ماشین های برداشت چغندر قند
تکامل ماشین های برداشت چغندر قند در کشورهای پیشرفته به قدری با موفقیت همراه بوده است که امروزه کمتر کشاوزری است که چغندر قند کشت نماید اما فاقد یکی از انواع ماشین های برداشت این محصول باشد. حتی کشاورزانی که فقط چند هکتار محصول چغندر قند می کارند نیز می توانند مالک یک ماشین برداشت چغندر قند باشند.
بیرون آوردن چغندر قند از خاک بدون استفاده از ماشین برداشت چغندر قند به نیروی کارگری زیادی نیاز دارد، گو اینکه طوقه زن ها و چغندر کن هایی وجود دارند که می توانند تا حدودی برداشت با دست را آسانتر کنند. اصولا، ماشین های برداشت چغندر قند امروزی، از تکامل همین طوقه زن ها و چغندرکن های ساده به وجود آمده اند.
ماشین های برداشت چغندر قند ممکن است از نوع کششی یا خودرو باشند. نوع کششی به وسیله یک تراکتور کشیده می شود و با محور تواندهی تراکتور کار می کند. نوع خودرو دارای یک موتور می باشد که حرکت رو به جلو ماشین و حرکت قسمت های مختلف آن توسط همان موتور تأمین می شود.
ماشین های برداشت چغندر قند خودرو دارای یک مخزن چغندر قند می باشند که این مخزن می تواند پس از پر شدن، چغندرها را به طور اتوماتیک تخلیه نماید و بدین ترتیب دیگر نیازی به یک تراکتور و تریلی در حال حرکت در کنار ماشین برای تخلیه چغندرهای برداشت شده در داخل تریلی نمی باشد. به هر صورت، طرزکار این ماشین های خودرو بسیار شبیه به طرز کار ساد ماشین هایی است که دارای یک نوع وسیله چغندرکن و طوقه زن می باشند.
قسمت های مهم یک ماشین برداشت چغندر قند
قسمت های مهم یک ماشین برداشت چغندر قند متداول عبارتند از:
- برگ زنا.
- طوقه زن.
- کنارزن طوقه.
- چغندرکن.
البته یک ماشین برداشت چغندر قند ممکن است دارای قسمت های دیگری چون تمیزکننده، مخزن چغندر قند و نقاله بارگیری کننده نیز باشد.
شناخت ماشین برگ زن چغندر قند
این قسمت شبیه به یک دروگر چکشی است و در شرایطی که در زمان برداشت، ساقه ها و برگ های چغندر قند بلند و پرپشت باشند برای قطع آن ها از این وسیله استفاده می شود. در موقع کار، برگزن آنقدر باید بالا بسته شود که فقط ساقه ها و برگ ها همراه با قسمت کمی از طوقه چغندرها قطع شود.
شناخت ماشین طوقه زن چغندر قند
این قسمت شامل یک چرخ کنگره دار است که یک چاقوی افقی در قسمت عقب، در زیر این چرخ به آن متصل شده است . حرکت چرخ کنگره دار به وسیله یکی از چرخ های زمین ماشین برداشت چغندر تامین می شود. چرخ کنگره دار تحت فشار یک فنر قرار دارد و قاب آن می تواند به دور محوری چرخش کند و در نتیجه چرخ و تیغه را بالا و پایین برد. فاصله چاقو از چرخ کنگره دار قابل تنظیم است و این فاصله قطر طوقه بریده شده را تعیین می کند.
برای این که در موقع برداشت، وزن بیشتری از چغندر قند به دست آید، عمل بریدن طوقه چغندر قند باید به طور صحیح انجام شود؛ چنانچه مقدار زیادی از طوقه بریده شود، از وزن محصول برداشت شده کاسته می شود و در صورتی که طوقه به اندازه کافی جدا نشود و مقداری از برگ های سبز روی چغندر باقی بماند، کشاورز توسط کارخانه قند جریمه خواهد شد.
تنظیمات ماشین های برداشت چغندر قند
در موقع برداشت چغندر تنظیمات زیر باید انجام شود:
اول، چرخ کنگره دار از لحاظ وضعیت افقی باید طوری تنظیم شود که کاملا روی ردیف چغندرها (روی سرچغندرها) حرکت نماید. دوم، فشار فنر روی چرخ کنگره دار باید به اندازه ای باشد که چرخ کنگره دار فشار کمی روی چغندرها وارد آورد.سوم، موقعیت عمودی و افقی چاقو نسبت به چرخ کنگره دار باید تنظیم گردد.
فاصله عمودی چاقو از چرخ کنگره دار معمولا باید حدود ۷ تا ۱۰ میلیمتر باشد، اگر لازم باشد قطر طوقه بریده شده بیشتر باشد، این فاصله باید زیادتر گردد و چنانچه قطر کمتری از طوقه باید بریده شود، این فاصله باید کمتر گردد. با تنظیم افقی چاقو یعنی فاصله افقی آن از چرخ کنگره دار، شکل برش طوقه تعیین می شود.
شناخت ماشین کنار زن طوقه چغندر قند
پس از این که طوقه چغندر قند توسط چاقو بریده شد، آن ها روی ردیف چغندر قند و در جایی که قطع شده اند قرار می گیرند. برای این که طوقه های بریده شده مانع دستگاه چغندرکن نشوند، و طوقه ها به همراه چغندرها بالا نروند، لازم است آن ها را به ترتیبی از روی ردیف کشت دور نمود.
شناخت ماشین چغندر کن و طرز کار آن
این دستگاه، عمل بیرون آوردن چغندر از زمین را به عهده دارد. واحد چغندرکن ممکن است دارای دو تیغه مثلثی شکل باشد که به آن ها تیغه های چغندر کن می گویند. تیغه ها بلافاصله قبل از نقاله زنجیری طوری کنار هم قرار می گیرند که در عقب، زاویه ای می سازند و بدین ترتیب وقتی چغندرها از خاک بیرون می آیند بلافاصله وارد نقاله می شوند تا از آنجا در مخزن چغندر تریلی با کامیون تخلیه گردند.تیغه های چغندرکن و طرز قرار گرفتن آن ها در کنار هم را نشان می دهد.
برای تنظیم تیغه های چغندرکن در شرایط معمولی خاک، یعنی موقعی که زمین نه زیاد خشک است و نه زیاد مرطوب، و چغندرها نیز خیلی بزرگ نیستند، فاصله تیغه ها در عقب باید حدود ۳۸ میلیمتر باشد، اما در مواقعی که چغندرها بزرگ هستند این فاصله می تواند کمی بیشتر باشد.
تمایل تیغه ها ماشین چغندر کن نسبت به سطح زمین
تمایل تیغه ها نسبت به سطح زمین، به وسیله سوراخ های تنظیم در عقب تیغه ها تغییر داده می شود. در شرایط معمولی این تمایل باید به اندازه ای باشد که تیغه ها حدود ۵ سانتیمتر در خاک فروروند. در بعضی از ماشین ها برای بیرون آوردن چغندرها از زمین به جای دو تیغه از دوچرخ استفاده می شود که به طور مورب در کنار هم قرار داده شده اند.
این چرخ ها در هنگام حرکت بر روی زمین چرخش کرده، با فشاری که به چغندرها وارد می آورند چغندرها را از زمین خارج می سازند. عمق نفوذ چرخ های چغندرکن مانند عمق نفوذ تیغه های چغندرکن تنظیم می شود.
شناخت انواع ماشین های برداشت چغندر قند
ماشین های برداشت چغندر قند در انواع مختلف به بازار عرضه می شوند. بعضی از ماشن یهای برداشت چغندر دارای تمام قسمت های موردنیاز برای برداشت کامل چغندر قند می باشند، یعنی شامل واحدهای برگ زن، طوقه زن، کنارزن طوقه، چغندرکن، تمیزکن، مخزن چغندر و نقاله بارگیری هستند.
در بعضی دیگر، ماشین برگ زن قسمت جداگانه ای را تشکیل می دهد. ممکن است چند ماشین مجزا که هرکدام یک کار را انجام می دهند، برداشت چغندر قند را به پایان برسانند. بدین ترتیب، یک ماشین فقط برگ ها را می زند، ماشین دیگر طوقه را، و یک ماشین چغندرها را از زمین در می آورد و بارگیری می کند.
همچنین ممکن است ماشین های برگزن و طوقه زن یکی شده باشند. اکثر ماشین های برداشت چغندر قند از نوع کششی هستند یعنی توسط تراکتور کشیده می شوند و از قدرت محور تواندهی تراکتور برای حرکت قسمت های داخلی استفاده می کنند، اما انواع خودرو آن ها نیز وجود دارد.
بعضی از ماشین های برداشت چغندر قند قدرت موردنیاز برای حرکت رو به جلو و حرکت قسمت های داخلی خود را از یک تراکتور که چرخ هایش برداشته شده است و بر روی ماشین سوار می گردد، دریافت می کنند.البته پس از پایان فصل برداشت، از این تراکتور می توان برای انجام سایر کارهای مزرعه استفاده کرد. در بعضی از ماشین های برداشت چغندر قند، طوقه چغندر پس از این که چغندر به وسیله چغندرکن از زمین در آورده شد، توسط یک تیغه دوار بریده می شود.
طرز کار ماشین های برداشت چغندر قند
در موقع کار، چرخ های ماشین برداشت چغندر باید طوری تنظیم شوند که بین دو ردیف کشت حرکت کنند، چرخ های تراکتور نیز باید به همین ترتیب تنظیم شوند.به طور مثال چنانچه فاصله بین ردیف های کشت ۵۰ سانتیمتر باشد، فاصله چرخ ها از یکدیگر (وسط تا وسط) باید ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
ماشین برداشت چغندر باید طوری هدایت شود که چرخ کنگره دار طوقه زن تقریبا از روی قسمت وسط ردیف کشت حرکت نماید. موقعی که این چرخ از روی سر چغندر بالا رفت، چاقوی افقی به دنبال آن بالا می رود و با ادامه حرکت ماشین به طرف جلو، قسمتی از طوقه چغندر را می برد.
قرار گیری طوقه جغندر قند در پشت سر طوقه زن
چنانچه کنارزن طوقه در پشت سر قسمت طوقه زن قرار گرفته باشد، برگ ها و طوقه های ریخته شده بر روی ردیف کشت، به وسیله انگشتی های لاستیکی کنار زن طوقه به یکطرف ردیف چغندرها پرتاب می شوند. در آوردن چغندرها از خاک به وسیله چغندرکن صورت می گیرد.
هنگام جلو رفتن ماشین، چغندرها که اینک فاقد برگ و طوقه می باشند، در بین دو تیغه چغندرکن و یا دو چرخ چغندر کن قرار می گیرند. با ادامه حرکت ماشین، چون فاصله بین دو تیغه یا دو چرخ در عقب کمتر از قسمت جلو آن ها است، چغندرها از زمین بیرون آورده می شوند.
چغندرهای بیرون آمده، روی تسمه نقاله ای که در عقب چغندرکن قرار دارد می افتند و از آنجا به مخزن چغندر یا قسمت تمیزکن انتقال می یابند و بالاخره به وسیله بالابرهای مخصوص به داخل تریلی با کامیون منتقل می شوند و از مزرعه خارج می گردند.
اگر برای برداشت چغندر قند از ماشین برداشت چغندر قند استفاده نشود، ابتدا برگ و طوقه چغندرها به وسیله یک ماشین برگ زن یا طوقه زن قطع می شود و سپس بلافاصله پشت سر آن، یک ماشین چغندرکن حرکت می کند و چغندرها را از زمین در می آورد.
سرویس و نگهداری ماشین های برداشت چغندرقند
سرویس و نگهداری ماشین های برداشت چغندرقند عبارتند از:
- جعبه دنده ها، گریس خورها و روغن خورها را طبق توصیه کارخانه سازنده (که در کتابچه سرویس و نگهداری و کتابچه راهنمای راننده آمده است) روغن کاری نمایید.
- چاقوی طوقه زن را همیشه تمیز نگهدارید. در صورت امکان، یک چاقوی اضافه همراه داشته باشید تا در صورت لزوم آنرا تعویض نمایید.
- کشش زنجیرهای انتقال حرکت را تنظیم نمایید و توجه داشته باشید که زنجیرها با چرخ دنده های مربوط به خود در یک ردیف قرار گیرند.
- کشش تسمه های انتقال حرکت را تنظیم نمایید.
- کلاچ های جغجغه ای که وسیله حفاظت ماشین محسوب می شوند، باید تنظیم باشند.
- تمام صفحات محافظ را بازدید کرده و مطمئن شوید که محکم در جای خود قرار گرفته اند.
منبع: کتاب تراکتورها و ماشین های کشاورزی
برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید:
