یونجه بدون شک بهعنوان ملکه علوفهها شناخته میشود.
این گیاه با توجه به مقدار زیاد پروتئین و مواد معدنی که در خود دارد؛ بهعنوان یکی از مهمترین منابع تغذیهای برای دامها استفاده میشود.
هرچند که در زمانهای دور، یونجه بهعنوان یک سبزی خوراکی برای انسانها نیز مورداستفاده قرار میگرفته است؛ اما اکنون نقش اصلی آن تغذیه دامها است.
یونجه نهتنها به دلیل محتوای بالای مغذی خود بلکه به خاطر توانایی خود در بهبود خاک و فرآیند اصلاح بیولوژیکی محیطهای کشاورزی، یکی از محبوبترین گیاهان در سراسر جهان شناختهشده است.
در این مقاله قصد داریم که نحوه کاشت یونجه را بهصورت کلی بررسی کنیم؛ تا بتوانیم راهنمایی جامعی برای کشاورزان علاقهمند به کشت این محصول ارزشمند ارائه دهیم.
امیدواریم که این مقاله به گامی مؤثر در ترویج کشت یونجه و بهرهبرداری بهینه از این منبع باارزش تبدیل شود.
یونجه
نام علمی یونجه Medicago sativa است و به انگلیسی Alfalfa نامیده میشود.
این گیاه چندساله که به نامهای علف یونجه یا یونجه معروف است؛ بهترین علف برای دام است.
برگهای این گیاه از سه قسمت تشکیلشدهاند و گلهای آن معمولاً به رنگهای زرد یا بنفش هستند.
این گیاه درصورتیکه برداشت نشود تا یک متر هم رشد میکند؛ ریشه این گیاه بسیار عمیق بوده بهنحویکه تا 7 متر نیز میتواند به عمق زمین نفوذ کند.
در ادامه نحوه کاشت یونجه را توضیح میدهیم:
نحوه کاشت یونجه
فرآیند کاشت یونجه با انتخاب یک زمین مناسب آغاز میشود که باید دارای خاکی حاوی مواد مغذی کافی و با داشتن زهکشی مناسب باشد.
قبل از کاشت، خاک را باید بهخوبی شخم زده و آماده کنید تا بتوانید بذر یونجه را در عمق مناسبی بکارید.
دانههای یونجه (بذر) باید بافاصله مناسب از یکدیگر کاشته شوند تا فرصت کافی برای رشد و گسترش داشته باشند.
پس از کاشت، نگهداری مناسب ازجمله آبیاری منظم و کنترل آفات میتواند به حصول محصول باکیفیت و بازدهی بالا کمک کند.
در زیر به بررسی نحوه کاشت یونجه در مکانهای مختلف میپردازیم:
نحوه کاشت یونجه در خانه
یونجه را میتوانید هم در گلدان و هم در باغچه بکارید.
اولین گام در نحوه کاشت یونجه، انتخاب خاکی سبک و باکیفیت برای باغچه یا گلدان است.
پیش از آغاز به کاشت، برای سرعت بخشیدن به فرآیند جوانهزنی، توصیه میشود که بذرهای یونجه را برای مدت 12 تا 24 ساعت خیس کنید. گیاه یونجه نسبت به خیساندن بذرها حساس نیست و میتوان بذرها را بدون خیس کردن هم کاشت.
در هنگام کاشت، مراقب باشید که بذرها به عمق 2 تا 3 سانتیمتری در خاک کاشته شوند و فاصلهای حدود 10 سانتیمتری بین آنها رعایت شود.
پس از کاشت، بذرهای قرار دادهشده را با خاک بپوشانید و با استفاده از یک آبپاش یا بهصورت دستی، مقداری آب روی آنها بریزید.
درنهایت، گلدان یا باغچه را در نقطهای قرار دهید که بهراحتی نور خورشید دریافت کند.
توجه داشته باشید که حدود دو ماه زمان میبرد تا یونجه بهطور کامل رشد کرده و آماده برداشت گردد.
کاشت یونجه در باغ
نحوه کاشت یونجه در باغ بهگونهای است که باید شرایط مناسب آن فراهم شود.
این شرایط شامل تأمین عمق مناسب برای نفوذ ریشه، دسترسی به مواد مغذی ضروری موجود در خاک و جلوگیری از تنشهای ناشی از شوری خاک میشوند.
بذرها میتوانند بهوسیله دست یا از طریق ماشینهای بذرپاش در زمین کاشته شوند.
ایده آل این است که بذرها بهگونهای کاشته شوند که به عمق حدود ۲ تا ۳ سانتیمتری در خاک نفوذ کنند و فاصله مناسبی بین آنها رعایت شود تا فرصت رشد مناسبی داشته باشند.
پس از کاشت، آبیاری باید بهصورت محدود و متناسب با نیاز گیاه انجام شود تا رشد سالم و موفقی داشته باشند.
مضرات کاشت یونجه در باغ میوه
اگرچه گیاه یونجه مقدار زیادی ازت و مواد آلی در خاک باقی میگذارد؛ اما میتواند سبب بروز مشکلاتی در باغ میوه شود که در زیر به آنها میپردازیم:
میزبانی برای نماتدها
نماتدها که به نامهای دیگری نظیر کرمهای ریشه یا کرمهای انگل هم شناخته میشوند؛ جانوران کوچکی ذره بینی هستند که در خاک زندگی میکنند و از طیق منافذ ریشه و زخم های ایجاد شده روی ریشه، وارد ریشه گیاه شده از مایعات و مواد مغذی درون ریشه تغذیه میکنند و با رشد و تکثیر باعث انسداد آوندی و ایجاده غده در ریشه می شوند. این امر باعث ضعف رشد و تخریب ریشههای گیاه میشود.
کاشت یونجه در باغهای میوه میتواند به افزایش جمعیت نماتدها در خاک منجر شود؛ زیرا یونجه بهعنوان میزبانی مؤثر برای این کرمهای خاکی عمل میکند.
علاوه بر آن، جراحات ناشی از حمله نماتدها میتواند زمینهای برای ورود عوامل بیماریزای دیگر باشد و درنهایت به کاهش تولید میوه و رشد درختان منجر شود.
رقابت برای موارد مغذی
یونجه گیاهی است که میتواند مواد مغذی موردنیاز درختان میوه را جذب کند که این موضوع سبب رشد نامناسب یا تولید میوه کم کیفیت خواهد شد.
ازاینرو بهتر است یونجه را در باغات میوه نکارید و یا بلعکس اگر در باغی قبلاً یونجه کشتشده است؛ توصیه میشود درخت میوه نکارید.
بهترین زمان کشت یونجه
نحوه کاشت یونجه در زمان مناسب اهمیت بالایی دارد؛ بهترین فصلها برای این عملیات بهار و پاییز هستند؛ زیرا یونجه نیاز به دمای معتدل برای رشد دارد.
در مناطقی با آبوهوای گرم و معتدل، کاشت یونجه میتواند در فصلهای مختلف با برنامهریزی دقیق انجام شود.
در ماههای شهریور که هوا شروع به خنک شدن میکند؛ فرصت مناسبی برای کاشت یونجه در مناطقی که آبوهوای کمی سردتر دارند؛ فرامیرسد.
همچنین، بهار نیز میتواند زمان مناسبی برای کاشت یونجه باشد، خصوصاً در ماههای اردیبهشت و خرداد که هوا بهتدریج معتدل میشود؛ اما باید توجه داشت که نحوه کاشت یونجه در پاییز نسبت به بهار رایجتر است.
فصل کاشت یونجه در خوزستان
در استان خوزستان که دارای آبوهوای گرم و مرطوب است؛ بهترین زمان برای کاشت یونجه اواخر پاییز تا اوایل زمستان میباشد.
در این دوره، دمای هوا نسبتاً معتدلتر است و این امکان را فراهم میکند که یونجه بهخوبی رشد کند؛ اما باید توجه داشت که بسته به ویژگیهای خاص هر منطقه از خوزستان، ممکن است زمانهای مختلفی برای کاشت یونجه مناسب باشد.
به همین دلیل، توصیه میشود قبل از کاشت با متخصصان محلی مشورت کنید تا از بهترین زمان برای کاشت یونجه در منطقه خاص خود مطلع شوید.
آبیاری یونجه بعد از کاشت
یونجه به مقدار زیادی آب نیاز دارد که این موضوع نقش بسیار مهمی در نحوه کاشت یونجه ایفا میکند.
بعد از فرآیند کاشت، آبیاری منظم و دورهای هر 3 تا 6 روز یکبار ضروری است تا مانع از تشکیل سله شود.
آبیاری میتواند به دو روش غرقابی یا بارانی انجام شود؛ اگرچه به دلیل برخی مشکلات، استفاده از روش غرقابی بهطور وسیع توصیه نمیشود.
یونجه همچنین، یکی از گیاهان مقاوم به شوری است. یونجه معمولاً توانایی رشد در خاکهایی که شوری در آنها وجود دارد، را دارا میباشد..
کود دهی یونجه
نحوه کاشت یونجه در هر مکانی که انجام گیرد نیاز به کود دهی دارد.
یونجه معمولاً با چالش کمبود فسفر مواجه میشود؛ در حین فرآیند رشد، این گیاه توانمندی این را دارد که با کمک باکتریهای موجود در ریشههای خود نیتروژن یا ازت موجود در خاک را جذب کند و ازاینرو به میزان کمی از کودهای ازت نیاز دارد.
این امر بیانگر این است که یونجه برای رشد موفق خود به کودهای فسفر و پتاسیم بیشتری نیاز دارد.
افزودن این مواد مغذی به خاک میتواند به بهبود عملکرد و کیفیت یونجه کمک کند و درنتیجه یک محصول پربار و سرشار از مواد مغذی را ارائه دهد.
برای مشاهده بهترین کودها میتوانید به فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه کنید.
کلام آخر
گیاه یونجه بهعنوان یکی از ارزشمندترین منابع علوفهای شناخته میشود.
نحوه کاشت یونجه بسیار آسان است و بهراحتی میتوانید در خانه بکارید.
برای شروع نحوه کاشت یونجه ابتدا باید شرایط مناسب کاشت را بررسی و سپس با توجه به شرایط خود کاشت یونجه در خانه و یا باغ را امتحان کنید.
امیدواریم با خواندن این مقاله بتوانید یونجه را به راحتی بکارید.
سلام خدمت شما اساتید و مهندسین عزیز،
درباره یونجه سوالم اینه که،این مقدار کود که لازم هست رو باید در هر مرتبه آبیاری مصرف کنیم ؟مثلا اون میزان هفت و نیم کیلو پتاسیم رو باید هر آبیاری مصرف کنیم یا نه؟
و اینکه میزان مصرف کلسیم هم مثل ازت باید ۴۰ کیلوگرم در هکتار باشه برای یه سال؟طبق مثالی که خودتون آوردین
سلام خیلی ممنون از توضیحات کاملتون