بهترین زمان کاشت نهال مرکبات

اگر می‌خواهید نهال مرکبات بکارید و درخت پرباری داشته باشید؛ باید این کار را از روی قاعده و قانونش انجام دهید.

همه‌ی مراحل کاشت مرکبات بااهمیت هستند؛ اما کاشت نهال در زمان مناسب از اهمیت بالاتری برخوردار است.

گیاهان نیازهای متفاوتی دارند؛ بنابراین زمان کاشت آن‌ها بایستی با توجه به نوع و نیاز نهال، آب‌وهوای منطقه متفاوت تعیین شود.

بیایید، در ادامه باهم بهترین زمان کاشت نهال مرکبات را پیدا کنیم.

مرکبات

مرکبات درختان و درخچه‌های همیشه سبز و پر برگی هستند که با میوه‌های آبدارشان شناخته می‌شوند.

از جمله تمایزاتی که مرکبات نسبت به دیگر میوه‌ها دارند، وفور فیبر، ویتامین سی و آنتی‌اکسیدان‌های مهم است.

از معروف‌ترین و مهم‌ترین مرکبات جهان می‌توان به انواع پرتقال، نارنگی، لیمو، گریپ‌فروت و نارنج اشاره کرد.

میوه‌ی مرکبات از پوستی کلفت و گوشته‌ای آبدار تشکیل شده که دانه‌های میوه را در درون خود جای داده است.

مزه‌ی این میوه‌ها معمولاً ترش و ملس بوده و به همین دلیل طرفداران زیادی دارد.

کاشت نهال مرکبات

این درختان عمدتاً در آب و هوای گرمسیری، نیمه گرمسیری و مرطوب رشد می‌کنند.

در ایران نیز مرکبات بیشتر در مناطق شمال کشور، استان‌های گیلان و مازندران که مرطوب هستند، کاشته می‌شوند.

البته، در استان‌های جنوبی و گرم کشور، خوزستان، فارس، کرمان و هرمزگان نیز مرکبات باکیفیتی تولید می‌شود.

اگر نهال مرکبات را بکارید، نسبت به کاشت دانه‌ی آن‌ها سریع‌تر رشد می‌کند و زودتر میوه می‌دهد؛ اما بهترین زمان برای کاشت نهال مرکبات چه زمانی است؟

در ادامه به عواملی که نقش مهمی در زمان کاشت نهال مرکبات دارند، می‌پردازیم.

زمان کاشت نهال مرکبات بستگی به چه عواملی دارد؟

گیاهان بسیار حساس هستند و زنده ماندن آن‌ها بعد از کاشته شدن در جای جدید به عوامل بیرونی بسیاری، بستگی دارد.

برخی از این عوامل مانند میزان رشد ریشه، زخمی نبودن ریشه، دمای هوا و…هستند.

منطقه کاشت نهال

هر درختی با آب و هوای خاصی انس دارد و در آنجا بهتر رشد می‌کند؛ به طور مثال مرکبات به هوایی گرم و در عین حال مرطوب نیازمندند.

اگر شما در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که نهال موردنظرتان با آب و هوای منطقه‌ی شما تناسب ندارد؛ به ثمر رساندن آن نهال، کار سختی خواهد بود؛ اما خوشبختانه غیر ممکن نیست.

سلامت نهال و ریشه آن

ممکن است در مسیر جابجایی نهال به آن آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد شود.

این آسیب‌ها می‌توانند، حتی رشد ریشه در محل جدید را متوقف کنند؛ بنابراین بعد از خارج کردن نهال از گلدان باید تمام تلاش خود را به‌ کار گیرید، تا نهال کمترین آسیب ممکن را متحمل شود.

اصولی‎‌ترین پیشنهاد ما به شما برای حفظ ریشه انتقال هرچه سریع‌تر نهال به مکان جدید است.

برای این کار خاک ریشه را از آن جدا نکنید، دورتا دورش را با یک نایلون محکم بپیچانید و سپس در کمترین زمان ممکن، آن را به محل جدید منتقل کنید.

فصل کاشت

معمولاً کاشت نهال مرکبات در زمان خواب نهال و اواخر دوره سرما ترجیح داده می‌شود.

این شرایط بسته به منطقه کشت متفاوت خواهد بود؛ بنابراین نمی‌توان زمان قطعی برای تمامی مناطق تعیین نمود.

در مناطقی که سرمای شدید زمستان وجود دارد، کاشت را به اواخر زمستان و اوایل بهار که سرما و یخبندان به پایان رسیده است، موکول می‌کنند.

این در حالی است که در مناطقی که زمستان سرد و یخبندانی را پیش رو ندارند، پاییز را بهترین زمان برای کاشت نهال مرکبات در نظر می‌گیرند.

بهترین زمان کاشت نهال مرکبات در چه فصلی است؟

همانطور که در بالا اشاره کردیم، انتخاب زمان مناسب کاشت نهال مرکبات بستگی به عوامل مختلفی دارد و در هر منطقه‌ای متفاوت است.

برای مثال کاشت نهال مرکبات در مناطق سردسیر با گرمسیر متفاوت است.

به صورت کلی، معمولاً زمان مناسب کاشت نهال مرکبات در بهار و پاییز است؛ اما کدام یک بهتر است و چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

در ادامه کاشت نهال مرکبات در تمامی فصول را باهم بررسی می‌کنیم.

کاشت نهال مرکبات در فصل بهار

اولین نکته‌ای که در زمان کاشت نهال مرکبات مدنظر قرار دارد، فرار از سرمای زمستان است.

کاشت نهال مرکبات در فصل بهار این فرصت را به نهال می‌دهد تا خود را کاملاً برای زمستان آماده کند.

نهال بسیار ظریف و ضعیف است و باگذشت فصل بهار و تابستان، ریشه و برگ‌های آن به‌اندازه‌ی کافی رشد می‌کنند و این‌گونه خود را در برابر بوران و سرمای نابودکننده‌ی زمستان حفظ می‌کند.

بااین‌حال کاشت نهال در بهار کمتر توصیه می‌شود و دلیل این امر به دو مسئله مهم بازمی‌گردد.

• اول اینکه بهار و تابستان، فصول گرم سال هستند و مشکلات کم‌آبی زیاد است و از طرفی هم نهال‌ها بعد از کاشت نیازمند به آب زیادی بوده و اگر آب موردنیازشان تأمین نشود، ممکن است با خشکی نهال مواجه شویم.

• دومین مورد به فعالیت بالای گیاهان در بهار و تابستان مرتبط است.تابستان اوج فعالیت و باردهی گیاهان است و باید توجه داشت که در این زمان نهال‌ها ریشه‌های نو پا دارند و قوی نیستند؛ بنابراین آب و غذای کافی جذب نمی‌کنند.درصورتی‌که اگر نهال در بهار کاشته شود، دیگر ریشه فرصتی برای رشد کافی جهت تأمین نیازهای گیاه در فصل تابستان را ندارد؛ بنابراین ممکن است به خاطر همین فشاری که به ریشه نهال وارد می‌شود، نهال خشک شود.

البته درختانی مانند انار و بادام که با آب و هوای خشک نهادینه شده‌اند، به راحتی در برابر این مشکلات مقاومت می‌کنند؛ اما مرکبات جزء این دسته نیستند و به آب و نور زیادی نیاز دارند.

 کاشت مرکبات در پاییز

بسیاری معتقدند، بهترین زمان برای کاشت نهال مرکبات پاییز است.

دلایل این انتخاب به چند عامل بسیار مهم در رشد نهال مربوط است که در زیر می‌آوریم:

• یکی از اصلی‌ترین دلایل کاشت مرکبات در فصل پاییز نوع هوا و خنکی آن است. رطوبتی که این فصل دارد، کمک بسیار زیادی به رشد ریشه می‌کند.
• تأثیر دیگری که رطوبت هوای پاییز در رشد نهال دارد، مسئله تأمین آب آن است. در فصل سرما به خاطر بارندگی‌های بیشتر و رطوبت هوا، گیاهان تعرق نمی‌کنند و نیاز کمتری به آبیاری دارند؛ این یک امتیاز خیلی مهم برای کاشت نهال مرکبات در پاییز به‌حساب می‌آید.
• پیشگیری از شوکه شدن نهال نیز حائز اهمیت است؛ زیرا گیاهان بعد از جابه‌جایی محیط به اصطلاح شوکه شده و کمی ضعیف می‌شوند؛ اما اگر زمانی که جابه‌جایی انجام می‌گیرد، گیاه در خواب زمستانی باشد، این مسئله را زیاد احساس نمی‌کند و شوکه نمی‎‌شود.

پاییز و کنترل رسوخ سردی هوا

هرچند که ترجیح اکثریت، کاشت نهال در پاییز است؛ اما ازجمله معضلات کشت در این فصل، احتمال سرمازدگی ریشه و یخ بستن آب است.

در چنین حالتی نیاز ریشه به آب به‌سختی تأمین می‌شود و امکان خشک شدن نهال بسیار بالا می‌رود.

توجه به فرار از سرمای بیش‌ازحد و آسیب‌رسان پاییز، یک امر بسیار حیاتی برای رشد نهال شما است.

رعایت این مورد در مناطق گرمسیری که زمستان معتدل‌تری دارند، آسان‌تر است؛ به‌طورکلی باید نهال خود را درجایی بکارید که زمستان آن، بسیار سرد و یخبندان نمی‌شود.

چرا کاشت نهال در زمستان و تابستان ممنوع است؟

تا به اینجا دریافتیم که بسته به منطقه‌ای که در آن قصد کاشت نهال را دارید؛ بهترین زمان کاشت نهال مرکبات بهار و پاییز است؛ اما چرا زمستان و تابستان نه؟

این کار بسته به شرایط محیطی متفاوت و نوع نهال در فصول مختلف انجام می‌گیرد.

اما کاشت هر نوع نهالی در فصول زمستان و تابستان بسیار اشتباه است؛ زیرا همانطور که از قبل گفتیم، ریشه نهال‌ نسبت به یخ‌زدگی و گرمای شدید بسیار آسیب پذیر است.

اگر قصد کاشت نهال در آپارتمان را دارید و از پس آبیاری، تنظیم دما و نور آن بر می‌‌آیید، اهمیت زمان کاشت نهال مرکبات کمتر می‌شود و می‌توانید در این فصول سخت سال نیز کاشت نهال را تجربه کنید.

بهترین زمان کاشت نهال مرکبات در جنوب و مناطق گرمسیر

حال می‌خواهیم بهترین زمان کاشت نهال مرکبات را از جنبه منطقه کشت بررسی کنیم.

همان‌طور که در ابتدای مطلب بیان شد، مرکبات گیاهانی گرمسیر هستند که به هوایی گرم و مرطوب نیاز دارند؛ به همین دلیل مرکبات معمولاً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می‌شوند.

از مزایای این مناطق این است که زمستان ملایم‌تری دارند و برای گیاهان بی‌خطرتر هستند؛ بنابراین به راحتی می‌توانید در پاییز و حتی در مناطق گرم‌تر در زمستان نسبت به کاشت نهال مرکبات اقدام کرد.

بهترین زمان کاشت نهال مرکبات در مناطق گرمسیر پاییز است؛ زیرا سرما دیرتر می‌رسد و تا قبل آن فرصت کافی رشد ریشه وجود دارد و نهال مقاوم می‌شود.

در نظر داشته باشید که هرچه ریشه نهال، قبل از رسیدن به فصل تابستان بالغ‌تر شود، زودتر تثبیت‌شده و بدون اینکه فشاری به درخت وارد شود، درخت میوه‌ی بهتر و بیشتری تولید می‌کند.

دلیل دوم کمبود آب در این مناطق است و از طرفی هم گیاهان در فصول سرد سال به آب کمتری نیاز دارند؛ به همین جهت فصل پاییز زمان مناسبی برای کاشت مرکبات است.

بهترین زمان کاشت نهال مرکبات در مناطق سردسیر

هرچند که مرکبات عموماً در مناطق گرمسیری رشد می‌کنند؛ اما کاشت آن در آب و هوای سردسیری نیز غیرممکن نیست. البته شروطی دارد که باید رعایت شود تا سرمای زمستان، نهال‌ها را از بین نبرد.

یکی از آن شروط کاشت نهال مرکبات در زمانی است که دیگر سردی هوا در این فصل تمام شده و هوا دیگر نه گرم و نه خیلی سرد است.

این شرایط آب و هوایی معمولاً از اواخر بهمن و اوایل اسفند به بعد ایجاد می‌شود.

اسفند ماه زمان کاشت نهال مرکبات در شمال ایران که سردسیر هستند، است.

آماده‌سازی خاک کاشت نهال

جدای از در نظر گرفتن محل و زمان کاشت نهال مرکبات، چگونگی انجام این کار، خود فرآیند بسیار مهمی است.

در این مطلب روند کاشت نهال را به صورت اجمالی برای شما توضیح داده‌ایم؛ اما برای رعایت همه‌ی اصول ریز و درشت کار، بایستی با کشاورزان باتجربه‌ی منطقه خود مشورت کنید.

غنی سازی خاک

معمولاً حدود یک الی دو ماه قبل از کاشت نهال، محل آن در باغ مشخص می‌شود.

این کار به دلیل آماده‌سازی خاک منطقه انجام می‌شود؛ زیرا بهترین خاک برای کاشت مرکبات، خاکی است که از نظر مواد معدنی و آب مورد نیاز، غنی باشد.

غنی‌سازی خاک بدین صورت است که پس از مشخص شدن محل کاشت نهال، خاک آن منطقه شخم زده می‌شود.

بعد از آن خاک را به کمک کودهای دارای فسفر، کلسیم، روی، اسیدهای آمینه و بور، مملو از مواد معدنی مورد نیاز نهال مرکبات می‌کنند؛ سپس برای تنطیم میزان رطوبت آن، بسته به فراوانی آب آن منطقه، با آبیاری منظم، خاک را از آب سیراب می‌کنند.

عمق چاله برای کاشت نهال مرکبات حدود نیم الی 1 متر است؛ در مناطق گرم‌تر با روش پر کردن گودال محل کاشت از آب، خاک را مرطوب می‌کنند.

اهمیت نشست خاک

یکی دیگر از فواید بسیار مهم آماده‌سازی خاک قبل از کشت، فراهم شدن فرصت کافی برای نشست خاک است؛ زیرا با بارندگی‌های فصلی و آبیاری مداوم و منظم، خاک شخم زده نشست می‌کند.

این کار جهت محافظت از ریشه‌ی نهال انجام می‌گیرد؛ چون احتمال بیرون زدن ریشه از خاک، پس از کاشت را بسیار پایین می‌آورد و مانع از پوسیدن ریشه می‌شود.

به مقاله بهترین عناصر غذایی درختان مرکبات سر بزنید.

کاشت مرکبات در گلدان

اگر خانه آپارتمانی و نورگیری دارید و دلتان می‌خواهد، درخت مرکبات را داخل خانه داشته باشید؛ می‌توانید هر زمان که دوست داشتید، این کار را به راحتی انجام دهید؛ زیرا تعیین زمان کاشت نهال مرکبات در گلدان بستگی به شرایط خاصی ندارد.

تنها نکته مهمی که باید رعایت کنید، قرار داشتن گلدان نهال در معرض تابش نور مستقیم آفتاب در تمام طول روز است.

نهال را در گلدانی بکارید که به اندازه‌ی کافی بزرگ باشد و حتی ریشه در زمان بلوغ هم به راحتی در آن، جای گیرد.

کف گلدانی که استفاده می‌کنید، باید دارای سوراخ‌های بزرگ باشد تا بعد از آبیاری، آب اضافه از گلدان خارج شود؛ زیرا ماندن رطوبت طولانی مدت و بیش از حد خاک موجب پوسیدگی ریشه می‌شود.

به همین خاطر یکی دیگر از نکاتی که بایستی رعایت شود، فاصله دادن گلدان از سطح زمین به کمک آجر است.

کاشت مرکبات در باغ

مرکبات را هم به هدف مصرف شخصی و هم تولید عمده و تجارت در باغ می‌کارند؛ علاوه بر مباحثی که تا به اینجای مطلب آورده شد، در خصوص کاشت نهال در باغات نکات مخصوصی وجود دارد که در ذیل به بیان آن می‌پردازیم.

نوع خاک

جهت کاشت مرکبات در باغ از خاک لومی عمیق و ماسه‌ای استفاده می‌کنند.

هرچه خاکی که استفاده می‌کنید، تازه تر باشد، برای رشد درخت مناسب‌تر است؛ اما در غیر این صورت می‌توانید، خاک را به کمک کودهایی که گفته شد، از مواد معدنی لازم غنی کنید.

برای خرید کود می‌توانید به فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه کنید.

نداشتن رقیب

مرکبات به هیچ وجه با گیاهان دیگر ارتباط خوبی برقرار نمی‌کنند و به فضایی خالی از رقیب نیاز دارند؛ به همین دلیل بهتر است، نهال مرکبات را جایی بکارید که در رقابت با دیگر گیاهان از جمله چمن و علف‌های هرز نباشند.

به مقاله‌ بهترین زمان سمپاشی مرکبات سر بزنید.

فاصله نهال‌ها

رعایت فاصله‌ی مناسب بین نهال مرکبات نیز خیلی مهم است؛ اما معمولاً باغدارانی که هدفشان از کاشت مرکبات تجارت است، کمتر به رعایت فاصله‌ها اهمیت می‌دهند. این در حالی است که هم اندازه و هم آبیاری میوه‌ی مرکبات به این موضوع بستگی دارد.

کلام آخر

هر منطقه با توجه به دما، رطوبت، نوع خاک و الگوهای آب و هوایی خاص خود، زمان‌بندی مختلفی برای کاشت نهال مرکبات ارائه می‌دهد.

برخی مناطق ممکن است، کاشت در اواخر زمستان یا اوایل بهار را توصیه کنند تا از خطرات یخبندان دور باشند، درحالی‌که مناطقی با زمستان‌های ملایم‌تر ممکن است، پاییز را زمان مناسبی بدانند؛ بنابراین باغبانان و کشاورزان محترم باید به توصیه‌های کارشناسان کشاورزی محلی توجه ویژه‌ای داشته باشند و با نظارت دقیق بر شرایط محیطی و اقلیمی، بهترین زمان کاشت نهال مرکبات را انتخاب کنند.

با رعایت این نکات، امیدواریم که شما نیز بتوانید، شاهد رشد و باروری نهال‌های خود در فصول آتی باشید و برداشت فراوانی داشته باشید.