در ارتباط با پیوند لوله ای درخت پسته چه می‌دانید؟ در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان قصد آموزش پیوند لوله‌ای این درختان را داریم. فیلم آموزشی تهیه‌شده در این مطلب می‌تواند به شما در این عملیات بسیار کمک کند. با ما همراه باشید.
آموزش پیوند لوله ای درختان پسته
قبل از اینکه درباره نحوه پیوند لوله ای درختان پسته آموزش ببینید، بهتر است بدانید پیوند از چند بخش تشکیل‌شده است و بهترین نوع پیوند برای درختان پسته کدام است؟
پایه: به بخش پایینی یک پیوند گویند که ریشه‌ی اصلی گیاه پیوندی به‌حساب می‌آید.
پیوندک: بخش کوچکی از شاخه و آوند آبکش است که در شرایط مشخص و خصوصیات خاص بر روی گیاه پایه قرار می‌گیرد و اندام هوایی را تشکیل خواهد داد. پیوندک را از لایه‌ی زاینده‌ی بافت نازک گیاه می‌گیرند.
میان پایه: قسمتی از ساقه که مابین دو بخش پایه و پیوندک قرار دارد تا مشکلاتی مثل ناسازگاری پیوند پیش نیاید.
پیوند زدن درختان پسته یک روش ازدیاد غیرجنسی
مهم‌ترین روش ازدیاد غیرجنسی درختان پسته پیوند زدن است.
پسته درختی دو پایه است و چون قبل از کاشت نمی‌دانیم درخت کاشته شده ماده یا نر است، بنابراین پیوند زدن پایه‌های بذری حتماً لازم و ضروری است.
همچنین کشت بذر پسته به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند خصوصیات موردنظر و مطلوب مادر را به‌طور کامل حفظ و منتقل نماید و باید پیوندک مناسب و موردنظر را روی پایه پیوند زد.
در نقاط مختلف دنیا انواع گوناگونی از پیوند درختان پسته کاربرد دارد. در ایران پیوند لوله‌ای رایج‌ترین نوع پیوند می‌باشد.
دلیل انتخاب کردن پیوند لوله ای میان باغداران
در اکثر نقاط کشور که بادخیز هستند به‌ویژه در شهرستان رفسنجان که وزش بادهای فصلی و تند دارد، از روش پیوند زنی لوله ای استفاده می‌شود.
در روش سنتی پیوند زنی، پایه‌های چندساله را که در اواخر زمستان سر برداری کرده‌اند، در اواخر اردیبهشت و خرداد بر روی تعداد 6-3 شاخه تولیدشده‌ی همان سال، عملیات پیوند زنی به روش پیوند زنی لوله ای انجام می‌شود.
پیوند لوله ای به دلیل سادگی و درصد بالای جوش خوردن آن قادر است بیشتر از پیوند شکمی و اسکنه‌ای موردتوجه باغداران قرار گیرد.
برای موفقیت بیشتر در پیوند باید از چاقوهای تیز و برنده مخصوصی استفاده کرد و دقت شود تا لایه‌های رویشی پایه و پیوندک هر چه بیشتر و محکم‌تر به هم چسبیده و متصل شوند.
فواید و ضرورت پیوند زدن درختان پسته
پیوند زدن برای درختان پسته فوایدی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- کیفیت و نوع پسته (محصول) مشخص می‌شود.
- با پیوند زدن می‌توان از گیاهانی که تکثیرشان توسط سایر روش‌ها ممکن نیست هم گروه‌هایی تولید کرد.
- بااستفاده از پیوند می‌توان گیاهی را که دارای ریشه‌های ضعیفی است، بر روی پایه‌ای که دارای ریشه قوی است قرار داد.
- با استفاده از عمل پیوند، می‌توانیم فرم‌های ویژه‌ای از رشد را به دست آورید.
- با این عمل می‌توان چند نوع پسته را بر روی یک پایه ایجاد کرد.
نشانه‌های ناسازگاری پیوند در درختان
در برخی مواقع در پیوند زدن ناسازگاری ایجاد می‌شود که به‌اصطلاح پیوند نگرفته است. از مهم‌ترین نشانه‌های آن عبارت‌اند از:
- زرد شدن برگ‌ها در نیمه دوم فصل رشد
- خشک شدن پیوندک
- خشک شدن گیاه
- تفاوت مشخص در رشد پایه و پیوندک
- رشد بیشتر از محل
- جدا شدن آشکار پایه و پیوندک از همدیگر
پیوند لوله ای پسته چگونه انجام می‌شود؟
در ابتدا برای این نوع روش پیوند، برای اینکه پیوندک را تهیه کنید، پوست درخت را به شکل استوانه‌ای یا لوله ای به‌اندازه 1-2 سانتی‌متر جدا می‌کنند.
این پیوندک باید حاوی یک جوانه باشد. دقت شود که پایه و پیوندک باید هم‌اندازه باشند و ضخامت یکسانی داشته باشند.
برای همین، ابتدا پوست پایه را جدا کنید و سپس بخشی را که دارای جوانه است برای پیوندک انتخاب و برش دهید و با چرخاندن توسط دست پوست را به‌طور کامل جدا کنید.
این پوست را به پایه‌ی بدون پوست جایگزین کنید. در این حالت باید آن را ببندید، ولی اگر شکافی در پوست ایجاد نکنید و پوست به صورت لوله ای جدا شود نیازی به بستن آن نیست.
6 نکته ضروری در پیوند لوله ای درختان پسته
- در پیوند لوله ای باید در زمان برداشتن و جدا کردن پوست از نهال دقت شود تا هیچ‌گونه آسیب، خراش و تماسی با آوند ایجاد نشود.
- هرگونه اثر نوک چاقوی پیوند زنی بر روی آوند چوبی باعث آسیب‌دیدگی شده و درصد موفقیت کاهش می‌یابد.
- برای این نوع پیوند نباید گرمای مجاز از 13 کمتر و از 32 درجه بیشتر شود.
- در این روش، پس‌ازآن که نهال دو یا سه‌ساله شد و تنه نسبتاً مناسبی پیدا کرد. در اواخر زمستان تنه اصلی نهال از ارتفاع 80- 60 سانتیمتری قطع می‌گردد.
- نهال دارای چند شاخه جدید از محل جوانه‌های زیر قسمت بریده‌شده می‌گردد؛ که باید چند شاخه قوی از این شاخه‌ها، در جهت‌های مختلف نهال نگه‌داری شود و بقیه حذف گردد.
- در اوایل خردادماه روی این چند شاخه پیوند لوله‌ای زده شود.
ویژگی‌های خاص پیوند پسته که درجایی نخوانده‌اید!
پیوند خوب پسته شرایط خاصی دارد که به شرح زیر می‌باشد:
- انتخاب ارقام مناسب
- پیوند زدن در زمان مناسب
- سالم بودن جوانه‌ی زایشی از گزند حشراتی مثل پروانه‌های خاکستری، زنبورهایی که به جوانه‌ها نیش می‌زنند، زنجره پسته که در اول فصل به جوانه‌ها آسیب می‌رساند.
- کوچک‌ترین ترشح صمغ از نوک جوانه‌ی زایشی در پیوندک را دچار مشکل خواهد کرد.
- در پیوند لوله ای باید تمام برگ‌های بالای پیوند چیده شده و به مدت یک هفته مرتب درخت کنترل شود و از رویش جوانه‌های غیر پیوندی جلوگیری شود تا پیوندک شروع به رشد نماید. برای اطمینان از نتیجه‌ی به‌دست‌آمده باید تا مدتی از محل پیوند مراقبت شود.
- جوانه‌های رویشی ازنظر اندازه کوچک‌تر از جوانه‌های گل هستند و معمولاً در پایین شاخساره های رشد فصل جاری دیده می‌شوند. جوانه‌های رویشی شکل کشیده داشته و نوک آن‌ها تیزتر است در حالیکه جوانه‌های گل، شکل گرد داشته و نوک آن تیزی کمتری دارد.
- شاخساره های فصل جاری که رشد سریع‌تر داشته و طول آن‌ها بیشتر از 50 سانتی‌متر باشد (شاخه‌های نرک)، بیشترین جوانه‌های رویشی را داشته و برای گرفتن پیوندک بهتر هستند.
- نیمه اسفندماه بهترین زمان سر برداری درختان پسته جهت اجرای پیوند لوله ای است که در این زمان نهال‌ها باید از ارتفاع 50 تا 80 سانتیمتری سر برداری شوند.
ویژگی‌های پایه و پیوندک در پیوند لوله ای
- پیوندک‌ها نباید آلودگی قارچی ویروسی داشته باشند. آلودگی قارچی ویروسی باعث تخریب درخت از محل زخم نهال می‌شود.
- پایه و پیوندک در مرحله نیم خشبی باشد.
- پیوند و پیوندک‌ها با یکدیگر هم‌قطر باشند.
- انتخاب پیوندک باید از شاخه‌های نیمه سخت و یا از شاخه بدون میوه انتخاب شود. برای این کار جوانه‌های رویشی (پتک) انتخاب می‌شوند.
- درختان جوان پسته با 6 سال عمر بهترین منبع جهت انتخاب پیوندک می‌باشند.
- برای درختانی که در سال جاری پیوند می‌شوند از کود ازته استفاده نکنید.
- چنانچه قصد تغییر پیوند درختان بالغ را دارید روی هر درخت حداقل پیوند بزنید.
- سعی شود برای هر رقم، درخت نر مخصوص همان رقم به‌منظور تضمین هم زمانی در گلدهی پیوند شود.
- هرگز پیوندک را روی پایه‌هایی که خشبی و محکم نشده‌اند نزنید.
مراقبت‌های بعد از پیوند لوله ای درختان پسته
- چند روز بعد از پیوندزنی با چک کردن پیوندک و جوانه راحت می‌توان فهمید پیوند گرفته یا نه. اگر دم برگ راحت جدا شود و جوانه سبز باشد، پیوندک گرفته است.
- آبیاری 48 ساعت قبل از پیوند و بعد از پیوند. این آبیاری باعث خسارت کمتر در پیوند می‌شود.
- انجام پیوند در ساعت خنک روز در جوش خوردن پیوند بسیار مؤثر است.
- سعی شود بعد از پیوند زنی درختان باغ آبیاری شود.
- زمان پیوند زنی در خردادماه (البته بسته به منطقه) می‌باشد.
- پس از گذشت 10 تا 15 روز از پیوند زنی بهتر است شاخه‌های کوچک جانبی قطع شوند.
- یک نوبت آبیاری اضافه در فروردین یا اردیبهشت جهت رشد بهتر درختان سر برداری شده به عملیات پیوند زنی کمک می‌کند. چنانچه در اسفند موفق به سر برداری و آماده‌سازی درختان جهت پیوند زنی نشده باشید می‌توان از پیوند شکمی استفاده نمود.
کلام آخر
شما اگر باغدار هستید و می‌خواهید درختان و نهال‌های باغ را پیوند بزنید لطفاً بدون تقلید از باغات مجاور و با توجه به شرایط باغ و درختان خود اقدام به پیوند زنی کرده و بهترین روش را انتخاب کنید. قطعاً با کمک گرفتن از کارشناسان خبره در این راستا کمک شایانی به کشاورزی و باغداری به صورت اصولی و صحیح آن خواهید کرد. به امید روزهایی پر محصول برای کشاورزی و باغبانی کشور.
