زنبور سیاه مغز خوار پسته، یکی از مهمترین حشرات آفت‌زا در باغات پسته است که برای باغداران و کشاورزان باعث ضررهای عظیمی می‌شود. در این مقاله، به شکل شناسی و زیست شناسی زنبور سیاه مغز خوار پسته، علائم و نشانه‌های آفت و راه‌های کنترل آن پرداخته می‌شود.
امیدواریم این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان، به باغداران و کشاورزان کمک کند تا با شناخت دقیق تر از زنبور سیاه مغز خوار پسته، بتوانند بهترین راه حل‌های کنترلی برای این حشره را پیدا کنند و بهره‌وری بیشتری را در کشت و برداشت پسته خود داشته باشند.
شکل شناسی زنبور سیاه مغز خوار پسته
حشره کامل ماده زنبور سیاه مغز خوار پسته به طول 4 تا 4.5 میلی‌متر است و رنگ عمومی بدن قهوه‌ای مایل به قرمز، سر سیاه‌رنگ، قفس سینه و شکم دارای لکه‌های سفید می‌باشد.
شاخک این آفت ده مفصلی بوده و در انتها دارای ماسوی (بندهای متورم شده انتهای شاخک) دوبندی می‌باشد. پاها، رگ بالها، بند اول شاخک و قسمتی از بند دوم شاخک زردرنگ است.
حشره کامل نر، کوچک‌تر از ماده و به طول 4 میلی‌متر است. رنگ عمومی بدن سیاه، دارای پاهای زرد و پیش ران در قاعده تقریباً سیاه است. شکم تخم‌مرغی شکل و کوچک که به‌وسیله مفصل بلندی به قفس سینه متصل می‌شود.
رنگ شاخک سیاه و مفصل‌های آن شکل خاصی داشته و در انتها باریک می‌شوند. لارو کامل به طول 6 الی 8 میلی‌متر فاقد پا، کرمی شکل و سفیدرنگ می‌باشد.
بدن لارو قوسی شکل و دارای 13 حلقه که در دو انتها باریک می‌شود. آرواره لارو به رنگ قهوه‌ای تیره و دارای دودندانه است.
شفیره این حشره شبیه حشره کامل می‌باشد که به‌وسیله لایه شفافی پوشیده شده است. رنگ شفیره در ابتدا سفید براق که به‌تدریج به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز درمی‌آید.
زیست شناسی زنبور سیاه مغز خوار
زنبور سیاه مغز خوار پسته یک نسل در سال دارد. لاروهای این آفت، پاییز و زمستان را داخل میوه‌های باقیمانده روی درخت یا کف باغ به حالت دیاپوز می‌گذرانند.
تقریباً تا اواسط اردیبهشت، شفیره‌های داخل میوه‌ها به حشرات کامل تبدیل می‌شوند. این حشرات با سوراخ کردن پوست میوه از آن خارج می‌شوند.
حشرات کامل ماده بعد از جفت‌گیری، تخم‌های خود را روی سطح داخلی پوست استخوانی میوه قرار می‌دهند. ابتدا پوست بذر توسط لاروها سوراخ می‌شود.
لاروها از لپه‌ها تغذیه نموده و سپس از پوسته بذر و قسمت‌های مختلف آن تغذیه می‌کنند. با کامل شدن رشد مغز و رسیده پسته، رشد لاروها کامل می‌شود.
فعالیت از اواخر زمستان دوباره شروع‌شده و باقیمانده مغز و پوسته مغز را کاملاً می‌خورند. درنهایت به‌جز فضولات چیزی از مغز پسته باقی نمی‌گذارند.
علائم و نشانه‌های آفت زنبور سیاه مغز خوار
علائم و نشانه‌های آفت زنبور سیاه مغز خوار پسته (Pistachio seed wasp) به شرح زیر است:
- وجود سوراخ ورودی به قطر 1 تا 2 میلی‌متر بر روی میوه.
- وجود یک لارو (کرم حشره) به ازای هر میوه.
- در موارد شدید تا 70٪ از دانه‌ها می‌تواند نابود شود.
علائمی که هجوم زنبور سیاه مغز خوار پسته را مشخص می‌کند به شکل وجود یک سوراخ خروجی به قطر 1 تا 2 میلی‌متر بر روی میوه (دانه) و حضور کرم حشره به ازای هر میوه است. مغز دانه‌ها می‌توانند به‌طور کامل مصرف شوند.
این آفت در حال حاضر در حوضه دریای مدیترانه شایع شده و به باغ‌های پسته هجوم می‌آورد. گسترش این انگل تهدیدی جدی برای صنعت پسته است، زیرا در موارد شدید تا 70 درصد دانه‌ها می‌تواند نابود شود.
نحوه‌ی کنترل بیولوژیکی جمعیت زنبورهای مغز خوار پسته
تاکنون هیچ روش کنترل بیولوژیکی در برابر این آفت وجود نداشته است. بااین‌حال، آزمایشات محلول پاشی کردن با Spinosad (یک حشره کش طبیعی که توسط یک قارچ تولید می‌شود) تأثیر خوبی را نشان داده است.
آزمایش‌های انجام شده دیگر با محصولات معدنی (خاک رس، کربنات کلسیم) و یا سایر حشره‌کش‌ها طبیعی، روی‌هم‌رفته سطوح تأثیر کمتری در کنترل آفت نسبت به Spinosad دارند.
روش‌های کنترل شیمیایی در برابر آفت زنبورهای مغز خوار چیست؟
همیشه رویکرد یکپارچه‌ای را در نظر بگیرید که در صورت امکان، اقدامات پیشگیرانه را با درمان‌های بیولوژیکی ترکیب می‌کند. استراتژی کنترل این حشرات تنها بالغ‌ها را هدف قرار می‌دهد.
در پایان فروردین‌ماه، یک تله خروجی (به‌عنوان‌مثال یک بطری) باید در باغ قرار گیرد. این تله شامل تعداد زیادی از پسته‌های آلوده (حداقل 50 عدد) از سال قبل (با حشره داخل آن) می‌باشد. این کار اجازه می‌دهد تا بتوانید بر پیدایش واقعی زنبورهای بالغ در باغ نظارت کنید.
از شروع و برای تمام مدت پرواز حشرات بالغ، عملیات سم‌پاشی را با حشره‌کش‌ها هر 7-10 روز و تا زمانی که پوسته میوه سفت شود، انجام دهید. جهت انجام مبارزه شیمیایی می‌توان از سمومی مانند دلتامترین و لامبدا هالوترین استفاده کرد.
اقدامات پیشگیرانه در برابر آفت زنبور سیاه مغز خوار
- خوشه و دانه های پسته در زمان برداشت به طور کامل از درختان چیده شوند.
- در مراحل فرآوری پسته هایی که احتمال آلودگی در آن ها وجود دارد به مناطق پاک حمل نشوند.
- میوه‌های آلوده روی درختان پسته و در بستر خاک را جمع‌آوری کنید و قبل از پایان زمستان آن‌ها را از بین ببرید.
- حضور لارو (کرم حشره) در میوه را بررسی و کنترل کنید.
- خاک را برای دفن میوه (دانه) های آلوده شخم بزنید.
- با توری‌های ریز (مانند پشه‌بند) از میوه‌ها محافظت کنید.
- از دانه‌های قدیمی به‌عنوان تله‌هایی در باغ برای نظارت بر بیرون آمدن بالغان (دوران حساس برای درمان) استفاده کنید.
_350x350.webp)
_350x350.jpg)
09131923700
