پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه یک بیماری است که اخیراً درختان پسته را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری توسط قارچی با نام Armillaria mellea ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث خشک شدن و مرگ درختان پسته شود. ریشه درختان پسته اغلب به‌عنوان محل اصلی آلودگی برای قارچ Armillaria mellea عمل می‌کند. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به بررسی علائم، دلایل و راه‌های کنترل پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه درخت پسته پرداخته می‌شود. همچنین روش‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری نیز موردبررسی قرار خواهد گرفت. با ما همراه باشید.

محتوا پنهان

1 پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه

2 عوامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه پسته

3 نشانه‌های پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه

4 کنترل بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی

5 سخن پایانی

پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه

پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه پسته با نام های دیگری ازجمله پوسیدگی ریشه بلوط، پوسیدگی قارچ کلاهک دار ریشه و پوسیدگی بند کفشی نیز شناخته می‌شود.

شیوع این بیماری در مناطقی که زمین آن‌ها قبلاً دارای درختان جنگلی برگ‌ریز بوده و یا در باغ‌هایی که در دشت‌ها و کنار رودخانه‌ها و نهرها کاشته می‌شوند بیشتر است.

برخی نیز عقیده دارند که استفاده از کودهای حیوانی مخلوط با مواد پوسیده جنگلی باعث درگیر شدن درختان با این بیماری می‌شود.

همچنین احداث باغ‌های پسته در زمین‌هایی که سابقه آلودگی به این بیماری را دارند و استفاده از نهال‌های آلوده، از دیگر عواملی هستند که باعث ظهور بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه و طوقه پسته می‌شوند.

عوامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه پسته

عامل اصلی پوسیدگی ریشه در درختان مثمر، غیر مثمر و حتی گیاهان علفی، قارچی به نام Armillaria است. این قارچ به‌عنوان یک میکروارگانیسم تجزیه‌کننده، نقش مهمی را در محیط‌زیست بر عهده دارد.

پوسیدگی آرمیلاریایی اولین بار در سال 1385 در باغ‌های پسته دامغان مشاهده شد و عامل آن Armillaria mallea معرفی گردید. به علت عسلی بودن رنگ کلاهک قارچ به نام قارچ عسلی نیز معروف است.

اندازه قطر کلاهک‌های نرم این قارچ 1.6 تا 7.5 سانتی‌متر است که در فصل پاییز و با شروع بارندگی‌های پاییزی در کنار تنه درختان مبتلا به بیماری مشاهده می‌شوند.

نشانه‌های پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه

قارچ آرمیلاریا با از بین بردن ترکیبات دیواره سلولی باعث پوسیدگی سفید و اضمحلال چوب می شود. در مراحل پیشرفته پوسیدگی، بافت های چوبی پوسیده حالت ریش ریش می شود. در فصل پاییز و با افزایش رطوبت کلاهک های عسلی قارچ به صورت دسته ای روی تنه و یا قسمتی از طوقه درختان آلوده و مرده و حتی روی زمین از ریشه های آلوده بیرون می آید.

نشانه‌ها و علائم بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه معمولاً از یک‌طرف اندام‌های هوایی درخت نمایان می‌شود. با پیشرفت بیماری باعث آلودگی کل درخت و درنهایت مرگ آن می‌شود.

تغییر رنگ، پوسیدگی و ریش‌ریش شدن بافت چوبی در ناحیه طوقه و ریشه
تشکیل لایه سفیدرنگ متمایل به کرم از بافت قارچ زیر پوست طوقه
کاهش رشد شاخه‌ها و سرشاخه‌ها
کوچک شدن برگ‌ها
زردی عمومی و یا قسمتی از درختان آلوده
ریزش زودهنگام برگ‌ها
سر خشکیدگی شاخه‌ها
کاهش محصول
پژمردگی برگ‌ها
سبز خشکی درختان در فصل رشد

در مراحل پیشرفته پوسیدگی، بافت های چوبی پوسیده، حالت اسفنجی به خود گرفته و ریش‌ریش می‌شوند.

نشانه‌هایی مانند پژمردگی و خشکیدن تدریجی و یا سبز خشکی ناگهانی درخت پسته می‌تواند ناشی از بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه یا همان گموز پسته باشد.

به همین دلیل ممکن است تشخیص بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی سخت باشد. با برداشتن پوست ناحیه طوقه و ریشه اصلی و مشاهده لایه سفیدرنگ متمایل به کرم از بافت قارچ، می‌توان با قاطعیت این بیماری را اعلام نمود.

کنترل بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی

قبل از اقدام به احداث باغ از عدم آلودگی خاک به عامل بیماری مطمئن شوید.
جمع‌آوری ریشه‌های چوبی با قطر 2.5 سانتی‌متر یا بیشتر از داخل خاک و آیش گذاشتن زمین برای مدت حداقل یک سال می‌تواند در کاهش جمعیت عامل بیماری مؤثر باشد.
حذف ریشه‌های آلوده و ضدعفونی خاک با استفاده از سموم تدخینی قبل از احداث باغ می‌تواند باعث کند شدن پیشرفت بیماری شود اما باعث ریشه‌کنی آن نمی‌شود.
در باغ‌های آلوده، درختان مرده یا در حال مرگ باید ریشه‌کن شده و معدوم گردند.
کنترل زراعی بیماری با برداشتن خاک اطراف تنه درختان تا عمق 30 تا 40 سانتی‌متر و آزاد نمودن طوقه و قسمت بالایی ریشه در برخی باغات توصیه‌شده است.
استفاده از قارچ‌کش‌های بازدارنده بیوسنتز استرول در باغ‌های انگور، هلو، سیب و گردو توانسته است مرگ‌ومیر را به تأخیر بیندازد. اما در مورد تأثیر آن‌ها در باغات پسته اطلاعاتی در دسترس نیست.
برخی از پایه‌های پسته متحمل و برخی پایه‌ها نیز حساسیت بیشتری به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه دارند.

سخن پایانی

با توجه به مطالعه و بررسی پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه درخت پسته، به نتیجه می‌رسیم که این بیماری از نوع قارچی است. می‌تواند به صورت جدی تأثیرگذار باشد و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصولات پسته شود.

کنترل بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه پسته به خصوص در صورت استقرار در باغ بسیار مشکل بوده و معمولا موفقیت آمیز نیست.

برای پیشگیری از این بیماری، باید به‌دقت علائم آن را شناسایی کرد.

اقداماتی مانند کاشت پایه های مقاوم (به عنوان موثرترین روش کنترل بیماری)، اصلاح سیستم آبیاری، استفاده از کودهای مناسب، پایش و کنترل رطوبت خاک و همچنین استفاده از روش‌های آماری و مدیریت شیمیایی صحیح در خاک را می توان انجام داد. همچنین، استفاده از روش‌های بیولوژیکی و شیمیایی برای کنترل قارچ‌های بیماری‌زا می‌تواند در کاهش شدت این بیماری مؤثر باشد.

با انجام این اقدامات و نظارت دقیق بر وضعیت درختان پسته، می‌توان از آسیب‌های ناشی از پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه درخت پسته جلوگیری کرد. با این کار عملکرد و کیفیت محصولات بهبود می‌یابد.