با توجه به روند افزایش جمعیت جهان برای تأمین مواد غذایی بشر، در آینده با چالش مواجه خواهیم شد. با افزایش تولید محصولات کشاورزی می‌توان بخشی از کمبود مواد غذایی موردنیاز بشر را جبران کرد. ازجمله مشکلاتی که در بخش کشاورزی با آن روبرو هستیم کمبود آب است. ولی با مدیریت صحیح و استفاده از روش کشت دیم می‌توان از آب‌های موجود حداکثر استفاده را کرد؛ و محصولات کشاورزی را در حد چشمگیری افزایش داد. در این مقاله سعی کردیم انواع محصولات مناسب کشت دیم و محصولات دیمی پر سود را بیاوریم. تا در انتخاب بهترین محصول برای کشت دیم شما را یاری‌رسانیم.
اهمیت کشت دیم در کشاورزی امروز
گاهی اوقات کشاورزان بدون توجه به نیاز گیاه اقدام به آبیاری زیاد می‌نمایند. این موضوع علاوه بر هدر رفت آب منجر به افزایش بیماری‌های قارچی گیاه خواهد شد و درنهایت منجر به کاهش عملکرد گیاه می‌شود. ازجمله روش‌های کشت مناسب برای گیاهان با نیاز آبی کم کشت دیم است. کشت دیم شرایطی از کشت بدون آبیاری است که گیاه با آب باران رشد می‌کند. در این روش کشت ذخیره و نگهداری آب در خاک حائز اهمیت است؛ زیرا رطوبت خاک حفظ می‌شود. تا در شرایط مناسب گیاه از آن استفاده کند و درنهایت باعث افزایش بازده محصولات دیم می‌شود.
محصولات دیمی پر سود
در انتخاب بهترین محصول برای کشت دیم عوامل مختلفی ازجمله نوع گیاه، رشد سریع گیاه، مقاومت به تنش سرما، آفات و عوامل بیماری‌زا تأثیرگذارند. علاوه بر انتخاب نوع محصول دیم شرایط محیطی نظیر میزان بارندگی سالانه، شخم زدن اصولی و درست، رطوبت، دما و تاریخ صحیح کشت بذر در افزایش محصول دیم بسیار تأثیرگذارند. کشت گندم و جو بیشتر به‌صورت دیم رواج دارد. همچنین از انواع دیگر محصولات دیم می‌توان به ذرت، آفتابگردان، نخود، عدس، گلرنگ، کلزا، پسته، بادام، هندوانه، خربزه و انگور اشاره کرد.
گندم رایج‌ترین گیاه کشت دیم
گندم به روش دیم علاوه بر کاهش نیاز آبی به دلیل نیاز به سرمایه کم و کاربردهای زیاد آن به یکی از مهم‌ترین محصولات کشت دیم تبدیل‌شده است. به‌طوری‌که گندم دیم بیشترین سهم گندم ایران را به خود اختصاص داده است. کاشت گندم به روش دیم معمولاً در فصل پاییز انجام می‌شود.
خاک مناسب برای کاشت بذر گندم باید زهکشی خوبی داشته باشد. تا رطوبت را به مدت طولانی‌تر در خود نگه دارد. علاوه براین برای حفظ رطوبت در کشت دیم کاشت عمیق اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا در اعماق پایین به دلیل اینکه خاک در معرض تابش مستقیم آفتاب نیست دیرتر خشک می‌شود؛ و می‌تواند به مدت طولانی‌تری رطوبت را در خود نگه دارد. از طرفی در شرایط سرما و یخبندان ریشه گیاه کم‌تر در معرض یخ‌زدگی قرار می‌گیرد.
سورگوم مناسب برای کشت دیم
گیاه سور گوم و سایر غلات تولید عمده دنیا را به خود اختصاص داده‌اند و از محصولات دیمی پر سود به شمار می رود. این گیاه انواع مختلفی دارد؛ و عمدتاً به‌عنوان علوفه کارایی دارد. سورگوم یکی از مقاوم‌ترین گیاهان در برابر شرایط خشکی است. به‌طوری‌که می‌تواند در شرایط رطوبت کم و درجه حرارت بالا دانه تولید کند.
همچنین در شرایط خشکی با پیچش برگ و سایه‌اندازی بر روی روزنه‌ها مانع تعرق می‌شود. علاوه بر این با افزایش موم بر روی برگ‌ها و ساقه‌ها مانع جذب نور خورشید و خنک شدن برگ می‌شود. ریشه‌های گسترده این گیاه در مقایسه با ذرت سبب افزایش جذب بالای آب می‌شود.
نخود بهترین محصول برای کشت دیم
زمان کاشت نخود دیم در تولید محصول باکیفیت بالا بسیار تأثیرگذار است. کاشت نخود دیم در فصل زمستان برای حداکثر استفاده از بارش‌های زمستانی اهمیت دارد. درصورتی‌که کشت نخود در شرایط گرما صورت گیرد. باعث کاهش رشد زایشی خواهد شد. همچنین نوع گونه نخود دیم در تعیین بهترین زمان کاشت آن مؤثر است. گونه‌های هاشم، آزاد، آرمان و عادل در مناطق معتدل به‌صورت پاییزه و گونه‌های آزاد و آرمان در مناطق سردسیر به‌صورت کشت بهاره پرورش می‌یابند.
انگور از محصولات مناسب کشت دیم
درخت انگور دامنه‌ی سازگاری بسیار وسیعی دارد؛ و در شرایط اقلیمی مختلف پرورش می‌یابد. همچنین این درخت به دلیل مقاومت به شرایط کم‌آبی در مناطقی با بارندگی سالانه کم با استفاده از روش‌های صحیح کشاورزی و شیوه‌ی کشت دیم قادر به تولید محصول می‌باشد.
البته ارقام مختلف نیازهای آبی متفاوتی دارند؛ بنابراین برای کشت دیم در انتخاب نوع گونه دقت کنید. نوع خاک نیز در نیاز آبی درختان انگور تأثیرگذار است؛ بنابراین با برنامه‌ریزی صحیح درروش کشت دیم انگور می‌توان ضمن تأمین مواد مغذی موردنیاز درخت از بروز آفات و بیماری‌ها جلوگیری کرد.
بادام از انواع محصولات دیمی پر سود
درخت بادام به شرایط کم‌آبی مقاوم است. همچنین سازگاری این درخت به شرایط نامساعد زمینه را برای کشت دیم این درخت فراهم کرده است. استفاده از این سبک سبب کاهش مشکلات کشاورزی و هزینه‌ی این بخش شده است. از ارقام بادام که به این روش پرورش می‌یابند می‌توان به بادام سنگین و بادام کاغذی اشاره کرد.
بهترین محصول برای کشت دیم بادام است که در مناطق با شیب ملایم و آفتاب کافی امکان‌پذیر است. همچنین برای کاشت نهال بادام دیم باید شرایط لازم برای رطوبت خاک فراهم شود. برای این منظور از کودها مانند کودهای پوسیده دامی و پوکه‌های معدنی و سایر مواد جاذب را می‌توان استفاده کرد و در زمان‌هایی که با کاهش بارندگی مواجه هستیم می‌توان از آبیاری قطره‌ای نیز بهره گرفت.
پسته از محصولات دیمی پر سود
یکی از ویژگی‌های بارز پسته مقاومت به خشکی است. ولی برای تولید محصولی باکیفیت آبیاری اصولی و منظم اهمیت دارد. مشاهده شده است که در مناطق کم آب با روش کشت دیم نیز محصول اقتصادی تولیدشده است. با آگاهی از متوسط بارندگی در منطقه موردنظر می‌توان اقدام به تأسیس باغ پسته دیم کرد. در مناطقی از کشور ترکیه پسته به‌صورت دیم کاشته می‌شود. در این مناطق بدون آبیاری و صرفاً با تکیه بر آب باران حتی بیشتر از باغ‌های زراعی پسته برداشت می‌شود.
زعفران از کشت های دیم پر سود
در مناطق خشک و نیمه‌خشک برای استفاده بهینه از آب می‌توان اقدام به کشت گیاهانی به نیاز آبی کم پرداخت. زعفران را می‌توان یکی از بهترین محصولات برای کشت دیم معرفی کرد و این گیاه ازجمله گیاهانی است که می‌توان در مناطقی که از کم‌آبی رنج می‌برند به کشت و پرورش این گیاه ارزشمند اقدام کرد.
ازجمله دلایلی که کشت این گیاه را در این مناطق سودآور می‌کند. می‌توان به فصل کاشت زعفران که در پاییز و زمستان هست. این موضوع باعث کاهش آبیاری خواهد شد. از طرفی در فصل تابستان که گیاهان دیگر نیاز آبی بالایی دارند زعفران در فاز خواب است.
ویژگی‌های محصولات مناسب کشت دیم
از ویژگی‌های منحصربه‌فرد بهترین محصول برای کشت دیم مقاومت به شرایط خشکی است؛ زیرا رطوبت را در خود حفظ می‌کنند. در شرایط کاهش رطوبت رشد خود را متوقف می‌کنند و در زمانی که خشک‌سالی نباشد رشد خود را از سر می‌گیرند. به دلیل اهمیت حفظ رطوبت در زمین‌های کشت دیم در این قسمت به بررسی شرایط لازم برای حفظ رطوبت خاک می‌پردازیم.
توصیه می‌شود. بعد از برداشت محصول مواد زائد گیاهی را از سطح زمین جمع‌آوری نکنید؛ زیرا به‌عنوان پوششی در برابر درجه حرارت و باد عمل کرده و باعث حفظ رطوبت خاک می‌شود. علاوه بر این در زمان بارندگی وجود این مواد سبب جذب آب در خاک می‌شود. این موضوع مانع از سله بستن خاک و جاری شدن آب و باعث حفظ رطوبت خاک می‌شود.
عوامل حفظ رطوبت در مزارع دیم
یکی از کاربردی‌ترین روش‌ها برای تقویت و حفظ رطوبت خاک استفاده از مالچ یا خاک‌پوش است. به پوشش سبک روی سطح خاک مالچ یا خاک‌پوش می‌گویند. این پوشش می‌تواند شامل لایه‌ای از کاه، خاک‌برگ، خاک‌اره و یا ورقه‌های پلاستیکی باشد. این پوشش علاوه بر حفظ رطوبت خاک ریشه گیاه را از آسیب‌های باران و یخبندان محافظت می‌کند.
از روش‌های دیگر برای حفظ رطوبت معدوم‌سازی علف‌های هرز است. رشد سریع علف‌های هرز در مزارع دیم ضمن استفاده از مواد غذایی خاک از رطوبت خاک می‌کاهند. ازآنجایی‌که حفظ رطوبت در مزارع دیم اهمیت زیادی دارد، لزوم مبارزه با علف‌های هرز ضروری به نظر می‌رسد.
کشت های دیم پر سود
می‌توان با کاشت محصولاتی که نیاز آبی کمی دارند، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب به تولید محصولات پر سودی دست‌یافت. مثلاً کاشت پسته، زعفران در مناطقی که کم‌آبی دارند، راه‌حل مناسبی است برای کشاورزان این منطقه تا با کاهش هزینه‌ها اقدام به تولید محصولاتی نمایند که بیشترین سهم را در تولید و صادرات بخش کشاورزی کشور به خود اختصاص می‌دهند.
همچنین گیاهان دارویی مثل زیره می‌توانند در شرایط بحرانی کم‌آبی به‌خوبی رشد کنند. از طرفی این گیاه دارویی ارزشمند ازنظر شرایط نگهداری آسان و اهمیت اقتصادی، ازجمله محصولات دیمی پر سود محسوب می‌شود. سازگاری بالای زیره در برابر خشک‌سالی و مقاومت در برابر آفات و عوامل بیماری‌زا کشت این نوع محصول را ازنظر اقتصادی توجیه‌پذیر می‌کند.
سخن پایانی
با انتخاب بهترین محصول برای کشت دیم و محصولات دیمی پر سود می‌توان بدون آبیاری و صرفاً با کمک بارندگی به احداث باغ دیم پرداخت. امروزه کشت دیم در کشور ما در حال گسترش است؛ اما قبل از احداث باغ دیم باید اطلاعات خود را در این زمینه بالا ببرید.
از عوامل مهم در موفقیت کشت دیم می‌توان به نوع گونه، طول دوره‌ی رشد، نیاز سرمایی و مشخصات جغرافیایی و میزان بارندگی منطقه اشاره کرد. به‌طورکلی کشت دیم برای مناطق کوهستانی مناسب است؛ زیرا در این مناطق به دلیل بارش کافی کشاورزان به کشت دیم محصولاتی چون گندم و جو روی آورده‌اند.
_350x350.jpg)
