آشنایی با ماشین های برداشت غلات (کمباین)

آشنایی با ماشین های برداشت غلات (کمباین)

مکانیزه کردن برداشت غلات، هدف دیرینه کشاورزان بوده است. بریدن و کوبیدن دانه های ریز با روش های دستی، کاری بسیار پرزحمت بوده است. قبل از ثبت تاریخ، بشر آموخته بود که چگونه از وسایل درو و گرداندن دام (به دور خرمن)، به منظور افزایش برداشت محصول غلات دانه ریز، استفاده نماید. آثاری از به کاربردن یک ارابه دروکن چرخدار، در سرزمین باستانی گال (فرانسه و بلژیک امروز) پیدا شده است.

تاریخ استفاده از ماشین های دروکن اسبی و خرمن کوب های ثابت به اوایل سال های ۱۸۰۰ میلادی می رسد. کمباین های اولیه، ماشین های بردارنده – خرمن کوبیه بودند که به وسیله گروه هایی از اسب یا قاطر در سرتاسر مزرعه کشیده می شدند. بعضی از این ماشین ها، تنها به عنوان خرمن کوب شناخته شده بودند، زیرا محصول غله ابتدا چیده می شد و سپس برای کوبیده شدن و جدا شدن دانه از کلش، به پای خرمن کوب برده می شد.

اولین خرمن کوب – تمیزکن، در ایالات متحده امریکا، در سال ۱۸۳۴ میلادی توسط برادران هیرام . پیتزا و جان. پیتزا به ثبت رسید و به بازار عرضه شد. ساخت خرمن کوب های جی. آی. کیس ، در سال ۱۸۴۲ میلادی در ریسین ۲ ایالت ویسکانسین” (در ایالات متحده امریکا)، شروع شد. بعد، خرمن کوب به وسیله موتور بخار یا تراکتور و از طریق یک تسمه تخت محرک به حرکت در آمد. حق امتیاز ماشینی که بردارنده – خرمن کوب توام نامیده می شد، در سال ۱۸۲۸ میلادی به ساموئل لینه اعطاء گردید.

شروع واقعی استفاده از کمباین به منظور برداشت

شروع واقعی استفاده از کمباین به منظور برداشت، کوبیدن، و تمیز کردن محصول، زمانی بود که اندرو وای. مور و دیگران از اهالی میشیگان (در ایالات متحده آمریکا)، امتیاز ساخت ماشین بردارنده – خرمن کوب را به دست آوردند. به تدریج، بعضی از ماشین های بردارنده – خرمن کوب که به وسیله موتورهای بخار کار می کردند، ساخته شدند.

این ماشین ها، برای چیدن، کوبیدن و تمیز کردن محصول، به گروهی کارگر نیاز داشتند، عملیاتی که در کمباین های جدید به وسیله یک نفر انجام می گیرد. نام کمباین (یعنی توأم یا باهم) موقعی به وجود آمد که عملیات چیدن محصول (برداشت) و خرمن کوبی، که بعدا عمل تمیز کردن هم به آن اضافه شد، در یک ماشین کامل و واحد انجام گرفت.

کمباین های امروزی، ماشین هایی هستند که در اوایل خان حد سهل و دارم ، به منظور برداشت، گوبیدن، جدا کردن و تمیز کردن تمام دانه ها به کار برده می شوند.آنچه در نشان داده می شود، اعمالی است که از مرحله برداشت گندم به وسیله کمباین، تا مرحله تهیه نان، در مزرعه انجام خواهد شد. در حالی که امروز، انجام این عملیات برای ما غیر ممکن به نظر می رسد، کمی بیش از یکصد سال پیش، ترکیب کلیه عملیات برداشت و خرمن کوبی در یک ماشین واحد، دور از تصور بود.گرچه، بسیاری از مردم کمباین را می شناسند، اما تنها تعداد معدودی با طرز کار این ماشین آشنا هستند. در این فصل، کمباین و طرز کار آن تشریح خواهد شد.

شناخت انواع کمباین های برداشت غلات

کمباین های جدید در اندازه های گوناگون و متعددی وجود دارند. تکنولوژی جدید، ماشینی عرضه کرده است که بسیار انعطاف پذیر است، یعنی کمباینی که می تواند بسیاری از انواع محصولات با شرایط متفاوت را در شرایط مختلف مزرعه برداشت کند.

کمباین ها را می توان به دو دسته مهم تقسیم بندی نمود:

1.  کمباین های خودرو.
2.  کمباین های کششی.

کمباین ها همچنین ممکن است به طریق زیر هم تقسیم بندی شوند:

1.  کمباین های متداول با سیستم استوانه کوبنده (کوبنده) و کاه برهای جدا کننده
2.  کمباین های دوار (کمباین های محوری ) که در آن ها برای کوبیدن و جدا کردن دانه و کاه، یک یا دو گردنده (روتور) به جای استوانه کوبنده و کاه برها وجود دارد.

شناخت کمباین های خودرو برداشت غلات

تا قبل از اواخر دهه ۱۹۴۰، کمباین های خودرو در سطح وسیعی وجود نداشتند. انواع مختلفی از مدل های خودرو در سال های اولیه مورد آزمایش قرار گرفتند. البته یافتن ترکیب صحیح و مناسب قدرت موتور و انتقال قدرت، کار مشکلی بود.امروزه، توجه عموم به سوی کمباین نوع خودرو معطوف گشته است، زیرا این کمباین دارای مزایای مشخصی نسبت به انواع کششی می باشد.

کمباین خودرو طوری تکامل یافته است که کم و بیش واحدی کامل می باشد. موتور پر قدرت آن می تواند قدرت زیادی برای راندن ماشین در ناهموارترین مزارع را به وجود آورده، قدرت مورد نیاز دستگاه های خود را تأمین کند و محصولات را با عملکرد بسیار زیاد برداشت نماید. یعنی این که هیچ تراکتوری برای به حرکت درآوردن یا کشیدن آن مورد نیاز نمی باشد و به جای این که توسط گروهی از نفرات کار کند، کار خود را فقط توسط یک راننده انجام می دهد.

راننده، که در قسمت مرتفع کمباین می نشیند، دارای دیدی واضح و مستقیم نسبت به کار خود می باشد و به وسیله قسمت های کنترل کننده ای که در دسترس او قرار گرفته است، می تواند عملیات کمباین را با توجه به تغییر شرایط مزرعه تغییر دهد. هنگامی که راننده با طرز کار کمباین آشنا شود، کار با آن، مشکل تر از راندن یک تراکتور نخواهد بود. شاید بتوان گفت بیشترین خطری که راننده کمباین خودرو را تهدید می کند، گرد و خاک مداومی است که در هنگام کار با ماشین، در اطراف او به وجود می آید. کمباین هایجدید، به اطاقک هایی مجهز هستند که راننده را در مقابل گرد و خاک، سرما، گرما و باران محافظت می کنند.

کنترل ارتفاع سرخوشه چین کمباین های خودرو

برای کنترل ارتفاع سرخوشه چین ، می توان یک وسیله حساس الکتریکی را در زیر سکو سوار نمود تا در قسمت های بلند مزرعه، مانع فرو رفتن شانه برش در داخل خاک شود. این وسیله همچنین می تواند سرخوشه چین را در ارتفاع مشخصی نگهدارد.

مدل های مخصوصی از کمباین برای برداشت محصولاتی چون برنج، لوبیاهای خوراکی، ذرت، سویا و بذر علف ها وجود دارد. این مدل ها، براساس وسایل مخصوصی که در کمباین به کار می رود، مشخص می گردند. برای مثال، یک کمباین برنج مجهز به قسمت هایی است که با قسمت های یک کمباین ذرت تفاوت دارد.

همچنین کمباین برنج ممکن است دارای چرخ های لاستیکی مخصوص بوده یا حتی به چرخ های زنجیری مجهز باشد. کمباین ذرت دارای سرخوشه چین جمع آوری کننده ذرت بوده، کمباین سویا به سرخوشه چین جمع آوری کننده سویا مجهز است. کمباین لوبیای خوراکی دارای وسایل مخصوصی به منظور حذف گرد و خاک از لوبیا می باشد.

اساس ساخت کمباین خودرو چیست؟

چنانچه لازم باشد دانه های غلات یا بذر علف ها، در داخل کیسه به بازار عرضه شده، یا به انبار حمل شوند، از منضمات کیسه پرکن می توان برای این منظور استفاده نمود.اساس ساخت کمباین خودرو این است که محصول، به طور مستقیم در داخل کمباین حرکت کند، به طوری که محصول بریده شده به طرف مرکز سکوت انتقال یابد و سپس به واحد خرمن کوب برسد.

این بدین معنی است که در شروع برداشت محصول در مزرعه، محصول پایین نمی ریزد. راننده می تواند کار برداشت با کمباین را از هر قسمت مزرعه که مایل باشد، شروع کند و مستقیما بدون این که روی قسمت های برداشت نشده حرکت کند، به کار برداشت محصول ادامه دهد. این روش، نه تنها به واسطه عدم عبور از روی محصول برداشت نشده، باعث کاهش تلفات دانه می گردد، بلکه به راننده اجازه می دهد در صورت لزوم، قسمت های سبز داخل مزرعه را برای برداشت دیرتر باقی گذارد.

عرض کار کمباین های خودرو، بین 1/8 تا 1/9 متر می باشد. سرعت پیشروی در داخل مزرعه، بین 2 تا 6/4 کیلومتر در ساعت، و در جاده ها بین 4 تا 21 کیلومتر در ساعت است. کمباین های خودرو براساس محل استفاده، به دو دسته کمباین های دشت و کمباین های تپه  تقسیم بندی می شوند.

شناخت کمباین های دشت برداشت غلات

کمباین های دشت که مخصوص زمین های مسطح ساخته می شوند، به وسیله یک اکسل محرک ثابت حمایت می گردند. موقعی که این نوع کمباین در زمین ناهموار و شیب دار کار می کند، واحدهای جداکننده و تمیز کننده نیز با شیب زمین کج می شوند. گرچه واحدهای جداکننده و تمیز کننده می توانند تا حدودی در شیب به کار عادی خود ادامه دهند، اما در صورتی که کمباین بیش از حد کج شود، محصول برداشت شده، در سمتی از کمباین که پایین تر قرار گرفته است، جمع می گردد.

این وضعیت، باعث کاهش کیفیت عمل جدا کردن و تمیز کردن محصول می شود. در عین حال، مواد ممکن است باعث مسدود شدن ماشین شده، یا از عقب کمباین به صورت جدانشده یا تا حدودی جدا شده بیرون ریخته شود. این وضعیت باعث تلف شدن محصول می گردد.

شناخت کمباین های تپه ای برداشت غلات

کمباین های تپه ای، به وسیله اکسل هایی لولایی حمایت می شوند، به طوری که در موقع کار در تپه ها، برای تغییر شیب، تنظیم می گردند. واحدهای کوبنده، جدا کننده و تمیز کننده به طور خودکار در شیب های ۳۰ تا ۴۵ درصد تراز می شوند. با تراز نگهداشتن واحدهای کوبنده، جدا کننده و تمیز کننده، عمل جدا کردن و تمیز کردن با حداکثر بازدهی انجام می گیرد، زیرا مواد به طور یکنواخت در قسمت های سیستم های تراز برقی و هیدرولیکی به طور توأم، مکانیسم تراز خودکار کمباین را تشکیل می دهند.

سیلندرهای بزرگ هیدرولیکی که به جدا کننده و اکسل ها متصل هستند، کلیه قسمت های کمباین به غیر از سکوی برش را در حالت تراز نگه می دارند. اکسل عقب بر روی محوری به طور لولایی سوار شده، به طور آزاد با شیب زمین تنظیم می شود. سکو نیز، روی محوری می چرخد و خود را با شیب زمین وفق می دهد و در حالت موازی با سطح زمین قرار می گیرد.

شناخت کمباین های کششی برداشت غلات

کمباین های کششی به وسیله تراکتور کشیده می شوند. کمباین های کوچک به وسیله محور تواندهی تراکتور و کمباین های بزرگتر به وسیله یک موتور کمکی که بر روی کمباین سوار شده است، به حرکت در می آیند. عرض سرخوشه چین در کمباین های کششی کوچکتر، بین 1/2 تا 2/4 متر و در کمباین های بزرگتر بین 3 تا 6 متر است. تقسیم کننده ها در دو طرف شانه برش، حدود 15/2 تا 22/9 سانتیمتر به عرض واقعی شانه برش می افزایند.

سکوی برش کمباین های کششی به طرف راست یا چپ واحدهای کوبنده و جداکننده متمایل شده است، در حالی که سکوی برش کمباین های خودرو بیشتر در وسط قرار دارد. از آنجا که کمباین باید توسط مالبندی به تراکتور متصل شود، قرار گرفتن سکو به طور کناری (افست) ضروری می باشد. وسایل کنترل برای تنظیم ارتفاع برش و تخلیه کردن مخزن دانه، در دسترس راننده قرار دارد.

چگونگی اعمال یک  کمباین برداشت غلات

هدف اصلی استفاده از کمباین، به دست آوردن دانه از محصول، با حداقل دانه های صدمه دیده و حداقل تلفات است. به علاوه، دانه باید به اندازه کافی تمیز بوده، عاری از خرده کاه و بقایای گیاهی باشد.

به منظور برداشت محصول و به دست آوردن دانه، تمام کمباین ها پنج عمل اصلی زیر را انجام می دهند:

1. برش و تغذیه (چیدن محصول سرپا، کندن و جدا کردن بلال ذرت از ساقه، یابرداشتن نوار محصول از سطح مزرعه).
2. کوبیدن  (جدا کردن تک تک  دانه ها از قسمتهایی از گیاه که دانه ها را در برگرفته اند).
3. جدا کردن  (جدا کردن دانه و خرده کاه از کاه و کلش).
4. تمیز کردن (تمیز کردن دانه از خرده کاه و سایر بقایای گیاهی).
5. جابجا کردن (انتقال دانه های تمیز و پس مانده ها). 

شناخت زمان برداشت محصول با کمباین

زمان برداشت با کمباین یکی از تصمیمات اصلی برای مدیر ماشین ها است. اگر محصول خیلی زود یا خیلی دیر برداشت شود، ممکن است به علت صدمه دیدگی یا تلفات دانه ها، درآمد حاصله کاهش پیدا کند. به طور کلی، عمل برداشت باید بلافاصله پس از این که رطوبت محصول تا حد مطلوب کاهش یافت، آغاز شود. برداشت کردن قبل از رسیدن محصول باعث اتلاف در عملکرد و کاهش کیفیت محصول می شود.

دانه های نارس، عملکرد کمتری دارند و وزنشان کمتر است. در این حالت، کوبیدن دانه ها با اشکال انجام می شود، دانه ها در موقع کوبیدن صدمه می بینند و ناقص کوبیده می شوند. در نتیجه ریزش دانه ها، خوابیدن و درهم پیچیدن ساقه ها، برداشت با تأخیر باعث اتلاف محصول می شود. تلفات ناشی از خوابیدن و درهم پیچیدن محصول به این دلیل به وجود می آید که سرخوشه چین کمباین نمی تواند به طور صحیح محصول را جمع آوری کند.

بهترین زمان برداشت محصول به نوع محصول و وضعیت هوا بستگی دارد. صحیح ترین مرحله برای برداشت، زمانی است که محصول دارای بیشترین عملکرد و بالاترین کیفیت باشد.

زمان متداول برای برداشت محصولات گندم، ذرت، سویا و سایر محصولات معمول در زیر شرح داده می شود:

1.زمان متداول برای برداشت محصول گندم 

برداشت مستقیم گندم با کمباین معمولا موقعی انجام می شود که میزان رطوبت دانه به زیر ۱۴ درصد برسد. اما، میزان ریزش و تلفات شانه برش در این میزان رطوبت، بیشتر از گندمی است که رطوبت آن بالاتر است.این تلفات برای هر روز تأخیر در برداشت، به 13/5 کیلوگرم در هکتار می رسد. از طرف دیگر اگر قرار باشددانه های گندم انبار شوند، رطوبت آن باید ۱۴ درصد یا کمتر باشد و یا به طور مصنوعی خشک شوند.

جانسون دریافت که مناسبترین بازده کمباینی که به خوبی تنظیم شده است، زمانی است که رطوبت دانه به ۲۰ درصد برسد. در یک سال نمونه برداشت در رطوبت ۲۰ درصد، باعث اضافه تولیدی معادل ۷۰ کیلوگرم در هکتار خواهد شد که می تواند هزینه های خشک کردن مصنوعی را جبران کند.

در رطوبت بین ۱۴ تا ۲۰ درصد، خوشه ها از کاه و کلش مشکل تر جدا خواهند شد. گرچه، گندم را می توان در هر یک از رطوبت های ذکر شده برداشت نمود، زیرا همان طور که اشاره شد، دانه ها را می توان تا حد مناسب برای انبار کردن خشک نمود. گندم را می توان در مرحله سفت شدن دانه ها، درو و نوار کرد و به آن اجازه داد تا رطوبتش به حد مطمئن برسد.

2.زمان متداول برای برداشت محصول ذرت 

عملکرد ذرت معمولا موقعی به حداکثر می رسد که میزان رطوبت دانه ها در موقع برداشت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد. برای انبار کردن، لازم است دانه ها را به طور مصنوعی خشک نمود تا رطوبت آن ها به ۱۳ تا ۱۴ درصد برسد. در صورتی که محصول با رطوبت بیش از ۳۰ درصد (مثلا ۳۵ درصد) برداشت شود، تلفات دانه بر اثر ترک خوردن دانه ها و وجود تکه های کوچک دانه ها، به وجود خواهد آمد. همچنین هزینه ای که برای خشک کردن ذرت و پایین آوردن رطوبت آن جهت انبار کردن صرف می شود، باعث خواهد شد تا در آمد حاصله کاهش یابد.

3.زمان متداول برای برداشت محصول سویا 

برداشت سویا، بخصوص به زمان برداشت حساس است. بعضی از گونه های با گذشت زمان دچار ریزش خودبخود می شوند. برنامه ریزی کار کمباین باید با توجه به این اتلاف صورت گیرد.سویا باید زمانی برداشت شود که رطوبت دانه های آن به زیر ۱۴ درصد برسد. میزان رطوبت مطلوب حدود ۱۲ درصد است. اتلاف دانه ها بیشتر در واحد جمع آوری کننده و به علت ریزش لوبیاهای بیش از حد خشک شده به وجود می آید.

اگر بتوان لوبیاها را طوری برداشت کرد که مقداری رطوبت بر روی غلاف ها وجود داشته باشد، ریزش کاهش پیدا خواهد کرد. در صورتی که محصول لوبیا بیش از حد خشک است، برداشت پس از یک بارندگی سبک یا نشستن شبنم بر روی غلاف ها می تواند باعث کاهش اتلاف لوبیاها شود. بهترین موقع برای برداشت لوبیاهای خشک، صبح زود یا دیروقت در بعد از ظهر است.

4.زمان متداول برای برداشت سایر محصولات معمول

بهترین رطوبت برای برداشت یولاف، جو، چاودار و ذرت خوشه ای (سورگم) دان های معمولا بین ۱۳ تا ۱۴ درصد است. اگر این محصولات با رطوبت بالاتر برداشت شوند، باید از خشک کردن مصنوعی استفاده نمود تا رطوبت دانه ها تا حدی مطلوب برای انبار کردن خوب، کاهش یابد.

سرعت پیشروی کمباین چگونه است؟

سرعت پیشروی احتمالا مهمترین عامل در به حد کمال رساندن عملکرد یک کمباین محسوب می شود. سرعت پیشروی کمباین با در نظر گرفتن عملکرد محصول، ظرفیت کمباین، و مهارت راننده تعیین می شود. وقتی که عملکرد محصول بالا است، سرعت پیشروی باید کاهش یابد. گرچه، حداکثر سرعت پیشروی مؤثر، تحت تأثیر ظرفیت کمباین برای کوبیدن، جدا کردن، و تمیز کردن محصول قرار می گیرد.

اگر سرعت پیشروی خیلی زیاد باشد و باعث افزایش بار کمباین شود، تلفات، بیش از حد معمول خواهد بود. حتی اگر کمباین به طور صحیح تنظیم شده باشد، نتیجه سرعت پیشروی بیش از حد معمول، دانه های کوبیده نشده و کاه های بیش از حد کوبیده شده است. در هر حال، دانه ها بر روی کاه برها و الک ها تلف می شوند.

معمولا اکثر رانندگان، برداشت با کمباین را با سرعتی انجام می دهند که کار با کمباین در آن سرعت برایشان آسان تر است، و این بستگی زیادی به مهارت راننده و شرایط محصول دارد. برای کنترل دقیق سرعت پیشروی در کمباین های خودرو، از محرک های تسمه ای متغیر و یا هیدروستاتیک استفاده می شود.

انبار کردن کمباین به چه روش است؟

کمباین ماشینی بسیار گران است که فصل کاری کوتاه دارد. انبار کردن دقیق و صحیح کمباین در یک مدت طولانی، از پایان یک فصل برداشت تا آغاز فصل برداشت بعد، به افزایش طول عمر مفید آن کمک خواهد کرد و میزان فرسایش را به حداقل می رساند.

نکات مهم انبار کردن کمباین 

نکات مهمی که در موقع انبار کردن کمباین باید به خاطر سپرده شود عبارتند از:

1. کمباین را به طور کامل تمیز کرده، تمام دانه ها، خرده کاه ها و سایر مواد خارجی ریز را خارج نمایید.
2.  تمام قسمت های روغن خور و گریس خور را روغن کاری و گریس کاری نمایید و میزان روغن در مخازن روغن را بررسی کنید.
3. روی قسمت های روباز و براق را با مواد ضد زنگ بپوشانید.
4. موتور را سرویس کنید، اگر ضد یخ در رادیاتور ریخته شده است، مقاومت ضدیخ را آزمایش کنید. در غیر این صورت، ضد یخ به مایع خنک کننده موتور بیفزایید و یا سیستم خنک کننده را تخلیه کنید.
5. باطری را به خوبی شارژ کنید، به خاطر داشته باشید که باطری خالی شده یخ خواهد زد. بعضی از زارعین ترجیح می دهند کمباین خود را هر چند وقت یکبار روشن کنند. بعضی دیگر از زارعین، باطری را از روی موتور بر می دارند و در کارگاه خود انبار می کنند. باطری را براساس روش نوشته شده در کتابچه راهنمای راننده کمباین انبارکنید.
6. فشار باد تایرها را بررسی کنید و در صورت نیاز باد آن ها را اضافه نمایید.
7. به منظور یافتن قسمت های صدمه دیده، تمام ماشین را بررسی کرده و قسمت های شکسته یا فرسوده را تعویض نمایید.
8. کمباین را در مکانی سرپوشیده انبار کنید. چند بلوک چوبی یا سیمانی در زیر شانه برش قرار دهید تا شانه برش با سطح زمین فاصله پیدا کند. بار روی بلند کننده های هیدرولیکی و فنرها را بردارید. درب بالابرها و حفره سنگ گیر را باز بگذارید تا موش ها و سایر جانوران نتوانند در طول فصل زمستان در این قسمت ها لانه کنند.

منبع: کتاب تراکتور ها و ماشین های کشاورزی

برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید: