاخه ها
• ظهور برگ های کوچک و زرد رنگ به صورت پراکنده بین شاخه ها
• افزایش میزان زردی برگ‌ها و ریزش پیش از موعد آن ها در فصل تابستان
•  ریزش گل و میوه و کوچک ماندن میوه‌ها
• تغییر رنگ پوست درختان به قهوه‌ای تیره پوسیدگی
• اغلب تأثیراتی روی درخت به جا می گذارد که با بروز پوسیدگی، ریشه های اصلی و فرعی درختان نمایان تر می شود از آن جمله  ترکیدن پوست.
• قهوه‌ای شدن پوست ریشه ها و تیره و سیاه شدن تدریجی آن‌ها
• حضور ریشه‌های میسلیومی بین پوست و ناحیه چوبی ریشه‌ها و تشکیل لایه‌های سفید و مسطح که به نوبه خود شامل هیف‌های موازی و مجاور یکدیگر هستند در ریشه های ضخیم تر، لایه های میسلیومی تشکیل لایه هایی شبیه برگ های نخل می‌دهند که رشته‌های میسلیوم قارچ عامل بیماری ابتدا ریشه های مویین و جوانتر را مورد حمله قرار داده و بعد به طرف ریشه اصلی توسعه یافته و تا محل طوقه نبات پیشرفت می‌کند.
•  تغییر و تبدیل بافت چوبی ریشه ها به یک توده الیاف فیبری نرم

 خصوصیات عوامل بیماری پوسیدگی ریشه درخت سیب

قارچ‌های عامل پوسیدگی که معمول ترین آن‌ها  (Armillarie millea) است، دارای خصوصیات و ویژگی‌های مشترک زیر هستند:

• هجوم به درختان متعدد و مبتلا کردن آن‌ها
• نفوذ قارچ‌ها به درون میزبان از طریق محل زخم
•  دوام زیاد فاز میسلیومی قارچ‌های عامل پوسیدگی و رشد بالای رشته های میسلیومی این قارچ‌ها از لحاظ حجم و اندازه و بدین ترتیب می‌توانند ریشه‌های درختان دیگر را نیز مبتلا سازند.
•  محدود شدن هجوم قارچ و آلودگی گیاهان به سیستم ریشه و طوقه
•  تکثیر و رشد قارچ های عامل پوسیدگی بر روی چوب های مرده ریشه
•  مشکل بودن مبارزه با این قارچ ها که باید خاک محل آلودگی و رشد قارچ با مواد قوی ضدعفونی گردد.با بررسی و دقت و مبسوط ریشه ها، می توان انواع پوسیدگی ها و عوامل مولد آن را مشخص نمود
• پوسیدگی آرمیلوآگاریک که براثر فعالیت قارچ ( Armilarie Mallea ) صورت می گیرد، بسیار رایج بوده و میسلیوم قارچ در این بیماری در زیر پوست و به شکل لایه های سفید مسطح و متراکم دیده می شود. میسلیوم قارچ به سرعت به قطعه های شاخه قهوه ای رنگی تبدیل یا تغییر شکل می دهد، که در این شکل اغلب شبیه بند کفش بوده و به نام ریزومورف نامیده می شوند.

تاثیر ریزومورف‌ها بر ریشه‌ها

این ریزومورف‌ها، باعث آلودگی و انهدام ریشه‌ها شده و از درختی به درخت دیگر انتقال یافته و تغییر مکان می‌دهد. در فصل پاییز، کلاهک‌های قارچ با قطری حدود cm 15 – 10 از پای درختان آلوده بیرون می‌آیند که معمولا این کلاهک‌ها به صورت انبوه و درهم فشرده با رنگ تقریبا زرد یا عسلی هستند.

پوسیدگی نمدین یا پشمین در اثر فعالیت قارچ ( Rosellinia Necatiriz ) صورت می‌گیرد. میسلیوم این قارچ، زیر پوست و به شکل لایه ای سفید با تراکمی نسبتا کم دیده می‌شود که لایه های مذکور بر اثر تجمع قطعات میسلیوم با ظاهری کرکدار تشکیل شده که ابتدا سفید رنگ و سپس به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.

در صورتی که رطوبت محیط کافی باشد، میسلیوم تولید گلوله‌های کاکل مانند سفید رنگی می‌نماید. در پوسیدگی قارچ مولد موریل ( Morile ) که میسلیوم‌های آن به رنگ سفید و بسیار کم است، اندام باردهی قارچ شبیه میخ‌هایی با پایه های زرد رنگ و با انتها یا سرگرد و به رنگ تیره می‌باشد.

 روش‌های مبارزه با عوامل بیماری پوسیدگی ریشه درخت سیب

چون قارچ‌های عامل پوسیدگی به سهولت برای مدت طولانی می توانند در خاک باقی بمانند توصیه می شود از کاشت مجدد گیاهان در زمین‌ها و مناطقی که قبلا دارای درختان و گیاهان مبتلا بوده اند جدا خودداری شود.

پس از ریشه کن کردن درختان مبتلا، باید تمامی اندامها و قسمت های ریشه و طوقه درخت مبتلا جمع آوری و سوزانده شود و سپس خاک محل کاملا ضدعفونی گردد.

برای جلوگیری از آلودگی باغ و کاستن احتمال خطر آلودگی، توصیه می شود، برای ایجاد باغ از زمین هایی باخاک های کاملا سالم و زهکشی شده استفاده نمایند. به علاوه، از احداث باغ در بقایای جنگلی و باغ های قدیمی با باغ های انگور جدأ اجتناب شود.

2- لکه سیاه درختان سیب

لکه سیاه نیز از بیماری های درخت سیب می باشد. این بیماری به علت وارد آوردن خسارات شدید به میوه‌ها، باعث کاهش بازار پسندی میوه می‌گردد. قارچ مولد بیماری  (Venturia Inaequialis ) نام دارد.

نشانه‌های بیماری لکه سیاه سیب

• اثرات بیماری روی برگ‌ها
•  اثرات بیماری بر روی گلها
•  اثرات بیماری بر روی میوه‌ها
• اثرات بیماری بر روی شاخه‌های جوان

اثرات بیماری لکه سیاه سیب روی برگ های درخت سیب

در سطح فوقانی برگ‌ها و امتداد رگبرگ‌های ضخیم تر، لکه‌های کوچک مدور و کدری پدیدار می‌شوند که به تدریج بزرگتر شده و قطرشان به cm 1- 0.5 می‌رسد. رنگ لکه‌ها زیتونی است که در ابتدا ظاهری نرم و مخملی داشته، سپس به رنگ قهوه‌ای تیره در می آیند. لکه های اولیه معمولا بزرگتر بوده ولی شمارشان اندک است اما لکه‌های ثانویه کوچکتر بوده و با تعداد زیادتری بروز می کنند. پس از مدتی لکه ها به هم پیوسته و محدوده بزرگتر و متغیری را آلوده می سازند که با بروز لکه ها و آلوده شدن برگها بافت آنها نیز نکروزه شده و برگها می افتند.

اثرات بیماری لکه سیاه سیب بر روی برگ های درخت سیب

لکه های قهوه ای رنگی در انتهای کاسبرگ و برآمدگی های تخمدان ها یا روی دمگل های سبز پدیدار می شوند سپس شکوفه های خشک شده و می افتند.

اثرات بیماری لکه سیاه سیب بر روی میوه‌های درخت سیب

میوه‌ها در تمامی مراحل خود نسبت به بیماری حساس بوده و حتی در صورت هجوم زودرس قارچ، ریزش می نمایند؛ اما میوه‌هایی که نسبتا دیر مورد تهاجم و آلودگی قرار می‌گیرند به واسطه به وجود آمدن لکه های سیاه با حاشیه ای قرمز بر رویشان، ظاهری غربالی به خود گرفته و غیرقابل عرضه و فروش می شوند.

بافت های مرده اپیدرم میوه، ترک خورده و محل رخنه و نفوذ برای ورود عوامل بیماری زای دیگر به ویژه عوامل پوسیدگی فراهم می‌شود.

 اثرات بیماری لکه سیاه سیب روی شاخه های درخت سیب

در مراحل اولیه آلودگی، اثرات آلودگی بر روی شاخه‌های جوان شبیه برگ‌هاست که بعدا به شکل جوش‌هایی که به وسیله پوست شاخه‌ها پوشیده شده اند در می‌آیند.

جوش‌های مذکور سرباز کرده و بدین ترتیب لکه‌های نرم و مخملی شکلی به رنگ قهوه ای ظاهر می‌شوند، که همان اندام‌های باردهی قارچ یا کنیدی‌ها هستند.

 چرخه زندگی لکه سیاه درخت سیب

قارچ، دو مرحله با دو فاز متمایز را پشت سر می‌گذارد:

الف- فاز پارازیتی: در طول این مدت میسلیوم قارچ زیر کوتیکول برگ‌ها و میوه‌ها یا شاخه‌های جوان زندگی را می‌گذراند.

ب- فاز ساپروفیتی: که در این فاز میسلیوم پس از مرگ برگ، شروع به پیشرفت و ورود به بافت های پارانشیمی می کند.

میوه‌ها با شاخه‌های جوان زندگی را می‌گذراند.

زمستان گذرانی بیماری لکه سیاه سیب

– به صورت پرتیس در برگ‌های مرده و افتاده در پای درختان در فصل پاییز

– به صورت میسلیوم و کنیدی بر حسب مورد در لکه‌های روی شاخه‌ها و در زیر فلس با پوشش جوانه های رویشی درخت

پرتیس‌ها با شروع بهار رشد کرده و در طول بارندگی های بهاری، آسکوسپورهای خود را خارج می کنند. آسکوسپورها به نوبه خود به وسیله باد روی اندام های حساس درخت (برگ‌ها، گل‌ها و میوه‌های جوان) مستقر شده و قادرند در قطرات آب شروع به جوانه زنی و رشد نمایند.

هیف‌های رویشی آپروسوریم متورم شده و با گذر از کوتیکول در زیر آن قرار می‌گیرند و در واقع، بدین صورت آلودگی درخت را فراهم می‌آورند. به تدریج هیفای، رویشی، منشعب و تبدیل به میسلیوم می گردند که در واقع این مرحله آغاز آلودگی تلقی می‌شود.

زمان ظاهر شدن لکه‌ها

ظهور لکه‌ها حدود ۲۰ روز بعد از رخنه قارچ ( بسته به شرایط آلودگی ) صورت می گیرد. این لکه‌ها با گذشت زمان از کنیدیوفورهای کوتاهی پوشیده که عامل کنیدی هستند.

کنیدی ها در صورت وجود رطوبت کافی و آب از یکدیگر جدا شده و به واسطه باد و باران روی اندام های سبز درختان دیگر منتقل می شوند و آلودگی ثانوی اندام های مختلف درختان را فراهم می سازند. به طوری که حدود ۲۰-۱۵ روز بعد از آن لکه های جدید بیماری برروی آن ها پدیدار می گردد.

خسارت ناشی از بیماری هر چند به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد ولی چنانکه آلودگی مقارن با باز شدن برگ ها و افزایش سطح سبز گیاه باشد، میزان آن بیشتر و خطرناکتر خواهد بود. به علاوه بارندگی، مه و شبنم های پاییزی باعث سهولت آلودگی های دیررس و خطرناکی می شوند که اغلب بر حسب مناطق کشت پدید می آیند.

روش‌های مبارزه با بیماری لکه سیاه سیب

برای مقابله با بیماری لکه سیاه سیب از واریته‌هایی که حساسیت کمتری دارند استفاده نمایند از جمله آن ها، می‌توان از رانت خاکستری کانادایی، رانت مانس یا بوسکوپ و از واریته‌های مقاومی چون پریام، پریماو فلورینا یا کرینا که از هیبریداسیون با درختان سیب تزیینی و نسبتا مقاوم آمریکایی حاصل شده‌اند استفاده نمایند. باغداران باید در فصل پاییز تمامی برگ‌های مبتلا و افتاده در پای درختان را جمع آوری نموده و دفن نمایند و بدین ترتیب موجب کاهش منشاء بیماری گردند.

جلوگیری از انتقال و استقرار بیماری لکه سیاه

سمپاشی به منظور پیشگیری و جلوگیری از ورود بیماری پیش از اولین آلودگی‌ها با املاح مسی به میزان hl/gr 250، کاپتان به میزان hl /gr 150 یا فولیل به میزان gr/hl 100 البته در مورد واریته‌های حساس به مواد حسی نباید از این گروه مواد شیمیایی استفاده کرد.

سمپاشی به منظور درمان با قارچ کش‌های مجاز، مانند: بنومیل به میزان gr / hl 30، کرباندازیم به همان میزان و تیوفانات متیل به میزان gr/hl 70. برحسب توالی و تکرار و همچنین طولانی بودن مدت ایام بارندگی بهاره و شرایط اقلیمی هر منطقه، باید بین اقدامات مبارزه و سمپاشی برای مبارزه با قارچ وقفه گذاشت.

در صورتی که خروج و انتشار آسکواسپورها پایان یافته باشد بایستی به این اقدامات خاتمه داد.

3- بیماری سفیدک سیب

سفیدک سطحی سیب نیز مانند بیماری لکه سیاه از بیماری های درخت سیب و همچنین از بیماری های خطرناک درختان سیب محسوب می شود. عامل بیماری قارچ ( Podosph Aera eucotricha ) است.

نشانه‌های بیماری سفیدک سیب

1- نشانه بیماری روی جوانه‌ها

۲- نشانه بیماری روی شاخه‌ها

3- نشانه بیماری روی برگ‌ها

۴- نشانه بیماری روی گل‌ها

۵- نشانه بیماری روی میوه‌ها

نشانه های بیماری سفیدک سیب روی جوانه‌ها

جوانه ها که با شروع فصل مبتلا می‌شوند، معمولا جوانه‌های آلوده کوچکتر از جوانه‌های سالم هستند. بعضی از جوانه‌های مبتلا نابود شده و می‌میرند. جوانه‌های انتهایی برخی شاخه‌ها، ظاهری ژولیده داشته و پوشش آن‌ها به دشواری شکفته و باز می‌شوند.

نشانه بیماری سفیدک سیب روی شاخه

قارچ مولد سفیدک که عموما روی شاخه‌های یک ساله و تازه رشد و پیشرفت می‌کند باعث تولید میسلیوم‌هایی می شود که شاخه‌ها را همانند پودرهای سفیدی می‌پوشاند. در نتیجه فعالیت قارچ و میسلیوم‌های آن، رشد و نمو شاخه‌ها را متوقف و نوعی پژمردگی در آن‌ها ایجاد می‌کند. عدم یا کاهش رشد شاخه‌ها با نقطه‌هایی سیاه رنگ ظاهر می‌گردند.

نشانه بیماری سفیدک سیب روی برگ‌ها

روی هر دو سطح فوقانی و زیرین پهنک برگ ها، لکه های سفید آردی شکلی ظاهر شده که به تدریج به تمامی شاخه ها انتقال می یابد. برگ های مبتلا پیچیده و ضخیم شده و رشدشان متوقف می گردد، سپس برگ های آلوده به دور خود پیچیده و قاشقی شکل می شوند.

در هوای گرم و خشک تابستان روی برگ های مبتلا، نقش هایی پدیدار می گردد و سپس برگها شکاف برداشته و به رنگ قهوه ای در می آیند و بالاخره پیش از موقع ریزش می نمایند.

در فصل تابستان آلودگی های ثانوی حاصل از رشد اسپورهای بهاری باعث تولید لکه های مدور و گاه بی نظمی می شوند که به صورت مبهم و غیر محدود و به رنگ سفید مملو از گردهای آرد مانند می باشد.

نشانه بیماری سفیدک سیب روی گل‌ها

گل ها و شکوفه های مبتلا تقریبا به صورت پژمرده هستند. میسلیوم پس از انتقال به گل وارد تخمدان و کاسبرگ های گل می شود.

گل های مبتلا دارای ظاهری گردآلود و سفیدرنگ بوده، رشد و نمو بسیار کند و بطنی و ضعیف و کوچکتر از گل های سالم می باشند، بالاخره این گونه گل ها به بار نشسته اما تولید میوه نمی کنند.

نشانه بیماری سفیدک سیب روی میوه‌ها

آلودگی میوه ها معمولا نسبت به شاخه ها و برگ ها کمتر انجام می گیرد، اما در میوه های آلوده میسلیوم قارچ قادر است تمام سطح میوه را بپوشاند. آلودگی میوه های جوان موجب ریزش و سفیدشدن رنگ میوه ها می گردد.

این آلودگی در طول دوره رشد میوه موجب تشکیل لایه نمدین سفید رنگ بر روی آنها شده و متعاقب آن حالت چوب پنبه ای در اپیدرم میوه ظاهر می گردد. گاهی این حالت چوب پنبه ای، باعث تغییر شکل موضعی میوه ها نیز می شود.

در درختان آلوده میزان فاصله برگ های تنگ شده و شاخه ها، نیمه عریان و گرد آلود می شوند به طوری که ظاهر درختان کاملا مشخص و از فاصله نسبتا دور قابل تشخیص هستند.

چرخه زندگی بیماری سفیدک سیب

قارچ مولد سفیدک سطحی، از قارچ های خارجی یا اکتوفیت می‌باشد که رشته‌های میسلیومی آن روی اندام‌های سبز گیاه استقرار یافته و به کمک آلات مکنده، خود را نگه می‌دارند.

با شروع فعالیت رویشی درخت در بهار میسلیوم قارچ که زمستان را در لابلای فلس‌های جوانه‌ها گذرانده، فعالیت خود را آغاز می کند که این فعالیت زودرس میسلیوم های قارچ موجب مرگ جوانه های انتهایی شاخه ها، عدم گلدهی و انهدام جوانه های جانبی می شود.

میسلیوم در فصل بهار به سرعت به دمگل، کاسبرگ و گره های شکوفه ها هجوم می برد که در این ناحیه، کنیدی های نخستین قارچ تولید می شوند. با آغاز اسپوردهی قارچ، اولین آلودگی ناشی از این اسپوردهی در درختان باغ پخش می شود. کنیدی های مستقیما وارد جوانه ها نمی شود بلکه پس از پخش و انتشار در محیط ابتدا در قسمت زیرین پهنک برگ های بسیار جوان مستقر شده و به محض اینکه دمای محیط به C 32 – 10 رسید متورم شده و جوانه می زنند.

رشته های مسیلیوم به روی دمبرگ ها رفته و از این طریق در هنگام تشکیل جوانه ها به آنها نفوذ می کنند. پوسته رویی جوانه ها با بسته شدن خود، موجب حفاظت و تأمین حرارت لازم جهت زمستان گذاری قارچ می شود.

زمان ظاهر شدن رشته‌های سفید رنگ

در اواخر فصل بهار، ساقه ها و شاخه هایی بر روی درختان آلوده ظاهر می شوند که تمام برگ های آنها پوشیده از رشته های سفیدرنگ هستند. به وجود آمدن این شاخه ها، نتیجه فعالیت چشم ها و جوانه های انتهایی آلوده آن هاست که از سال پیش آلوده شده و محل رشد میسلیوم می باشند. کنیدی هایی که روی این برگ ها تولید شده اند به وسیله باد انتشار یافته و موجب ایجاد آلودگی های ثانوی می شوند.

شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب، آسمان ابری خواه همراه با باران های لطیف بهاری یا بدون باران مناسب ترین شرایط آب و هوایی جهت رشد و انتشار قارچ می باشد و برعکس، باران های تند و شدید باعث شسته شدن کیندی ها و توقف رشد آن ها می گردد. کیندی های این قارچ می توانند در رطوبت زیاد هوا، روی سطح خشک برگ ها نیز رشد کنند. وجود قطرات آب برای رشد و نمو آن ها ضروری نیست.

روش‌های مبارزه با بیماری سفیدک سیب

باغداران می توانند از واریته‌های مقاومتر و با حساسیت کم نسبت به بیماری سفیدک در احداث باغ خود استفاده کنند.

از آن جمله: واریته قرمز لبنانی، مانس، کلوشارد، مک انیتاش و وینه ساپ در هرس های زمستانه باغداران لازم است تمامی شاخه‌هایی را که جوانه‌های مبتلا دارند قطع کرده و از بین ببرند. به محض مشاهده اولین نشانه‌های بیماری، باید تمامی اندام های مبتلا ( شاخه های جوان و جوانه ها و …) را قطع نموده و بسوزانند تا از آلودگی‌های ثانوی جلوگیری گردد.

پیشگیری و درمان بیماری سفیدک سیب

سمپاشی های زودرس مابین شکفته شدن جوانه ها و تشکیل میوه‌ها

سمپاشی های مکرر به فاصله ۸_۷ روز با مواد قارچکش ضد سفیدک

دینوکاپ به میزان gr/hd 25، بینا پاکریل به میزان gr/hl 50، بو پیریمات به میزان gr/hl 10 کینو متیونات به میزان gr/hl 7.5 و مخصوصا گوگرد و تابل به مقدار gr/hl 600.

لازم به یادآوری است که اشکال اصلی گوگرد و خاصیت گیاه سوزی آن در دماهای بالای 25درجه سانتیگراد بر روی بعضی از واریته های گیاهان است.

۴ – پوسیدگی طوقه سیب ناشی از قارچ ( Phytophtora )

این بیماری که در مناطق شمال اروپا بسیار شایع است، در کشور فرانسه کمتر از شانکر مشترک سیب و گلابی دیده شده است.

قارچ مولد بیماری، ( Phrtophthora Cactorum ) نام دارد.

نشانه‌های بیماری پوسیدگی طوقه سیب

در اثر آلودگی به بیماری شانکر فیتوفاتورایی به تدریج از قدرت رویشی درخت و همچنین رشد شاخه‌های باریک و سرشاخه‌ها کاسته شده و درخت، ظاهری ضعیف و پژمرده به خود می‌گیرد.

پوست درخت در ناحیه طوقه به رنگ تقریبأ بنفش در آمده و ترک برمی دارد، سپس پوست این ناحیه به شکل اسنفجی و مرطوب در می آید و بوی زننده ای از آن متصاعد می شود و بالاخره درخت نابود شده و می میرد.

چرخه زندگی بیماری پوسیدگی طوقه سیب

قارچ روی ریشه های فرعی و باریکتر رشد کرده و به سمت طوقه درخت هجوم می برد، سپس از این طریق سیستم های ریشه ای از درختی به درخت دیگر انتقال یافته و انتشار می یابد. باران های زیاد و رطوبت بالای خاک رشد و نمو این قارچ را تسریع می کند.

روش مبارزه بیماری با پوسیدگی طوقه سیب

استفاده از نهال های پیوندی و پایه های مقاوم نسبت به بیماری – تزریق محلول اتیل فسفیت آلومینیوم به خاک پای درخت و طوقه آن به وسیله انژکتورهای مخصوص.

۵ – بیماری مونیلیوز شکوفه سیب یا بیماری مومیایی میوه سیب

یکی دیگر از بیماری های درخت سیب بیماری مونیلیوز است. این بیماری که در درختان میوه هسته دار شایع است روی درختان سبب نیز موجب خسارات اقتصادی نسبتا محدود می شود، اما چنانچه این بیماری قارچی مقارن با شکفتن شکوفه درختان سیب باشد، باعث ایجاد خطرات جدی در محصول سیب خواهد شد. قارچ مولد بیماری (Monilia Laxa) نام دارد.

نشانه های بیماری مونیلیوز شکوفه سیب

قارچ عامل بیماری، موجب قهوه‌ای شدن گلبرگ‌ها شده و بدین سان گل‌های درخت خشک می‌شود و مدت نسبتا طولانی به طور آویزان بر روی درخت می‌مانند، سپس بر روی آن‌ها زادآوری پاتوژن پدیدار می‌گردد.

سپس، قارچ از طریق شکوفه ها وارد شاخه شده و باعث قهوه ای شدن رنگ آن ها می شود. ناحیه انتهایی این شاخه ها، به خاطر فعالیت قارچ در جوانه انتهایی آنها خشک شده و شانکر حلقه ای به دور دستجات شکوفه های شاخه هایی آلوده به وجود می آید.

نشانه های بیماری با نشانه های شانکر مشترک، بسیار مشابه بوده ولی در بیماری مونیلیوز جوانه های گلده تولید شده نسبتا گردتر و رنگشان نیز خاکستری می باشد.

بر روی میوه های آلوده نیز لکه های قهوه ای رنگی به وجود می آید که گوشت زیر آن به سرعت تخریب شده و فاسد می گردد، سپس به تدریج بر روی آنها برآمدگی های مایل به خاکستری بر روی دوایر متحدالمرکز دورتادور نقطه آلودگی به وجود می آید.

چرخه زندگی بیماری مونیلیوز شکوفه سیب

قارچ ( Monilia Laxa)، در میوه های آلوده با محل شانکرهای شاخه ها زمستان را گذرانده و در فصل بهار بالشتک های مولد کنیدی ها باعث آزادشدن کنیدی ها می شوند و بدین ترتیب آلودگی های اولیه روی دسته های شکوفه پدید می آید. آلودگی های ثانوی در طول تابستان به وسیله اسپورهای تشکیل شده روی میوه ها انجام می گیرد.

روش‌های مبارزه بیماری مونیلیوز شکوفه سیب

•  اجتناب از کشت واریته های حساس مثل: گرافی اسمیت.
• احداث باغ در محل هایی که خاکشان رطوبت بالایی ندارد یا در صورت داشتن رطوبت بالا نسبت به زهکشی خاک ها اقدام نمایند.
•  قطع شاخه های آلوده و معدوم کردن آنها در فصل بهار
•  شستشوی محل شانگرهای روی تنه و همچنین ضدعفونی با محلول های
• قارچ کش
• سمپاشی با محلول های قارچکش مسی در طی مراحل جداگانه برحسب هجوم

قارچ و گسترش بیماری که با محلول‌هایی مثل قارچ کش‌های زیر انجام می‌گیرد:

1. فون پیل به میزان 100gr/hl
2. کاربندازیم به میزان30gr/hl
3. بنومیل به میزان 30gr/hl

۶- بیماری پوسیدگی میوه سیب

در باغ های سیب، قارچ های متفاوتی میوه ها را آلوده ساخته که می توانند در طول مدت انبارداری به رشد و نمو خود بر روی میوه ها ادامه دهند و خسارات قابل ملاحظه ای به آنها وارد سازند.

7- بیماری میلدیومی سیب

یکی دیگر از شایع ترین بیماری های درخت سیب بیماری میلدیومی است. این بیماری امروزه از لحاظ رسیدگی بیشتر به باغ‌ها و دقت در میوه چینی، خسارات کمتری نسبت به گذشته به میوه‌های سیب وارد می‌سازد. قارچ‌های مولد این بیماری، دو قارچ بنام‌های ( Phytophthora Cactorum ) و ( Phytophthora Sytingae ) هستند.

نشانه‌های بیماری میلدیومی سیب

بر روی سیب های زرد و سبز لکه هایی با حاشیه نامشخص که هاله ای شفاف و شیشه ای آنها را احاطه کرده، پدیدار می گردد. روی سیب های قرمز، این لکه ها به رنگ قهوه ای تیره دیده میشود.

در برش میوه های آلوده سیب به این بیماری، لکه های قهوه ای رنگی نمایان می شود که ضمن توسعه و پیشرفت به درون و اعماق بافت گوشتی، موجب تخریب و فاسدشدن بافت مذکور نیز می شوند.

اگر این گونه میوه ها انبارهای میوه و سردخانه ها نگهداری شوند، به سرعت فاسدشده و علایم پوسیدگی و لهیدگی را به وضوح بروز خواهند داد. نفوذ عامل بیماری زا یا پاتوژن به درون میوه از طریق محل زخم یا روزنه انجام می گیرد.

روش های مبارزه با بیماری میلدیومی سیب

– اجتناب از کاشت واریته ها حساس مثل: سیب زرد لبنانی

– انجام به موقع برداشت محصول و اجتناب از به تعویق افتادن بیش از حد در چیدن میوه ضمنا از چیدن میوه در روزهای بارانی بایستی جدا خودداری شود.

– اجتناب از تأخیر در انتقال محصول به سردخانه

– با دو یا سه بار سمپاشی به فاصله هر 15 روز یکبار پیش از برداشت محصول با محلول هایی از قبیل کاپتان به میزان gr/hl 150 و کاپتافول به میزانgr/hl 100 می توان احتمال آلودگی را کاهش داد.

۸- بیماری پوسیدگی خاکستری سیب

(Botrytis) از قارچ‌های شناخته شده و در باغ‌های انگور، سبزیجات و نیز گل‌ها و محل پرورش گل‌ها شایع است. این قارچ گاهی نیز باعث ایجاد آلودگی‌هایی در ناحیه جوانه‌های سیب می‌شود. قارچ مولد بیماری (Botrytis Cinerea) نام دارد، که رشد و نمو آن در طبیعت به وفور انجام می‌پذیرد.

نشانه‌های بیماری پوسیدگی خاکستری سیب

مقارن با گلدهی درخت سیب، اسپورهای قارچ به وسیله باد به گل‌ها منتقل شده و روی آن‌ها شروع به رشد و نمو می‌کنند. میسلیوم ابتدا روی قسمت‌های نر گل که پیش از موعد پژمرده شده‌اند رشد کرده، سپس از طریق میله‌های پرچم به قاعده کاسبرگ‌ها منتقل می‌شود.

در ناحیه چشم میوه نکروز، سطحی قهوه ای رنگ و خشک با حاشیه ای کاملا واضح پدیدار می شود که به آرامی در چشم با کنار آن به رشد خود ادامه می‌دهد.

میوه بدینسان قدرت رشد طبیعی خود را از دست می دهد. بافت های ناحیه زیرین لکه، فاسد و قهوه‌ای رنگ شده و عصاره ترشی از آن به خارج ترشح می شود. بر روی میوه‌های آلوده‌ای که در سردخانه نگهداری می‌شوند، گاهی بیماری توسعه یافته و به صورت پوسیدگی نرم در می آید.

بر روی چنین میوه های سیب به شاخه‌ها نیز حمله نموده و زخم‌هایی روی آن‌ها به وجود می‌آورند که این زخم‌ها به صورت ترک‌هایی بر روی پوست شاخه‌ها خودنمایی می‌کنند.

روش‌های مبارزه پوسیدگی خاکستری سیب

مبارزه خاصی برای مقابله با این بیماری وجود ندارد. در فصل بهار پس از افتادن گلبرگ‌ها، با قارچ کش‌هایی از دسته بنزیمیدازول‌ها درختان را سمپاشی نموده که در صورت بالا بودن رطوبت سمپاشی تکرار می‌شود.

۹-بیماری  کلوسپوریوز سیب

یکی دیگر از بیماری های درخت سیب بیماری کلوسپوریوز است. عامل این بیماری، دوقارچ به نام‌های: ( Gloeosporium Fructingenum ) و ( Gloeosporium Perennas ) است، که از طریق روزنه‌های هوایی وارد میوه‌های سیب شده و موجب آلودگی آن‌ها می‌شوند.

نشانه‌های بیماری کلوسپوریوز سیب

در صورت حمله قارچ ( Gloeosporium Fructingenum ) لکه‌های قهوه‌ای رنگ نامنظم و مدوری روی میوه‌ها پدیدار می‌شود. مرکز این لکه‌ها سیاه شده که در عمق گوشت میوه‌ها، لکه‌ها رنگ قهوه‌ای متمایل به خاکستری به خود می ‌گیرند و مزه تقریبا تلخی دارند.

توده‌های لعابدار و قرمز رنگ اسپورها پس از پاره شدن کوتیکول روی قسمت‌های سیاهرنگ تشکیل می‌شوند، همچنین روی شاخه‌ها و اغلب در محل‌های برش ناشی از هرس لکه‌های نکروزه کوچکی تشکیل می‌شود.

در صورت حمله قارچ ( Glocosporium Perennas )  لکه‌های خشک و سفت به رنگ قهوه‌ای روشن و یا بلوطی که به طور نامنظم به دور روزنه‌های هوایی اپیدرم میوه تشکیل شده‌ند ظاهر می‌گردند.

مرکز این لکه‌ها، فورا به رنگ روشن در آمده وسپس تقریبأ سفیدرنگ می‌گردد. در هوای مرطوب و مناسب با پاره شدن کوتیکول میوه، توده‌های لعابدار اسپورها به رنگ سفید متمایل به زرد ( کرمی ) آزاد شده و در فضای باغ پخش می‌شوند. بافت های ناحیه زیرین لکه‌ها، فاسدشده و گاه روی شاخه‌ها نیز شانکرهای وسیعی پدیدار می‌گردد.

روش‌های مبارزه با بیماری کلوسپوریوز سیب

برای محافظت میوه‌ها معمولا انجام دوبار سمپاشی قبل از برداشت محصول، کافی به نظر می‌رسد. اولین سمپاشی باید یکماه پیش از برداشت محصول و دومین سمپاشی تقریبا در روزهای برداشت محصول انجام پذیرد. دومین سمپاشی ۷-۵ روز قبل از برداشت، موجب حضور بقایای سموم به میزان یک PPM در درون باعث میوه می‌گردد.

مواد مورد مصرف در سمپاشی درخت سیب

• پنومیل به میزان  30 gr/hl
• کریاندازیم به میزان 30 gr/hl
• متیل تیوفانات به میزان 70 gr/hl
• کاپتان به میزان  150 gr/hl

۱۰- بیماری دودی سیب

عامل این بیماری دودی قارچی به نام  ( Goleodes Pomigena ) است که این بیماری به هنگام برداشت محصول کاملا قابل رؤیت و تشخیص بوده و به همین دلیل توسعه آن به هنگام انبارداری تقریبا غیر ممکن است. فروش و بازار پسندی میوه، با پدیدار شدن بیماری کاملا کاهش می‌یابد.

نشانه‌های بیماری دودی سیب

بر روی میوه‌های آلوده، لکه‌های سطحی سیاه رنگی به تعداد قابل توجه و انبوه ظاهر می‌گردد. حاشیه نامشخص و تغییر قطر لکه‌ها، از مشخصات بارز بیماری دودی سیب می‌باشد. باردهی قارچ به هیچ وجه روی میوه ها صورت نمی‌پذیرد و این قارچ می تواند روی سطح شاخه‌ها نیز رشد کرده و آن‌ها را آلوده سازد.

روش مبارزه با بیماری دودی سیب

تاکنون روش خاصی جهت ریشه کن کردن این بیماری توصیه نشده است.

۱۱- بیماری پوسیدگی آبی سیب یا پنی سیلیوم سیب

عامل مولد بیماری پوسیدگی آبی سیب قارچی بنام ( Penicillum Expansam ) است. این بیماری که موجب تولید کپک‌های آبی رنگ مشخصی روی میوه‌ها می‌گردد، بسیار رایج بوده و معمولا از بیماری‌های مشترک تمامی انواع گیاهان و میو‌های درختان ( مخصوصا درختان جنگلی ) است.

اسپورهای قارچ، به وفور و مخصوصا در محل‌های نگهداری میوه ( انبار و سردخانه ) پراکنده‌اند.

نشانه‌های بیماری  پوسیدگی آبی سیب

نوعی پوسیدگی به رنگ قهوه‌ای روشن با سطحی نرم و مرطوب روی میوه پدیدار می‌گردد، گوشت نواحی مبتلای میوه، با برش آن به رنگ روشن در می‌آید که رشته‌های آبی و مایل به سبز در آن دیده می‌شود.

میسلیوم قارچ به رنگ سفید با خاکستری و تقریبا متراکم روی سطح خارجی سیب رشد کرده و سپس به صوت کپک‌های آبی سبز و کاملا گرد آلود در می‌آید. گردها روی کیک‌های باردهی و اسپورزایی قرار دارند.

روش‌های مبارزه با بیماری پوسیدگی آبی سیب

– تفکیک میوه‌های آلوده و از بین بردن آن‌ها پیش از انتقال محصول به انبار یا سردخانه

– اعمال دقت بیشتر به هنگام چیدن میوه‌ها و جابجایی آن‌ها جهت پیشگیری از ایجاد زخم در سطح خارجی میوه‌ها ضروری است، قارچ از دسته آن پارازیت‌هایی است که از راه زخم وارد میوه‌ها شده و آن‌ها را آلود می‌سازد.

۱۲- بیماری تریکوسپتوریوز سیب

عامل این بیماری قارچی بنام (Fructingena Trichoseptoria)  است که یکی از شایع ترین بیماری‌های درخت سیب بوده و گاه در هنگام انبارداری میوه‌ها بسیار خطرناک است.

نشانه‌های بیماری تریکوسپتوریوز سیب

روی میوه‌ها پوسیدگی نرم و خشکی به شکل دایره ظاهر می‌شود که به تدریج بزرگتر شده و اطراف روزنه‌ها را فرا می‌گیرد.

محل پوسیدگی به رنگ قهوه‌ای نسبتا تیره در آمده و قسمت مرکزی آن‌ها کم رنگ تر یا روشن تر می‌نماید، سپس دگمه‌های برآمده سفیدرنگی پدیدار می‌شوند که پوشیده از رشته‌ها و لیف‌های سفیدرنگ هستند.

در صورتی که رطوبت هوا زیاد باشد، توده‌های لعابداری نیز به رنگ سفید خاکستری به وجود می‌آید. بر روی شاخه‌ها نیز عامل بیماری موجب تشکیل لکه‌های نکروزه می‌گردد.

روش های مبارزه با بیماری تریکوسپتوریوز سیب

یک ماه پیش از موعد برداشت محصول و نیز ۷-۵ روز قبل از چیدن میوه‌ها، باید با مواد قارچ کش درختان را سمپاشی کرد. مواد مؤثر عبارتند از:

• بنومیل به میزان 30gr/hl
•  گرباندازیم به میزان30gr/hl
•  متیل تیوفانات به میزان70gr/hl
•  کاپتان به میزان150gr/hl

ب) بیماری های باکتریایی سیب

پس از معرفی بیماری های قارچی، به سراغ معرفی بیماری های باکتریایی سیب می‌رویم؛ پس اگر تا به اینجای مقاله مشکل درخت سیب خود را پیدا نکردید در ادامه با ما همراه باشید.

۱ – بیماری  آتشک باکتریایی سیب

عامل این بیماری باکتریی بنام (Eruvinia Amyloyora) است که از بیماری های بسیار خطرناک درختان گلابی نیز محسوب می شود و در حال حاضر به ندرت در باغ‌های سیب به صورت جدی مطرح است. کانون بارز فعالیت این بیماری در فرانسه، ناحیه جنوب غربی آن کشور و مخصوصا در باغ‌های گلابی می باشد.

نشانه‌های بیماری آتشک باکتریایی سیب

نشانه‌های بیماری تقریبا در تمامی گیاهان، دارای میزبان یکسان و کما بیش شرایط برابر و مبین نوعی خاص است. بروز این نشانه‌ها به شرایط اقلیمی و حالت یا وضع کلی گیاه بستگی دارد.

در فصل بهار دسته‌های شکوفه‌ها و سرشاخه‌های نازک شده، سیاه و خشک می‌شوند. دمگل شکوفه‌ها خم شده و به همان صورت، متصل به درخت باقی می‌مانند.

نکروز و سیاه شدگی از انتهای شاخه‌ها و از روی سرشاخه‌های جوان و تازه رشته شروع می‌شود و سپس به سمت قاعده شاخه‌ها و تنه پیش می‌رود.

اگر هوا ملایم و مرطوب باشد از عمق یا بطن این نکروز، و یا قسمت‌هایی که هنوز سبز مانده‌اند، قطرات صمغ و سفید رنگ و معطر خارج می‌شود و بافت‌های مبتلای زیر نکروزها به شکل مشبک و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز در می‌آیند.

برگ‌ها به نظر سوخته می رسند و برگ‌های خشکیده به همان صورت روی ساقه‌های درخت باقی می‌مانند که در این حالت شکلی مانند گوی سیاه و خشک شده پیدا می‌کنند.

روی شاخه‌ها و درختان مسن تر، نشانه‌های خارجی قابل مشاهده نیستند و فقط باقی می‌مانند. میوه‌های جوان به این بیماری حساس هستند و به صورت مومی شده روی درخت باقی می‌مانند.

چرخه زندگی بیماری آتشک باکتریایی سیب

باکتری در زمستان خود را در شانکرهای شاخه و تنه، صمغ ترشح شده و تمامی اندام‌های خشکیده و متصل به درخت ( شکوفه ها، سرشاخه‌های نکروزه با میوه‌های مومی شده) پنهان کرده و بدین طریق فصل سرد زمستان را سپری می‌سازد.

در فصل بهار، باکتری‌های موجود در ترشحات زخم‌ها از طریق دهانه تخمدان گل‌های درخت یا محل تمامی زخم‌های احتمالی پوسته یا حمل نکروزه سرمازدگی سرشاخه، وارد درخت شده و فورا به سمت مغز چوبین شاخه رفته و خود را به تنه درخت می رساند در این مرحله درخت کاملا مبتلا شده، ابتلا و پیشرفت بیماری از منتهی الیه شاخه‌ها شروع و تا پایه درخت در خاک ادامه می‌یابد. باکتری های بیماری زا به وسیله باد، حشرات، پرندگان مهاجر و انسان ( وسایل و ابزار هرس، آلات کشت و خاک‌های زراعی آلوده و همچنین با انتقال درختان مبتلا) منتقل می‌گردند.

شدت بیماری آتشک باکتریایی با هوای بارانی یا آبیاری بارانی تشدید شده و درجه هوای بین 18 C 20 –  C موجب رشد بهتر و تسهیل آلودگی در برخی از واریته‌های مبتلا که گل‌های ثانوی خود را می‌دهند، می‌گردد. ( واریته‌هایی چون : لاکتون و بن کر تیین)

این باکتری غیر از درخت سیب دارای میزبان‌های متعددی از جمله نباتاتی مثل: زالزالک شیر خشت، نوع دیگر شیر خشت، سوربیه و سیب زمینی است.

در بین انواع درختان سیب، واریته‌های جاناتان، کوکس اورانژ و ایداره نسبت به این بیماری بسیار حساس هستند، در حالیکه واریته سیب طلایی نسبت به آن مقاوم است.

روش های مبارزه با بیماری آتشک باکتریایی درختان سیب

مبارزه با بیماری آتشک باکتریایی معمولا به صورت پیشگیری جهت کاهش خطرات و گسترش این بیماری می‌باشد. برای پیشگیری از بیماری آتشک باکتریایی رعایت موارد زیر ضروری است:

– کاشت نهال های سالم و عاری از آلودگی، برای اینکار لازم است که از وارد کردن نهال‌های تولید شده در مناطق آلوده یا کشورهای که در لیست آلودگی این بیماری قرار دارند، خودداری کرد.

– خودداری از کاشت درخت در مناطقی با رطوبت بالا و همچنین پرهیز از آبیاری بارانی باغ‌های سیب

– از مساعد کردن بیش از حد شرایط برای رشد سریع گیاه خودداری کرده و همچنین از هرس زیاد، رشد پاجوش‌ها و استعمال کودهای ازته و حیوانی جدا پرهیز کرد.

– سعی شود تا حد امکان حشرات موزی و گزنده را نابود کرد، تا موجبات انتقال باکتری توسط حشرات کمتر شود.

در مناطق با خاک‌های آلوده لازم است که تمامی درختان ریشه کن شده و محل کاشت ضدعفونی گردد.

ج) بیماری های ویروسی ناشی از میکوپلاسما

در ادامه به معرفی بیماری های ویروسی درختان سیب می‌پردازیم.

1-بیماری کائوچویی یا نرم شدن چوب درختان سیب

این بیماری که ناشی از فعالیت میکوپلاسما می‌باشد، خطرناک بوده و معمولا در باغ های سیب رایج است.

نشانه‌های بیماری کائوچویی درخت سیب

از نشانه‌های بارز ابتلای درخت به این بیماری، نرمی غیرعادی و غیر طبیعی شاخه‌های آن است که بدون تحمل هیچ وزن اضافی تا سطح زمین خم می‌شوند. این نرمی غیر طبیعی شاخه‌ها به علت اختلال ایجاد شده توسط میکوپلاسما در سنتز مواد چوبی است.

شاخه‌ها در مقابل فشار ناشی از قیچی هرس مقاومت نکرده و مانند چوب خشک می‌شکنند. در سال اول در اثر ابتلا به این بیماری، ابتدا درخت سریعتر از معمول رشد کرده و سپس به آرامی به رشد خود ادامه می‌دهد.

باردهی درخت تا نصف و به حداقل خود تقلیل می‌یابد و درخت سیب به صورت کوتاه و خمیده ( مانند درخت بید مجنون ) باقی می‌ماند و برعکس تعداد برگ‌ها و میوه‌ها افزایش می‌یابد.

روش انتقال بیماری کائوچویی درختان سیب

این بیماری به وسیله پیوند زدن منتقل می‌گردد.

روش های مبارزه با بیماری کائوچویی درختان سیب

از کاشت واریته‌های حساسی مانند سیب طلایی لبنان و لردلامبورن اجتناب شود.

بیماری موزائیک سیب

نشانه‌های بیماری برحسب واریته‌های کاشت شده و عامل و قدرت بیماری زایی ویروس بسیار متفاوت است. معمولا در فصل بهار و در اوایل فصل تابستان لکه‌های زرد متمایل به سفید باحاشیه‌های منظم و برجسته در هر دو طرف پهنک برگ‌ها پدیدار شده و گاهی نیز تمام پهنک زرد می‌شود و در طول روزهای بسیار گرم تابستان نشانه‌های بیماری پوشیده و پنهان می‌شوند.

در درختان آلوده جوانه‌های نفوذشده افتاده و برگ‌ها نیز قبل از موعد خزان می‌شوند و به همین جهت نیز از میزان رشد و باردهی درخت  40 %- 30% کاسته می‌شود. وارینه‌های گلدن و جاناتان در مقایسه با سایر واریته‌های سیب نسبت به این بیماری از حساسیت بیشتری برخوردار هستند.

روش‌های انتقال بیماری موزائیک سیب

بیماری از طریق تکثیر غیر جنسی درخت انتقال می‌یابد و هیچ گونه ناقل جانوری برای این بیماری شناسایی نشده است.

بیماری  ازدیاد غیر طبیعی شاخه و برگ درخت

این بیماری ناشی از آلودگی میکوپلاسمی بوده و درخت را کاملا به حالت جارویی در می‌آورد.

نشانه های بیماری ازدیاد غیر طبیعی شاخه و برگ درخت

بیماری قادر است تمامی اندام‌های درخت را آلوده نماید، ولی هرگز تمام مجموعه درخت همزمان مبتلا نشده و فقط در قسمتی از درخت نشانه‌های بیماری مشاهده می‌شود. بیشترین تخریب و خسارت ناشی از این بیماری زمانی به اوج می‌رسد که رشد و نمو جوانه‌های زیر برگی، به حداکثر خود رسیده و موجب پرپشت شدن سرشاخه‌ها و شباهت آن‌ها به حالت جارویی می‌گردند.

شاخه‌های جوان زاویه تندی را نسبت به شاخه اصلی تشکیل می‌دهند و بدین ترتیب رشد نامنظم و شدید شاخه‌ها در نواحی مبتلا و شاخه‌های ضخیم تر کاملا نمایان می‌گردد، علائم مذکور به ویژه بر روی درختان جوانتر با شدت بیشتری مشاهده می‌شود. گل‌های نواحی مبتلا اغلب دارای دمگل‌های بلند و کاسبرگ‌های بزرگ هستند. گلدهی درخت تقریبا کمی تأخیر می‌پذیرد در صورتی که در گلدهی و آغاز رویش درختان مبتلا معمولا ۱۰ روز پیش از دیگر درختان به وقوع می‌پیوندد.

چگونگی نمایان شدن بیماری 

بیماری با کوچکتر شدن پهنک برگ و رشد زیاد برگچه بروی برگ‌ها نمایان می‌شود، برگ‌ها در طول فصل بهار و تابستان تقریبا متمایل به زرد شده و در فصل پاییز به رنگ قرمز در می‌آیند. دمبرگ‌های نواحی بیمار و مبتلا بسیار کوتاه بوده و در پایین و قاعده دمبرگ‌ها برگچه‌های بزرگ و غیرعادی مشاهده می‌شود. رشد میوه‌ها کاهش یافته و کوچکتر و ریزتر از معمول باقی می‌مانند. شکل ظاهری میوه‌ها تغییر کرده و گردی آن‌ها کمتر از حد معمول و فرورفتگی محل اتصال دم به میوه نیز از عمق کمتری برخوردار است، به علاوه دم میوه درازتر و ظریف تر به نظر می‌رسد.

علاوه بر علائم فوق درختان آلوده یک نوع ضعف عمومی همراه با کاهش رشد، کاهش قطر میوه‌ها و حتی گاهی پژمردگی اندام‌ها از خود نشان می‌دهند و همچنین رشد بی رویه درختان آلوده آن‌ها را در معرض آلودگی قارچ‌های دیگر از قبیل سفیدک پودری قرار می‌دهند.

روش های انتقال بیماری ازدیاد غیر طبیعی شاخه و برگ درخت

بیماری با تکثیر وژتاتیفی درخت و نیز حشرات ناقل ( مانند: زنجره ها ) از درختی به درخت دیگر انتقال می یابد.

روش‌های مبارزه با بیماری ازدیاد غیر طبیعی شاخه و برگ درخت

همه واریته‌های سیب به این بیماری حساس هستند ولی حساس ترین واریته‌ها عبارتند از:

واریته سیب طلایی لبنانی، استارکینگ، موز زمستان و بوسکوپ

 د) بیماری های فیزیولوژیکی سیب

۱- بیماری زیری پوست سیب

هرچند که این بیماری بر اثر عامل خاصی ( مانند قارچ، باکتری یا ویروس ) به وجود نمی‌آید ولی شایسته است که به علت ایجاد خطراتی که این بیماری به همراه دارد در اینجا اشاره مختصری به آن داشته باشیم.

روی سیب‌هایی که پوست نرم و صافی دارند از جمله نوع گلدن یا زرد لبنانی، بیماری زبری یکی از موانع بازارپسندی میوه‌ها محسوب می‌شود زیرا به هنگام طبقه بندی محصول سیب، میوه‌های فوق العاده عالی به میوه‌هایی اطلاق می گردد که کاملا سالم و عاری از آلودگی به بیماری زبری پوست باشند.

منشأ بیماری زیری پوست سیب

بیماری زیی سطح میوه، در اثر تشکیل بافت پنبه‌ای که به طور غیر طبیعی در سطح میوه های سیب به وجود می‌آید تولید می‌گردد. تشکیل این لایه چوب پنبه‌ای، نوعی مکانیسم دفاعی و حفاظتی اپیدرم میوه به شمار می‌رود.

به علاوه این علائم امکان دارد در اثر ایجاد اختلال در سیستم آوندی درخت به وجود آید زیرا اختلالات آوندی می‌تواند سلول‌های اپیدرمی و سلول‌های زیر اپیدرمی را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین در بیماری زبری پوست میوه، به جای یک لایه سلول مومی شده که موجب صاف و شفاف شدن سطح میوه‌ها می‌گردد.

یک لایه سلول چوب پنبه‌ای به وجود می آید که باعث کدر و زبر شدن سطح میوه‌ها می‌گردد.

نشانه های بیماری زبری پوست سیب

بیماری زبری سطح میوه‌ها با توجه به ترتیب پراکندگی و وسعت بافت چوپ پنبه‌ای در سطح میوه‌ها به صورت‌های مختلف زیر تظاهر می‌کند:

•  به صورت لایه‌ای نازک با حاشیه‌ای صاف یا ناصاف
• به صورت شبکه‌ای با رشته‌های نسبتا فشرده به هم
•  به صورت لایه‌ای به شکل گرد یا حلقوی
•  به صورت ستاره‌ای شکل
•  به صورت ترک‌های نسبتا بزرگ پوشیده از بافت چوب پنبه‌ای

علل بیماری زبری پوست سیب

علل بیماری زبری سطح میوه بسیار متعدد و متفاوت است؛ از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف – ویژگی‌های واریته

واریته سبز مانند Reinettes و سبز کانادایی که خود دارای اپیدرم نسبتا چوب پنبه‌ای می‌باشد.

ب – شرایط اقلیمی

یخبندان و سرمازدگی از عوامل زبری سطح میوه هستند. در اثر سرما و یخبندان سلول اپیدرمی از بین رفته و یک لایه نازک چوب پنبه‌ای به صورت حلقه در سطح میوه ها تشکیل می‌گردد.

ج – شرایط زراعی

خفگی سیستم ریشه‌ای که باعث ضعف عمومی درخت شده و در اثر تغذیه سالم درخت، سطح میوه‌ها به حالت زیر در می‌آید.

 بیماری ها و جراحات سیستم ریشه‌ای

سمپاشی‌ها و درمان شیمیایی درختان استفاده از قارچکش‌های مسی در اولین روزهای تشکیل میوه موجب زبری سطح میوه‌ها می‌گردد ولی به نظر می‌رسد که ترکیبات گوگردی بر عکس قارچکش‌های مسی از میزان زبری سطح میوه‌ها می‌کاهد.

روش های مبارزه با بیماری ها و جراحات سیستم ریشه ای درخت سیب

به علت عدم وجود روش مبارزه با مواد خاصی که جهت مبارزه با این بیماری، توصیه می شود قبلا از ایجاد شرایط مساعد برای بروز این بیماری اجتناب گردد. تولید موتان های جدید واریته زرد لبنانی با حساسیت کمتری با مقاوم به بیماری زبری مانند ( اسموس، بل گلدن، لیز گلدن ) از روش های مناسب با این بیماری است.

 بیماری لکه تلخ سیب

این بیماری فیزیولوژیک که ارتباط مستقیم با تغذیه گیاه دارد، باعث تأثیرات منفی در فروش و تجارت سیب می گردد.

نشانه های بیماری لکه تلخ سیب

نشانه‌های این بیماری بیشتر روی میوه‌ها و گاه روی درخت نیز پدیدار می‌شوند ولی اغلب این نشانه‌ها در طول انبارداری میوه‌ها یا در سردخانه‌ها روی میوه ظاهر می‌شوند.

لکه های اسفنجی، نرم و سطحی گرد و به رنگ قهوه ای بلوطی با قطر 5 mm در قسمت اطراف فرورفتگی محل اتصال دم به میوه پدیدار می‌شوند. به تدریج محل لکه‌ها فرورفته تر رنگ آن‌ها نیز تیره تر می‌گردد.

در برخی واریته‌ها این لکه‌ها قهوه‌ای رنگ شده و سپس به رنگ سیاه در می‌آیند، گوشت میوه‌ها در محل این لکه‌ها کمی تلخ و دارای ظاهری خشک می‌باشد. لکه‌ها گاه تا عمق 0.5 cm گوشت میوه فرو می‌روند و شامل توده اسفنجی شکل خشکی هستند.

در ابتدای امر این لکه‌ها در بافت گوشتی میوه به صورت نقاط قهوه ای رنگ در چند میلیمتری زیر اپیدرم تشکیل می گردند، که به تدریج پیشروی کرده و گاهی تا سطح میوه نیز می‌رسند که در این حالت در سطح میوه لکه نسبتا فرورفت‌های تولید می‌گردد.

علل بیماری لکه تلخ سیب

علل متفاوتی در بروز بیماری می‌توانند مؤثر باشند:

• تغذیه نامناسب از کلسیم، پراکندگی نامناسب این عنصر و با کمبود آن یکی از علل بیماری است. میوه‌های مبتلا به لکه تلخ دارای ترکیب بسیار غیر طبیعی بوده و در آن‌ها نسبت کلسیم به منیزیم بسیار پایین و نسبت پتاسیم و منیزیم به کلسیم بسیار بالا است.
•  فراوانی ازت خاک و بارش باران های شدید در خاک‌هایی که از زهکشی خوبی برخوردار نیستند، شرایط را برای بروز بیماری مساعد می‌سازند.
•  میزان حساسیت واریته‌های مختلف: واریته‌های پریما و کانادایی سفید رنگ به بیماری لکه تلخ بسیار حساس، و در عرض واریته‌های کلوشار و کلودن به بیماری مقاوم شناخته شده‌اند.

روش‌های مبارزه با بیماری لکه تلخ سیب

• از کاشت واریته‌های حساس در خاک های تسهیل کننده بیماری جدا اجتناب کنند.
•  از آبیاری پس از موعد لازم. و آبیاری زیاد خودداری کنند.
•  پاشیدن محلول کلرور کلسیم در پنج نوبت به قرار زیر:
• اواسط اردیبهشت ماه، یک و نیم ماه پس از گلدهی و تکرار آن هر ۱۵ روز یکبار به میزان 5 gr/hl جهت جلوگیری از آلودگی میوه‌ها به بیماری لکه تلخ.
•  غوطه ور کردن میوه‌ها در محلول 1% کلرورکلسیم به مدت 30 ثانیه یکی دیگر از روش‌های مبارزه با این بیماری است.

گاه دیده شده به عوض محلول کلرور کلسیم از محلول اتوکسی کین کلسیم جهت غوطه ور کردن میوه‌ها استفاده می‌شود، این ماده به دلیل سوختگی‌هایی که بر سطح میوه‌های سیب به وجود می آورد توصیه نمی‌شود و باید از استفاده این ماده جدا پرهیز گردد.

به پایان مقاله بیماری های درخت سیب رسیدیم. امیدوارم با مطالعه‌ی این مقاله توانسته باشید مشکل درخت سیب خود را پیدا رده باشید.

منبع:

کشت و پرورش درخت سیب، سیری در باغداری نوین (مهندس حسن طاها نژاد)