ضمن آشنایی با امراض درختان انگور نحوه کنترل آنها را بیاموزیم!
کرم خوشه خوار انگور
این نوع بیماری در ایران فقط روی انگور گزارش شده است، در بهار لارو های جوان نسل اول از جوانه های گل دهنده و غنچه تغذیه کرده و روی آن ها را با تار هایی می پوشانند. در برخی موار نیز از جوانه های شاخه زا تغذیه کرده و در نتیجه سبب خشکیدن گل ها وجوانه ها و ریزش آن ها می گردد. لارو های نسل دوم از گوشت غوره تغذیه می نمایید. بر اثر تغذیه پوست غوره منظره خاکی رنگی پیدا نموده، چروک برداشته و حبه ها می ریزند. لاروهای نسل سوم از انگورهای رسیده تغذیه می کنند.
ابتدا از گوشت و سپس از پوست های رسیده می خورند. محل فعالیت آفت به وسیله تارهایی روی خوشه مشخص می باشد. خوشه های آلوده مورد حمله انواع قارچ ها قرار گرفته خسارت های ثانویه را بوجود می آورند. لاروهای نسل بعدی آفت حتی روی انگورهایی که برای تهیه کشمش اختصاص داده می شوند به انبار منتقل و در آنجا تا بهار سال آینده به سر می برند.
خسارت کرم خوشه خوار انگور در کشت دیم
خسارت این آفت در کشت دیم روی انگور به مراتب کمتر از انگور کشت آبی می باشد و به همین جهت در اکثر مناطق دیم مبارزه با آفت معمول نمی باشد. زیست شناسی این آفت در منطقه شیراز (معتدله دارای چهار نسل در سال می باشد. ظهور اولین پروانه در اوایل فروردین و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت می باشد.
اوج پرواز نسل دوم تقریبا در دهه سوم خرداد، اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر تا اوایل مرداد و اوج پرواز نسل چهارم در اوایل شهریور می باشد. در منطقه سوریان آباده (سردسیر) آفت سه نسل در سال دارد. ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت،وج پرواز نسل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت، اوج پرواز نسل دوم در اواسط تیر و بالاخره ۱۹۶ – راهنمای جامع تولید و فرآوری انگور اوج پرواز نسل سوم در اواخر مرداد تا اوایل شهریور می باشد. بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است.
بهترین زمان مبارزه بر علیه آفت یک هفته تا ده روز بعد از تشکیل اوج ظهور نسل دوم می باشد. دوره جنینی ۸ تا ۱۰ روز، دوره لاروی ۱۷ تا ۱۸ روز و چهار سن لاروی دارد. دوره شفیرگی ۷ تا ۸ روز و دوره نشو و نما برای یک نسل ۳۲ تا ۳۶ روز طول می کشد.
این آفت در اطراف تهران سه نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفیره در پیله سفید ابریشمی زیر پوست ساقه مو و در زیر برگهای ریخته شده موستان می گذراند. ماده ها تخم های خود را به صورت انفرادی روی بند خوشه ها و حبه ها قرارمی دهند.
کنترل زراعی کرم خوشه خوار انگور
- انتخاب انواع موهایی که خوشه متراکم ندارند.
- احداث باغ به صورت ردیفی و در روی داربست موازی، چون کرم خوشه خوار انگور اغلب به موستان هایی که فاقد داربست بوده و موها به شکل
- گسترده روی زمین یا پشته ها باشند، حمله مینماید.
- هرس هر ساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه های اضافی، سوزاندن علف های هرز و برگ های خشک در پاییز، شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره های زمستان گذران. (با توجه به اینکه در زمستان قسمتی از شفیره ها در زیر علف های خشک و پوسیده در سطح زمین به سر می برند استفاده از یخ آب می تواند به نابودی این بخش از شفیره ها و در نتیجه کاهش آفت در موقع ظهور خوشه های گل کمک کند).
کنترل شیمیایی کرم خوشه خوار انگور
مبارزه با جمعیت نسل بهاره آن ها: جمعیت نسل بهاره یعنی همان هایی که که به خوشه های گل آسیب می رسانند معمولا زیاد نمی باشد و خسارت وارده در حدی نیست که نیازی به مبارزه داشته باشد. موقعی که غوره ها به اندازه عدس و یا حداکثر به اندازه نخود شده اند جمعیت آفت در حدی است که می تواند زیان قابل توجه و نتیجتا کاهش چشم گیر محصول را به دنبال داشته باشد.
در این موقع لازم است که با یکی از سموم فسفره مثل ازینوفوس متیل یا زولون به نسبت دو در هزار و یادیازنیون ۶۰ درصد به نسبت ۱/۵ در هزار مبارزه انجام گیرد. انگورهایی مثل رقم یاقوتی که زود برداشت می شود معمولا نیاز به مبارزه ندارند و یا اینکه در صورت آلودگی شدید به آفت فقط در هنگامی که غوره ها به اندازه عدس هستند مبارزه صورت می گیرد.
برای رقم مهدی خانی نیز که در اواخر تیر و یا اوایل مرداد به دست می آید یک بار مبارزه کافی است. در ارقام دیررس لازم است موقعی که انگور ترش و شیرین می شود برای نوبت دوم مبارزه شیمیایی به عمل آید.
-نوبت اول سمپاشی در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گل ها
-نوبت دوم زمان غوره
– نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه
سموم پیشنهادی برای مبارزه با کرم خوشه خوار انگور
دیازینون %WP40
زولون %EC35
تری کلروفن %EC80
دیازینون %EC60
اتيون %EC47
آفت زنجره مو (Cicadatra ochreata( Hom : Cicadidae
این زنجره یکی از آفات مهم مو در ایران است. در تمام مناطق موکاری وجود دارد. علاوه بر مو به بسیاری از گیاهان دیگر مانند سنجد، سیب، آلبالو، به، سپیدار، زبان گنجشک، نارون، ازگیل ژاپنی، تبریزی، پسته، انار، گلابی و هلو صدمه می زند.
نحوه خسارت حشره بالغ بر روی سرشاخه های مو و سایر درختان میزبان تخم ریزی می نماید. بر اثر تخم ریزی حشره قسمتی از بافت گیاه از فعالیت باز مانده و در روی آن برآمدگی هایی بوجود می آید که سبب شکنندگی سرشاخه می شود.
این سرشاخه ها اغلب ضعیف و گاهی خشک می شوند. پوره های آفت پس از خروج از تخم داخل خاک شده و روی ریشه های مو مستقر می گردند.
پس از استقرار برای تغذیه، خرطوم خود را در نسج ریشه فرو برده و به شدت شروع به تغذیه می کنند. در موستان هایی که این آفت شیوع دارد پایه مو تدریجأ ضعیف گشته و سرانجام میخشکند. پایه های آلوده اغلب رشد بسیار کم دارند، برگ ها زرد می شود و میوه ها بسیار کم و ریز هستند.
زیست شناسی آفت زنجره مو
زنجره های کامل از اوایل تابستان به بعد در موستان ها دیده می شوند. پس از جلد شفیرگی معمولا پروازهای کوتاه می کنند. پس از ۵ تا ۷ روز جفت گیری کرده و یک دو روز بعد تخم گذاری می نمایند.
تخم ها در دو ردیف به طور مورب داخل شاخه های در طرفین شیاری که حشره با تخم ریز خود می سازد قرار داده و روی آن ها. ترشحات بدن می پوشاند. دوره رشد جنینی حدود یک ماه است. دوره زندگی حشرات کام در طبیعت ۱۱ تا ۱۲ روز می باشد.
تعداد متوسط تخم در یک زنجره ماده حدود ۳۰ تا ۳۵ عدد می باشد. پوره ها پس از خروج از تخم به زمین افتاده داخل خاک می شوند. پوره ها در کنار ریشه ها اتاقکی از گل برای خود ساخته از شیره گیاهی می مکند.
پوره ها دوست دارند در شرایط کاملا مرطوب زندگی کنند. دوران پورگی این آفت حدود چهار سال است. پوره های سن چهارم پس از پایان دوره تغذیه از خاک خارج شده و از تنه بوته ها یا قطعات سنگ و غیره بالا رفته تبدیل به شفیره می گردند که بعد از طی مرحله شفیرگی جلد آن با یک شکاف طولی از هم باز شده و حشره کامل بالدار از آن خارج می گردد.
خاک های رسی و سنگین برای فعالیت پوره ها مناسب تر است و این آفت در چنین خاک هایی خسارت بیشتری ایجاد می کند. طول دوره یک نسل ممکن است ۴ تا ۵ سال طول بکشد.
کنترل زراعی آفت زنجره مو
- استفاده از زمین های شنی، ازدیاد آبیاری و تقویت زمین بوسیله کودهای حیوانی و شیمیایی
- پیوند واریته های مرغوب روی پایه های مقاوم
- بیل زدن پای بوته و سوزانیدن علف های هرز باغات و اطراف آن ها
- هرس سرشاخه های آلوده به تخم ریزی زنجره ها در بهار و سوزانیدن آن ها
- آب تخت نمودن باغات
کنترل شیمیایی آفت زنجره مو
از سموم دیازینون و مالاتیون به روش سم پاشی پای بوته ها علیه پوره های داخل خاک، سم پاشی سطح خاک در موقع خروج شفیره ها، همچنین سم پاشی بوته استفاده می کنیم.
کرم های شاخدار موی انگور ( Lep : Sphingidae (Theretra alecta, Pergesa elpenor, Celerio lineata
اطلاق کلمه شاخدار به این آفت به علت وجود زائده کم و بیش بلندیست که نزدیک به انتهای شکم لاروها در سطح پشتی دیده میشود و به نظر می رسد که نوعی وسیله دفاع باشد .
گونه اول پروانه نسبتا بزرگ به رنگ آجری تیره بوده دارای بال های پهن با نوارهای رنگین است. گونه دوم حدود ۷۰ میلی متر، زیتونی رنگ بوده و روی بال های جلویی دو خط مورب تیره در نیمه انتهای بال دیده می شود. در بال های عقبی یک نوار پهن سیاه در قاعده دیده می شود.
در روی شکم سه نوار تیره دیده می شود که یکی در وسط و دو تای دیگر در طرفین قرار دارند. گونه سوم با بال های باز حدد ۶۰ میلی متر، رنگ بال های جلویی سبز مایل به بلوطی با نوارهای سفید مواج و طولی است.
روی بندهای اولیه شکم نوارهای عرضی متناوب تیره روشن قرار دارد که در مجموع منظره شطرنجی به پشت شکم میدهد.
زیست شناسی کرم های شاخدار موی انگور
هر سه گونه زمستان را به صورت شفیره های لخت در پناهگاه ها و یا زیر خاک به سر می برند. در بهار با گرم شدن هوا حشرات کامل ظاهر می شوند. حشرات کامل غروب پروازند و قبل از تخم ریزی مدت قابل توجهی باید تغذیه کنند.
حشرات ماده تخم های خود را به طور انفرادی در زیر برگ ها قرار می دهند. تعداد تخم هر حشره ماده حدود ۵۰ تا ۱۰۰ ذکر شده است. این تخم به فاصله ۱۰ تا ۱۵ روز باز می شوند. لاروها پس از خروج از تخم از پارانشیم برگ شروع به تغذیه می کنند.
لاروها در سنین بالا تغذیه شدید دارند و بیشتر در شب ها فعالیت می کنند. وجود این حشرات به علت فضولات فراوانی که زیر بوته های مو ریخته شده و نیز از روی برگ های خورده شده مشخص می شود. این حشرات در شرایط آب و هوایی شلف تا سه نسل ایجاد می کنند ولی به علت اندام درشت، جمعیت این حشرات به خوبی
تحت کنترل قرار دارد.
کنه نمدی موی انگور (Colomerus vitis( Acaria : Eriophyidae
این کنه به برگ ها حمله نموده و در پشت برگ ها گال هایی مسطح و به صورت نمد ایجاد میکند. رنگ این قشر نمدی ابتدا سفید کثیف است اما به تدریج تن رنگ قرمز مایل به قهوه ای تبدیل می گردد.
در سطح فوقانی برگ درست در طرف کنه نمدی، برآمدگی بوجود می آید و به پهنگ برگ ناصافی می دهد
در شرایط مساعد 7 در سال دارد. بر حسب نوع خسارت، سه نژاد در این گونه متمایز شده است: نژادی گالزا، نژاد جوانه و نژاد مولد پیچیدگی برگ. این سه نژاد از لحاظ شکل با یکدیگر متمایزند. کنه بالغ، کرمی شکل و به رنگ متمایل با سفید بوده، تقریبا 0/2 میلی متر طول و کمتر از 0/05 میلی متر عرض دارد.
نژاد نمدی
این نژاد از برگ تغذیه می کند و در سطح زیرین آن لکه های فرو رفته و کرکدار و در سطح بالایی تاول و برآمدگی ایجاد می کند. لایه نمدی در آغاز سفید است، سپس زرد و سرانجام قهوه ای متمایل به قرمز می شود. این گال ها در مرحله ای که سفید رنگ هستند ممکن است با بیماری سفیدک دروغی مو در مرحله تولید کنیدی اشتباه گرفته شوند. روی یک برگ گاهی تا ۵۰ گال ممکن است دیده شود. برگ های شدیدا آلوده در پاییز زودتر از برگ های سالم خزان می کنند.
نژاد جوانه
این نژاد در داخل جوانه زندگی کرده روی برگ ایجاد گال نمی کند. این کنه اغلب از فلس های خارجی جوانه تغذیه می کند ولی گاهی به داخل نفوذ کرده از بافت های اولیه تشکیل دهنده شاخه تغذیه می نماید.
نشانه های عمومی این کنه روی تاک، کوتاهی میانگره های پایینی شاخه، زخمی بودن اپیدرم شاخه های جدید، تخت شدگی شاخه ها مردگی جوانه های انتهایی شاخه های جوان، جارویی شدن شاخه های جدید، پیچ خوردگی شاخه ها و انهدام جوانه های زمستان گذران می باشد.
برگ های مبتلا به کنه، چین دار و کم رشد شده، رگبرگ های آن ها برجسته و جمع می گردد. گاهی، خوشه های گل بر اثر صدماتی که به برگ و جوانه های گل نارس وارد می شود، قبل از موقع می ریزند. خسارت این نژاد نادر است و نشانه های خسارت آن در اوایل بهار می تواند با نشانه های کمبود عنصر بر اشتباه گرفته شود.
نژاد مولد پیچیدگی برگ
نشانه های این آفت در بهار ظاهر می شود و باعث برگشتگی لبه برگ ها به سمت پایین یا پیچیدگی آن ها می گردد. گاهی این نشانه ها با نشانه های فنجانی شدن برگ ها بر اثر مسمومیت بور اشتباه گرفته می شود.
میزان پیچیدگی برگ های مبتلا به این کنه گسترده است و از برگشتگی مختصر لبه برگ تا پیچیدگی کامل برگ تا آنجا که به شکل توپ در آید، تغییر می کند. به طور کلی شاخه های آلوده به این نژاد، دچار توقف رشد و کوتولگی گردیده گاهی آثار زخم روی شاخه ها دیده می شود. شاخه های نابجای غیرطبیعی نیز ممکن است به وجود آید.
شته مو با فیلوکسرای موی انگور (Phyllorera vitifoliae( Hom : Phylloxeridae
این حشره یکی از مهم ترین و معروف ترین آفات مو در جهان است. در سال ۱۸۶۰ از آمریکا وارد کشورهای اروپای غربی گردید و به سرعت انتشار یافت.
موهای معمولی Vitis vinifera به این آفت بسیار حساس می باشند.
یکی از بهترین راه های مبارزه با این آفت استفاده از ارقام مقاوم می باشد. بدین منظور موهای معمولی را بر روی پایه های مو آمریکایی Vitis americanna پیوند می زنند.
خوشبختانه این آفت در ایران وجود نداشته و جزء آفات قرنطینه خارجی است.
کرم برگخوار موی انگور (Sprganothis pilleriana (Lep: Tortricida
خسارت این حشره مربوط به دوران لاروی آن است که از برگ بوته مواسي های طغیان، خسارت قابل توجه ایجاد می کند. وجود این حشره در موستان های بعضی از کشورها گزارش شده است.
به طوری که برگخوار مو در مناطق مو کاری قزوین، اراک و استان های شمالی کشور و اکثر نقاط کشور که موکاری وجود دارد دید می شود.
لاروهای این حشره در سنین مختلف از برگ مو تغذیه می کنند و از برگ خوارانند.
مشخصات ظاهری کرم برگخوار موی انگور
رنگ عمومی این پروانه خاکستری و عرض آن با بال های باز ۲۰ تا ۲۵ میلی متر و یک از علائم تشخیص این افت وجود یک زائده مثلثی شکل کشیده در جلوی سر می باشد که در واقع از پالپ های آرواره پایینی تشکیل یافته است.
لاروهای کامل به رنگ خاکستری مایل به بنفش با سر و سینه سیاه براق و به طول حدود ۳۰ میلی متر هستند. تخم ها بیضی شکل به طول حدود ۱ / ۲ میلی متر و در دسته های ۵۰ تا ۱۰۰ تایی دیده می شود.
زیست شناسی کرم برگخوار موی انگور
این حشره زمستان را به صورت لارو سن یک در پیله های کوچک در زیر پوستک درختان و سایر پناهگاه ها به سر می برند و در بهار با گرم شدن هوا از پناهگاه ها خارج شده و شروع به تغذیه از پارانشیم برگ می نماید و پس از کامل شدن برگ ها را لوله کرده و در داخل آنها بدون تنیدن پیله تبدیل به شفیره می شود و حشره کامل در اواخر بهار و مصادف با ظهور حشرات کامل کرم خوشه خوار ظاهر می گردند.
این حشره فعالیت شبانه دارد و روزها روی تنه بوته و زیر برگ ها استراحت می کند. ماده ها تخم های خود را در دسته های ۵۰ تا ۱۰۰ تایی در سطح زیرین برگ ها قرار می دهند. دوره تفریخ تخم ها ۱۴ تا ۲۰ روز است و لاروها پس از مختصری تغذیه به حالت دیا پوز و زمستان گذرانی در پناهگاه ها به سر می برند این حشره در سال تنها یک نسل دارد.
مبارزه با کرم برگخوار موی انگور
در مناطقی که خسارت این آفت شدید باشد سم پاشی در 2 موقع موثر واقع می شود علیه سفیدک انگور.
1- در بهار به محض باز شدن جوانه ها و قبل از گل همراه با اولین مبارزه شیمیایی
2- در پاییز بعد از برداشت محصول قبل از آنکه لاروهای زمستان گذران به پناهگاه خود بروند در مورد انگورهای پاییزه و دیر رس این سم پاشی نتیجه چندانی دربرنخواهد داشت.
بهتر است از سمومی مانند پودر وتابل – دیازینون ۴۰٪ یا سوپر اسید ۴۰٪ به مقدار .۱۰ گرم مخلوط با گوگرد مصرف نمود که برای جلوگیری از گیاه سوزی حتما هنگام عصر با صبح زود سم پاشی نمود و به علت اینکه در مواقعی که هوا گرم می شود دشمنان طبیعی آفت شروع به فعالیت می کنند و امکان دارد که سم روی دشمنان طبیعی تاثیر منفی داشته باشد ولی هنگامی که سم پاشی ساعات خنک روز صورت می گیرد لاروها با خارج شدن از پناهگاه و شروع فعالیت، مستقیما در معرض سم قرار می گیرند.
اوایل بهار پس از شروع فعالیت لاروهای نئونات (سن ۱) و قبل از آن که برگ ها پیچیده و لانه های لاروها ایجاد شود می توان با استفاده از سموم فسفره یا دیمتوات ها عليه آفت مبارزه شیمیایی نمود.
کرم جوانه خوار موی انگور (Ocnogyna loewii zell( Lep . : Erebidae
پروانه نر بالدار و به طول ۱۲ تا ۱ میلی متر و عرض پروانه با بال های باز ۳۰ تا ۳۲ میلی متر می باشد. بال های جلویی به رنگ قهوه ای تیره با خطوط عريض زرد رنگ که به سمت انتهای بال جلویی کشیده شده اند.
یکی از این خطوط مستقیم و دیگری مانند N است و بدین ترتیب سطح بال رویی به مثلث و یا قطعات قهوه ای رنگ با اشکال مختلف تقسیم می شود. بال عقبی به رنگ کرم و با لکه های قهوه ای است. طول بدن پروانه های ماده ۱۳ تا ۱۵ میلی متر است و بدون بال می باشند.
لارو نئونات برنگ سیاه با موهای نقره ای رنگ بوده و پس از سومین پوست اندازی موهای پر پشت لارو به رنگ سیاه و قهوه ای بوده و در این مرحله در توده های لاروی دو نوع لارو با رنگ های متفاوت مشاهده می شود که در واقع مربوط به دو شکلی جنسی در این حشره است.
زیست شناسی کرم جوانه خوار موی انگور
در طبیعت ماده ها پس از جفت گیری تخم های خود را در توده های صد عددی می گذارند، حشره زمستان را به صورت تخم در زیر کلوخ و سنگ ها به سر می برد.
لاروها پس از خروج از تخم با تنیدن تار به صورت دسته جمعی از قسمت پارانشیم علف های هرز و گیاهان میزبان تغذیه می نمایند و پس از سومین پوست اندازی بتدریج توده های لارو متفرق و به حالت انفرادی و سریع روی زمین می خزند و در همین سن لاروی است که کوچ لاروها از علف های هرز به موستان ها شروع می گردد.
و از جوانه های میوه دهنده و جوانه برگ ها تغذیه می کنند و از اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد ماه بتدریج لاروها به زیر خاک و کلوخه ها رفته و با ایجاد لانه های گلی شفیره آنها تشکیل می شود و در شرایط طبیعی در اوایل مهر پروانه ها ظاهر می گردند.
این حشره دارای یک نسل در سال است. از بین بردن توده های لارو قبل از متفرق شدن آنها بوسیله عملیات مکانیکی و زراعی و مبارزه یا در صورت لزوم سم پاشی روش آسان و اقتصادی و عملی است. در صورت تاخیر در مبارزه و انتشار لاروها در سطح موستان کنترل آفت مشکل تر و لزوم هزینه زیادی بوده و باید سطح بیشتری با سموم فسفره نسبتا قوی مورد استفاده قرار گیرد.
جوانه خوار موی انگور (Eugnorisma miniago frr ( Lep . : Noctuidae
عرض پروانه یا حشره با بال های باز حدود ۴۰ میلی متر و طول آن در حدود ۱۵ میلی متر است. بال های جلویی آن برنگ قهوه ای آجری با لکه های ارغوانی است. در یک سوم قسمت جلویی ویک سوم قسمت انتهایی بال ها جلویی یک نوار مورب و روشن دیده می شود. بال های عقبی به رنگ سفید متمایل به خاکستری هستند. افراد نر کمی از افراد ماده کوچک تر هستند.
افراد نر و ماده به خوبی قابل تشخیص هستند، به این ترتیب که شاخک ها در افراد ماده نخی شکل و در افراد نر شانه ای هستند. رنگ تخم ها ابتدا شیری است که بتدریج خاکستری می شوند. در قسمت فوقانی تخم پس از ۲۴ ساعت لکه های قهوه ای رنگی در سطح یک دایره ظاهر می شود. اندازه تخم ها به اندازه 0/8 تا 1 میلی متر و شکل آن نیم کروی است. در اطراف تخم ها شیارهای طولی متعددی وجود دارد که از راس به طرف قاعده امتداد پیدا می کند.
ویژگی های تخم های تلقیح نشده
تخم های تلقیح نشده تغییر رنگ نمی دهند. لاروهای نوزاد به رنگ خاکستری می باشد که تمام بدن آنها از لکه های سیاه رنگی پوشیده شده است، بتدریج که لاروها بزرگ شوند رنگ آنها تغییر کرده و به خاکستری متمایل به قهوه ای تبدیل می گردد. البته رنگ لارو سنین بالا متغییر است.
در اطراف بدن دو نوار تیره به رنگ خاکستری تیره وجود دارد که در تمام طول بدن امتداد دارد، زیر شکم خاکستری روشن، رنگ سر قهوه ای، پشت سینه اول به طور خفیفی کیتینی شده است. در قسمت سرو بالا یک دندانه دارد. تعداد چشم های ساده ۶ عدد، اطراف سوراخ های تنفسی روشن رنگ شفیره قهوه ای و اندازه آن ۱۰ تا ۱۲ میلی متر است که انتهای شفیره به دو قلاب بزرگ که پایه های آن به هم متصل هستند ختم می شود.
زیست شناسی جوانه خوار موی انگور
جوانه خوار مو دارای یک نسل در سال می باشد و زمستان را به صورت لارو زیر پوست بوته های مو و علف های هرز می گذراند. بدین ترتیب آفت در مدت حدود ۱۹۰ روز یعنی از اواسط آبان ماه تا اواسط اردیبهشت ماه سال بعد به شکل لارو است. دوره شفیرگی حدود ۱۶۰ روز از اردیبهشت ماه تا اواسط مهرماه می باشد و از این موقع پروانه ها به تدریج ظاهر می شوند.
خروج آنها تا اواخر آبان ماه ادامه دارد پروانه ها هنگام روز زیر برگها پنهان شده وهنگام غروب فعالیت خود را آغاز نموده و تقریبأ ۴۸ ساعت پس از ظهور جفت گیری می کنند و بعد از ۵ روز شروع به تخم گذاری می کنند. تخم گذاری آنها معمولا به صورت دسته جمعی است ولی به صورت پراکنده نیز می تواند، انجام گیرد.
تخم ها پس از ده روز تفریخ شده و لاروهای کوچکی از آن خارج می شوند که این لاروها پس از خروج به علف های هرز اطراف موستان مهاجرت کرده و سپس به زمستان گذرانی پرداخته و در اوایل بهار با مساعد شدن هوا و رشد جوانه های مو به آنها حمله می کنند و رشد آنها سريع کامل می شود، به طوری که در اوایل اردیبهشت اکثر لاروها در سن آخر قرار دارند. سپس در زیر خاک اطراف مو به شفیره تبدیل می شوند.
مبارزه با جوانه خوار موی انگور
مبارزه با این افت بدلیل داشتن فقط یک نسل در سال از طریق زراعی آسان است. چون لاروها در پاییز پس از خروج از تخم به علت نبودن جوانه های مو منحصرا از علف های ما تغذیه می کند، لازم است به نحوی با علف های باغات مو مبارزه گردد. استفاده از برای این کار موثر واقع می شود به دلیل اینکه گوسفند علاوه بر علف های هرز لارو از بین می برد. استفاده از آب تحت زمستانه به نحوی که تمام جوی از آب پر شود.
۳۵ ٪ درصد به میزان دو در هزار در مبارزه با این آفت در بدو ظهور لاروها موثر است، اگر سم پاشی دیر انجام شود به علت رشد سریع لاروها تاثیر سم روی آن ها
خیلی ناچیز خواهد بود.
مینوز موی انگور (Holocacista rivillei stainton ( Lep : Heliozclidae
حشره کامل پروانه کوچکی است که عرض آن با بال های باز در حدود 3/5 تا 4 میلی متر است. رنگ عمومی بدن قهوه ای متمایل به سیاه و رنگ بال های جلویی سیاه فلزی با لکه های نارنجی روشن است. این لکه ها دو جفت و نزدیک به کناره های جلویی و عقبی بال قرار گرفته است. در لبه بالایی لکه اول نسبتا پهن و تا قاعده بال ادامه دارد.
لکه دوم تقريبا مثلثی شکل و در نیمه انتهایی بال قرار گرفته در لبه عقبی دو لکه مثلثی دیده می شود، که یکی در ثلث ابتدایی بال و دیگری در ثلث میانی بال قرار دارد. بال عقبی نیزه ای شکل و فاقد رگبال است.
رنگ آن خاکستری نقره ای و پوشیده از موهای نقره ای است. شاخک ها تسبیحی و بندهای آن به رنگ زرد متمایل به خاکستری است تعداد بندهای شاخک ۱۳ عدد می باشد که در انتهای هر بند آن از مو پوشیده شده است و بند آخر آن کشیده شده است.
پاهای جلویی سیاه رنگ و پاهای عقبی و وسطی نقره ای رنگ است. تخم ها بیضی شکل به رنگ سفید می باشد. لاروها کاملا زرد رنگ و در سطح پشتی و شکمی فشرده می باشند. سر و پشت سینه اول قهوه ای می باشد. قطر سر کمتر از قطر بندهای سینه می باشد. سطح بدن لارو از موهای فراوان پوشیده شده است. شفیره قهوه ای رنگ و به طول4 میلی متر است.
زیست شناسی مینوز موی انگور
پروانه مینوز برگ مو در سال ۲ تا ۴ نسل دارد و زمستان را به صورت لارو کامل داخل پیله های سفید رنگ زیر پوستک ها و داخل شکاف تنه بوته میزبان و سایر پناهگاه ها می گذراند.
حشره کامل در بهار مصادف با موقعی که برگ های مو کاملا باز شده اند ظاهر می شوند و پس از جفت گیری تخم های خود را در سطح زیرین برگ و در داخل رگبرگ های فرعی قرار میدهند.
لاروها پس از خروج مستقیما وارد منطقه بین دو لایه برگ می شوند و از پارانشیم تغذیه می کنند. لاروها در مراحل اولیه تغذيه دالان های کج و معوج ایجاد می کنند ولی در مراحل بعدی تغذیه آنها به شکل تاولی در می آید که در آن قسمت بالایی و قسمت پایینی برگ به رنگ زرد در می آیند.
در پایان دوره تغذیه لارو قسمتی از دو اپیدرم برگ را در یک گوشه تاول می برد و به وسیله تارهای نازک ابریشمی آن را به صورت محفظه بادامی شکل در می آورد که بدن حشره را در بر می گیرد.
لارو پس از جدا شدن از این قسمت بوسیله تار نازکی که میتند خود را از سطح برگ آویزان می کند و به محض برخورد با تنه بوته و شکاف پوستک ها با تنیدن رشته نازک و سفید رنگ در سطح تکیه گاه ثابت شود. لاروهایی که نتوانند خود را به تنه مو برساند ناچار به زمین افتاده و دوره توقف خود را در عمق ۲ سانتی متری خاک می گذرانند.
مبارزه با مینوز موی انگور
حشره شناسان اروپایی چند گونه پارازیت که روی این آفت موثر است جمع آوری نموده اند که از جمله مهم ترین نوع آن Entodon antispilae می باشد این نوع پارازیت خارجی لاروهای مینوز برگ مو می باشد.
در بررسی لاروهای پارازیته همیشه یک لارو پارازیت روی بدن میزبان مشاهده می شود و به نظر می رسد که زنبور ماده روی بدن آن ها تنها یک تخم می گذارد.
شفیره تیره رنگ و در داخل پیله سفید رنگ و نازکی تشکیل می شود و لارو کامل قبل از تبدیل به شفیره با ایجاد ۴ تا ۶ ستون قهوه ای رنگ بین دو اپیدرم فضای مخصوصی برای خود ایجاد می کند. سم پاشی علیه این افت توصیه نمی شود ولی در صورت لزوم استفاده از دیازینون بهترین نتیجه را دارد.
شپشک آرد آلود موی انگور (Pseudococcus vitis niedl( Hem . : Peseudococcidae
بدن شپشک ماده تخم مرغی، به رنگ کرمی روشن و از رنگ سفید رنگی پوشیده شده و به همین جهت به آن شپشک آرد آلود گفته میشود. در طرفین بدن حشره ۱۷ جفت رشته های کوتاه سفید رنگ مومی که ضخامت آن در قاعده نسبتا زیادتر است قرار دارند.
طول این رشته ها تقریبا مساوی به استثنای یک جفت رشته دمی که طویل تر و برابر یک چهارم طول بدن حشره است. طول ماده به حدود ۵/ ۵ میلی متر و عرض آن ۳ میلی متر میرسد تخم حشره کشیده و به رنگ زرد کرمی روشن است.
بدن حشره بند بند و با وجود ترشحات سفید مومی بندها به طور وضوح دیده می شوند. حشره ماده در طول زندگی سه مرحله پورگی را طی می کند و در این مدت پاها و شاخک ها تا مرحله بلوغ حفظ می گردند.
شاخک ها هفت مفصلی که بندهای دوم و سوم با هم مساوی هستند. حشره نر این شپشک به رنگ زرد لیمویی و دارای یک جفت بال سفید می باشد که شکل بال تقریبا مدور است.
زیست شناسی شپشک آرد آلود موی انگور
این شپشک در نواحی گرم و در گلخانه ها زمستان را به صورت تمام مراحل مختلف زندگی از قبیل تخم، پوره وحشره بالغ به سر می برد و نشو و نمای آن به هیچ وجه که درجه حرارت پایین می افتد مختصر وقفه ای در رشد آن بوجود می آید.
پوره ها و حشره کامل این شپشک زمستان در زیر پوست وتنه شاخه ها اطراف طوقه دیده می شود. این شپشک برخلاف شپشک سپردار همیشه متحرکا حشره ماده فقط در موقع تخم ریزی بیحرکت مانده و تخم های خود را در لایه رشته های مومی زیر بدنش قرار میدهد. تخم گذاری تا چند هفته طول می کشد وهر و ماده حدود هزار تخم می گذارد.
پوره هایی که از تخم خارج می شوند به قسمت های مختلف گیاه رفته و غالبا تعداد زیادی از آنها در یک نقطه جمع شده و مواد مومی از خود ترشی می کنند. تعداد نسل این حشره در مناطق ساحلی ۴ تا ۶ و در مناطق کوهستانی ۳ تا۴ نسل در سال دارند.
مبارزه با شپشک آرد آلود موی انگور
این حشره دارای دشمنان طبیعی زیادی از جمله کفشدوزک شکارگر Seymmus quadrimaculatus می باشد که سرسختانه آن را کنترل می کنند. با آنکه سموم مختلفی علیه این حشره توصیه می شود که متاسفانه تاثیر آنها کم بوده و چند روز بعد از سم پاشی تحرک و فعالیت آفت مجددا شروع می شود. در صورت لزوم، استفاده از سموم فسفره مانند گوزاتیون و یا سوپراسید علیه این آفت موثر بوده و در یک سم پاشی باگوزاتیون ۲۰٪ به نسبت ۲ / ۵ در هزار تلفات قابل ملاحظه ای را روی آفت مشاهده میکنیم.
بالشتک موی انگور (Pulvinaria vitis( L . ) ( Hem . : Coccidae
حشره بالغ بالشتک مو از خود کیسه مومی سفید رنگی (شبيه بالش) موسوم به کیسه تخم ترشح می کند که تخم های خود را در آن می ریزد. این کیسه از غدد خلفی شکم بیرون میزند، به طوری که از زیر به شکم چسبیده وحشره بر روی آن قرار گرفته است.
حشره بالغ به طول ۴ تا ۵ میلی متر و عرض ۳ تا ۴ میلی متر است. رنگ عمومی بدن حشره تیره و تقریبا سیاه بوده و در سطح بدن چین های متعدد عرضی دیده می شود. طول شکاف آنال به اندازه یک چهارم طول بدن است. حلقه آنال یا مقعدی دارای ۶ تا ۸ مو می باشد. شاخک ها اغلب هشت مفصلی و بندرت ۶ تا ۷ مفصلی است.
زیست شناسی بالشتک موی انگور
این شپشک زمستان را به صورت ماده کامل روی قسمت های چوبی بوته و نزدیک از پوست تنه مو بسر می برد. در بهار ماده ها در داخل کیسه تخمیده در حدود ۲۵۰۰ عدد تخم در کیسه خود می گذارد. سپس خارج گردیده و بر روی بوته به فعالیت و تغذیه می پردازند این آفت احتمالا یک نسل دارد .
علائم بیماری بالشتک موی انگور
این بیماری به تمام قسمت های هوایی و جوان مو صدمه می زند. روی قسمت های سبز گیاه در وهله اول لکه های قهوه ای رنگ کمی گود که از حاشیه برآمده تیرهای احاطه شده به وجود آمده و رشد می کند.این قسمت ها با تمام برگ های مبتلا خشک شده و سوخته به نظر می آید، همچنین روی جوانه های پیرتر بیماری به قسمت های داخلی پیش رفته چوب را خراب کرده و جوانه ها به زودی خشک می شود.
شکل خارجی لکه ها روی ساقه های جوان بیضوی و در طول محور ساقه کشیده اند. بالاخره رشد این لکه ها به وسیله طبقه چوب پنبه ای محدود می شود. اغلب از آنجایی که قسمت های مبتلا قادر نیستند رشد طبیعی خود را ادامه دهند در اثر رشد و نمو قسمت های سالم ساقه ها شکل طبیعی خود را از دست می دهند.
همچنین روی دمبرگ ها و پیچک های مو زخم هایی شبیه لکه های فوق دیده می شود. روی برگ ها لكه ها در مرحله اول شباهت زیادی به لکه های روی جوانه ها داشته ولی به زودی بیماری تمام ضخامت برگ را فرا می گیرد.
لکه ها روی برگ مدور بوده و در صورتی که برگ خیلی جوان باشد قسمت های مختلف شکل طبیعی خود را از دست می دهند. روی حبه ها بیماری به شکل لکه های گرد قهوه ای رنگی که از حاشیه تیرهای احاطه شده ظاهر می شوند و اغلب ممکن است چند لکه باهم ارتباط پیدا کرده لکه ی بزرگ نامنظمی را به وجود بیاورند.
خسارت بیماری حبه ها اغلب منحصر به تولید این لکه ها روی پوست بوده و قسمت های داخلی حبه رشد طبیعی خود را کرده و سالم می ماند. تخمدان های جوان هم قبل از اینکه گل ها کامل شوند ممکن است آلوده گردند.
عامل بیماری بالشتک موی انگور
عامل بیماری قارچی است به نام Gloeosporium ampelophagum کنیدی های قارچ عامل بیماری تک سلولی، بیرنگ، تخم مرغی یا کشیده و به اندازه ۳-۲ × ۶-۵ میکرون می باشد.
کنیدی ها در تمام دوره فصل رویشی به استثنای هنگامی که هوا بسیار مرطوب است تشکیل می شود. مرحله ی جنسی قارچ را در بهار در داخل شانکرهایی که روی شاخه های بریده و افتاده وجود دارند می توان پیدا کرد.
آسکوکارپ ها کوچک و به صورت اندام های سیاه بوده که آسک ها را در خود فرا گرفته اند. آسكوسپورها بیرنگ، دارای سه جدار عرضی و 4.5 – 4 ، 16-15میکرون اندازه دارد.
مبارزه بالشتک موی انگور
در مناطقی که احتمال شیوع بیماری می رود باید اقدام به کاشت واریته های مقاوم مو نمود. بنابر گزارشات موجود واریته های آمریکایی کنکورد (Conord , Delaware,Moore ‘ s) ( Early , Niagara در مقابل آنتراکنوز مقاوم ، در حالی که واریته های , Campbell,Early Catavaba , Norton , Diamond , Champion)
حساس هستند. از بین واریته های مقاوم نیز واریته کنکورد بیش از همه مقاوم و خیلی به ندرت ممکن است مبتلا به آنتراکنوز شود. در بعضی از مناطق دیگر جهان نیز گزارشاتی در این مورد انجام گرفته است.
مثلا از آفریقای جنوبی گزارش شده که واریته های Muscadel, Sultana و Walthan cross بسیار حساس میباشند، در صورتی که واریته های Ferdinand de lessepsو Golden Queen مقاوم هستند و واریته های Raisin Blanc, Stein , Gros Colman خیلی به ندرت ممکن است مبتلا به آنتراکنوز شوند.
در شیلی واریته Negra pais که حدود ۹۰ درصد موستان ها را تشکیل می دهد در مقابل آنتراکنوز بسیار حساس است. سم پاشی علیه این بیماری در دو نوبت زمستان و بهار صورت می گیرد.
در زمستان قبل از باز شدن جوانه ها با محلول سولفات مس (۵ کیلوگرم در صد لیتر آب) پایه های مو را سم پاشی می نمایند و سم پاشی بهاره پس از آنکه ساقه های جوان طولشان به ۲۰-۲۵ سانتی متر رسید انجام می گیرد. سم پاشی هایی که معمولا علیه سایر بیماری های مو انجام می شود، روی آنتراکنوز نیز موثر واقع می گردد. تعداد سم پاشی در بهار بستگی به شرایط جوی و شدت بیماری دارد.
برای مبارزه با این آفت نمیتوان تاریخ معینی را توصیه کرد ، بهترین زمان سم پاشی پس از تفريخ تخم ها و ظهور پوره های جوان می باشد. یکی از ، مهم ترین پازیت های این شپشک زنبور .Coccophagus scutellaris D است که این پارازیت باشی پس یاد داشته و به عنوان پارازیت شپشک Coccus hesperidium گزارش شده است.
سپردار سیاه موی انگور Targionia vitis signoret
رنگ سپر ماده متغیر و آن هایی که روی بوته مو زندگی می کنند خاکستری تیره و بر وی درختان بلوط سیاه رنگ هستند. شکل سپر تقریبا گرد و خیلی برجسته است، به طوری که مخروطی دیده می شود.
پسته لاروی مرکزی یا کمی خارج از مرکز قرار گرفته و رنگش خرمایی قرمز است. پرده بطنی سفید رنگ و به گیاه چسبیده است.
قطر سپر متغیر 2 تا 2/5 میلی متر است. سپر نر یا پویا ریوم ساختمانش مانند ماده بوده منتها کمی کشیده و قطر آن 1/4 تا 2 میلی متر است.
زیست شناسی سپردار سیاه موی انگور
طرز زندگی این افت در ایران مطالعه نشده است.
آنتراکنوز مو بیماری مهم درختان انگور
یکی دیگر از بیماری های این گیاه می باشد، لکه های مشخصی روی دانه های انگور ایجاد می نماید که به همین جهت به آن پوسیدگی چشم پرنده نیزگفته می شود . مدرکی از پلینی(Pliny) در دست است که این بیماری در قرن اول در ایتالیا شیوع داشته است. در فرانسه در یک کلکسیون بیماری های گیاهی، نمونه ای از این بیماری وجود دارد که در سال ۱۸۳۹ جمع آوری شده است.
از سال ۱۹۰۰ مطالعاتی توسط کارشناسان آمریکا و اروپا انجام گردید که بیشتر مطالعات انجام شده مربوط به ويالا (Viala) و پاکوتت (Pacottet) در فرانسه می باشد که در سال های ۱۹۰۴ و ۱۹۰۶ منتشر گردیده است. این بیماری در آمریکا شیوع دارد، ولی واریته کونکورد (Concord) که در بیش تر نواحی کاشته می شود مقاومت کاملی در برابر این بیماری داشته و به ندرت به آن صدمه وارد می شود.این بیماری علاوه بر اروپا و آمریکا در جنوب آفریقا، استرالیا و زلاند جدید نیز شیوع دارد.
سفیدک پودری (سطحی) انگور (سیاه بور) Grapevine powdery mildew
بیماری در مناطق مختلف ایران نام های متفاوتی چون کفک (در رشت)، سیاه بور (اصفهان)، سفیدک (شیراز)، شته (کاشان) دارد. طبق بعضی از شواهد وما بیماری از سرزمین ژاپن است. اولین بار قارچ عامل در سال ۱۸۳۴ از آمریکایه شده است ولی بیماری در آمریکا از اهمیت چندانی برخوردار نبود. بیماری برای ابر سال ۱۸۴۵ درناحیه بریتانیای کبیر در گلخانه های Margate توسط باغبان انگلیس Tucker مشاهده شده است.
شدیدترین آپیدمی های آن مربوط به کشورهای ارور خصوص کشور فرانسه، اسپانیا و ایتالیا است که در بعضی از سال ها محصول تاکستان ها کمتر از یک چهارم کاهش داده است. بیماری در ایران برای اولین بار در سالهای ۵۱- ۱۳۵۰ در رضائیه مشاهده شده است. اکنون بیماری در تمام نقاط انگورخیز کشور دیده می شود.
عامل بیماری قارچ Uncinula necator است که میسلیوم قارچ کاملا سطحی استوار غذایی خود را بوسیله هاستوریم (مکینه) تأمین می نماید، همچنین این مکینه ها برای تثبیت قارچ درسطح نبات بکار می رود.
زمستان گذرانی قارچ
زمستان گذرانی قارچ به صورت میسیلیوم درداخل جوانه هاست. البته در مناطق سرد زمستان گذرانی به صورت پریتسیوم نیز می باشد. شدت بیماری موقعی که تراکم جوانه ها یا رطوبت بالاست و جاهایی که سایه دار است، بیشتر است.
در اثر حمله قارچ کیفیت و کمیت میوه کاهش یافته، همچنین باعث حساسیت بوته به سرما می شود. قارچ به میوه، برگ، خوشه، جوانه، پیچکها، دم میوه و شاخه های جوان حمله کرده و پوشش های سفید و خاکستری روی اندامهای گیاه دیده می شود. لکه های محدودی که روی برگها ایجاد می شود، در آخر فصل نکروزه می گردند ولی حمله قارچ به غوره ها به علت عدم تعادل فشار در قسمت داخلی و خارجی باعث ترکیدن میوه می گردد و پیش از آنکه غوره ها به نصف اندازه حقیقی برسند می ریزند.
میوه های رسیده مورد حمله قارچ قرار نمی گیرند. خوشه های سفیدک زده کمی سیاه و سبک هستند. اگر بیماری هنگام گل و قبل از آن شدید شود گل ها می ریزند و دانه تشکیل نمی شود. حبه ها کوچک مانده و رشد نمی کنند و آبدار نمی شوند غالبأ حبه ها ترک خورده و می پوسند. سفیدک مو در شرایط خشک بدون ترک خوردن باعث زودرسی انگور می شود. در هوای مرطوب شکاف ها روی انگور یا غوره زود پیدا می شود .
عامل بیماری سفیدک پودری انگور
1. گوگرد میکرونیزه ۹۰-۶۰ کیلوگرم در هکتار مبارزه با گوگرد در ۳ نوبت انجام می شود. نوبت اول در ۷- ۶ برگی جوانه ها به میزان در ۱۰۰ کیلوگرم. نوبت دوم بعد از ریختن گلبرگ ها و بسته شدن دانه به میزان ۳۰-۲۰ کیلوگرم و نوبت سوم ۲۰-۱۵ روز بعد به میزان ۴۰-۳۰ کیلو، در صورت انبوهی تاکستان تا .۶ کیلوگرم قابل افزایش است.
سه نوبتی که گفته شد مواقع مناسب برای گرد پاشی است اما نباید تصور کرد که موقعی دیگر برای گرد پاشی بی فایده است بلکه برای این کار از اول باز شدن جوانه تا شیرین شدن انگور می توان این کار را انجام داد. برای گرد پاشی هرگز نباید منتظر مشاهده علائم بود. اگر در سال گذشته این بیماری در موستان وجود داشته حتما در سال بعد هم این بیماری وجود خواهد داشت. بهترین موقع مصرف گوگرد در صبح و در هوای آزاد می باشد.
2. سولفور (الوزان- کوزان) 90-80 % ، 4-3 در هزار
3. دینوکاپ (کاراتان) 25-18 FN -57 WP %،یک درهزار
4. پنکونازول (توپاز) 20 % ، EW، 0/۱۲۵ درهزار
5. هگزاکونازول (انویل) 5 % ، SC 0/۲۵ درهزار
6. نوآریمول (تریمیدال)9%، EC ۰/۲ درهزار
توصیه ها وپیشنهادات
دینوکاپ در نوبت اول که هوا خنک تر است مصرف شود و سولفور در نوبت های بعدی که هوا گرمتر است . هرس سبز و از بین بردن علف های هرز، جهت کاهش رطوبت و تهویه باغ در کاهش بیماری موثر است. قسمتهای آلوده گیاه جم آوری و نابود گردد. (البته با دقت زیاد تاهاگ هایآن پخش نشود)
۴. عدم آبدهی شاخ و برگ گیاه هنگام آبیاری بیماری سفیدک داخلی مو Plasmopara viticola این بیماری در مناطقی که رطوبت بالاست شیوع دارد. سفیدک داخلی به برگد میوه ها و شاخه های مو صدمه می زند و در اثر مرگ بافت مورد حمله خسارت بیماری ممکن است به ۵۰ تا ۷۵ درصد محصول برسد یا اینکه آن را به طور کلی نابود کند.
علائم بیماری سفیدک پودری درختان انگور
بیماری ابتدا به صورت زرد کمرنگ، نیمه شفاف، روغنی و بدون حاشیه مشخص در سطح برگ ظاهر می شود و در سطح زیرین همین نقاط بار قارچ به صورت کرکی و نرم و رنگ قهوه ای شکلاتی تا خاکستری تشکیل می گردد.
لکه های مرده و نامنظم بوده و به هم پیوسته و قسمت های وسیع مرده را به وجود می آورند و باعث ریزش نا به هنگام برگ ها می شود . در دوره گل با زمانی که میوه تشکیل می شود تمام خوشه با قسمت هایی که مورد حمله قرار می گیرند و به سرعت با رشد قارچ پوشیده شود و دانه ها از بین برود.
آلودگی اگر موقعی انجام شود که غوره ها به نصف رسیده باشد رشد قارچ بیشتر به صورت داخلی انجام خواهد شد و غوره ها تا حدودی چرمی و چروکیده و قرمز قهوه ای رنگ خواهد شد. آلوده شدن شاخه های جوان و پیچک ها و دمبرگ ها و دم میوه ها باعث کوتاهی، نقص عضو و هیپرتروفی بافت آنها می شود.
سطح شاخه ها ممکن است به طور کلی با رشد کرکی قارچ پوشانده شود. در آلودگی هایی که خیلی دیر انجام شود، شاخه ها ممکن است از بین نروند ولی به درجات مختلف پیچیدگی نشان می دهند.
چرخه بیماری سفیدک پودری درختان انگور
عامل سفیدک مو زمستان را به صورت او وسپور در داخل برگ های مرده و گاهی در میوه . شاخه مرده می گذراند. در برخی از نقاط قارچ ممکن است زمستان را به صورت ریسه در شاخه های آلوده نیز بگذراند. برگ های مرده در زمستان می پوسند و اووسپورها را آزاد می کنند.
در شرایط بارانی فصل بهار، اووسپورها به وسیله باران و یا باد بر روی گیاهان منتقل شده اند و یا در سطح خاک هستند جوانه می زنند. اسپوری که در اثر این جوانه زدن تولید می شود، زئسپورهایش با آب و باد به برگ های خیس نزدیک به سطح خاک منتقل می شوند و آنها را آلوده می کنند.
رخنه قارچ از طریق روزنه های
رخنه قارچ از طریق روزنه های زیر برگ انتقال پیدا می کند، سپس ریسه در داخل فضاهای بین سلولی برگ منتشر و با فرستادن هوستوریوم های کروی به داخل سلولها مواد غذایی خود را کسب می کنند ریسه ها به رشد خود ادامه داده و وقتی که فضای خالی بین روزنه ها در زیر ایجاد می شود در پشت برگ تولید توده ای از قارچ می کند. ضمن پیشرفت بیماری سلول ها پلاسمیده گشته از بین می روند و هیف ها توسط باد و باران پخش و به گیاهان مجاور انتقال پیدا می کنند.
وقتی اسپورانژیوم ها در سطح خیس برگ قرار می گیرند جوانه زده سپس از طریق روزنه ها آلودگیهای ثانویه را بوجود می آورند. در اواخر فصل رویش قارچ در داخل برگ و گاهی در داخل شاخه ها و میوه ها ایجاد آلودگی کرده و اووسپور را بوجود می آورند که در داخل آنها زمستان گذرانی می کنند.
در بهار بعد از آنکه بافت گیاه پوسیده شد، اووسپورها آزاد شده و آلودگی جدید به وجود می آورند. که به این دلیل هم بریدن شاخه های نزدیک به زمین در صورت امکان به تهویه کمک کرده و به کاهش بیماری کمک می کند.
استفاده از ارقام مقاوم و استفاده از قارچکش هایی مانند فربام، بردو، کاپتان، زینب، مانب، قبل از گلدهی باید شروع شود و هر ۱۰-۷ روز یکبار با غلظت ۳ در هزار تکرار گردد. اخيرا استفاده از ریدامیل و مانکوزب برای سم پاشی توصیه می شود.
بیماری اسکا یا اپریلکسی (سکته مو) و روش های مبارزه با آن
اسکا و سیاه خال جزء اولین بیماریهای مو است که از زمان رومی ها از موستان های اطراف دریای مدیترانه دیده شده است. این بیماری در موستان های استان های خراسان،فارس، آذربایجان غربی و قزوین گزارش شده است. شیوع بیماری در مناطق ی بیشتر است. اسکا باعث زوال چوب و در نتیجه خشک شدن بوته های این بیماری می شود.
علائم بیماری اسکا یا اپریلکسی در درختان انگور
۱) زوال شاخ و برگ (در حالت مزمن) در تابستان یا اوایل پاییز.
۲) مرگ آنی (آپوپلکسی) و ناگهانی بوت.
۳) روی برگ های آلوده لکه هایی به رنگ متمایل به زرد (در ارقام سفید یا قرمز (در ارقام با میوه رنگی) بوجود می آید.
۴) افزایش تدریجی نکروز از وسط برگ وخشک شدن آن و خزان زودرس
۵) عدم بلوغ و پرشدن حبه ها و لکه های قهوه ای در پوسته آن.
عامل بیماری اسکا یا اپریلکسی در درختان انگور
با اینکه بیماری اسکا مدت زیادی است شناخته شده، عامل یا عوامل آن ناشناخته مانده است. قارچ های Stereum hirsutum و Igniarius phellinus در بیشتر موارد همراه این بیماری دیده می شود.
اما در اینکه این دو قارچ عوامل این بیماری باشند توافق وجود ندارد. تحقیقات اخیر در فرانسه نشان می دهد که در اغلب موارد از بافت های چوبی با علائم بیماری اسکا این دو قارچ جدا شده و بر حسب محل جغرافیایی یکی از این دو قارچ حالت غالب داشته است.
مبارزه و پیش گیری
- پرهیز از ایجاد زخم های وسیع و زیاد در هنگام هرس و استفاده از چسب باغبانی
- سوزاندن موهای خشک شده.
- جوان کردن بوته با استفاده از روش قطع تنه و گرفتن یک شاخه جدید طوقه.
- مبارزه شیمیایی با آرسینیت سدیم در زمستان
- رعایت مسائل بهداشتی و ضدعفونی وسایل به هنگام هرس و دیگر عملیات باغبانی
لکه زیتونی یا لکه سیاه موی انگور Grapevine Olive Spot
یکی از بیماری هایی است که بیشتر در موستان های دیم دیده شده، قدرت پارازیت ها و گیاهانی دارای کمبود و تحت تاثیر استرس، بیشتر آلوده می شود. عامل آنچنانی نداشته و گیاهانی دارای کمبود و تحت تاثیر استرس بیشتر آسیب می بینند.
علائم لکه زیتونی یا لکه سیاه موی انگور
لکه های گرد با رنگ حاشیه زیتونی روشن، لکه ها اگر زیاد شوند باعث ریزش می شود.
مبارزه با لکه زیتونی یا لکه سیاه موی انگور
مبارزه خاصی با این بیماری انجام نمی شود اگر از نظر زراعی رسیدگی شود کافی است مبارز های که بر علیه سفیدک انجام می گیرد می تواند همزمان این بیماری را کنترل کند.
پوسیدگی خاکستری موی انگور Botrytis cinerea
این بیماری تحت عنوان پوسیدگی خاکستری است که عامل آن کلونی های سفید تا خاکستری قارچ است که در شرایط مرطوب روی بافت آلوده ایجاد می شود. بنابراین در سالی که بارندگی بیشتر باشد میزان شدت بیماری به مراتب بیشتر می شود در اثر این بیماری بر روی برگ و میوه لکه های پهنی به وجود می آید که اینها در ابتدا به رنگ قهوه ای سپس به رنگ قرمز در آمده و در شرایط مرطوب و ملایم روی شاخه ها هم ظاهر می شوند به طوری که لکه های کشیده با حاشیه قهوه ای رنگی روی شاخه ها ظاهر می شود و چنین شاخه هایی ممکن است دچار پژمردگی یا خشکیدگی شوند.
خسارت معمولا روی خوشه در شرایط مرطوب شدت پیدا کرده و زمان رسیدن انگور پدیدار می شود. عامل بیماری از طریق زخم شدن میوه هم راه پیدا می کند که به لحاظ اینکه کیفیت میوه را کاهش می دهد، خسارت بیماری افزایش می یابد.
مبارزه با پوسیدگی خاکستری موی انگور
برای مبارزه با این بیماری سم پاشی که بر علیه سفیدک داخلی انگور انجام می شود همزمان می تواند این بیماری را همزمان کنترل کند ولی وقتی بر علیه سفیدک مبارزه انجام نمی شود و رطوبت در حد بالایی است یک تا سه بار باید مناطق آلوده توسط سموم مسی سم پاشی شود.
بیماریهای ویروسی
عادی ترین علامت بیماریه ای ویروسی کمبود رشد می باشد. تمام بیماری های ویروسی باعث کاهش محصول و طول عمر گیاه بیمار می شوند. بعضی از ویروس ها تمام قسمت های یک گیاه بیمار را آلوده می کنند که از معمولی ترین انواع علائم بیماری های ویروسی می توان به موزائیک، زردی ها و لکه حلقوی ها اشاره کرد.
تمام ویروس ها در سلسله Vira قرار می گیرند که به دو دسته ویروس های DNA و RNA تقسیم می شوند که هرکدام نیز بر اساس مرفولوژی به دو دسته مارپیچی و چند وجهی تقسیم می شوند. از مهم ترین بیماریهای ویروسی انگور می توان به برگ باد بزنی انگور اشاره کرد.
ویروس بادبزنی موی انگور(Grapevine fan leaf virus( GFLV
علائم در این بیماری به این صورت است که زاویه بین رگبرگ ها کم شده و برگ ها حالت فن یا بادبزن را به خود می گیرد از علائم دیگری که بوجود می آید لکه های زرد رنگ روی برگ ها بوجود می آید. کم شدن فاصله بین برگ ها روی شاخه ها، عدم رسیدن همزمان میوه به روی خوشه، از دیگر علائم این بیماری است. این بیماری توسط نماتود Xiphinema index و همچنین از طریق قلمه و پیوند قابل انتقال هستند.
مبارزه با ویروس بادبزنی موی انگور
برای مبارزه با نماتود ناقل عامل بیماری زا و تهیه قلمه های سالم با روش ترموتراپی حرارت درمانی می توان با این بیماری مبارزه کرد.
بیماری های باکتریایی انگور
باکتری ها از دسته پروکاریوت و از نظر تعداد بالاترین موجودات زنده هستند، که واجد دیواره سلولی بوده ولی هسته در آنها با دیواره مشخص وجود ندارد. از نظر ساختمانی یک دیواره سلولی دارند که این دیواره شامل سیتوپلاسم تاژک، غشای سیتوپلاسمی و یک سری مواد هسته ای است.
باکتری ها از نظر تاژک ممکن است طبقه بندی شوند. از مهم ترین بیماری های باکتریایی می توان به سرطان مو اشاره کرد.
سرطان موی انگور Agrobacterium tumefaciens
از میزبان های این بیماری می توان به چغندر قند، نهال های میوه، رز، انار اشاره کرد. خسارت سرطان طوقه و ریشه در ایران بیشتر مربوط به مو بوده و نهال های میوه کمتر به آن دچار می شوند.
علائم بیماری سرطان موی انگور
بیماری ابتدا به صورت برجستگی هایی روی شاخه و ریشه و به خصوص نزدیک به سطح خاک ظاهر می شود. در مراحل اولیه رشد، تومورها کم وبیش کروی بوده سفید و یا گوشتی رنگ و نرم به نظر می رسد.
چون غده ها در محل های زخمی شده شروع می شوند، تشخیص آنها در ابتدا از بافت در حالت التیام امکان پذیر نیست ولی سرعت تشکیل آنها زیادتر از سرعت التیام بافت زخمی است. در حین رشد در سطح غده ها فرو رفتگی هایی بوجود می آید و بعد بافت خارجی گال ها به علت فساد سلول های خارجی قهوه ای و سیاه می شود.
بعضی از غده ها اسفنجی بوده و ممکن است از گیاه جدا شوند و بعضی از آنها چوبی و سخت بوده و قطر آنها به ۳۰ سانتی متر هم می رسد. تومورها بیشتر به روی ریشه و ساقه نزدیک به سطح خاک تشکیل می شوند ولی گاهی نیز روی شاخه ها هم این تومورها دیده می شود. در بعضی از میزبان ها تومورهای ثانویه هم تشکیل می شود که این تومورها فاقد باکتری هستند.
علائم بیماری بیشتر روی ساقه های دو ساله و چند ساله و ریشه ظاهر می شود. خوشه های انگور روی ساقه مبتلا تنک وکم آب بوده و گاهی میوه می خشکد. معمولا حمله بیماری به حدی نیست که بوته را ظرف یک سال بخشکاند، بلکه بتدریج و ظرف چندین سال آن را از پای در می آورد.
چرخه بیماری سرطان موی انگور
باکتری زمستان را در خاک گذرانده و قادر است چندین سال به صورت ساپروفیتی زندگی کند. وقتی یکی از گیاهان میزبان در چنین خاکی کشت شود باکتری از طریق زخم هایی که در اثر عمليات زراعی یا به وسیله حشرات مخصوصا زنجره ایجاد شده وارد ساقه و ریشه شده و پس از گذشتن از بین سلولها آنها را تحریک به تقسیم کرده و پس از ۱۰ الی ۱۴ روز بعد از تلقیح تشکیل برجستگی های کوچک قابل رویت می کند و بالاخره در نتیجه تقسیم سلول ها تومورهای بزرگتری تشکیل می شود.
اگر یکی از این گالها را شکاف دهیم سلول های نامنظم که در آنها تقسیم سلولی انجام نگرفته مشهود است. از هم پاشیده شدن بافت های سطحی تومورها باعث انتقال باکتری به آب پای گیاه شده و از آنجا بیماری به سایر گیاهان نیز انتقال می یابد. توسعه تومورها وقتی که قدرت کافی برای گرفتن
آب و مواد غذایی را نداشته باشند متوقف می شود و تومور از گیاه جدا شده و بعضی از آنها | مرده و بعضی زنده مانده و بیماری را در همان سال یا سال بعد به وجود می آورند.
مبارزه با بیماری سرطان موی انگور
- جلوگیری از زخمی شدن ریشه و طوقه
- ضدعفونی کردن زمین در سطوح کوچک
- -برداشت تومور با چاقوی تیز و پانسمان کردن محل أن
- استفاده از ترکیبات مسی
- استفاده از نهالهای سالم
- ضدعفونی کردن قیچی هنگام هرس
- مبارزه بیولوژیک با Agrobacterium radiobacter
آشنایی با نماتودها
علائم آلودگی گیاهان به نماتود در ریشه یا اندام های هوایی ظاهر می شود. علائم ریشه ممکن است به صورت ایجاد غده، ریش ریش شدن، کلفتی و پوسیدگی ریشه (در صورتی که حمله نماتود همراه با یک پاتوژن باشد) ظاهر گردد.
ظهور علائم در ریشه غالبا همراه با ظهور علائم غیر اختصاصی در اندام های هوایی است. شامل کم شدن رشد، زردی، پژمردگی و کاهش و نامرغوبی میوه می باشد. از مهم ترین نماتودهای انگور به جنس Paratylenchus نماتود مولد زخم، نماتود مارپیچی Helicotylechus جنس Tylenchulus و جنس Xiphinema نماتود خنجری انگور (عامل انتقال ویروس بادبزنی انگور ) می توان اشاره کرد.
نماتود Tylenchulus
در این نماتود علائم روی ریشه ها است و روی اندام هوایی به طور غیر مستقیم ظاهر می شود. روی ریشه ها بخصوص ریشه های فرعی مقداری خاک چسبیده و ضخیم تر به نظر می رسند زیرا قسمتی از عامل بیماری زا در داخل گیاه و قسمتی از آن در خارج از گیاه است و چون نماتود از خود تراوشاتی چسبنده بیرون می دهد، مقداری خاک روی آن چسبیده و ریشه ضخیم تر به نظر می رسد.
مبارزه با نماتود Tylenchulus
غرفاب کردن زمین، استفاده از یخ آب، ضدعفونی زمین با متیل بروماید. استفاده از نماتودکش، کاشت گیاه در زمین های عاری از آلودگی و عدم انتقال خاک بانهال آلوده به باغ از راه های مبارزه با این نماتود می باشد.
منبع :
راهنمای جامع تولد و فرآوری انگور
(دکتر محمد علی نجاتیان )
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
