آشنایی با گیاهان زینتی بونسای؛ تلفیقی از باغبانی و هنر

بونسای، نیمی باغبانی و نیمی هنر

چشم هایتان را ببندید و لحظه ای  در مورد خاطرات و رویاهایتان در جنگل فکر کنید.آیا دلتان نمی خواهد گوشه ای از جنگل، مانند درخت، را در گوشه  خانه یا اتاق کارتان داشته باشید؟ درختچه های بونسای که می توانند حال و هوای جنگل را به محیط اتاقتان بیاورند.

بونسای به چه معناست و هدف از کاشت آن چیست؟

بونسای یک هنر ژاپنی جذاب است، که تکنیک های باغبانی و زیبایی شناسی آسیایی را به روشی منحصر به فرد تلفیق کرده است. این هنر از امپراطوری چین آغاز شده است و توسط ژاپنی ها گسترش پیدا کرده است. معنی لغوی بونسای، کاشته شده در یک ظرف است. بنابراین بونسای به درختچه هایی گفته می شود که در عین حفظ ویژگی ها و ظاهر یک درخت کامل، در سایز کوچک قابل پرورش باشند.

هدف از کاشت بونسای، اجرای نمایشی کوچک و واقع گرایانه از طبیعت است. به طور ساده تر،بونسای درختچه ای است که از هر لحاظ با گونه  بزرگ تر خود شباهت دارد.

هر درختچه ای می تواند بونسای باشد!

بونسای در حقیقت درختچه ای است، که برای محدود کردن رشد آن از تکنیک هایی مانند هرس، سیم کشی و کوددهی های خاص استفاده می شود. به طور کل هر گونه گیاهی که:

• دارای ساقه و شاخه باشد،
• توانایی ذخیره  مواد غذایی به صورت محدود در یک گلدان کوچک را داشته باشد،
• و دارای برگ های نسبتا کوچک یا قابل کاهش باشد،
• را می توان برای ایجاد یک بونسای استفاده کرد.

دسته بندی بونسای از نظر سایز

دسته بندی های گوناگونی برای بونسای وجود دارد. در اینجا ما براساس سایز دسته بندی را انجام می دهیم. اهمیت دسته بندی از نظر سایز در زیبا شناسی است،چرا که بونسای هرچقدر کوچک تر باشد جزییات بیشتری از طبیعت را به نمایش می گذارد.

طبقه بندی براساس افزایش سایز:

• 3 تا 8 سانتی متر Keshitsubo
• 5 تا 10 سانتی متر Shito
• 5 تا 15 سانتی متر Mame
• 13 تا 20 سانتی متر Shohin
• 15 تا 25 سانتی متر Komono
• 25 تا 46 سانتی متر Katade-mochi
• 41 تا 91 سانتی متر Chumono / Chiu
• 76 تا 122 سانتی متر Omono / Dai
• 102 تا 152 سانتی متر Hachi-uye
• 152 تا 203 سانتی متر Imperial

چگونه یک گلدان مناسب برای کاشت بونسای انتخاب کنیم؟

یک درخت همیشه یک درخت است و یک گلدان همیشه یک گلدان. هنر بونسای ایجاد بهترین هارمونی بین درخت و گلدان است. بخش بزرگی از بونسای حفظ جلوه ای است که آن درخت در سایز طبیعی، در محیط طبیعی خود دارد.

برای انتخاب یک گلدان مناسب بهتر است به نکات زیر توجه کنیم:

1.گیاه مورد نظر نر است یا ماده؟

اولین و مهم ترین نکته برای انتخاب گلدان بونسای، جنسیت درختچه است.اغلب اوقات درختچه میکسی از نر و ماده است. در این هنگام ما جنسیت غالب را مد نظر قرار می دهیم. ویژگی هایی چون انحنای ساقه،لطافت و شاخه های کم پشت به شما کمک می کند که درختچه  ماده را تشخیص دهید. در حالیکه درختچه  نر از پوسته کهنه،چوب مرده،تنه  ضخیم و شاخه های متراکم قابل تشخیص است.

گلدانی که برای درختچه های نر به کار می روند، غالبا زاویه دار و عمیق هستند. گیاه ماده هم بیشتر در گلدان هایی که کم عمق و براق هستند قرار می گیرند.

2.سایز درختچه  بونسای چقدر است؟

قانون کلی انتخاب گلدان مناسب این است که ارتفاع و حجم گلدان باید طوری باشد که پس از کاشت درختچه ، تعادل گلدان حفظ شود. گلدان های بیضی و مستطیلی معمولاً 3/2 ارتفاع درختچه و گلدانهای گرد یا مربع 3/1 ارتفاع درخت هستند .

زمانی که شاخ و برگ درختچه به طور غیر معمولی بزرگ باشد، از ارتفاع گلدان کاسته و به پهنای دهانه آن می افزاییم.

3.ظاهر گلدان بونسای باید چگونه طراحی شود؟

در گذشته ،به صورت سنتی، گلدان هایی که برای بونسای استفاده می شده است سفالینه های بی رنگ و لعاب بوده است. چینی ها معتقد بودند چون درخت در خاک می روید، پس گلدان مورد استفاده هم باید به رنگ خاک باشد.

در طراحی های امروزه، گلدان را براساس گیاه کاشته شده در آن و تناسب آن با محیط اطرافش انتخاب می کنند. به عبارتی گلدان مورد استفاده باید با فضای اطرافش هارمونی داشته باشد.

بهترین مکان برای نگهداری بونسای کجاست؟

فضای داخلی مانند خانه و اداره

در بیشتر خانه ها تنها جایی که بونسای در آن به خوبی عمل خواهد کرد،درست در پنجره ای رو به جنوب است ، زیرا نور زیاد برای سلامت درخت شما بسیار مهم است. کمبود نور به شدت روی رشد بونسای شما اثر گذار است. بونسای داخل خانه معمولاً گونه های درختان گرمسیری مانند بونسای شمشاد است. به این معنی که به رطوبت نسبتاً بالایی نیز نیاز دارند. درختچه های بونسای داخل خانه را در جایی با درجه حرارت ثابت در طول روز قرار دهید.

فضای باز مانند باغ و باغچه

آب و هوای محل زندگی شما و نوع درختچه، مکان مناسب درختچه یبونسای را تعیین می کند. به طور کل نقاطی که دارای نور مناسب باشند، بهترین نقاط محسوب می شوند. اما توجه داشته باشید که محافظت بیش از حد در هوای سرد سبب ضعیف شدن بونسای می شود. همچنین در هوای بسیار گرم نیاز است تا بونسای خود را در سایه قرار دهید تا از گرمای شدید در امان بماند.

با  4 گونه از محبوب ترین انواع بونسای آشنا شوید!

گیاه بونسای شمشاد یا فیکوس Euonymus Japonicus Bonsai

یکی از انواع محبوب بونسای برای فضاهای داخلی مانند خانه، بونسای شمشاد یا فیکوس است. این بونسای گرمسیری از دسته Moraceae یا mulberry plants می باشد. بونسای فیکوس انواع گوناگونی دارد، که فیکوس رتوزا و فیکوس جینسینگ از محبوب ترین آن هاست. فیکوس رتوزا دارای برگ های بیضی شکل به رنگ سبز تیره است. فیکوس جینسینگ دارای ریشه های ضخیم هوایی و ساقه های نازک است.

بونسای فیکوس باید در معرض تابش غیر مستقیم نور باشد. آبیاری این بونسای، در فصل های بهار و تابستان به صورت هفته ای دو بار و در فصل پاییز، هفته ای یک بار و فصل زمستان به صورت دو هفته ای یکبار می باشد. البته ناگفته نماند هر چه محیط گرم تر باشد، به آبیاری بیشتری نیاز دارد.

بهتر است گلدان این بونسای هر سال یا هر دو سال یک بار تعویض شود، تا ریشه فضای کافی برای رشد داشته باشد. این گیاه پس از رویش 5تا 6 برگ در هر شاخه نیاز به هرس دارد. در هر بار هرس این گیاه لازم است تعداد برگ هایش به 2 تا 3 برگ در هر شاخه برسد.

فرم دهی این نوع بن سای، غالبا به صورت بن سای غیر رسمی است. روش تکثیر این نوع بونسای از طریق قلمه ساقه است. از آفات این گیاه می توان به شپشک و کنه تار عنکبوتی اشاره کرد. البته در رطوبت زیاد قارچ های ممکن است بونسای را بیمار کنند و سبب ریزش برگ شوند.

نکته: همه انواع فیکوس ها به هنگام جابه جایی حدود بیست درصد از برگ های خود را از دست می دهند، که در طول دو هفته مجددا رشد خواهند کرد.

هشدار: این گیاه را دور از دسترس حیوانات خانگی قرار دهید.برگ این نوع بونسای برای حیوانات سمی است.

گیاه بونسای شفلرا Chefflera Actinophylla

شفلرا یک گیاه محبوب آپارتمانی است، که به آن درخت چتر هاوایی نیز می گویند. بونسای شفلرا یک گیاه با دوام است، که در شرایط کم نور رشد می کند. هر برگ این بونسای، تعدادی برگچه دارد که ظاهر خاصی به این گیاه بخشیده است.

این گیاه در نور غیر مستقیم رشد می کند و بین هر بار آبیاری، سطح خاک آن باید خشک شود. بهترین حالت آبیاری این گیاه،آب پاشی بر روی برگ های آن به صورت روزانه است. بهتر است از خاک لیمونی با پیت یا ترکیبورمی کمپوست با پیت ماس، ماسه و کمی پرلیت استفاده کنید.

کود ورمی (کمپوست) گلباران سبز بسته 1 کیلوگرمی تماس بگیرید 09916924189

بونسای شفلرا از طریق قلمه تکثیر پیدا می کند و نیاز است گلدان گیاه جوان را هرساله تعویض کنید. از بونسای شفلرا برای نباری و نئاگاری بسیار استفاده می شود. در این سبک ریشه های افقی و عمودی گیاه را خارج کرده و آن ها را فرم دهید.البته باید توجه کرد که قبل از فرم دهی، باید به گیاه این اجازه را داد تا ریشه های مویی شکلش رشد کند.

گیاه بونسای لیندا  Beaucarnea Recurvata  

ویژگی متمایز کننده  این بونسای از سایر انواع آن، ساقه  پا فیلی آن است. که روی آن برگ هایی شبیه نخل، کشیده و نازک، ضخیم ، مجنون و فنری آویزان است. به همین دلیل این گیاه را نخل دم اسبی یا پا فیلی نیز می نامند.

ضخامت زیاد ساقه در پایین گیاه سبب می شود که آب زیادی را در خود ذخیره کند و گیاه بدون هیچ آسیبی تا 4 هفته دوام بیاورد. یکی دیگر از ویژگی های این گیاه این است که در سایه قابلیت رشد دارد،اما برای رشد بهتر و سریع تر آن را در معرض تابش نور آفتاب قرار دهید. در شب، زمانی که درجه  هوا کمتر از 50 درجه می شود بهتر است گیاه را در طاقچه  پنجره یا میزی رو به پنجره قرار دهیم.

این نوع بونسای نیاز به خواب زمستانی دارد. بنابراین در فصل زمستان بهتر است در یک پنجره  شمالی قرار گیرد تا حالت نیمه خواب آن حفظ شود. با گرم شدن هوا برنامه  آبیاری به روال قبل بر می گردد.

برای تامین رطوبت گیاه بهتر است آن را در یک سینی که حاوی شن و آب است قرار دهید. تبخیر آب سبب مرطوب شدن هوای اطراف گیاه می شود. برای کود دهی هم بهتر است کودهای محلول در آب به گیاه اسپری شود.

سمپاش دستی V-STAR (ظرفیت 2 لیتری) تماس بگیرید 09139937585

گیاه بونسای کراسولا خرفه ای(Crassula ovata(Jade ovata

بونسای کراسولا خرفه ای یک نوع ساکولنت است که آب را در برگ های ضخیم و براق خود نگه می دارد. این گیاه نور دوست حداقل روزی 4 ساعت باید در نورگیرترین پنجره خانه قرار گیرد. این گیاه مانند ساکولنت ها به آبیاری کمی نیاز دارد و بین هر بار آبیاری تا آبیاری بعد، سطح خاک باید کاملا خشک شود.

بونسای کراسولا به دلیل داشتن ساقه های گوشتی، شکل خمیده به خود می گیرد. هرس کردن این گیاه باعث می شود تا رشد بهتری داشته باشد. تعویض گلدان این گیاه هر دو سال یک بار انجام می شود. بعد از تعویض گلدان تا یک هفته نباید به این بونسای آب داد. چرا که دچار پوسیدگی ریشه می شود.

چرا درختان بونسای به کوددهی نیاز دارند؟

گیاهان به طور طبیعی مواد مغذی خود را از طریق ریشه های عمیق، از دل خاک دریافت می کنند. این شرایط برای درختچه های بونسای وجود نداد، چراکه کاربرد آن ها برای زیبایی است و ریشه ها چندان عمیقی ندارند. به همین دلیل نیاز است تا مواد مغذی را از طریق کود دهی صحیح و اصولی به گیاه برسانیم.

کودها از طریق فتوسنتز مواد معدنی و ویتامین های لازم برای تبدیل دی اکسید کربن و آب به غذا را تأمین می کنند.کود ها از سه عنصر مهم برای رشد گیاه تشکیل شده اند که عبارتند از:

Nنیتروژن ،Pفسفر و Kپتاسیم.

به همین دلیل تمام تولید کننده های کود علامت NPK را برای نشان دادن کیفیت کود روی محصولات خود درج می کنند.

مهم ترین نکات برای انتخاب کود مناسب برای درختچه های بونسای

گاهی اوقات به جای درج علامت   NPK،سه عدد مانند10-9-10 را روی بسته بندی می بینید. این علامت به این معناست که این بسته حاوی 10% نیتروژن، 9% فسفر و 10% پتاسیم است. اما فایده این عناصر چیست؟

نیتروژن N

نیتروژن به درختچه ی بونسای کمک می کند تا ساقه هایش بهتر رشد کنند و برگ های بیشتری تولید کند.

فسفرP

عنصر فسفر به بونسای کمک می کند تا ریشه های خود را تقویت کند و در مرحله ی فرم دهی گیاه آسیب نبیند.

پتاسیم K

عنصر پتاسیم به بونسای کمک می کند تا میوه و گل بدهد.

نکته  قابل بیان در استفاده از این کود این است که باید به نوع درخت،خاک و زمان توجه کرد. چرا که بنا به شرایط ، هر عنصر باید به مقدار متفاوتی به گیاه برسد.

درختچه های بونسای به چه مقدار کود نیاز دارند؟

خاک، نوع گیاه و عمق گلدان از عوامل موثر در کود دهی درختچه های بونسای می باشند. داشتن یک برنامه اصولی کود دهی ، به درختچه  بونسای این اجازه را می دهد تا عناصر لازم برای رشد و نمو را دریافت کند.

استفاده از کلاته آهن، که نوعی آمینو اسید است، باعث می شود تا ریشه  گیاه بتواند مقدار آهن مورد نیاز خود را جذب کند.

کود آهن بافر (کلات آهن 6%) تماس بگیرید 09916924189

کود آهن لیبفر اس پی (کلات آهن 6%) تماس بگیرید 09916924189

کود آهن بازافر پلاس (کلات آهن 6%) تماس بگیرید 09916924189

مناسب ترین زمان برای کود دهی درختچه های بونسای

درختچه های بونسای در مقادیر محدودی از خاک رشد می کنند، پس نسبت به سایر انواع گیاهان آپارتمانی به برنامه  تغذیه  منظم تری نیاز دارند. بهتر است بدانید که در فصل رشد، بونسای نیاز دارد که به طور هفتگی تغذیه شود.

استراتژی های لازم برای تعیین زمان مناسب کود دهی بونسای

درختچه های بونسای برگریز

کود دهی این نوع از درختچه های بونسای بهتر است به صورت هفتگی و در فصل رشد انجام شود. توجه کنید که در هنگام ریزش برگ کود دهی بونسای باید متوقف شود. در فصول پاییز و زمستان از کود های 0-10-0 استفاده کنید.

درختچه های بونسای مخروطی

درختچه های بونسای مخروطی لازم دارند درزمان رشد خود تغذیه شوند. در طول زمستان و پاییز کود دهی با استفاده از کود 0-10-0 انجام گیرد.

درختچه های بونسای گرمسیری و نیمه گرمسیری

این نوع بونسای در تمام طول سال در حال رشد هستند، بنا براین لازم است در تمامی فصول از کود دهی به آن ها غافل نشوید.

نکته: هیچگاه بونسای خود را گرسنه نگذارید. کود دهی منظم باعث می شود که درختچه  بونسای در سایز کوچک بماند و زیبایی آن حفظ شود. توجه کنید که درختچه های بیمار تا بعد از بهبود نباید تغذیه شوند.

 

کود مایع ماهی بیواگری 1,430,000 تومان

فروت ست 525 نوتریتک 410,000 تومان

آمینو کلات روی 710 420,000 تومان

کود زیستی باکتولند پسته 20 لیتری 2,175,000 تومان

کود زیستی هوکر 470,000 تومان

کود سولفات مس کیمیا آژند بوتیا (10 کیلوگرم) 2,100,000 تومان

کود گوگرد مایع بیواگری 1,630,000 تومان

کود هیومیک اسید مایع بیواگری 1,430,000 تومان

کود مایع مرغی بیواگری 830,000 تومان

کود پریونت کلسیم 420 آکوافارما اسپانیا 590,000 تومان

کود سولفات آهن کنجاله ساز 395,000 تومان

کود کلات آهن (6%) رویش 320,000 تومان

به طور کل، درختچه های بونسای به هدف زیبایی و بخشیدن طراوت به محیط استفاده می شوند. با رعایت نکات اصولی در پرورش این گیاه، به سادگی می توانید آن را در خانه یا محیط کار خود داشته باشید و از آن لذت ببرید.

منابع:

https://www.bonsaiempire.com/

https://minnesotabonsaisociety.org/