تاثیرات کودهای اسید آمینه بر روی درختان پسته و افزایش محصول
ایران نقش اصلی در زمینه تولید و صادرات پسته در جهان را دارد. با توجه به نقش مهم پسته در درآمد ارزی کشور به کار بردن روش‌های تغذیه‌ای مناسب برای افزایش کمیت و کیفیت این محصول اهمیت ویژه‌ای دارد. مشکلات زیست‌محیطی و افزایش نگرانی‌ها در خصوص امنیت غذایی موجب استفاده از کودهای زیستی برای بهبود رشد و افزایش محصولات می‌باشد. کودهای اسیدآمینه یکی از مؤثرترین انواع این کودها می‌باشند. آمینواسیدها از اجزای اصلی در ساخت پروتئین‌ها هستند. در سلولهای گیاهان، پروتئین‌ها دارای نقش ساختاری، عملکردی متفاوت نظیر آنزیمی، انتقال‌دهنده و ذخیره‌ای هستند؛ و تأثیر مهمی در فعالیت‌های حیاتی و ساختاری گیاه دارند. در این مقاله ابتدا تعریفی از کود اسیدآمینه آوردیم و در ادامه هم به‌صورت مفصل به تأثیر کودهای اسیدآمینه بر روی درختان پسته می‌پردازیم.
اهمیت کودهای اسیدآمینه در کشاورزی
پروتئین واژه ای بسیار آشناست و هرگاه که نام آن را می شنویم ناخودآگاه به یاد گوشت می افتیم این در حالی است که تمامی موجودات زنده و مخصوصا گیاهان دارای ساختارهای پروتئینی هستند و می توان گفت پروتئین مهمترین ترکیب سلولی در سلولهای گیاهی است.
ترکیبات پایه گیاهان از پروتئین ساخته‌شده است. تمام فعالیت‌های گیاهان تحت کنترل پروتئین‌ها است پروتئین‌ها هم از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند. اسیدهای آمینه فعالیت‌های فیزیولوژیکی سلول را تحت تأثیر قرار می‌دهد. گیاهان به مقدار مشخصی اسیدآمینه برای افزایش تولید و بهبود کیفیت محصول نیاز دارند. افزایش کیفیت در محصولات کشاورزی منجر به سوددهی بیشتر می‌شود. از کودهای اسیدآمینه بر اساس نیاز گیاه در مراحل بحرانی استفاده می‌شود.
رابطه میزان باردهی درختان با اسید آمینه
با آزمایشهای مختلف ثابت شده است که میزان بازدهی و باردهی درختان و گیاهان رابطه مستقیم با میزان و کیفیت اسید آمینه موجود در گیاه دارد،به طور خلاصه باید بگوییم افزایش کمیت و کیفیت اسید آمینه در گیاه منجر به:
- افزایش کیفیت و کمیت محصول
- افزایش جوانه های رویشی و زایشی
- بزرگ شدن سایز محصول (میوه)
- افزایش مقاومت گیاه به خشکی،سرما،کم آبی،شوری و …
- بهبود تعریق و تنفس گیاه
- تقویت سیستم ریشه زنی گیاه
- افزایش سایز و ضخامت برگها و در نتیجه کاهش خسارت آفات مکنده مانند پسیل
اسید آمینه در پسته
همچنین اسید آمینه ها در خاک فوائد زیر را دارند:
- افزایش فعالیت میکروارگانیسم های مفید در خاک
- کلات کردن عناصر ریزمغذی (بسیاری از شرکتهای تولید کننده کودهای ریز مغذی از اسید آمینه برای کلات کردن استفاده می کنند)
- کمک به افزایش جذب سایر کودها حتی کودهای شیمیایی
- آزاد سازی عناصر راکد در خاک
محلول پاشی درخت پسته با اسیدهای آمینه تاثیر زیادی در افزایش عملکرد درخت خواهد داشت، برای محلول پاشی اسید آمینه بر روی درخت پسته بهتر است اسید آمینه را با دوز 0.5 تا 250 سی سی در هزار در تمامی محلول پاشی های تغذیه ای خود داشته باشید.
توصیه دیگر این است که اسید آمینه را در سه مرحله برای درخت پسته محلول پاشی کنید:
- بعد از ارزنی شدن دانه ها
- در مرحله رشد جنین و پر شدن مغز همراه با پتاسیم
- بعد از برداشت پسته
استفاده زیاد از اسید آمینه در ابتدای فصل منجر به افزایش رشد رویشی و ریختن گره های (جوانه ها) زایشی خواهد شد.
نقش اسیدآمینه‌ها بر روی درخت پسته
- آلانین در سنتز کلروفیل، تنظیم باز شدن روزنه‌ها، گرده‌افشانی و مقاومت به خشکی نقش دارد.
- آسپارتیک اسید در جوانه‌زنی بذر و در سوخت‌وساز اسیدهای آمینه نقش دارد.
- والین، ترئونین و تیروزین در گرده‌افشانی و در مقاومت به شرایط نامساعد محیطی نقش دارد.
- سرین و فنیل آلانین در گرده‌افشانی مؤثر است.
- لوسین باعث مقاومت به شوری و جوانه‌زنی دانه‌های گرده می‌شود.
- هیستیدین باعث کنترل باز شدن روزنه‌ها برگ برای جذب آمینواسید می‌شود.
- پرولین با تقویت دیواره سلولی و توازن آب در گیاه باعث افزایش مقاومت درخت پسته به دمای بالا، سرما، کم‌آبی، شوری و … می‌شود.
- آرژنین با کاهش ریزش میوه و جوانه‌های گل و کاهش پوکی باعث افزایش عملکرد پسته می‌شود.
- گلوتامیک اسید با تأثیر بر سلولهای نگهبان روزنه از انسداد روزنه‌ها جلوگیری می‌کند و باعث بهبود تعریق و فتوسنتز گیاه می‌شود.
- پرولین و هیدروکسی پرولین با تقویت دیواره سلولی و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده گیاه را در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم می‌کند. همچنین پرولین به باروری دانه گرده کمک می‌کند.
- متیونین، گلوتامیک اسید و لیسین با فعال‌سازی هورمون‌های مؤثر در تشکیل گل و میوه با افزایش طول لوله گرده باعث بهبود گرده‌افشانی می‌شوند.
- آلانين، واکنی و لیوسین اسید با افزایش نسخه‌برداری MRNA و افزایش تولید پروتئین در گیاه باعث افزایش کیفیت و کمیت محصول می‌شود.
- متیونین پیش ساز ساخت اتیلن است. اتیلن باعث افزایش سرعت رسیدگی محصول می‌شود.
- تریپتوفان پیش ساز هورمون اکسین است. اکسین باعث تسریع گلدهی می‌شود.
- گلوتامیک اسید و گلیسین دارای ویژگی کلات کنندگی عناصر ریزمغذی بوده و جذب عناصر ریزمغذی را آسان‌تر می‌کنند.
- گلیسین با افزایش کلروفیل و افزایش فتوسنتز باعث افزایش ساخت‌وساز کربوهیدرات‌ها و افزایش رشد می‌شود.
- متیونین باعث استحکام دیواره سلولی باکتری‌ها و حفظ تعادل میکرو فلور خاک می‌شود.
- گلیسین، گلوتامیک اسید و آسپارتیک اسید باعث تسریع رشد برگ و ساقه، افزایش جوانه‌های رویشی و زایشی و تقویت سیستم ریشه می‌شوند.
- سیستنین در ساختار آنزیم نیتروژناز که در تثبیت ازت نقش دارد، به کار می‌رود.
انواع کودهای اسیدآمینه
- کود اسیدهای آمینه ضروری: گیاه قادر به تجزیه آن‌ها نبوده و باید در اختیار گیاه برای رشد بهتر قرار بگیرد.
- کود اسیدهای آمینه غیرضروری: گیاه قادر به تجزیه آن‌ها می‌باشد.
مزیت کودهای اسیدآمینه برای درخت پسته
حضور آمینواسیدها برای سوخت‌وسازهای سلولی و همچنین افزایش کیفیت و رشد محصول ضروری است. درخت پسته طی فرآیند فتوسنتز توسط عناصر (کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن) آمینواسید می‌سازد؛ اما در شرایط نامساعد محیطی ساخت آمینواسید مختل می‌شود.
کودهای اسیدآمینه که به خاک اضافه می‌شوند باعث اصلاح ساختار خاک و جذب مواد مورد نیاز را توسط ریشه آسان می‌کنند. همچنین باعث می‌شود تا درخت پسته انرژی ذخیره شده خود را صرف رشد و بالا بردن کیفیت محصول نماید. برای باغات پسته کود اسیدآمینه موردنیاز در حدود 7 تا 9 لیتر در هر هکتار است.
تأثیر کودهای اسیدآمینه بر روی درختان پسته
- تقويت سيستم ايمنی درخت از طريق تقويت ديواره سلولی، ترميم بافت‌های آسیب‌دیده
- کاهش خسارت ناشی از شرايط نامساعد محيطی و اقلیمی مانند دمای بالا، سرمای شديد و شوری که تأثیر منفی بر روی متابولیسم‌های گياه می‌گذارد.
- باز شدن روزنه‌های هوایی به وسیله کودهای اسيدهای آمينه کنترل می‌شوند؛ و درنتیجه نقل و انتقال و جذب عناصر غذايی و فرايند فتوسنتز بهبود می‌یابد.
- کودهای اسیدآمینه با تأثیر بر فرآیند نسخه‌برداری و افزايش ميزان پروتئين و قند در گياه موجب بهبود ویژگی‌های کيفی و کمی محصول می‌شود.
- کودهای اسیدآمینه از طريق فعال‌سازی هورمون‌های مؤثر در تولید گل و میوه باعث افزایش سرعت گرده‌افشانی می‌شوند.
- سرعت بخشيدن به رسيدگی محصول
- تجزیه و انتقال املاح و ریزمغذی‌ها موردنیاز به گیاه و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، سم و محفظ تعادل میکرو فلور خاک
- شکل‌گیری متابولیسم گیاهان و بافت گیاهی به‌طور مستقیم بر سنتز کلروفیل ها و فرآیند فتوسنتز نقش اساسی دارند.
- کودهای اسیدآمینه حاوی نیتروژن ارگانیک هستند که می‌تواند باعث ضخامت دیواره سلولی و افزایش مقاومت گیاه نسبت به آفات و بیماری‌ها شود.
- کودهای آمینواسید جذب کلسیم را افزایش می‌دهند.
تأثیر کودهای اسیدآمینه بر روی درختان پسته در شرایط تنش دمایی
درخت پسته برای رشد بهینه به محدوده دمایی خاصی احتیاج دارند که خارج شدن از این محدوده به‌عنوان یک تنش محسوب می‌شود، این تنش به بافت و فرآیندهای متابولیسمی آسیب می‌رساند. سرمازدگی در دماهایی اتفاق می‌افتد که از حد طبیعی برای درخت پسته کمتر است. این تنش می‌تواند در متابولیسم آمینواسیدها، کربوهیدرات‌ها و لیپیدها اختلال ایجاد کند اسیدآمینه پرولین به‌عنوان ماده‌ای برای مقابله با شرایط تنش‌زا شناخته‌شده است.
زمان استفاده از کودهای اسیدآمینه
محلول‌پاشی اسیدآمینه درختان پسته یک هفته قبل از آغاز گلدهی باعث کاهش ریزش جوانه‌های گل، کاهش پوکی پسته و افزایش پسته خندان، می‌شود. بهترین زمان مصرف کودهای اسیدآمینه در هوای صاف قبل از طلوع یا بعد از غروب آفتاب است؛ زیرا به دلیل باز بودن گیاه نفوذ محلول به درون گیاه افزایش می‌یابد.
بارندگی، وزش باد و طوفان از قدرت تأثیرگذاری کود اسیدآمینه بر روی درختان پسته به‌شدت می‌کاهد، بنابراین در این مواقع از مصرف این کودها خودداری کنید.
روش‌های مصرف کودهای اسیدآمینه
- جذب کودهای اسیدآمینه از طریق خاک
- محلول‌پاشی بر روی برگ درختان
سخن پایانی
مصرف بی‌رویه‌ی کودهای شیمیایی و اثرات نامطلوب مصرف این کودها بر محیط زیست، توجه به نقش کودهای آلی و محرکهای زیستی در کشاورزی اهمیت بیشتری پیداکرده است. کودهای اسیدآمینه می‌توانند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی به‌منظور کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و مشکلات سلامتی ناشی از مصرف ترکیبات شیمیایی باشند.
در سالیان اخیر عملکرد و کیفیت پسته روند نزولی داشته که یکی از دلایل مهم آن می‌تواند تغذیه نامناسب باغات پسته باشد مقدار بسیار کم ماده آلی و عدم وجود تعادل در عناصر غذایی خاک در مناطق پسته‌کاری، باعث شده است تا عملکرد این محصول بسیار کمتر از حد مورد قبول باشد. اکثر باغات پسته در خاک‌های شور احداث شده‌اند که شوری باعث تثبیت عناصر غذایی شده و جذب آن‌ها را کاهش می‌دهد بنابراین مصرف کودهای اسیدآمینه کمک زیادی به رشد و نمو درختان پسته خواهد کرد.
1_350x350.jpg)
_350x350.jpg)
