آفات درخت گردو

گردو، یکی از میوه‌های ارزشمند و پرمصرف در جهان است که علاوه بر ارزش غذایی بالا، دارای خواص دارویی بی‌شماری است. بااین‌حال، کشت و پرورش این درخت ارزشمند با چالش‌هایی روبه‌رو است که از آن‌ها می‌توان به آفات درخت گردو و بیماری‌های مختلف اشاره کرد. این آفات با ایجاد خسارت به بخش‌های مختلف درخت، ازجمله برگ، ساقه و میوه، می‌توانند باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول شوند.

در مقالات دیگر در ارتباط با سمپاشی درخت گردو صحبت کرده‌ایم. در این مقاله، ما قصد داریم آفات درخت گردو را بررسی کنیم، ازجمله کنه‌ها، شپشک‌ها و شته‌ها. علاوه بر شناسایی و توصیف این آفات، ما روش مبارزه با آفات درخت گردو را نیز بررسی خواهیم کرد. این مقاله با هدف کمک به کشاورزان، باغداران و علاقه‌مندان به کشاورزی نوشته شده است تا با تشخیص دقیق آفات و استفاده مناسب از روش‌های مبارزه، بتوانند سلامت و بازده درختان گردوی خود را حفظ کنند.

کنه آفت درخت گردو

کنه درخت گردو یکی از مهم‌ترین آفاتی است که می‌تواند درختان گردو را تهدید کند. این حشرات معمولاً 3 تا 4 سال بعد از کاشت درخت ظهور می‌کنند و می‌توانند خسارت زیادی به برگ درخت وارد کنند. برای کنترل آن‌ها، باید از سموم مناسبی استفاده کرد که متناسب با جمعیت و ظهور کنه باشد. همچنین باید دقت کرد که از سمومی استفاده نشود که ممکن است باعث ازدیاد و طغیان کنه شوند. یکی از راهکارهای مؤثر برای کنترل این آفت درخت گردو، مراقبت و نظارت دقیق بر تحول جمعیت کنه‌ها با کنترل عینی است. بااین‌حال، باید به یاد داشت که این روش نیازمند زمان و صبر زیادی است و نتایج فوری نمی‌دهد.

انواع مختلفی از کنه ها هستند که درختان گردو را تهدید می‌کنند. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

کنه تارعنکبوتی

در اثر تغذیه‌این آفات درخت گردو برگ‌های آلوده، خشک و تارعنکبوتی می‌شوند. با گرم شدن هوا فعالیت آن‌ها شدیدتر شده و در اوایل تابستان که هوا گرم و خشک است به دلیل رطوبت پایین جمعیت آن بالا می‌رود. در اثر تغذیه و فعالیت این آفت، برگ‌ها غبار آلود و قبل از موقع می‌ریزند. البته خسارت این آفت اقتصادی نیست و دشمنان طبیعی به‌خوبی جمعیت آن را کنترل می‌کنند.

سم کنه تارعنکبوتی

• پروپارژیت 57% به میزان 1 در هزار
• بروموپورپیلات 20% به میزان یک در هزار چنانچه چند آفت حشره و کنه داشته باشیم، سم دانیتول

کنه قرمز اروپایی

درصد آلودگی برگچه‌ها برای این آفت درخت گردو 20 برگچه از درخت تعیین‌شده است. در قسمت پایینی شاخه‌ها و مشرف‌به جنوب دیده می‌شود که به‌طرف بالا پیشروی می‌کند. بیشتر متوجه رشد گیاهی، میوه و تشکیل جوانه‌های میوه دهنده است. در هنگام حمله این آفت در فصل تابستان، سطح بالایی برگ‌ها به رنگ خاکستری درمی‌آید و برگ‌ها در مردادماه شروع به ریزش می‌کنند.

سم کنه قرمز اروپایی

• آپولو 0.4 لیتر در هکتار
• سزار 0.5 لیتر در هکتار
• کروپوتکس 1 کیلوگرم در هکتار
• نئورون 2 لیتر در هکتار
• امیت 4 کیلوگرم در هکتار
• پروپال 1.2 کیلوگرم در هکتار
• تالسار 0.625 لیتر در هکتار

کنه گال گردو

ابتدا محل نیش‌های مکنده کنه زرد، در زاویه‌های انشعاب رگبرگ‌های ثانویه در روی رگبرگ اصلی، سبب قهوه‌ای شدن رنگ آن‌ها و سپس سبب زرد شدن تمام برگ می‌شود. به‌نحوی‌که در آغاز رگبرگ اصلی و بعد رگبرگ‌های فرعی در سطح زیرین برگ به رنگ قهوه‌ای روشن و مات درمی‌آید و در مرحله نهایی، یعنی پس از زرد شدن کامل برگ‌ها سبب ریزش برگ می‌شود. جمعیت این آفت درخت گردو در خرداد و گاهی تیرماه طغیانی می‌شود و در شهریورماه ناگهان کاهش می‌یابد. محیط مرطوب و سایه با دمای 25 درجه سانتی‌گراد بهترین شرایط رشد و نمو برای این حشره است.

روش مبارزه شیمیایی با کنه گال گردو

• نئورون 2 لیتر در هکتار
• امیت 4 کیلوگرم در هکتار
• پروپال 1.2 کیلوگرم در هکتار
• تالسار 0.625 لیتر در هکتار

کنه گال زگیلی برگ گردو

گال های این کنه ابتدا در کنار رگبرگ اصلی و سپس رگبرگ‌های فرعی تشکیل می‌شود. تغییر شکل دادن برگ‌ها از طریق کاهش کلروفیل گیاه، ایجاد گال روی برگ و میوه است که گال ابتدا زرد بوده، سپس قهوه‌ای و قرمز می‌گردد. ظهور علائم این آفت درخت گردو از نیمه دوم اردیبهشت شروع‌شده و در مرداد و تیر به اوج خود می‌رسد. این گال ها باعث کاهش فتوسنتز گیاه میزبان و ضعف آن می‌گردد. درنتیجه در صورت تراکم با کم شدن توان درخت، میوه‌ها کوچک‌تر شده و گاهی پوک می‌شوند. این میوه‌ها سبک‌تر از حد معمول بوده و قابلیت بازاری کمتری خواهند داشت.

کنترل کنه گال زگیلی

کنترل جمعیت آغازگر در ابتدای سال نقش مهمی در تداوم و شدت آلودگی‌های جدید داشته و باید با استفاده از ترکیبات مناسب کنترل شود بدین لحاظ توصیه می‌شود در مناطقی که آلودگی شدید باشد در ابتدای بهار در موقع باز شدن جوانه‌های برگی از سموم کنه‌کش بهره‌گیری نمود.

کنه گال نمدی گردو

این کنه از اکثر گردو کاری های کشور به‌ویژه مناطق شمالی (مازندران) و استان‌های همدان، کردستان و کرمانشاه جمع‌آوری و گزارش‌شده است ولی در هیچ یک از مناطق غربی ایران خسارت آن اقتصادی نمی‌باشد. در پشت برگ به‌صورت نمد می‌باشد. کنه‌های بالغ بسیار کوچک می‌باشند که بدون لنز نمی‌توان آن‌ها را مشاهده نمود. تخم‌های این آفات درخت گردو نیز سفید، کروی مروارید گونه می‌باشند. گردوهای آلوده‌شده به این کنه کوچک بوده، مغز آن‌ها ضعیف مانده و پر نمی‌شود.

کنه گال کیسه‌ای گردو

ایجاد گال های کیسه‌مانند به قطر 3-6 میلی‌متر روی برگ درختان گردو ایجاد می‌کند. گال ها به‌صورت دایره‌ای نامنظم با سطح ناصاف و براق بیشتر روی رگبرگ اصلی یا حدفاصل دو رگبرگ فرعی تشکیل می‌شوند. علائم خسارت این آفت درخت گردو برخلاف کنه گال زگیلی برگی، به‌صورت گال های منفرد است که هرگز به یکدیگر متصل نمی‌شوند.

کنترل کنه گال کیسه ای

هم‌زمان با ریزش برگ درختان در پاییز و مصادف با باز شدن جوانه‌های برگی در بهار می‌توان از گوگرد به میزان 2 در هزار و کنه‌کش سیترازون به نسبت یک در هزار استفاده کرد.

شپشک ها

شپشک‌ها ازجمله آفات درخت گردو هستند که آن‌ها را تهدید می‌کنند. این حشرات معمولاً بعد از ششمین سال کاشت درختان ظهور می‌کنند و می‌توانند به تنه، بازو، شاخه و سرشاخه‌های درخت خسارت وارد کنند. برای کنترل این آفت، باید فوراً به‌محض مشاهده حشرات به پیش‌بینی و تهیه سموم مخصوص پرداخت. دقت در زمان ظهور لاروها و سم‌پاشی فوری آن‌ها با کنترل عینی قبل از سپر بندی سپردارها از اهمیت بالایی برخوردار است. این روش‌ها به‌شدت می‌توانند در کاهش جمعیت شپشک‌ها و حفظ سلامت درختان گردو مؤثر باشند. بااین‌حال، کنترل عینی و دقت در زمان ظهور لاروها نیاز به نظارت مستمر و توجه دقیق دارد. انواع شپشک هایی که درختان گردو را درگیر می‌کنند عبارت‌اند از:

شپشک توت

با تغذیه از شیره گیاهی از تنه، ساقه، بازو و شاخه درخت گردو باعث تضعیف تدریجی و انحطاط آن می‌شود. شپشک مزبور جزء آفات قرنطینه داخلی است. یکی از آفات درجه‌یک محسوب می‌شود که بیش از 40 میزبان دارد.

روش مبارزه با شپشک توت

• استفاده از روغن زمستانه
• اکالوس به میزان 1.5 لیتر در هکتار در فصل رویش درخت
• سم دورسبان به نسبت 1.5 تا 2 در هزار

شپشک قرمز گلابی

این شپشک نیز به تنه، بازو و شاخه درخت گردو حمله کرده و به تدریج آن را ضعیف می‌کند. شپشک ماده زمستان را به همان حالت به سر می ببرد و لاروهای این آفت درخت گردو در اواسط خردادماه بیرون می‌آیند.

سم شپشک قرمز

• سمپاشی های زمستانه با روغن
• اکالوس به میزان 1.5 لیتر در هکتار در فصل رویش درخت
• سم دورسبان به نسبت 1.5 تا 2 در هزار

شپشک نخودی

شپشک نخودی اغلب به شاخه‌هایی جوان درختان میزبان حمله می‌کند ولی پوره‌های سنین مختلف آن روی برگ و میوه نیز در اوایل زندگی فعالیت می‌نمایند. در اوایل بهار هم‌زمان با رشد حشره ماده و تخم‌ریزی آن، شیرابه‌ای روی شاخه‌ها ترشح می‌گردد و توجه باغدار را به خود جلب می‌کند ولی خسارت آفت درخت گردو ازنظر خشکاندن درخت چندان اهمیت ندارد.

مبارزه شیمیایی شپشک نخودی

• در اکثر موارد سمپاشی علیه آن توصیه نمی‌گردد تا دشمنان طبیعی آفت حفظ شود.
• در حالت طغیان استفاده از ترکیب 1 تا 1.5 در هزار روغن همراه با یک ترکیب فسفره نفوذی (کلرپیریفوس)
• سمپاشی روغن‌های زمستانه مانند روغن ولک

سنک گلابی

علائم خسارت این آفت درخت گردو در سطح بالایی برگ‌ها به‌صورت لکه‌های خاکستری‌رنگی ظاهر می‌شود و در حالات حمله شدید تمام سطح برگ به رنگ زرد متمایل به خاکستری درمی‌آید. شدت خسارت این آفت درخت گردو در مناطق دشت و خشک خیلی بیشتر است. در انبوه بالا سبب ریزش شدید برگ و میوه می‌شود.

مبارزه شیمیایی

به نظر می‌رسد انبوهی جمعیت و خسارت این آفت در غالب نقاط کشور در روی گردو اقتصادی نباشد. در صورت لزوم می‌توان از آزینفوس متیل 25 درصد به نسبت 2 در هزار استفاده نمود.

شته‌ها

شته‌ها نیز از آفات درخت گردو هستند که می‌توانند آن‌ها را درگیر کنند، اگرچه پارازیت‌های آن‌ها اغلب حاضر هستند اما خطر کمتری را برای درختان ایجاد می‌کنند. این حشرات معمولاً روی درختان 6 ساله ظهور می‌کنند و مبارزه با آن‌ها فقط در هنگام طغیان ضروری است. این امر می‌تواند به‌وسیله انتخاب و استفاده از سموم مخصوص انجام شود که به‌منظور جلوگیری از طغیان کنه‌ها طراحی‌شده‌اند؛ بنابراین، درحالی‌که شته‌ها می‌توانند به درختان گردو خسارت برسانند، وجود پارازیت‌های طبیعی و استفاده از روش‌های مناسب مبارزه می‌تواند به کاهش خطر این آفات کمک کند. توجه داشته باشید که استفاده از سموم باید با دقت انجام شود تا از طغیان کنه‌ها و خسارت بیشتر به درختان جلوگیری شود.

انواع شته‌های درخت گردو عبارت‌اند از:

شته رگبرگ‌ها

میزان خسارت این نوع شته متوسط است. مهم‌ترین علامت تشخیص فعالیت دسته‌جمعی این آفت درخت گردو در اطراف رگبرگ‌های اصلی و به‌ندرت فرعی که با تجمع مورچه‌ها همراه است، می‌باشد. جمعیت بالای شته‌ها ممکن است منجر به ریزش برگ‌های درخت گردو، حالت آفتاب‌سوختگی در گردو یعنی تیره‌رنگ شدن و چروکیدگی در گردو شود. ترشح عسلکی غلیظ محیط مساعدی را برای پرورش قارچ‌ها ایجاد می‌کند. تغذیه شته‌ها موجب کاهش اندازه گردو و کاهش کیفیت آن می‌شود. سطح پوشش گردو دوده‌ای و سیاه می‌شود. خسارت عمده از اوایل تا اواخر تیرماه طول می‌کشد.

شته خالدار گردو

از شیره گیاهی تغذیه می‌کند، در اثر ترشح عسلک تولید قارچ فوماژین (قارچ مولد دوده) می‌شود. سبب آلوده شدن برگ‌ها کوچکی و حتی ریزش گردو، چروکیدگی و سیاه شدن مغز گردو می‌شود. خسارت بیشتر درختان کنار جوی آب که برگ‌ها پوشش در قسمت پایینی داشته و در سایه قرار دارند.

کنترل شیمیایی شته گردو

در صورت لزوم زولن 35 درصد به نسبت سه در هزار یا سموم فسفره دیگر می‌توان استفاده نمود. برای کنترل شته‌های گردو حتی‌المقدور باید از کاربرد سموم شیمیایی خودداری کرد.

کرم‌ها و پروانه‌های درخت گردو

کرم سیب

پروانه این آفت درخت گردو در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه ظاهر می‌شود. فعالیت حشره ماده در سحرگاه و هنگامی تشدید می‌شود که دمای محیط بالای 13 درجه سانتی‌گراد باشد. کرم‌ها به داخل میوه نفوذ کرده و با حرکت مارپیچی در درون میوه از آن تغذیه می‌کنند. بعد از آن‌ها میوه‌های نارس می‌ریزند. کرم‌های نسل دوم در حدود مردادماه از ناحیه دم میوه وارد می‌شوند و از آن تغذیه می‌کنند و مغز را از بین می‌برند.

سم کرم درخت گردو

• دیفلو بنزورون 0.4 لیتر در هکتار، تفلو بنزورون 0.3 لیتر در هکتار و فنوکسی کارب 0.5 لیتر در هکتار برای تأثیر روی تخم‌ها و جلوگیری از رشد لاروها
• فلووالینات 0.6 لیتر در هکتار، بیفن ترین 0.3 لیتر در هکتار، فوزالون و دانیتول برای تأثیر روی لاروها

آفت گردو کرم خراط یا پروانه فری

این آفت درخت گردو در باغ‌های میوه در نواحی دشت با آب‌وهوای معتدل گرم و با فصل رویش طولانی خسارت بیشتری ایجاد می‌کند و لاروهای متعدد آن روی یک درخت تنومند قادرند در فاصله کوتاهی میزبان خود را از پا درآورند. خسارت اولیه از رگبرگ‌ها، دم برگ‌ها و شاخه‌های نازک شروع‌شده و به تدریج به شاخه‌های بزرگ‌تر و تنه شرایط می‌کند. در اثر تغذیه فضولات نارنجی‌رنگی از خود به‌جای می‌گذارند. این فضولات پای درختان آلوده قابل روئیت هستند و این خود یکی از راه‌های آسان تشخیص این افت است. کانال‌های ایجادشده توسط این آفت مستقیم و به طول 30-40 سانتی‌متر است.

سم کرم خراط درخت گردو

• پنبه آغشته به سم دورسبان یا خمیر زئوزران در سوراخ‌های ورودی لاروها
• قرار دادن قرص‌های تدخینی فستوکسین در داخل دالان‌ها و مسدود کردن دهانه آن با خمیر و یا چسب آکواریوم
• استفاده از سموم نفوذی مؤثر از اواسط تا اواخر خرداد

پروانه ابریشم‌باف ناجور

این پروانه ازجمله آفات درخت گردو است که حسب عادت تغذیه‌ای در طول روز در زیر سنگ‌ها یا سوراخ‌های خاک مخفی‌شده و پس از غروب به شاخ برگ حمله می‌کنند. اغلب موجب از بین رفتن کامل برگ‌های درخت می‌شود به شیوه‌ای که درخت خزان نموده و خشکیده است. چنانچه این روند ادامه یابد ممکن است منجر به مرگ درختانی که موردحمله واقع‌شده‌اند نیز شود. همچنین در درختان آسیب‌دیده موجب ابتلا به بیماری ها و گسترش آفات چوب‌خوار و پوست خوار گردند.

مبارزه شیمیایی پروانه ابریشم باف ناجور

• استفاده از اندوسولفان 0.5 درصد و فن والرات 0.3 درصد این آفت را به‌طور مؤثری کنترل می‌کند.

کچلی گردو

حمله این آفت در اوایل خردادماه و در موقعی است که برگ‌ها هنوز لطیف و جوان‌اند. لاروها سبب پیچیدگی برگ‌ها به شکل شاخ‌های شیپوری می‌شوند. این آفت در وسط تابستان نیز به قسمت بالایی شاخه سال حمله می‌کنند. به‌طوری‌که برگ‌ها منظره یخ‌زدگی بهاره را می‌یابند.

مبارزه با کچلی گردو

برای مبارزه با این آفت سمپاشی خاصی در خزانه و در باغ‌های جوان 1 تا 4 ساله توصیه می‌شود. به‌محض ظاهر شدن کرم‌ها در بهار، ابتدا قطعاتی که در سال قبل بیشتر موردحمله آفت قرارگرفته بوده‌اند با سموم کلارتان و تالسار سمپاشی می‌شوند.

مگس پوست خوار میوه گردو

از بافت های تازه پوست سبز میوه‌ها تغذیه کرده و فقط به ارقام میان رس و دیر رس خسارت می‌زند. این آفت در روی پوست میوه لکه‌هایی ایجاد می‌کند و این نوع میوه‌ها برای عرضه به بازار مناسب نمی‌باشند. در اثر خسارت این آفت در پوست سبز میوه‌های آلوده ترک ایجاد نمی‌گردد و درنتیجه برداشت مشکل می‌شود. آلودگی زود هنگام میوه‌ها به‌وسیله مگس پوست خوار موجب چروکیدگی و قهوه‌ای شدن مغز گردو می‌شود. این حشره یک نسل در سال دارد.

مبارزه با مگس پوست خوار گردو

در نزدیکی گردوهای در حال رشد، تله گذاشته شود و این درختان دو بار در هفته بررسی شوند. در صورت افزایش آفت مگس پوست خوار گردو، از اسپینوساد در یک دوره سه‌روزه یا حشره‌کش در دوره ۷ تا ۱۰ روزه استفاده شود. تله‌های مستطیلی چسبناک، برای شکار مگس‌های بالغ استفاده می‌شوند. محلول آمونیاک ماهی یک‌بار برای کنترل آفت مگس پوست خوار به کار گرفته می‌رود. سم‌پاشی ۱ یا ۲ هفته قبل از شکافتن پوسته میوه انجام گردد. آفت‌کش ماگت‌های سیبی با کربنات آمونیوم شارژ شده، جذب مگس‌های پوست خوار می‌شوند.

سخن پایانی

درنهایت، ما امیدواریم که این مقاله در فهم بهتر آفات درخت گردو و روش‌های مبارزه با آن‌ها کمک کند. با شناسایی دقیق و بررسی دقت آفات و استفاده مناسب از روش‌های کنترل، می‌توان کیفیت و عملکرد درختان گردو را افزایش داد. توجه به این نکته ضروری است که همه روش‌های کنترل به‌صورت هم‌زمان و یا به‌تنهایی کاملاً مؤثر نیستند. لذا نیاز به طرح‌ریزی دقیق، برنامه‌ریزی مناسب و اجرای مداوم و متوازن روش‌های کنترل وجود دارد.

منابع

کتاب مدیریت تلفیقی آفات و بیماری های گردو