همه چیز در مورد چغندر

بدون شک، چغندر یکی از محصولات کشاورزی مهم و پرکاربرد در جهان می‌باشد و نقش مهمی در تأمین موادغذایی و صنایع مختلف دارند.

این گیاهان با ویژگی‌های متنوع و کاربردهای گوناگون، نقش بسیار مهمی در تأمین نیازهای انسان و دام ایفا می‌کنند.

این گیاه به‌عنوان یک منبع ارزشمند از مواد غذایی و مواد اولیه برای صنایع مختلف مانند تولید شکر، تغذیه دام و تولید محصولات غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

از چغندرهای قند که منبع اصلی تولید شکر در جهان شناخته می‌شوند، گرفته تا چغندرهای مورداستفاده در تغذیه دام، هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند.

در این مقاله می‌خواهیم به سراغ شناخت انواع این گیاه، خواص و مضرات آن‌ برویم؛ پس با ما همراه باشید.

گیاه چغندر

چغندر گیاهی است، ریشه‌ای و دوساله که دارای برگ‌های پهن چین دار سبز تیره بوده که مستقیماً از ریشه خارج می‌شوند.

ساقه گل دهنده در سال دوم و یا به طورکلی پس از دیدن یک دوره سرمای زمستانه به گل می‌نشیند و میوه می‌دهد.

دانه‌های آن در اطراف شاخه گل‌دهنده می‌رسند و در هر میوه چند دانه وجود دارد.

این گیاه بطور وحشی در مناطق شمال غرب ایران دیده شده است و به طور پرورشی در اغلب مناطق ایران کاشته می شوند.

تنوع این گیاه

به‌طور کلی چغندر به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

1- چغندری که بیشتر برگ آن مصرف می‌شود(چغندر برگی) و به انگلیسی Chard می‌گویند.

2- نوع دوم آن که ریشه‌اش قابل‌خوردن است و برگ آن جنبه علوفه دام دارد، این نوع چغندر ریشه‌ای نام دارد.

در ادامه به معرفی برخی از انواع این گیاه می‌پردازیم:

چغندر طلایی

نوعی از چغندر است که به خاطر رنگ زرد طلایی و طعم ملایم و دلپذیرش معروف است.

این‌گونه، در مقایسه با نمونه قرمز خود، شیرینی کمتری دارد و بافت آن پس از پخت نرم و دلنشین است.

گونه طلایی یا همان زرد، نه‌تنها به دلیل ظاهر زیبا و طعم دلچسبش، بلکه به خاطر دسترسی آسان در تمام طول سال، گزینه‌ای محبوب و مطلوب برای علاقه‌مندان به سبزیجات است.

چغندر قند

چغندر قند از مهم‌ترین گونه این سبزیجات است.

این نوع چغندر به‌عنوان منبع اصلی تولید شکر در دنیا شناخته می‌شود.

شکری که از چغندرهای قند به دست می‌آید، در صنعت غذایی و تولید شیرینی‌ها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود؛ همچنین گونه قند آن می‌توانند به‌عنوان منبع اصلی قند در تغذیه انسانی مورداستفاده قرار گیرند.

این گونه ازنظر تغذیه‌ای بسیار ارزشمند بوده و برای تأمین نیازهای دامی به کار می‌روند.

به مقاله‌ی انواع بیماری‌های چغندر قند سر بزنید.

چغندر چیاگیا

چغندر چیاگیا راه‌راه است و رنگ‌بندی آن به‌گونه‌ای است که برخی از آن‌ها ترکیبی از زرد و نارنجی را به نمایش می‌گذارند؛ درحالی‌که برخی دیگر با رگه‌های قرمز و کرمی مانند طرح‌های یک آبنبات خوش‌رنگ و لعاب هستند.

جالب است بدانید که وقتی این سبزی را می‌پزید، الگوهای راه‌راه شگفت‌انگیزشان محو می‌شوند و به‌تدریج درمیان رنگ‌های همسان‌تر غوطه‌ور می‌گردند؛ اما این موضوع به هیچ وجه از جذابیت و ارزش تغذیه‌ای آن‌ها نمی‌کاهد.

چغندر کوچک

چغندر کوچک که اغلب به‌عنوان بی‌بی «یا» جوان شناخته می‌شود، نوعی چغندر است که در مراحل اولیه رشد برداشت می‌شود.

این نوع سبزی‌ها به خاطر اندازه کوچک‌تر و بافت نرم‌تری که دارند، محبوبیت زیادی پیداکرده‌اند.

در فصل بهار، زمانی که شرایط محیطی برای رشد گیاهان مطلوب است، این‌ها شروع به رشد سریع می‌کنند و به فراوانی یافت می‌شوند.

کشاورزان اغلب نوع جوان و کوچک آن را برداشت می‌کنند تا فضای بیشتری برای رشد نوع بزرگ‌تر باقی بماند.

با این کار، انواع بزرگ‌تر آن می‌توانند، به‌خوبی رشد کرده و به‌اندازه کامل خود برسند.

نوع کوچک به دلیل طعم ملایم‌تر و بافت نرم‌ترشان، در آشپزی بسیار موردتوجه قرار گرفته‌اند و به‌راحتی می‌توانند در سالادها، غذاهای پخته شده و حتی به صورت خام مصرف شوند.

چغندر قرمز

لبو یکی از انواع چغندرها است و به‌عنوان «چغندر قرمز» نیز شناخته می‌شود.

این گیاه گلابی‌شکل است و رنگ قرمز یا بنفش تیره‌ای دارد و بخش مصرفی آن به‌عنوان ریشه‌ای خوراکی می‌باشد.

لبو به دلیل طعم خوشمزه و شیرین‌اش بیشتر به صورت پخته موردتوجه قرار می‌گیرد.

این ریشه در انواع غذاها ازجمله سوپ‌ها، سالادها، خورشت‌ها و دستورهای پخت مختلف استفاده می‌شود.

همچنین، لبو به‌عنوان مواد افزودنی به سالاد‌ها یا به‌تنهایی با مواد دیگر مخلوط شده و مصرف می‌شود.

این گیاه نه‌تنها در آشپزی بلکه به‌عنوان منبع مواد غذایی باارزش نیز شناخته می‌شود و حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر مفیدی است.

چه ترکیباتی در این گیاه وجود دارد؟

بررسی هایی از نظر ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه و برگ آن نشان می‌دهد که ویتامین C, B1 به مقدار زیادی در آن وجود دارد.

ریشه آن از نظر مقدار آهن و ویتامین ها به خصوص ویتامین A غنی تر می باشد.

در ادامه به معرفی خواص این گیاه می‌پردازیم:

خواص چغندر

این گیاه دارای طبع گرم و تر است و خواص زیادی دارد.

در ادامه به معرفی برخی از این خواص می‌پردازیم:

• منبع اصلی شکر: چغندرهای قند به‌عنوان منبع اصلی تولید شکر در دنیا شناخته می‌شوند و شکر تولیدشده از این‌ها در صنایع غذایی به‌عنوان ماده افزودنی و شیرین‌کننده به کار می‌روند.

• ویتامین C بالا: این سبزی حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

• فیبر فراوان: چغندر، فیبر فراوانی دارد که سبب بهبود عملکرد سیستم گوارشی شده و از مشکلات گوارشی مانند یبوست پیشگیری می‌کند.

• ویتامین B و فولات: این سبزیجات منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B و فولات (ویتامین B9) بوده و برای سلامتی سلول‌ها و مغز مهم هستند.

• پتاسیم: این گیاه حاوی پتاسیم است و سبب حفظ تعادل آب و الکترولیت در بدن شده و فشارخون را کاهش می‌دهد.

• مواد معدنی: مقدار قابل‌توجهی مواد معدنی مانند مس، منگنز و آهن در این سبزی‌ها هستند و ازاین‌رو برای سلامت استخوان‌ها و سیستم عصبی نیز مفید هستند.

• آنتی‌اکسیدان‌ها: این سبزیجات دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند بتانین هستند و در مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو و پیشگیری از بروز برخی بیماری‌ها مفید می‌باشند.

برخی دیگر از خواص آن

• خونریزی را بند می آورد.

• این گیاه بسیار مقوی معده است.

• اسهال خونی را درمان می‌کند.

• ریشه این گیاه ضد سرفه است.

• چینی های قدیم ریشه آن را به عنوان یک ماده مقوی برای زنان می‌دانستند و معتقد بودند که در ریشه آن هورمون‌های جنسی زن یافت می‌شود.

به مقاله در زمستان چه بکاریم؟ سر بزنید.

برگ چغندر چه خواصی دارد؟

بهترین قسمت های چغندر از نظر دارویی برگ آن است.

• خوردن برگ پخته آن برای رفع رعشه و تحریک قوای جنسی نافع است، بخصوص اگر برگ‌ها با دنباله قرمز رنگ آن خورده شود.
• اگر برگ پخته این گیاه را با سرکه و خردل میل کنید، برای بازکردن گرفتگی‌های طحال و تحلیل ورم طحال مؤثر است و درد کلیه و مثانه و امراض مقعد را تسکین می‌دهد.
• آب برگ آن اگر با داروهای مسهل خورده شود، برای خارج ساختن بلغم مفید است و درد مفاصل و نقرس را تسکین می دهد.
• اگر آب برگ نیم گرم آن را با عسل و روغن بادام مخلوط و چند قطره آن را در گوش بریزید، درد گوش را تسکین می دهد.
• برگ های له شده‌ی این سبزی برای التیام سوختگی پوست به کار می رود.
• ضماد آب برگ نیم گرم آن با بوره ارمنی برای جلوگیری از ریختن مو و استسقا مفید است.
• گذاشتن دست و پا در آب برگ پخته به طور مکرر برای رفع‌تری و شقاق که در اثر سرما به دست و پا عارض شود، خوب است.
• مالیدن برگ پخته پس از سرد شدن روی پوست برای سوختگی آتش و سوختگی در اثر آب جوش و باد سرخ نافع است.

عوارض چغندر

به‌صورت کلی این گیاه مصرف متعادل و مناسبی برای سلامتی انسان دارد و معمولاً مضرات آن‌ کمتر از فواید آن‌ است.

بااین‌حال، اگر این سبزیجات را در شرایط خاص و به مقدار زیادی مصرف کنید؛ ممکن است عوارضی داشته باشد.

• افزایش قند خون: چغندرها به‌طور طبیعی شیرینی دارند و حاوی قند هستند؛ بنابراین، مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند باعث افزایش قند خون، به‌ویژه در افرادی که دارای مشکلات قندی هستند، شود.

• حساسیت‌های غذایی: برخی افراد ممکن است به موادی که در این سبزی وجود دارد، حساسیت داشته باشند. این حساسیت‌ها می‌توانند باعث علائمی مانند حساسیت پوستی، مشکلات گوارشی یا تنفسی شوند.

• افزایش وزن: اگر این سبزیجات را بدون توجه به میزان کالری مصرف کنید. به دلیل قند بالای آن می‌تواند به افزایش وزن منجر شود.

• مشکلات گوارشی: مصرف بیش‌ازحد چغندر، در برخی افراد مشکلات گوارشی مانند گاز معده، اسهال و… را ایجاد می‌کند.

افراد دیابتی باید چغندر را با احتیاط مصرف کنند.

کلام آخر

چغندر گیاهی مفید و خوشمزه است که در دو نوع برگی و ریشه‌ای قابل‌خوردن است.

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، این گیاه انواع مختلفی دارد که لبو یا نوع قرمز آن بسیار پرطرفدار است.

این گیاه اگر به‌اندازه مصرف شود، هم‌ریشه و هم برگ آن خواص زیادی دارند.

امیدوارم این مقاله برای شما هم به‌اندازه‌ای که برای ما لذت‌بخش بود، اطلاعاتی مفید و جذاب ارائه داده باشد و شما را ترغیب کرده باشد تا چغندر را بیشتر در سفره خود بگنجانید.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه