سنک پسته و روش های مبارزه با آن

یکی از دغدغه‌های مهم کشاورزان و باغداران پسته آفات و بیماری‌ها است. کشاورزان در مسیر کنترل آفات و بیماری‌های پسته، محتمل خسارت زیاد مالی به لحاظ هزینه‌های سموم، ادوات سم‌پاشی و محلول‌پاشی  گردیده‌اند. تجربه نشان داده است بسیاری از پسته کاران دانش کافی درزمینهٔ شناخت مشکلات باغ‌های خود و رفع آن را نمی‌دانند. آفات خسارت زا و آسیب‌رسان به درخت پسته از تنوع بسیار زیادی برخوردار هستند. بسیاری از آفات پس از مدتی به انواع سموم مقاوم می‌شوند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها آفت سنک درخت پسته است که در ادامه به بررسی انواع و راه‌های مبارزه با آن‌ها خواهیم پرداخت.

شناخت سنک پسته

این سن‌ها ازنظر جثه نسبت به سن‌های سبز و قرمز کوچک‌تر هستند. سنک‌ها به رنگ‎های مختلف سبز، قهوه‎ای، خاکستری و … وجود دارند.

اما کشاورزان سنک‎‌‌ها را بیشتر با رنگ سبز می‌شناسند. خیلی زودتر نسبت به سن سبز در باغ ظاهر می‌شوند. این گروه از آفات در اواسط بهار هم‌زمان با آغاز رشد میوه در باغات پسته خسارت وارد می‌کنند.

سن‌های خانواده Miridae (سن‌های گیاهی) نسبت به سن‌های سبز و سن های قرمز، جثه کوچک‌تری دارند. این حشرات کوچک، کشیده اندام و بدنی نسبتاً نرم دارند. به‌طور عمده از شیره نباتی گیاهان زراعی، درختان میوه و علف‌های هرز تغذیه نموده و تعداد معدودی نیز شکارگر هستند.

این حشرات به دلیل جثه بسیار کوچکی که نسبت به سایر سن‌ها دارند، با نام سنک پسته شناخته می‌شوند. سه نوع از سنک ها در باغات پسته فعالیت بیشتری دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم.

سنک جنس Megacoelum

حشرات کامل سنک پسته جنس Megacoelum به رنگ سبز تا سبز روشن هستند. این حشرات در مناطق پسته‌کاری کرمان دارای دو گونه مختلف هستند.

گونه M.brevirostre به طول 4.6 تا 8.6 میلی‌متر و گونه M.tricolor به طول 4.6 تا 6.5 میلی‌متر است. این گونه‌ها دارای یک نسل در سال می‌باشند.

تخم‌های آن‌ها به رنگ سفید شیری، استوانه‌ای به طول 1 تا 1.1 میلی‌متر و قطر 0.2 تا 0.3 میلی‌متر هستند. به‌صورت انفرادی و گاهی 2 تا 3 تایی در بافت نرم سرشاخه‌های یک‌ساله، جوانه‌ها و به‌ویژه جوانه انتهایی قرار می‌گیرند. میانگین تعداد تخم‌ها 25 تا 30 عدد است.

سنک جنس Campylomma spp.

گونه‌های جنس Campylomma به رنگ سبز مایل به زرد یا سبز کم‌رنگ می‌باشند. این جنس در شرایط آب و هوایی استان کرمان در حدود اواسط فروردین‌ماه در باغ‌های پسته ظاهر می‌شوند.

گونه‌های این جنس دارای 4 تا 5 نسل در سال می‌باشند. نسل اول خسارتی شبیه به خسارت جنس Megacoelum بر روی میوه پسته ایجاد می‌کند.

پوره‌ها و حشرات کامل نسل دوم به بعد این جنس از سنک پسته قادر به تغذیه از میوه پسته نیستند و تنها از شیره گیاهی دم میوه‌ها، محور خوشه‌ها و دم برگ‌ها تغذیه می‌کنند. این تغذیه در این مرحله اهمیت اقتصادی ندارد.

سنک جنس Creontiades pallidus

حشرات کامل این گونه به رنگ سبز و طول بدن 1.8 تا 4.8 میلی‌متر و دارای لکه تیره مشخص در ناحیه سپرچه می‌باشند. این گونه در مناطق پسته‌کاری استان کرمان، عمدتاً بر روی علف‌های هرز فعالیت می‌نماید.

تعداد کمی نیز در اوایل بهار روی درختان پسته از شیره گیاهی محور خوشه‌ها و دم برگ‌ها تغذیه می‌کنند. تخم‌ها به شکل خمیده به طول 1.2 تا 1.4 میلی‌متر و قطر حدود 0.5 میلی‌متر هستند. دارای 4 تا 5 نسل می‌باشند.

علائم خسارت و تغذیه پوره‌ها

• خروج شیره گیاهی در محل فرورفتن خرطوم در سطح بیرونی پوست رویی
• تیره‌رنگ شدن محل فرورفتن خرطوم در سطح بیرونی پوست استخوانی
• خشکیده شدن میوه‌های مورد تغذیه و درنهایت ریزش آن‌ها

سنک های شکاری در باغ‌های پسته

در باغ‌های پسته استان کرمان گونه‌های دیگری از سنک ها نیز وجود دارند که گیاه خور نیستند و شکارگر نامیده می‌شوند. این سنک ها از پوره‌های سنین مختلف آفات مکنده پسته نظیر پسیل معمولی، زنجره معمولی، شپشک های پسته، کنه‌ها و برخی از سن‌های گیاه‌خوار تغذیه می‌کنند.

سن‌های گیاه‌خوار که آفت محسوب می‌شوند دارای خرطوم 4 تا 5 مفصلی کشیده و راست هستند که در زمان استراحت حشره در شکاف ناحیه شکمی سینه قرار داده می‌گیرد.

سنک‌های شکاری دارای خرطوم 3 مفصلی و خمیده و شبیه منقار پرندگان شکاری نظیر عقاب و شاهین می‌باشند. این خرطوم در زمان استراحت در ناحیه زیر سر قرار می‌گیرد.

راه‌های شناسایی آفت سن درخت پسته

• با انجام کنترل‌های تصادفی در باغ در زمان تشکیل میوه تا سخت شدن پوست استخوانی
• تکان دادن خوشه بر روی یک سطح صاف مانند سینی یا دستمال سفید جهت شناسایی آفت سنک
• بررسی علف‌های هرز داخل و حاشیه بیرونی

شناسایی آفت سن در زمانی انجام شود که قبل از آن باغ سم‌پاشی نشده باشد؛ زیرا در صورت سم‌پاشی علیه سایر آفات، آفت سن نیز کاهش می‌یابد.

راه‌های مبارزه با آفت سنک درخت پسته

• کاهش دفعات سم‌پاشی و پرهیز از سمومی که همه حشرات را نابود می‌کند؛ زیرا بسیاری از حشرات نظیر زنبورها از دشمنان طبیعی آفت سن محسوب می‌شوند.
• حشرات پارازیت کننده تخم سن سبز می‌تواند بخش زیادی از آفت سن را در مرحله تخم از بین ببرد.
• حذف علف‌های هرز در اواخر فصل برداشت محصول به‌منظور از بین بردن کانون زمستان گذران این آفت
• استفاده از سموم شیمیایی مجاز

در هنگام شیوع آفت و خسارت شدید سن‌ها بهتر است از کندن  علف‌های هرزی که میزبان آفت هستند خودداری شود.

مبارزه شیمیایی در صورت نیاز و با توجه به تراکم جمعیت و مرحله رشدی میوه پسته،  با استفاده از حشره‌کش‌های زیر انجام می‌شود.

•  اندوسولفان (تیودان) به نسبت 2/5-2 در هزار
•  فنتیون (لبایسید)  به نسبت 1/5-1 در هزار
• فنیتروتیون (سومیتون) به نسبت 2-1/5 در هزار
• افوریا به میزان 300 سی سی در هزار لیتر آب
• استامی پراید 500 گرم در هزار لیتر آب توصیه می‌شود.

زمان سم‌پاشی آفت سنک درخت پسته

سم‌پاشی بهتر است در شب انجام شود. چون حداکثر فعالیت سنک‌ها در شب است. سم‌پاشی روی دختان و علف‌های هرز همراه با محلول‌های کاهنده PH (ایمپروو) می‌توان خسارت  ناشی از این آفت را کاهش دهد.

سخن پایانی

به دلیل عدم آگاهی و شناخت کافی کشاورزان  آفت سنک پسته به‌سرعت طی چند روز به تعداد زیادی از خوشه‌های پسته خسارت می‌زند.

ازاین‌رو خوشه‌ها و دانه‌ها به‌شدت سیاه و بعد مدت کوتاهی شاهد ریزش شدید میوه‌های پسته و کاهش عملکرد هستیم و این لزوم شناخت و کنترل آفت را مشخص می‌کند.

در طبیعت زمانی که سم‌پاشی وجود نداشته باشد، تعداد سن‌ها به‌وسیله دشمنان طبیعی که دارند در حد تعادل تغییر می‌یابد. در مقابل در باغ‌هایی که سم‌پاشی زیاد انجام می‌شود، سموم دفع آفات باعث حذف دشمنان طبیعی سن‌ها می‌شود.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه

برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید: