
درخت پسته منبع درآمد و اشتغال بسیاری از کشاورزان ایرانی است. ایران پیشروترین تولیدکننده پسته در جهان است که سهم قابلتوجهی در اقتصاد این کشور دارد. اگرچه کشت پسته با چالشهای متعددی ازجمله بیماریها، خشکسالی و آفات مواجه است، سوسک چوبخوار قرمز پسته، یک آفت جزئی با تأثیر محدود بر سلامت و بهرهوری درختان پسته محسوب میشود. بااینحال در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به بررسی این آفت و شکل شناسی و زیستشناسی آن خواهیم پرداخت.
شکل شناسی سوسک چوبخوار قرمز پسته
طول بدن حشره کامل حدود 6 میلیمتر و عرض آن 3 میلیمتر است. نرها کمی کوچکتر هستند. نرها به رنگ سبز طلایی و مادهها به رنگ مسی روشن با جلای فلزی هستند.
انحنای سر به سمت عقب در اینگونه بارزتر است شاخک نسبتاً بلند و تا حدودی دندانهدار است. طرفین پشت سینه اول تقریباً موازی و در ثلث انتهایی کمی به سمت داخل فرورفته است.
سپر چه مثلثی شکل، لبه خارجی بال پوشها در نیمه اول تقریباً موازی و از آن به بعد تدریجاً به سمت داخل انحنا پیدا میکند.
لاروهای کامل در حدود ۱۲ میلیمتر و رنگ آنها سفید کرمی است بند اول سینه خیلی بزرگ و سر در آن فرورفته است. سینه عقبی باریک و پهنای کمی از سینه اول است. در طرفین آن چهار برآمدگی غده مانند در پهلو دیده میشود.
زیستشناسی آفت
سوسک چوبخوار قرمز پسته تقریباً در تمامی مناطق پستهکاری کشور انتشار دارد. این حشره دارای یک نسل در سال بوده و زمستان را بهصورت لاروهای کامل در زیر پوست سرشاخهها میگذارند.
حشرات کامل در اواسط بهار ظاهر میشوند و پس از مختصر تغذیه و جفتگیری روی شاخههای یکساله یا دوساله تخمریزی میکنند، لاروها پس از خروج از تخم به درون پوست نفوذ کرده و از کامبیوم تغذیه میکنند.
در اینگونه در قسمت استوانه مرکزی شاخههای درخت میزبان شیارهای واضحی دیده میشود. سوراخ خروجی حشرات کامل در اینگونه نیز در سال فقط یک نسل دارد و خسارات آن در شرایط فعلی نسبتاً ناچیز است.
کنترل سوسک چوبخوار قرمز
درحالیکه برخی از مردم ممکن است نگران آسیب احتمالی این سوسکها به درختان خود باشند، توجه به این نکته مهم است که آسیب ناشی از اینگونه معمولاً ناچیز است و نیازی به کنترل شیمیایی ندارد.
درواقع بهترین راه برای تقویت درخت و جلوگیری از آسیب ناشی از سوسک چوبخوار قرمز پسته تأمین مواد مغذی مناسب و رطوبت موردنیاز آن برای رشد است.
این را میتوان از طریق کود دهی منظم و آبیاری بهموقع به دست آورد که به درخت کمک میکند تا سیستم ریشهای قوی و شاخ و برگهای سالم ایجاد کند.
اقدامات کنترل شیمیایی، مانند آفتکشها، عموماً غیرضروری هستند و درواقع میتوانند با از بین بردن حشرات مفید و برهم زدن تعادل طبیعی اکوسیستم، آسیب بیشتری نسبت به سود داشته باشند.
همچنین مهم است که به یاد داشته باشید که همه سوسکها برای درختان مضر نیستند. درواقع، بسیاری از گونههای سوسک نقش مهمی در گردهافشانی و کنترل آفات دارند و درواقع میتوانند به سلامت و شکوفایی درختان کمک کنند.
بهطورکلی، درحالیکه همیشه مهم است که مراقب سلامت درختان خود باشید و در صورت لزوم اقدام کنید، بعید است که سوسک چوبخوار قرمز پسته آسیب قابلتوجهی به درختان شما وارد کند.
با ارائه مراقبت و نگهداری مناسب از آنها، میتوانید اطمینان حاصل کنید که آنها برای سالهای آینده به رشد و شکوفایی خود ادامه میدهند.
سخن پایانی
درنتیجه، سوسک چوبخوار قرمز یک آفت جزئی درختان پسته در ایران است که تأثیر محدودی بر سلامت و بهرهوری درخت دارد.
این آفت را میتوان با استفاده از شیوههای مدیریت پایدار و یکپارچه آفات، مانند شیوههای مدیریت فرهنگی، پایش منظم و تشخیص زودهنگام، مدیریت یکپارچه آفات و تلاشهای مشترک بین کشاورزان، محققان و سازمانهای دولتی بهطور مؤثر مدیریت کرد.
این شیوهها مقرونبهصرفه، سازگار با محیطزیست هستند و تهدیدی برای سلامت انسان به شمار نمیروند. کشاورزان با اتخاذ این شیوهها میتوانند تأثیر این آفت را بر سلامت و بهرهوری درختان کاهش دهند و شیوههای مدیریت پایدار آفات را که برای پایداری بلندمدت تولید پسته در ایران ضروری است، ترویج کنند.