ترخون (نمک سبز گیاهی) و خواص آن از قرون باستان تا امروز

ترخون و 19 معجزه مصرف آن برای سلامتی

گیاه ترخون دارای سابقه طولانی در استفاده به عنوان ادویه و دارو دارد. این یک گیاه معطر و بوته ای از خانواده Asteraceae است و اعتقاد بر این است که این گیاه بومی سیبری است. این گیاه سبزرنگ دارای برگ های ضعیف و کشیده ای است.گل های این گیاه زرد هستند و از تیرماه تا مهرماه شکوفا می شوند. امروزه شاهد دو نوع از ترخون هستیم؛ ترخون فرانسوی، که براق تر و از نظر طعم تندتر است و ترخون روسی.

ترخون منبع غنی از آهن، کلسیم و منگنز است. علاوه بر این این سبزی حاوی عناصری مانند پتاسیم، منیزیم و ویتامین هایی مانند A و C می باشد. ترخون از دسته سبزی هایی است که بیشتر در پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه در پزشکی یونان باستان، به صورت جوشانده به عنوان بی حس کننده نیز استفاده می شده است. در قرون باستان نیز به عنوان پادزهر برای مارگزیدگی مورد استفاده قرار می گرفته است.

حتی می توان از ترخون به عنوان نمک در غذا استفاده کرد. افرادی که دچار عارضه هایی مانند فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی هستند می توانند از شوری ترخون یا نمک سبز گیاهی، به جای نمک استفاده کنند. این سبزی جادویی دارای خواص دیگری نیز می باشد که در ادامه به آن می پردازیم.

فواید ترخون برای سلامتی انسان

از قدیم الایام برای درمان انواع امراض و بیماری ها از ترخون استفاده می ‏شده است. این گیاه مخصوصاً اگر به شکل دم کرده مصرف شود، برای رفع خستگی و آرامش اعصاب بسیار سودمند است به همین دلیل برای افراد بیش فعال مفید است. از مزایای ترخون می توان به آنتی اکسیدان های موجود در آن اشاره کرد تا کمک به رشد عضلات و هضم. مصرف آن نیز راه های متنوعی دارد، از مصرف خام تا استفاده در غذاهای طبخ شده و درست کردن سس و حتی دمنوش آن.

1-ترخون یک ادرارآور طبیعی و مانعی برای یبوست

برگهای ترخون به عنوان یک مدر و ادرارآور طبیعی عمل می کند، که می تواند مواد زاید را از بدن خارج کند. این مکانیسم از طریق ادرار کردن اتفاق می افتد، بنابراین تعادل آب را در بدن نیز حفظ می کند. از طرفی فیبر موجود در برگ های این گیاه از ابتلای فرد به یبوست جلوگیری می کند و سبب هضم صحیح غذا می شود. قدرت هضم ترخون به دلیل کاروتنوئیدهای موجود در آن است.

2-حفظ سلامت چشم با مصرف ترخون

برگ ترخون حاوی مقدار زیادی ویتامین A است، که باعث حفظ سلامت چشم می شود. این ویتامین می تواند تیز بینی بینایی شما را بهبود بخشد و چشمان شما را از بیماری های دژنراتیو، ضعیف کننده چشم مانند آب مروارید محافظت کند. از طرفی ویتامین موجود در این گیاه به کاهش علائم نوروپاتی (آسیب عصبی) کمک می کند.

برگ ترخون حاوی ویتامین B12 است، که در عملکرد عصبی نقش دارد. این ویتامین، نورون را از هرگونه صدمه محافظت می کند و به کاهش علائم نوروپاتی مانند سوزن سوزن شدن یا بی حسی کمک می کند.

3-ترخون، کاهنده درد دندان

در طول تاریخ ، داروسازان گیاهی سنتی از برگهای تازه ترخون به عنوان داروی خانگی برای تسکین دندان درد استفاده کرده اند. گفته می شود یونانیان باستان برای بی حس کردن دهان برگها را می جویدند. تحقیقات نشان می دهد که این اثر تسکین دهنده درد به دلیل مقادیر بالای اوژنول ، ماده شیمیایی بیهوشی موجود در گیاه است. این ماده در دندان درد اثر تسکین دهنده دارد. می توانید برگ های این گیاه را بجوید یا آنها را به عنوان دمنوش گیاهی بنوشید. برای عملکرد بهتر می توانید مقداری سرکه، نمک، ترخون و آب ولرم را باهم مخلوط کرده و پای دندانی که در می کند، چند ثانیه نگه دارید.

4-درمان سندرم قاعدگی زود رس با ترخون

علاوه بر این به عنوان درمان دندان درد، ترکیب اوژنول موجود در برگهای ترخون می تواند دیسمنوره یا درد قاعدگی را کاهش دهد.

5-خاصیت ضد باکتریایی روغن ترخون

دو نوع باکتری بسیار خطرناک به نام استافیلوکوکوس اورئوس (علت عفونت استاف) و اشریشیا کلی (E.coli) در جهان شناخته شده اند که خاصیت ضد باکتریایی موجود در ترخون آن ها را از بین می برد. مطالعه ای که در سال 2012 در مجله میکروبیولوژی ایران منتشر شد، نشان می دهد که نه تنها روغن ترخون می تواند باکتری های خطرناک را از بین ببرد، بلکه این توانایی را دارد تا به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی، به ویژه در پنیر ، مورد استفاده قرار گیرد.

تحقیقات حاکی از آن است که عصاره این گیاه می تواند به کاهش سطح قند خون در حیوانات و افراد دارای حساسیت به انسولین نیز کمک کند.

6-ترخون، اشتها آور گیاهی

برگ های سبز ترخون ترشح شیره های گوارشی معده را تحریک کرده و سیگنال گرسنگی را به مغز می فرستد. به همین ترتیب سبب افزایش اشتها می شود و این پروسه درست در زمانی آغاز می شود که برگ این گیاه در دهان قرار می گیرد، جایی که بزاق تولید می شود. در مراحل بعد که وارد دستگاه گوارش می شود، باعث ترشح شیره معده و صفرا می شود. به این صورت سرعت هضم مواد غذایی افزایش میابد و اگر غذایی در دستگاه گوارش نباشد، فرد احساس گرسنگی می کند.

7-ترخون، بهبود دهنده گردش خون در بدن

روغن ‏های فرار موجود در ترخون گردش خون و مخاط را بهبود می ‏بخشند و به توزیع مناسب مواد مغذی، اکسیژن، هورمون ‏ها و آنزیم ‏ها در سراسر بدن کمک می ‏کنند. این روغن‌ها یا به عبارتی اسانس ‏ها همان ‏طور که در بالا ذکر شد موجب افزایش شیره های گوارشی در سراسر دستگاه گوارش می ‏شوند و بدین ترتیب به افزایش توانایی بدن به هضم مواد غذایی از طریق تجزیه غذاها به مواد مغذی مختلف کمک می کند(ترخون به خصوص برای هضم پروتئین ها و چربی های گوشت کمک کننده  خوبی است) و به وسیله  تحریک حرکات دودی روده ها موجب تسهیل حرکت غذاها در کل سیستم گوارشی می ‏شوند.

هشدار: این روغن‌ها به دلیل وجود استراگول سمّی هستند، استراگول نام دیگر میتل چاویکول است و از این رو نباید به کودکان کم سن (زیر 4 سال) و زنان باردار داده شود.

8-ترخون، مبارزی قوی در برابر رشد سلول های سرطانی

برگهای ترخون حاوی آنتی اکسیدان هستند که به مبارزه با رادیکال های آزاد بدن کمک می کنند. از این رو مانعی برای رشد سلول های سرطانی در بدن می شود و به طور کل از بدن شما در برابر هر گونه بیماری محافظت می کند.

9-ترخون، حافظ سلامت قلب

برگ های ترخون حاوی ماده معدنی پتاسیم هستند که نقش مهمی در انقباض قلب دارد. از طرفی اثر ضد التهابی آنتی اکسیدان های موجود در ترخون، عروق را از هر گونه صدمه دور می کند و در نهایت همه این ها سبب محافظت از عملکرد قلب در بدن می شوند.

10-ترخون، آرامش بخش و بهبود دهنده خواب

بررسی‌ها نشان داده که نوشیدن چای ترخون می‌تواند سیستم عصبی را آرام کرده و موجب یک خواب راحت بگردد. این گیاه می‌تواند نقش یک آرامبخش طبیعی را داشته باشد. اثر آرام بخشی در برگهای ترخون همچنین توانایی تسکین اضطراب را دارد. این کار مغز شما را از هرگونه استرس راحت می کند بنابراین می تواند علائم اضطراب را کاهش دهد.

11-ترخون، کاهش دهنده قند خون

تحقیقات حاکی از تاثیر مثبت عصاره ترخون به کاهش سطح قند خون در افراد دارای حساسیت نسبت به انسولین است. نتایج یک تحقیق نشان داده که زمانی که افراد قبل از وعده غذا ترخون مصرف کردند؛ ترشح انسولین به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا کرده بود،  که به نرمال سازی قند خون افراد کمک می‌کند.

12-ترخون و فعالیت های ضد التهابی

عصاره اتانولی ترخون فعالیت قابل توجه آنتی اگزوداتیو (ضد التهاب) دارد. گزارش شده عصاره اتانولی 70 درصد فعالیت ضد التهابی قوی‌تری نسبت به فنیل بوتازون (داروی ضد التهاب غیر استروئیدی) نشان می‌دهد.

13-فعالیت محافظتی کبد و ترخون 

مطالعات انجام شده نشان داده که عصاره اتانولی 70 درصد ترخون موجب کاهش قابل توجه در وسعت نکروز کبدی گردیده است. به نظر می‌رسد عصاره ترخون از طریق تقویت غشا و بهبود مکانیسم‌های جبرانی هپاتوسیت­ها، موجب افزایش مقاومت هپاتوسیت­ها (سلول­های اصلی بافت کبد) نسبت به عوامل تهدید کننده می‌شود.

14-ترخون و فعالیت آنتی اکسیدانی

عصاره ترخون در کاهش تجمع مالونیک آلدئید و سالیک اسید که توانایی جلوگیری از پراکسیداسیون چربی‌ها را مطرح می‌کند نشان دهنده فعالیت آنتی اکسیدانی ترخون است. همچنین اجزای تشکیل دهنده روغن ترخون توانایی پاکسازی رادیکال‌های آزاد را دارند.

15-فعالیت ضد باکتریایی ترخون

تحقیقات نشان داده که روغن‌های اصلی ترخون دارای فعالیت ضد باکتریایی علیه دو گونه شناخته شده باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی است که موجب بیماری‌هایی همچون مسمومیت غذایی، عفونت دستگاه ادراری، بیماریهای تنفسی و ذات الریه می‌شوند. همچنین گزارش شده که اسانس آن به عنوان یک داروی طبیعی در درمان بیماری سیبو (رشد بیش از اندازه باکتری‌های روده کوچک) مناسب است. مطالعات نشان داده این داروی گیاهی تاثیر مثبتی بر درمان این بیماری داشته است.

16-با ترخون از بوی بد بدن خداحافظی کنید!

ترخون یک گیاه معطر است. روغن این گیاه دارای اسانس است که می تواند به کاهش بوی بدن کمک کند.

17-ترخون حافظ سطح فشار خون طبیعی

در برگهای ترخون مواد شیمیایی  وجود دارد که می توانند با جلوگیری از تشکیل پلاک در عروق ، سطح فشار خون را حفظ کنند. همچنین با عملکرد پتاسیم برای حفظ انقباض خوب قلب پشتیبان می شود.

18-ترخون، جلوگیری از کم خونی و گرفتگی عضله

برگ های سبز ترخون حاوی مقدار زیادی آهن هستند، که برای تشکیل سلول های قرمز خون حاوی هموگلوبین بسیار کاربردی است.علاوه بر این ویتامین C موجود در ترخون به جذب بیشتر آهن کمک می کند.یکی ذیگر از مزایای این ویتامین این است، که سیستم ایمنی بدن شما را برای مقابله با هر گونه باکتری یا ویروس تقویت می کند.

عنصر منیزیم یکی دیگر از عناصری است که در برگ این سبزی وجود دارد. منیزیم سبب شل شدن عضلات می شود و از بروز گرفتگی عضلات جلوگیری می کند.

19-ترخون و خواص زیبایی آن

ثابت شده است که عصاره برگ ترخون می تواند کیفیت مو را افزایش دهد. می توانید از عصاره برگ آن به عنوان شامپوی طبیعی خود برای حفظ زیبایی و سلامت مو استفاده کنید.

ترخون گیاهی معطر و کاربردی در طب سنتی

برحسب شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی، 200 تا 400 گونه از این گیاه در جهان وجود دارد که بر اساس پژوهش‌های انجام شده 34 گونه مختلف ترخون در ایران شناسایی شده است. این گیاه در مناطق دارای آب و هوای گرم و آفتابی، رشد می‌کند. بسیاری از گونه های آن، معطر و غنی از اسانس هستند که این عطر ناشی از وجود مونوترپن ها (Monoterpene) و سزکویی ترپن­ها (Sesquiterpene) بوده و دلیل کاربرد آنها در طب سنتی نیز می‌باشد.

دمنوش ترخون به جای چای

طرز تهیه دمنوش ترخون

برای تهیه هر قوری دمنوش ترخون از 2 قاشق غذاخوری ترخون خشک استفاده می کنیم. این سبزی خشک را به همراه آب 80 درجه در قوری ریخته و به مدت 20 دقیقه می گذاریم تا دم بکشد. برای شیرین کردن این دمنوش بهتر است از نبات استفاده شود.

هشدار: زنان باردار از مصرف دمنوش ترخون جدا خودداری نمایند. 

خواص مصرف دمنوش ترخون

بسیاری از خواص دمنوش ترخون با خواص خود گیاه ترخون مشابه است. خواص این دمنوش عبارت است از:

• اشتها آور 
• آرامش بخش
• هضم آسان غذا و رفع نفخ معده
• رفع یبوست و ادرار آور
• بهبود دهنده گردش خون
• رفع کننده بوی بد دهان
• پاکسازی کبد و سم زدایی بدن

نکته: مصرف دو فنجان دمنوش در طول یک روز برای افرادی که مریضی خاصی ندارند یا باردار نیستند، مجاز است.

چگونگی خشک کردن ترخون

برای خشک کردن این گیاه و سبزی های معطر بهتر است دقت بیشتری به کار ببرید تا عطر سبزی از دست نرود. برای خشک کردن آن ابتدا برگ ها را از ساقه جدا کرده، و سپس بشویید. بعد از اینکه آب سبزی در سبد رفت، آن را روی ملحفه ای پهن کنید تا خشک شود. بهتر است روزی دوبار ترخون را زیر و رو کرد تا هوا به همه جای آن برسد و به صورت یکنواخت خشک شود. دقت کنید که محل پهن کردن ملحفه طوری باشد که گرد و خاک روی سبزی ننشیند و حیوان خانگی از آن محل عبور نکند. بعد از خشک شدن کامل، بلافاصله برگ های خشک شده سبزی را در یک ظرف در بسته قرار دهید تا عطر آن کم نشود.

از ترخون خشک، به غیر از دمنوش، می توانید در پخت انواع غذا ها مانند آبگوشت، کتلت، سوپ و … استفاده کرد. حتی می توانید آن را به جای نمک، به عنوان نمک سبز گیاهی پودر کرده و روی غذای خود بریزید.

 برای خرید ترخون کلیک کنید.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه