خاک و زنده کردن آن در کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خاک یک بخش اصلی بوده که بستر رشد گیاهان را تشکیل می دهد. اگر خاک مناسب نباشد هیچ گل و گیاهی زنده نمانده و بیشتر فعالیت های انسان مختل خواهد شد. انواع مختلفل خاک بعد از گذشت چند دوره کشت و کار عناصر و مواد خود را از دست داده و دیگر آن ارزش اولیه را ندارد. از این رو لازم است تا خاکی با عناصر زیاد و غنی جای آن را بگیرد.
تعویض خاک علاوه بر هزینه بر بودن دارای دردسر های زیادی می باشد. تهیه خاک با عناصر زیاد و مناسب با گیاهان اغلب کار دشواری می باشد. به همین دلیل بهترین کار احیای خاک و زنده کردن دوباره خاک قبلی می باشد.
مراحل احیا و زنده کردن دوباره خاک
بقایای گیاهی را از درون خاک خارج کنید!
در ابتدا باید بقایای گیاهی اعم از ریشه، ساقه و … را از خاک خارج کنید. برای این کار ابتدا یک روزنامه روی زمین پهن کرده و گیاه خود را از گلدان قدیمی خود خارج کنید. سپس هر چه بقایای گیاهی که در خاک باقی مانده است را خارج کرده و خاک را بررسی نمایید. با این کار اگر گیاه قبلی بیمار بوده، با از بین بردن بقایای گیاهی بیماری نیز از داخل خاک ریشه کن خواهد شد و امکان انتقال به گیاهی که کجدد درون خاک قرار می گیرد وجود نخواهد داشت. همچنین این کار باعث تمیزی بیشتر خاک شده و آفات و حشرات در آن لانه نخواهند کرد.
2. خاک را هوا دهی کنید!
تمام گیاهان برای رشد و نمو از مواد و ترکیبات مغذی موجود در خاک استفاده می کنند. اگر به طور مداوم از یک خاک برای کاشت و پرورش گیاهان استفاده شود، این خاک بعد از مدتی فقیر می شود! یعنی تمام مواد غذایی و عناصر مغذی خود را از دست داده و دیگر نمی تواند نیاز های گیاه را برطرف کند. گیاهی که در این خاک نگهداری می شود، دیگر رشد نکرده و علائم کمبود عناصر غذایی را از خود بروز خواهد داد.
به همین دلیل لازم نیست که هر سال خاک خود را دور ریخته و از خاک جدید استفاده کنید. همان خاک خود را زنده کرده و مجددا برای گیاهتان از آن استفاده نمایید. برای این کار ابتدا یک سینی یا روزنامه روی زمین بگذارید. سپس لبه گلدان روی سینی یا روز نامه قرار داد و گلدان را وارونه کنید تا خاک به صورت وارونه از گلدان خارج شده و روی سینی یا روزنامه قرار بگیرد. اگر در خاک بیاقایی از لانه حشرات دیدید آن را تمیز کنید. سپس با استفاده از یک بیلچه اقدام به شخم زدن و زیر و رو کردن خاک نمایید با این کار هوا به داخل خاک راه یافته و ذرات بهم چسبیده خاک از هم جدا می شوند.
3.مواد غذایی به خاک اضافه نمایید.
از آن جایی که خاک پس از مدتی تمام عناصر و مواد غذایی خود را از دست می دهد، بنابراین نیازمند اصلاح و تقویت می باشد. بهترین روش اصلاح این گونه خاک ها استفاده از کود گیاهی می باشد. البته بهتر است به جای کود با مواد آلی طبیعی خاک خود را تقویت و اصلاح نمایید. کمپوست بهترین و طبیعی ترین ترکیبات آلی برای خاک می باشد. مزیت کمپوست نسبت به سایر مواد تقویت کننده این است که بلافاصله بعد از اضافه کردن کمپوست به خاک، می توان در آن گیاه را کاشت. اما سایر ترکیبات در صورت پوسیدن نبودن نیاز به دورانی دارند تا به صورت کامل پوسیده شوند.
4.مخلوط خاک و کود (کمپوست) را به خوبی با هم مخلوط کنید.
بعد از اضافه کردن کود یا کمپوست به خاک بهتر است با استفاده از یک دستکش باغبانی با دست اقدام به مخلوط کردن و هم زدن خاک نمایید. این کار علاوه بر اختلاط خاک و کود با هم در خرد کردن و نرم کردن کلوخه ها نیز بسیار موثر است.
5.برای گیاهان جدید خود فضا باز کنید!
گیاه جدیدی را که می خواهید در این خاک بکارید در ابتدا ریشه های گیاه را از هم باز کنید. مراقبت باشید که به ریشه های گیاه صدمه نزنید. سپس خاک را باز کنید و گیاهتان را به آرامی درون خاک بگذارید و اطراف طوقه خاک بریزید. و در نهایت خاک اطراف طوقه را با دست فشاتر داده و آن ها را فشرده تر نمایید.
بهترین خاک برای گلدان چه نوع خاکی می باشد؟
خاکی که برای گلدان در خانه و آپارتمان استفاده می شود، از لحاظ بافت و خواص شیمیایی و فیزیکی با خاک باغچه و باغ متفاوت است. نوع خاک مورد استفاده در گلدان، بسته به نوع گیاه، شرایط محیطی و اندازه گیاه ممکن است متفاوت باشد.
اگر خاک مورد استفاده در گلدان خیلی سبک (ماسه ای) باشد، در اثر آبیاری مواد و عناصر غذایی آن شسته شده و گیاه سریعا دچار کمبود مواد غذایی خواهد شد. اما اگر خاک مورد استفاده در گلدان سنگین (رسی) باشد، به علت خارج نشدن آب اضافی مقدار زیادی آب داخل خاک باقی مانده و پس از مدتی ریشه گیاه دچار پوسیدگی شده و در نهایت از بین خواهد رفت.
برای بهبود و کیفیت خاک گلدان می توان از مخلوط خاک باغچه، خاک برگ، پیت ماس، ماسه، کوکوپیت و کود دامی که کاملا پوسیده شده است استفاده نمود. درصد و میزان هر یک از موارد گفته شده به نوع گیاه و شرایط محیطی نگهداری از آن بستگی دارد. همچنین می توان برای تقویت بیشتر خاک در فصول مناسب از جمله در فصل رشد، از کود های شیمیایی نیز در صورت لزوم استفاده کرد.
به طور کلی مخلوط خاکی که برای گلدان استفاده می شود، باید به گونه ای باشد که آب علاوه بر این که به راحتی در آن نفوذ می کند، به راحتی نیز آب اضافی از آن خارج شود. از طرفی ساختمان آن باید به گونه ای باشد که در اثر آبیاری های پی در پی متراکم نشده و سطح آن نیز سفت نشود.
بنابر این اگر خاک گلدان شما تمامی مشخصات بالا را داراست به هیچ وجه آن را دور نریزید، بلکه با احیا و زنده کردن آن مجددا آن را مورد استفاده قرار دهید.
