تمامی افراد که از گل و گیاهان نگهداری و مراقبت می کنند، ممکن است در یک زمانی با بیماری های قارچی گیاهان خود مواجه شوند. تقریبا بیشتر افراد در منازل خود تعدادی از گیاهان را نگهداری می کنند و به آن ها علاقه بسیاری دارند. اما ممکن است این گیاهان در اثر ابتلا به بیماری های مختلف به ویژه بیماری های قارچی از بین بروند.

در اواسط تا اواخر تابستان، برخی از مشکلات گیاهی مانند قارچ، قابل مشاهده است. بیماری های قارچی ممکن است ظاهر گیاه را زشت کنند، اما نگران نباشید این بیماری ها برای گیاهان شما کشنده نیستند و آسیب زیادی به گیاهانتان نمی رسانند. به علاوه، حتی می توان از بسیاری از مسائل مربوط به قارچ جلوگیری کرد! اگر در گیاهان خود با قارچ روبرو هستید، فقط بخاطر بسپارید که قابل درمان است و گیاهان شما به احتمال زیاد به زیبایی بهبود می یابند.

روش های طبیعی و ارگانیک جلوگیری از بیماری های قارچی گیاهان آپارتمانی

1.بررسی مداوم گیاهان و مشاهده علائم ظاهری آن ها

اولین گام برای جلوگیری از قارچی شدن گیاه بررسی مداوم و مشاهده علائم قارچی روی گیاهان است. این اقدام بیشتر در ماه های سرد زمستانی و حتی پاییزی انجام می شود. بسیاری از بیماری های قارچی نظیر لکه برگی از نظر شکل، اندازه و رنگ باهم متفاوت بوده و ظاهر آن ها تا حد بسیار زیادی به عامل قارچی که بیماری را ایجاد می کند بستگی دارد.

برخی از انواع قارچ ها می توانند برگ ها را آلوده کنند و در نتیجه باعث پژمردگی و ریزش برگ ها شده و یا در حالت شدید باعث از بین رفتن گیاه می شوند. برگهای ریخته شده از گیاه ممکن است در روی زمین مجموعه ای از نقاط سیاه رنگ را به صورت لکه های کوچک داشته باشند.

همچنین در هنگام بررسی گیاه خود باید به لکه های قهوه ای کوچک که دارای حاشیه زرد رنگ هستند نیز روی برگ ها دقت کنید. این لکه ها دارای حلقه های متحدالمرکز هستند که اغلب بزرگ شده و به یکدیگر متصل می شوند و در نهایت یک ناحیه بزرگ از لکه تغییر رنگ یافته تشکیل می دهند.

2.مشاهده بیماری و انتقال گلدان آلوده

به محض مشاهده اولین علائم آلودگی ، باید سریعا گیاه خود را به مکان دیگری منتقل کنید تا سایر گیاهانتان آلوده نشوند. از این طریق از گسترش و آلوده شدن سایر گیاهان به این بیماری قارچی پیشگیری می شود. پس از چند ماه درمان و از بین رفتن بیماری، می توانید گیاه خود را به محل اولیه خود برگردانید.

3.جداسازی برگ های آلوده از گیاه بیمار

زمانی که علائم بیماری را بر روی برگ ها مشاهده کردید باید فورا برگ های آلوده را از گیاه بیمار خود جدا کنید. تمامی برگ هایی که دارای لکه های قارچی هستند آلوده بوده و باید سریعا از بین بروند تا آلودگی گسترش نیابد. اگر گیاه شما پر پشت و پر از شاخ و برگ می باشد، باید تعداد کمی از برگ های داخلی آن را بچینید تا جریان هوا به خوبی بین برگ ها ایجاد شود.

جریان هوا یکی از فاکتور های مهم در مقابله و مبارزه با بیماری های قارچی می باشد. تمام برگ های آلوده و هرس شده را باید در جایی دور تر از گیاهانتان نگهداری کنید و آن ها را دور بریزید.

هرگز از این برگ های آلوده برای تهیه کمپوست استفاده نکنید.

4.ساخت قارچکش طبیعی با استفاده از مواد ارگانیک

با استفاده از مواد ارگانیک می توانید انواع قارچکش ها را تهیه نمایید. برای این کار می توانید یک لیوان روغن گیاهی همچون، دانه سویا و … را درون یک ظرف درب دار و ترجیحا پلاستیکی بریزید. سپس یک قاشق غذاخوری صابون مایع بدون عامل چربی زدا و یا حتی یک قاشق غذاخوری مایع ظرف شویی به ظرف روغن خود اضافه نمایید. در ادامه درب ظرف را محکم بسته و به سرعت آن را تکان دهید تا مواد داخل ظرف کاملا با هم ترکیب شوند. این مواد را باید در یک مکان تاریک و خشک نگهداری نمایید تا در صورت لزوم از آن ها استفاده کنید.

5.تهیه فرمولاسیون (محلول) حاوی قارچکش

برای تهیه فرمولاسیون (محلول) در ابتدا یک لیوان آب داغ را درون بطری اسپری پلاستیکی مورد نیاز خود اسپری کنید. سپس 1.5 قاشق چای خوری جوش شیرین را به بطری اضافه نمایید. ظرف را محکم تکان داده تا مواد داخل آن به خوبی با هم مخلوط شوند. در ادامه 1.5 قاشق چای خوری از قارچکش آماده شده را به بطری اسپری اضافه کنید. دوباره آن را محکم تکان دهید و هم بزنید. زمانی که تمامی مواد به خوبی با هم ترکیب شدند می توانید از این قارچکش برای گیاهانتان استفاده نمایید.

این فرمولاسیون قارچکش باید پس از آماده سازی همان روز مصرف شود و مابقی آن را دور بریزید.

6.استفاده از فرمولاسیون (محلول) قارچکش بر روی گیاهان آلوده

برای استفاده از قارچکش بر روی گیاهان خود در ابتدا گیاهان آلوده را درون حمام و یا وان قرار دهید. محلول قارچکشی که تهیه کرده اید را مستقیما بر روی برگ های گیاه خود تست کنید. توجه داشته باشید که برگ های گیاه نباید به هیچ وجه مرطوب باشند. در استفاده از این قارچکش باید خساست را کنار بگذارید و کاملا برگ و ساقه گیاهان را به این قارچکش آغشته کنید. به گونه ای که از برگ ها و ساقه چکه کند.

در هنگام اسپری قارچکش باید به محل اتصال برگ ها به ساقه و همچنین سطح زیرین برگ ها توجه بیشتری داشته باشید. این مکان ها بهترین محل برای هاگ قارچ و فعالیت آن ها می باشد. این درمان را بهتر است برای گیاهانتان هر 5 تا 7 روز یکبار تکرار کنید تا گیاهانتان درمان شوند.

در هنگام مصرف از این قارچکش بهتر است هر چند دقیقه یکبار بطری اسپری را تکان دهید تا مواد تشکیل دهنده آن از هم جدا شوند و از ته نشین شدن مواد جلوگیری شود.

7.بهترین مکان برای نگهداری از گیاهان آلوده

گیاهانی که دچار آلودگی قارچی شده اند را باید در مکانی با نور روشن و ترجیحا نور غیر مستقیم آفتاب نگهداری کنید. همچنین فضای اطراف این گیاهان آلوده باید نسبتا گرم باشد. همانطور که گفته شد جریان هوا برای این گیاهان بسیار اهمیت دارد بنابراین بهتر است تا حد امکان از شلوغ کردن اطراف این گیاه اجتناب نمایید. نور کم، گردش نامناسب و کم هوا و سرما از جمله عواملی هستند که باعث گسترش بیماری های قارچی در گیاهان می شوند.

8.شیوه آبیاری و تامین رطوبت گیاهان آلوده

گیاهانی که به بیماری های قارچی مبتلا شده اند نباید طبق روال گذشته آبیاری شوند. تا حد ممکن باید برگ های گیاهان آلوده خشک بماند تا از گسترش بیماری جلوگیری شود. تا حد امکان برگ های گیاهانی که به بیماری های قارچی آلوده اند مرطوب نکنید. زیرا بسیاری از قارچ ها اگر به مدت طولانی در سطح خشک و بدون رطوبت قرار بگیرند از بین خواهند رفت.

نکات و توصیه های مهم در خصوص روش های جلوگیری و مبارزه با قارچی شدن گیاه

محلول قارچکش خانگی که در بالا توضیح داده شد باید در ابتدا روی قسمت کوچکی از گیاه تست زده شود و بعد برای کل گیاهانتان استفاده نمایید. برای تست این محلول باید 2 الی 3 روز صبر کنید در صورتی که لکه های آسیب دیده بر روی گیاه خود مشاهده نکردید آن گاه با خیال راحت بر روی تمامی گیاهانتان اسپری نمایید.
بعد از هر بار تماس دست یا ابزار با گیاهان آلوده باید بلافاصله دست هایتان را شسته و ابزار های مورد استفاده را ضد عفونی کنید.
بهترین زمان برای اسپری کردن گیاهان با قارچکش اوایل صبح یا غروب است. بهتر است تا حد امکان روز هایی اقدام به اسپری و سم پاشی کنید که بارندگی و وزش باد وجود نداشته باشد.

بیماری های قارچی رایج در گیاهان آپارتمانی

1.بیماری قارچی گیاهان سفیدک های پودری

این بیماری یک نوع بیماری قارچی می باشد که در اثر آن سطح برگ و حتی سایر اندام های هوایی گیاه به وسیله یک پوشش سفید رنگ پوشیده می شوند. از نشانه ها و علائم این بیماری می توان به کندی رشد، ضعف گیاه، بدشکلی در برگ ها و جوانه های انتهایی و همچنین زردی و خشکیدگی برگ ها اشاره کرد.

این بیماری در صورت عدم وجود نور کافی و سایه تشدید شده و گسترش می یابد.

راه های کنترل و درمان سفیدک های پودری

حذف برگ های آلوده، عدم کاشت انبوه، حذف بقایای گیاهی از درون خاک و عدم آب پاشی می تواند از این بیماری پیشگیری کند. در صورت آلودگی شدید سمپاشی گیاهان با قارچکش هایی نظیر کاراتان و بنومیل برای کنترل و مبارزه با این بیماری توصیه می شود.

2.بیماری قارچی گیاهان سفیدک های داخلی

یکی دیگر از بیماری های قارچی رایج در گیاهان آپارتمانی سفیدک داخلی می باشد. از علائم این بیماری می توان به لکه های زرد یا قهوه ای بر روی برگ ها نام برد. لازم است که بدانید وجود رطوبت زیاد سبب ایجاد کرک هایی به رنگ خاکستری در زیر برگ ها در محل لکه ها می شود.

این بیماری بیشتر در جوانه های گیاه به شکل عدم رشد طولی، بد شکلی گیاه و تغییر رنگ نمایان می شود. در نهایت با پیشرفت و آلودگی بیشتر قارچی برگ های گیاه خواهند ریخت.

راه های کنترل و درمان سفیدک های داخلی

از آن جایی که عامل ایجاد این بیماری قارچ می باشد بنابر این بهترین راه برای درمان و مبارزه، کنترل آبیاری و استفاده از خاک با زهکشی مناسب می باشد. زیرا قارچ ها بسیار رطوبت دوست بوده و با تنظیم آبیاری و زهکشی مناسب رطوبت کنترل می شود. برای مبارزه شیمیایی نیز می توان از قارچ کش هایی نظیر مانکوزب استفاده نمود.

3.بیماری قارچی گیاهان کپک خاکستری

عامل این بیماری که در تعداد زیادی از گیاهان آپارتمانی مشاهده می شود نیز قارچ ها می باشند. این قارچ ها معمولا از راه نواحی زخمی و آسیب دیده گیاه وارد می شوند و بیماری ایجاد می کنند. قارچ های عامل این بیماری در هوای مرطوب و تا حدودی خنک بهترین رشد را دارا می باشند. در اثر آلودگی گیاهان به این بیماری، لکه هایی به رنگ خاکستری روی اندام های هوایی گیاه ایجاد می شود. در این بیماری برگ ها، گلبرگ ها و ساقه حالت قهوه ای و آب سوخته گرفته و در نهایت فاسد شده و از بین می روند.

راه های کنترل و درمان بیماری کپک خاکستری

برای پیشگیری از ایجاد این بیماری تنظیم آبیاری، عدم آبیاری گیاه از بالا، عدم آب پاشی گیاه و گرم کردن محیط از جمله اقداماتی است که می توان انجام داد. اما برای کنترل و مبارزه حذف قسمت های آلوده، حذف بقایای گیاهی از خاک و در آلودگی های شدید سم پاشی با استفاده از قارچ کش هایی نظیر کاپتان و مانکوزب می تواند موثر باشد.