شب پره هندی پسته

علاوه بر آفاتی که درختان پسته را درگیر می‌کنند و بر کیفیت محصولات تأثیر می‌گذارند، در انبارهای پسته نیز حشراتی وجود دارند که می‌توانند پسته‌ها را مورد هجوم قرار دهند. ازجمله آفات انباری پسته شب پره هندی است که در انبار های پسته خسارت زیادی را به این محصول باارزش وارد می‌کند. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به بررسی این آفت انباری، نحوه خسارت و روش‌های کنترل آن پرداخته‌ایم.

شکل شناسی شب پره هندی پسته

شب پره، یک حشره کامل است که طول آن حدود ۸ میلی‌متر و عرض بال باز آن بین ۱۶ تا ۲۰ میلی‌متر است.

بخش بیرونی دوسوم بال جلویی با رنگ قهوه‌ای پررنگ (قهوه‌ای متمایل به قرمز با رنگ مسی براق) و یک‌سوم قاعده بال به رنگ خاکستری مایل به زرد می‌باشد و ریشک‌های نسبتاً کوتاه و منظم در حاشیه عقبی آن وجود دارد.

بال‌های شب پره در هنگام استراحت به‌صورت شیروانی روی بدنشان قرار می‌گیرند و ثلث فوقانی آن‌ها به شکل لکه خاکستری‌رنگ به نظر می‌رسد.

تخم شب پره هندی به طول ۰.۳ تا ۰.۵ میلی‌متر و رنگ سفید است و معمولاً به‌صورت انفرادی یا دسته‌ای گذاشته می‌شوند.

لاروهای این حشره در سن یک با طول ۱ میلی‌متر ظاهر می‌شوند که پس از رشد کامل، اندازه آن‌ها به ۱۴ تا ۱۷ میلی‌متر می‌رسد.

رنگ عمومی بدن این لاروها سفید کثیف یا صورتی کم‌رنگ است و سر و پشت سینه اول و پاهای اصلی آن‌ها به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای و پاهای شکمی آن‌ها دارای قلاب می‌باشند.

لارو درون یک پیله ابریشمی شفیره می‌شود که طول آن بین ۶ تا ۱۱ میلی‌متر و رنگش قهوه‌ای کم‌رنگ است.

زیست‌شناسی شب پره هندی

حشره شب پره هندی در زمان غروب فعالیت خود را آغاز می‌کند و در شب به دنبال منابع غذایی می‌گردد. در روزها به استراحت در پناهگاه‌های مختلف روی دیوار، سقف و مواد غذایی می‌پردازد.

جفت‌گیری حشرات کامل دو تا سه روز پس از ظهور آن‌ها رخ می‌دهد و با استفاده از فرمون‌های جنسی که توسط حشرات ماده ترشح می‌شود و صداهای فراصوتی (حدود 80 کیلوهرتز) انجام می‌شود.

تخم‌ریزی حشره شب پره هندی پسته در دمای 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد، یک روز پس از جفت‌گیری انجام می‌شود. در دمای 15 تا 35 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 8 و 4 روز بعد از جفت‌گیری تخم‌ریزی می‌شود.

هر حشره ماده در طول زندگی کوتاه خود 40 تا 350 عدد تخم می‌گذارد و به‌طور متوسط هر حشره ماده 150 عدد تخم را بر روی منبع غذایی قرار می‌دهد.

تخم‌ها به‌صورت انفرادی یا به‌صورت دسته‌ای در دسته‌های 11 تا 30 عددی روی منابع غذایی قرار می‌گیرند. مدت تفریخ تخم این حشره با در نظر گرفتن شرایط محیطی، 3 تا 15 روز می‌باشد.

نحوه خسارت آفت شب پره هندی

هرساله، لارو این حشره با تغذیه از مغز پسته، تار می‌تنند و فضولات خود را رها می‌کنند که باعث خسارت‌های مالی، کیفی و بهداشتی قابل‌توجهی برای محصول می‌شود.

در دوره‌ی لاروی، این حشره با تولید تارهای ابریشمی، سطح و داخل منابع غذایی را از تارهای سفیدرنگ خود پوشانده و باعث کاهش کیفیت محصول می‌شود.

همچنین، تنیدن تار نیز ممکن است به‌اندازه تغذیه‌ی آفت خسارت‌های کیفی را به محصول وارد کند؛ بنابراین، لازم است که برای کنترل لارو حشره‌ی شب پره هندی پسته از روش‌های مناسب و ایمن استفاده شود.

کنترل آفت

به‌منظور کنترل آفت می‌توان اقداماتی که در ادامه آورده شده‌اند به کار بگیرید.

مدیریت و بهداشت انبارها

در کل، برای حفظ سلامت و بهداشت مصرف‌کنندگان و همچنین جلوگیری از زیان‌های اقتصادی ناشی از عدم مراقبت یا فعالیت آفات، باید نکات زیر رعایت شود:

1. قبل از انبار کردن محصول جدید، باید باقی‌مانده محصول قبلی از درون انبار حذف شود. به‌ویژه قسمت‌های دور از دسترس که احتمال مخفی شدن آفات انباری وجود دارد، باید پاک شوند.
2. سطح دیوارهای داخلی و سقف انبار معمولاً باید به رنگ سفید باشند.
3. باید از پذیرش محصولات انباری که رطوبت آن‌ها بیش‌ازاندازه مجاز است، خودداری کرد.
4. نباید گونی و بسته‌های پسته را در کنار دیوار قرار داد و فاصله محصولات انباری تا کف نباید کمتر از ۵۰ سانتی‌متر باشد.
5. تمامی پنجره‌ها، درها و سیستم‌های تهویه باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که امکان نفوذ آفت وجود نداشته باشد.
6. درصورتی‌که دمای انبارهای پسته را ۱۳ درجه سانتی‌گراد یا کمتر از آن تنظیم کنید، این آفت قادر به رشد و فعالیت نیست و خسارتی نیز در انبارهای پسته نخواهد داشت.

فرمون های جنسی

استفاده از فرمون‌های جنسی شب پره هندی می‌تواند در مبارزه و ردیابی این آفت انباری مفید باشد. برای کنترل جمعیت این آفت، درصورتی‌که جمعیت آن پایین باشد، می‌توان از تله‌های چسبنده فرمونی استفاده کرد.

همچنین، با قرار دادن تله‌های فرمونی جنسی در انبارهای پسته، می‌توان از حضور آفت و یا تخمین جمعیت آن باخبر شد.

استفاده از تیمارهای دمایی در کنترل آفت

یکی از ابتدایی‌ترین روش‌های مبارزه با حشرات، استفاده از حرارت یا سرما می‌باشد. حساسیت حشرات نسبت به این دو عامل بسته به گونه و مراحل زندگی آن‌ها (تخم، لارو، شفیره و بالغ) و همچنین سایر عوامل متفاوت است.

درصورتی‌که قصد مبارزه با حشرات داخل پسته و انبار را دارید، می‌توانید از حرارت به‌عنوان یکی از روش‌های مؤثر استفاده کنید. برای مثال، اعمال حرارت به درجه‌ی 42 سانتی‌گراد به مدت 24 ساعت، می‌تواند باعث مرگ‌ومیر همه لاروهای حشرات داخل پسته و انبار شود.

علاوه بر این، سرما نیز به‌عنوان یک روش مبارزه با حشرات انباری محسوب می‌شود. درواقع، اعمال دمای 6- درجه سانتی‌گراد به مدت 48 ساعت، می‌تواند باعث مرگ‌ومیر همه لاروهای حشرات داخل پسته و انبار شود.

به‌طورکلی، استفاده از روش‌های فیزیکی مثل حرارت و سرما، علاوه بر مبارزه با حشرات، از آسیب به محصول نیز جلوگیری می‌کند.

مبارزه شیمیایی با شب پره هندی

در صورت مشاهده یک از مراحل رشدی شب پره (تخم، لارو، شفیره و حشره کامل) بر روی پسته باید شروع به اقدامات مبارزه‌ای کنید. بسته به امکانات و حجم محصول انبارشده می‌توان از یکی از روش‌های زیر استفاده کرد:

سم‌پاشی انبار

قبل از انبار کردن محصولات و بعد از تخلیه انبار، باید اقدام به آفت زدایی انبازها کرد. برای این کار، می‌توان از دو نوع سموم استفاده کرد.

اولین نوع سموم آمبوش است که باید به نسبت 0.5 تا 1 لیتر در هر 1000 لیتر آب استفاده شود. دومین نوع سموم مالاتیون است که باید به نسبت 2 تا 2.5 لیتر در هر 1000 لیتر آب استفاده شود.

با هر یک از این محلول‌های سمی، می‌توان 1000 مترمربع را سم‌پاشی کرد. باید تمامی قسمت‌های انبار، ازجمله دیوارها، کف و هر جای دیگری که ممکن است آفت در آن حضورداشته باشد، سم‌پاشی شود.

اگرچه بعضی از آفات ممکن است در داخل درزها و شکاف‌های دیوارها و کف انبار قرار داشته باشند و از طریق سموم تماسی قابل از بین بردن نباشند. در چنین مواردی، باید از سموم گازی مناسب استفاده کرد.

عمل گاز دهی توسط کارشناسان ماهر و با وسایل گاز دهی با استفاده از گاز متیل بروماید انجام می‌پذیرد.

دز مصرفی گاز دهی در دمای 15 تا 20 درجه سانتی‌گراد 32 گرم بر مترمکعب، در دمای 21 تا 25 درجه 24 گرم بر مترمکعب و در دمای 26 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر 16 گرم بر مترمکعب می‌باشد. ضمناً مدت گاز دهی به نسبت عکس از دمای های مختلف بین 16 تا 24 ساعت است.

متیل بروماید گاز فوق العاده سمی است و رعایت مسائل ایمنی و دور بودن از محل گازدهی ضروری است.

استفاده از قرص

با توجه به اینکه پسته‌های انبارشده ممکن است با آفت شب پره هندی آلوده‌شده باشند، لازم است به‌سرعت اقدامات لازم برای مبارزه با این آفت انجام شود. برای مبارزه با شب پره هندی و دیگر آفات انباری پسته، می‌توان از سموم گازی مانند فستوکسین استفاده کرد.

فستوکسین یا فسفین، یکی از آفت‌کش‌های مهم است که بر روی حشرات، کنه‌ها و جوندگان در تمام مراحل رشد اثر کشنده دارد.

این ماده بر اساس فسفر آلومینیوم ساخته‌شده است و به‌صورت گازی منتشر می‌شود. فسفین با نام‌های تجاری مختلفی مانند سلفوس و فستوکسین شناخته می‌شود و در قرص‌های درشت و ریز عرضه می‌شود.

هر قرص بزرگ فستوکسین بعد از تصعید یک گرم گاز فسفید هیدروژن را آزاد می‌کند.

برای مبارزه با شب پره هندی و دیگر آفات انباری پسته، برای هر مترمکعب محصول انبارشده باید 1.5 قرص بزرگ (3 گرمی) یا 5.5 قرص کوچک (0.6 گرمی) فستوکسین استفاده شود.

مدت‌زمان گاز دهی برای از بین بردن شب پره هندی بستگی به درجه حرارت انبار دارد و هر چه دمای انبار بالاتر باشد، مدت‌زمان گاز دهی کاهش می‌یابد.

بهتر است درصورتی‌که آلودگی پسته‌های انبارشده به‌شدت متوسط یا خیلی شدید است، به‌سرعت اقدام به مبارزه با آفت شب پره هندی با استفاده از فستوکسین نمایید.

مدت‌زمان گاز دهی در دماهای مختلف انبار با استفاده از قرص فستوکسین برای کنترل آفت شب پره هندی در انبارهای پسته

درجه حرارت انبار (سانتی‌گراد)	زمان لازم (روز) قرص بزرگ (3 گرمی)	زمان لازم (روز) قرص کوچک (0.6 گرمی)
12 تا 15	5	4
16 تا 20	4	3
21 و بالاتر	3	2

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه