بررسی سرمازدگی درختان بادام و جلوگیری از خسارت زیاد

درخت بادام، به عنوان یکی از محبوب‌ترین درختان میوه در مناطق معتدل، در معرض خطرات مختلفی از جمله سرمازدگی قرار دارد. سرمازدگی درخت بادام یکی از مشکلات اساسی صنعت باغداری کشور می‌باشد به طوری که هر ساله در بسیاری از نقاط کشور درختان بادام کم و بیش دچار سرمازدگی می‌شوند.

با توجه به اهمیت سرمازدگی درخت بادام، شناخت انواع سرمازدگی درخت بادام و چگونگی خسارت دیدن درختان بادام در اثر این پدیده برای باغداران ضروری می‌باشد. در این مقاله چگونگی وقوع سرمای دیررس بهاره درخت بادام و راهکارهای عملی برای جلوگیری از خسارات سرمازدگی ارائه خواهیم داد.

انواع سرمازدگی درخت بادام

از نظر زمان وقوع سرما، سرمازدگی درخت بادام به انواع سرمازدگی زمستانه، بهاره و پاییزه تقسیم‌بندی می‌شود. میزان خسارت هر کدام از این نوع سرمازدگی‌ها بسته به شدت افت دمای هوا، مدت استقرار جبهه هوای سرد در یک منطقه، تکرار و تداوم آن و حالت فیزیولوژیکی بادام، متفاوت می‌باشد.

سرمازدگی پاییزه و زمستانه

درختان بادام می‌توانند دمای 22- تا 25- درجه سانتی‌گراد را در فصل زمستان که در حالت خواب فیزیولوژیکی می‌باشند یا در اوایل پاییز که در حال ریزش برگ و شروع خواب زمستانه می‌باشند، تحمل نمایند. بنابراین به ندرت دچار سرمازدگی زمستانه و یا سرمازدگی پاییزه می‌شوند.

سرمازدگی بهاره

در بین سه نوع سرمازدگی معمولا سرمازدگی بهاره از دو نوع دیگر برای درختان بادام مهم‌تر بوده، چرا که این سرمازدگی در اغلب سال‌ها، حتی در یک منطقه ممکن است تکرار شده و خسارت زیادی به بهره‌برداران بخش کشاورزی وارد ‌نماید.

درخت بادام به دلیل زود گلدهی نسبت به سایر درختان میوه بیشتر در معرض خسارت سرمای دیررس بهاره قرار می‌گیرد. به طوری که هر ساله مقداری از محصول درخت بادام در مناطق بادام کاری کشور در اثر این عارضه از بین می‌رود و خسارت‌های زیادی را به باغداران وارد می‌نماید.

با توجه به اهمیت سرمازدگی بهاره، شناخت انواع یخبندان که عامل اصلی سرمازدگی بهاره درخت بادام می‌باشد، ضروری است.

چند نوع یخبندان برای درخت بادام وجود دارد؟

شناخت انواع یخبندان برای باغداران اهمیت زیادی دارد. زیرا باغدار با تشخیص نوع یخبندان می‌تواند تصمیم بگیرد که از کدامیک از روش‌های جلوگیری از سرمازدگی درخت بادام استفاده نماید و اقدامات لازم را به موقع فراهم آورد.

یخبندان یا وقوع سرما در درخت بادام، معمولاً به دو صورت یخبندان انتقالی و تشعشعی در هر منطقه به وجود می‌آید که در ادامه به هر کدام به طور جداگانه می‌پردازیم.

یخبندان انتقالی

یخبندان انتقالی در اثر عبور یک جبهه هوای سرد در یک منطقه به وجود می‌آید و موجب کم شدن شدید و ناگهانی درجه حرارت می‌شود. این کاهش دما که اغلب در محدوده صفر یا زیر صفر بیولوژیک درخت بادام می‌باشد باعث وارد آمدن خسارت به محصول آن می‌شود.

در چنین شرایطی درختان حرارت خود را به هوای سرد داده و به سرعت افت درجه حرارت پیدا می‌کنند و دچار سرمازدگی می‌شوند. یکی از علائم مشخص این نوع یخبندان وزش باد سرد و شدید در باغ است که منجر به وقوع پدیده یخبندان انتقالی می‌شود. عوارض این نوع سرما زیان‌آورتر و مبارزه با آن تا حدی مشکل است.

یخبندان تشعشعی

یخبندان تشعشعی در یک محدوده معین و محیط محدود، بدون این که هوای سرد از سایر مکان‌ها به باغ نفوذ کند، در اثر تشعشع در خود محل به وجود می‌آید. این نوع یخبندان در شب‌های ساکت و آرام، بدون ابر، باد و برف ظاهر می‌شود.

در این شرایط سطح خاک و درخت تمام انرژی دریافتی روز، حتی بیش از آن را به صورت اشعه مادون قرمز در فضا رها می‌کنند، در نتیجه این تشعشع، سطح درختان سردتر از هوا می‌گردد.

در این گونه سرمازدگی هرچه از سطح زمین به ارتفاع برویم دما کمی گرم‌تر شده و برعکس در نواحی عمیق‌تر چون وزن هوای سرد سنگین‌تر است، به سطح زمین نفوذ کرده در نتیجه خسارات بیشتری را به بار می‌آورد.

خسارت سرمازدگی بهاره بافت‌های گیاهی درخت بادام چگونه است؟

انجماد و مرگ بافت‌های گیاهی و سلول‌های درخت بادام تا حدود زیادی به سرعت یخ زدن، طرز به وجود آمدن بلورهای یخ، قابلیت سرد شدن سریع و خاصیت نفوذپذیری سلول‌ها بستگی دارد.

• معمولاً با کاهش دما و در دماهای زیر صفر، بلورهای یخ در بافت‌های درخت بادام تشکیل شده و موجب از بین رفتن آن‌ها می‌شود. طی این عمل بلورهای یخ در سطح سلول‌ها یا در فاصله میان پروتوپلاست و دیواره سلولی تشکیل می‌شود.
• فشار آب سلول، بیشتر از فشار آب در یخ تشکیل شده در همان دما می‌شود. لذا آب از میان غشاء پلاسمایی به طرف یخ موجود در فضای بین سلول‌ها حرکت خواهد کرد. در نتیجه سلول آب خود را از دست می‌دهد و پلاسمولیز می‌شود.
• اگر حالت پلاسمولیز سلول شدید باشد، سلول‌ها آسیب دیده و از بین می‌روند. اگر سرعت سرد شدن کم باشد و یخ زدن به صورت تدریجی اتفاق افتد، سلول مقاوم شده و سلول‌های مقاوم می‌توانند این انجماد برون سلولی را تحمل کنند.
• زمانی که اطراف یک سلول، یخ تشکیل می‌شود سیتوپلاسم سلول، آب و املاح را به آن می‌دهد. در سلول‌های مقاوم به سرما هرگز یخ وارد غشاء سلولی نمی‌شود ولی در سلول‌های غیرمقاوم، یخ غشاء سلولی را پاره کرده و محتویات سلول به فضای بین سلولی می‌ریزد.

علائم سرمازدگی درخت بادام

معمولاً در بین مراحل فنولوژی درخت بادام، مرحله تشکیل میوه و در بین اعضای گل، تخمدان و دانه‌های بذر، حساس‌ترین اعضا درخت در برابر سرما می‌باشند. برای تعیین میزان خسارت سرمازدگی باید چندین شکوفه را به طور اتفاقی از درخت جدا نمود و به دقت تخمدان آن‌ها را بررسی کرد.

علائم سرمازدگی روی گل

در برخی موارد گلبرگ‌ها ظاهراً سالم ولی تخمدان و دانه‌های درون آن صدمه دیده‌اند. در صورت سالم و سبز بودن این بخش‌ها، گل سالم محسوب می‌شود ولی این حالت عمومیت نداشته و در درختان مختلف، متفاوت است.

تنها کاهش درجه حرارت به زیر صفر باعث وارد آمدن صدمه به گل‌ها نمی‌شود. بلکه برخی اوقات کاهش درجه حرارت به مدت چند روز حتی اگر بالای صفر هم باشد، تأثیراتی بر رشد لوله گرده دارد و موجب به تعویق انداختن عمل تلقیح و نهایتاً ریزش گل‌ها می‌شود.

علائم سرمازدگی روی میوه

ممکن است ابتدا علائم سرمازدگی در درخت بادام، مشاهده نشود ولی در آخرین مراحل رشد میوه، قبل از رسیدن میوه، مقداری صمغ ترشح کند و حالت طبیعی خود را از دست بدهد، که معمولاً این میوه‌های صدمه دیده، ریزش می‌کنند.

بسته به شدت صدمات وارد شده، ریزش میوه در مراحل مختلف رشد درخت بادام صورت می‌گیرد. هوای سرد همراه با باد و باران از فعالیت حشرات در زمان گرده افشانی گل‌ها کاسته، که این عمل موجب کاهش و یا عدم تشکیل میوه می‌شود.

چه عواملی در شدت خسارت سرمازدگی درخت بادام مؤثر هستند؟

عوامل مختلفی در میزان خسارت ناشی از سرمازدگی درخت بادام مؤثر می‌باشند، که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

مدت سرما: جوانه‌های درخت بادام در حالت تورم تا 5 درجه سانتیگراد زیر صفر، در حالت باز شده تا 4.5 درجه زیر صفر، در هنگام شکوفه کامل تا 3.5 درجه زیر صفر و در حالت میوه سبز جوان تا یک درجه زیر صفر را به مدت نیم ساعت بدون آسیب تحمل می‌کنند.

اگر میزان سرما یا مدت آن از این حد بیشتر شود و یخبندان طولانی شود خسارت بیشتری به محصول درخت بادام وارد می‌شود.

موقعیت جوانه گل روی درخت: معمولاً هوای سرد به علت سنگینی در نزدیکی سطح زمین متمرکز می‌شود و هر چه از سطح زمین بالاتر برویم هوا گرم‌تر می‌شود. بنابراین هر چه گل‌ها در ارتفاع بالاتری از سطح زمین قرار گرفته باشند خطر سرمازدگی آن‌ها کمتر می‌شود.

پوشش خاک: پوشش سطح خاک یکی از عوامل تشدید کننده خسارت سرمازدگی به درخت بادام می‌باشد. زیرا در مناطقی که کف باغ پوشش سبز دارد سرمازدگی بیشتر از خاک‌های عریان و بدون پوشش علفی اتفاق می‌افتد.

نوع رقم: میزان مقاومت یا حساسیت ارقام مختلف درخت بادام بسته به ماهیت ژنتیکی آن‌ها در برابر سرما متفاوت می‌باشد. بر همین اساس بین ارقام مختلف بادام از نظر مقاومت در برابر سرما تفاوت وجود دارد و برخی ارقام بادام نسبت به سرما مقاوم‌تر می‌باشند.

اغلب ارقام بادام ایتالیایی و برخی از دورگ‌های بادام مثل فرانیس مقاومت بیشتری نسبت به سرمای بهاره دارند. همچنین در بین ارقام محلی ایران رقم مامایی و علی اکبر ربیع نسبت به رقم منقا مقاومت بیشتری در مقابل سرمای بهاره از خود نشان می‌دهند.

وضعیت فیزیولوژیکی درخت: وضعیت فیزیولوژیکی درخت عامل بسیار مهمی در میزان مقاومت آن به سرمازدگی می‌باشد. وجود یک دوره سرد و خشک طولانی همراه با وزش باد، تکامل گل‌ها را کند می‌کند و آن‌ها را به سرمای بهاره مقاوم می‌سازد. در صورتی که محیط گرم و مرطوب باعث تکامل فوری درخت بادام شده در نتیجه سبب سرمازدگی آن‌ها می‌شود.

در مناطقی که باغات درختان بادام دچار خسارت ناشی از سرمای بهاره می‌شوند، باغداران به دنبال دستیابی به روش‌های حفاظت درخت بادام از گزند سرمای دیررس بهاره هستند. در نتیجه روش‌ها و راهکارهای مختلفی را برای حفاظت درخت بادام انجام می‌دهند که در ادامه به طور کامل توضیح داده شده است.

روش‌های مختلف جلوگیری از سرمازدگی بهاره درخت بادام

امروزه روش های مختلف حفاظت درختان در برابر سرما را از نظر میزان تأثیر و کاهش خسارت سرمازدگی به دو دسته کلی روش‌های بلندمدت یا غیرفعال (روش حفاظت غیرمستقیم) و روش‌های کوتاه‌مدت یا فعال (روش حفاظت مستقیم) تقسیم‌بندی می کنند.

در اینجا ضمن برشمردن این راهکارها، روش‌هایی که اهمیت بیشتری دارند مورد بررسی قرار می گیرند.

روش‌های بلندمدت جلوگیری از سرمازدگی درخت بادام

روش‌های بلندمدت حفاظت گیاهان به سادگی و با هزینه کم قابل اجرا می‌باشند و اثرات چشمگیر در کاهش خسارت سرمازدگی محصولات دارند.

روش‌های بلندمدت حفاظت درختان باید قبل یا در حین انجام عملیات احداث باغ اجرا شوند، در غیر این صورت اجرای بسیاری از این روش‌ها بعد از احداث باغ غیرممکن بوده و یا اجرای آن‌ها با هزینه زیادی عملی خواهد شد که در این صورت کارایی لازم را نخواهند داشت.

با توجه به اهمیت و کارایی هر یک از عوامل حفاظت درخت بادام از سرمازدگی، به طور خلاصه نقش هر یک از این عوامل در جلوگیری از سرمازدگی درختان بادام مورد بررسی قرار می‌گیرد.

انتخاب منطقه و محل مناسب برای احداث باغ بادام

قبل از هر گونه اقدامی جهت احداث باغ باید در خصوص انتخاب نوع گونه و ارقام درختان بادام مورد نظر مطالعات کافی صورت گیرد. در این خصوص باید نیازهای اکولوژیکی، شرایط اقلیمی و خاکی مورد نیاز ارقام بادام مشخص شود. سپس شرایط اقلیمی و خاکی محل و منطقه مورد نظر جهت احداث باغ دقیقاً مطالعه شود.

انتخاب گونه و ارقام مناسب درختان بادام

پس از انتخاب محل و منطقه احداث باغ باید گونه‌ها و ارقام مناسب که با شرایط اقلیمی آن منطقه کاملاً سازگاری دارند، انتخاب شوند تا محصول اقتصادی تولید نمایند. در این خصوص باید تمام نیازهای اکولوژیکی درخت بادام از جمله دما، آب، خاک و طول فصل رویش، مورد توجه قرار گیرد.

انتخاب ارقام دیرگل درخت بادام

جهت پیشگیری و کاهش خسارت سرمازدگی می‌توان ارقامی از بادام را که جزو ارقام دیرگل محسوب می‌شوند برای احداث باغ انتخاب و کشت نمود. ارقام بادام دیرگل مانند سهند،شکوفه، آذر، یلدا، شاهرود 12، 15، 17، 18، 21، امروزه در سراسر کشور توسعه یافته‌اند.

علاوه بر دیرگل بودن درختان، عوامل ذیل نیز در میزان سرمازدگی درخت بادام مؤثر می‌باشند.

طول دوره گلدهی و تأثیر آن در سرمازدگی درخت بادام

طول دوره گلدهی، اثر زیادی در سرمازدگی شکوفه‌های درخت بادام نداشته، بلکه مصونیت یا خسارت یک رقم در یک محل بیشتر به خواص ژنتیکی آن رقم بستگی دارد.

از آنجایی که در مراحل گلدهی و مرحله تشکیل میوه، حساسیت به سرما بیشتر از مراحل اولیه است، ارقام زودگل بیشتر صدمه می‌بینند بنابراین تاریخ گلدهی درختان عامل تعیین کننده می‌باشد.

موقعیت جوانه گل روی شاخه و اثر آن در میزان سرمازدگی درخت بادام

با بروز سرمای بهاره، گل‌های وسطی گل آذین از بین رفته، ولی شکوفه‌های جانبی آن که هنوز باز نشده‌اند، سالم باقی می‌مانند. همچنین تاریخ گلدهی جوانه‌های بالای شاخه با جوانه‌هایی که در قاعده شاخه‌ها قرار گرفته‌اند متفاوت بوده در نتیجه مقاومت در برابر سرمازدگی هم یکسان نخواهد بود.

رابطه نیاز سرمایی و حرارتی ارقام بادام با زمان گلدهی و سرمای بهاره

بین زمان گلدهی و نیاز سرمایی و حرارتی درختان رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد و می‌توان گفت ارقامی که دارای نیاز سرمایی و نیاز حرارتی بیشتری می‌باشند دیرتر گل خواهند داد، این موضوع باید در کشت ارقام مختلف بادام مورد توجه قرار گیرد.

احداث باغ بادام در زمین‌های شیب‌دار

در مناطقی که خطر سرمازدگی درختان بادام را تهدید می‌کند احداث باغ در زمین‌های شیب‌دار مستقر روی تپه‌ها و دامنه‌ها مناسب بوده و می‌تواند در مقابله با خسارت سرمازدگی موثر و مفید واقع شود.

توجیه علمی این روش ساده این است که شب، سطح زمین در اثر از دست دادن حرارت، به صورت تشعشع سرد می‌شود و هوای محیط نیز در اثر تماس با این سطح سرد از طریق هدایت، حرارت خود را از دست داده و سرد می‌شود.

این هوای سرد که نسبت به هوای گرم سنگین‌تر و متراکم‌تر است طبعاً به سطوح پایین، مانند کف دره‌ها و مناطق پست، نزول کرده و در آنجا مستقر می‌شود و این مسئله ممکن است موجب سرمازدگی محصولات کاشته شده در این محل شود.

احداث بادشکن

احداث بادشکن ضوابط و شرایط خاصی دارد که پس از انجام مطالعات لازم و تعیین نوع گونه درخت یا درختچه‌هایی که با شرایط اقلیمی محل احداث بادشکن سازگار باشد، این درختان و درختچه‌ها در چند ردیف منظم به صورت دیوار سبز در اطراف باغ یا مزرعه کشت می‌شوند.

روش‌های کوتاه‌مدت جلوگیری از سرمازدگی درخت بادام

روش‌های کوتاه‌مدت حفاظت درختان بادام از سرمای بهاره معمولاً پس از احداث باغ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با توجه به اهمیت این روش‌ها در حفاظت درختان بادام در مقابل سرمای دیررس بهاره در اینجا به طور خلاصه کارایی و نقش هر یک از این روش‌ها در جلوگیری از سرمازدگی درخت بادام مورد بررسی قرار می‌گیرد.

به تعویق انداختن زمان گلدهی درختان بادام

برای حفاظت جوانه‌های بارده درخت بادام در مقابل سرمای دیررس بهاره می‌توان زمان گلدهی آن‌ها را به روش‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی چند روز به تعویق انداخت تا خطر سرمازدگی رفع شود. برای این منظور می‌توان از روش‌های زیر، زمان باز شدن جوانه‌های گل را برای مدتی به تأخیر انداخت.

سفید کردن شاخه‌ها

برای سفید کردن شاخه‌ها از موادی مانند آهک، گل سفید و مل می‌توان استفاده کرد. جوانه‌های موجود روی شاخه‌های سفید شده دیرتر حرارت خود را از دست می‌دهند و موجب می‌شود که این جوانه‌ها در شب‌های سرد از گرمای بیشتری برخوردار باشند.

تنظیم کننده‌های رشد

برخی از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی مانند اتفون، با کاربرد به صورت محلول‌پاشی در مرحله سبز نوک جوانه‌ها، موجب تأخیر در زمان گلدهی درختان بادام می‌شود.

استفاده از مواد ضد یخ طبیعی

در سال‌های اخیر برخی مواد بیولوژیکی مانند تیوفر به عنوان یک ماده ضد یخ طبیعی برای جلوگیری از تشکیل بلورهای یخ در بافت‌های گیاهی استفاده شده است.

تیوفر حاوی انواع گوناگونی از باکتری Thiobacillus و مواد معدنی و پروتئین بوده و می‌تواند مقاومت گیاهان را در برابر استرس‌هایی همچون گرما، سرما و یخ زدگی افزایش دهد.

 ایجاد دود برای گرم کردن هوای باغ

برای ایجاد دود بسته به منابع موجود در منطقه می‌توان از سوخت‌هایی مانند چوب، ذغال سنگ، خاکه ذغال و به ویژه در ایران از لاستیک‌های مستعمل و فرسوده، کاه و کلش، کود حیوانی و بوته‌های خشک استفاده نمود. این سوخت‌ها می‌توانند درجه حرارت باغ را در حد 4 تا 5 درجه سانتی‌گراد بالا ببرند.

 حفاظت درختان بادام از طریق گرم کردن هوای باغ با روشن کردن بخاری

حفاظت درختان بادام از طریق گرم کردن هوای باغ با بخاری متداول‌ترین و قدیمی‌ترین روش است. بخاری‌ها با ایجاد تشعشع مستقیم و نیز بهم زدن هوا در لایه وارونگی حرارتی، درختان را در باغ از خطر سرما و یخبندان محافظت می‌نمایند.

علاوه بر آن چیدن بخاری‌ها در باغ نیز مهم می‌باشد و در موقع کار گذاشتن بخاری‌ها باید دقت شود بخاری‌ها طوری در سطح باغ قرار داده شوند که انرژی حرارتی ساطع شده از بخاری‌ها تمام درختان باغ را از سرما محافظت نماید.

محافظت درختان در مقابل سرما با استفاده از سیستم آبیاری بارانی

یکی دیگر از روش‌هایی که به وسیله آن می‌توان درخت بادام را در مقابل سرمازدگی محافظت نمود پاشش آب روی درختان هنگام وقوع سرما می‌باشد.

سیستم آبیاری بارانی در موقع بروز سرما و با راه انداختن سیستم سرمای هوا، باعث تبدیل قطرات آب پاشیده شده روی درختان به یخ شده و با آزاد شدن گرمای نهان حاصل از انجماد آب، از افت شدید درجه حرارت محیط اطراف گیاه جلوگیری می‌شود.

 ایجاد مه مصنوعی با استفاده از دستگاه مه ساز

در این روش هنگام بروز سرما، با ترکیبی از مواد غیرسمی مویان، تثبیت کننده‌ها و پروتئین (ژلاتین) در هوای باغ توسط دستگاه مه ساز، مه مصنوعی ایجاد می‌شود. دستگاه مه ساز با ایجاد مه در سطح باغ از پدیده وارونگی هوا و نشستن سرما در سطح زمین همانند مه طبیعی جلوگیری می‌نماید.

علاوه بر این پس از مدتی که مه ایجاد شده به سطح زمین نزدیک می‌شود به صورت یک قشر نازک و حفاظتی، روی برگ و شکوفه‌های درختان قرار گرفته و دمای موجود در آن‌ها را به همان حالت حفظ و نگهداری نموده در نتیجه اجازه نفوذ سرما را به آن‌ها نمی‌دهد.

 استفاده از ماشین‌های مولد باد

در تشعشع حرارتی هوای گرم سطح زمین به طرف بالا صعود کرده و برعکس هوای سرد در مناطق پست و گود مستقر می‌گردد. ماشین‌های مولد باد (برج‌های باد) با ایجاد جریان باد این هوای سرد و گرم را با هم مخلوط کرده، به جریان انداخته و به حالت تعدیل در می‌آورد.

استفاده از ماشین‌های مولد باد، کم هزینه بوده و از هدر رفتن گرمای محیط باغ جلوگیری می‌کند. استفاده توام از بخاری‌های باغی و ماشین مولد باد کارایی این ماشین را دو چندان می‌کند.

استفاده از دستگاه چاهک معکوس

این سیستم شامل یک چاهک استوانه‌ای عمودی است که با آجر یا فولاد ساخته می‌شود. پره‌هایی در داخل این چاهک با توجه به اندازه و سطح پوشش دستگاه به طول 6-1 متر تعبیه شده است. این پره‌ها با یک موتور الکتریکی و یا با نیروی پی تی او (PTO) تراکتور می‌چرخند.

در روش چاهک معکوس با مصرف انرژی، کل هوای سرد کف باغ جمع‌آوری شده و از محیط باغ خارج می‌گردد، بنابراین هوای گرم جایگزین آن می‌شود و از سرمازدگی درختان جلوگیری می‌شود.

کنترل باکتری‌های مولد هسته یخ در جلوگیری از سرمازدگی های بهاره

باکتری‌های متعددی از جمله Erwinia herbicola ،Pseudomonas viridiflava  و Pseudomonas syringae علاوه بر ایجاد بیماری موجب تشکیل کریستال‌های یخ روی درخت بادام می‌شوند.

استفاده از باکتری‌کش‌های تجاری مانند ترکیبات مسی، آنتی بیوتیک‌ها و باکتری‌کش‌های آلی در کنترل یخ‌زدگی درختان و یا افزایش مقاومت به سرما در درختان مؤثر است.

سمپاشی درختان با استفاده از ترکیبات مسی (محلول بردو با نسبت 100:2:2 ) در دو نوبت، زمان تورم جوانه‌ها و اوایل باز شدن گل‌ها می‌باشد که موجب کاهش جمعیت باکتری‌های عامل یخ زدگی درخت بادام می‌شود.

غرقاب کردن زمین باغ در زمان احتمال وقوع یخبندان

برخلاف هوا، آب دارای ظرفیت حرارتی و قابلیت هدایت حرارتی بالا می‌باشد و از آبیاری برای مرطوب نگه‌داشتن خاک می‌توان استفاده نمود. آبیاری‌های متعدد در پاییز باعث ادامه رشد درختان و تأخیر در استراحت شده و درخت را در مقابل سرما آسیب‌پذیر و حساس می‌نماید.

عدم انجام عملیات خاک‌ورزی

قابلیت هدایت حرارتی بالا در خاک منجر به هدایت خوب حرارت از اعماق زیرین خاک به سطح آن شده و از افت ناگهانی و سریع حرارت آن جلوگیری می‌نماید. بنابراین توصیه می‌شود در زمستان و یا قبل از آن از شخم‌زدن، بیل‌کاری یا هر نوع عملیاتی که باعث پوک شدن خاک می‌گردد خودداری شود.

عملیات خاک‌ورزی باعث هوادهی خاک شده و چون هوا دارای ظرفیت حرارتی و قابلیت هدایتی پایین است در نتیجه ظرفیت حرارتی و قابلیت هدایت حرارتی خاک نیز کم شده و احتمال خطر سرمازدگی درختان باغ افزایش می‌یابد.

 پیش‌بینی زمان احتمال وقوع سرمای بهاره در باغات بادام

اطلاع از زمان وقوع سرما برای باغداران بسیار مهم و حالت پیش آگاهی دارد. زیرا باغدار با علم به وقوع سرما با توجه به امکاناتی که در اختیار دارد، می‌تواند درختان باغ خود را در مقابله با این سرما حفظ نماید. با استفاده از آمارهای هواشناسی چند دهه گذشته می‌توان دوره‌های بازگشت سرمای بهاره را در یک منطقه پیش‌بینی کرد.

سایر روش‌های حفاظت درخت بادام از سرمای بهاره

علاوه بر روش‌های مذکور، استفاده از مالچ، تغذیه مناسب درختان و مدیریت صحیح باغ نیز توصیه شده است که بسته به امکانات موجود در منطقه و موقعیت باغ بادام می‌توان از هر یک از این روش‌ها برای جلوگیری و یا کاهش خسارت سرمای دیررس بهاره استفاده کرد.

سخن پایانی

سرمازدگی درخت بادام یکی از مخاطرات همیشگی باغداران است که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. این سرمازدگی پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر است، اما با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه می‌توان از خسارات آن کاست. انتخاب ارقام مقاوم، کاشت در مناطق مناسب، آبیاری صحیح، استفاده از روش‌های گرمادهی و سایر راهکارهای ذکر شده در این مقاله می‌تواند در حفظ سلامت باغ بادام شما در برابر سرما موثر باشد.

با توجه به تنوع اقلیمی و شرایط مختلف باغ‌ها، لازم است باغداران با کارشناسان کشاورزی مشورت کرده و متناسب با شرایط خود، بهترین راهکارهای پیشگیری از سرمازدگی را اتخاذ کنند.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه