آفات و بیماری های زنجبیل

آفات و بیماری های زنجبیل

همان گونه که ذکر شد، زنجبیل یک گیاه علفی بوده و آفات و بیماری های مختلفی دارد که موجب کاهش عملکرد شده و در هر فصل خسارات بالایی را به پرورش دهندگان زنجبیل وارد می کند.

اغلب کشاورزان وقوع ۱۰٪ ضایعات را قابل قبول می دانند، اما در بعضی مواقع ممکن است این میزان به بیش از ۸۰ برسد، که در این صورت موجب وارد آمدن زیان شدید به محصول می شود. ضایعات در اوایل برداشت کم هستند، اما با رسیدگی محصول و باقی ماندن آن در زمین افزایش می یابند.

زنجبیل گیاه آسیب پذیری بوده و در معرض تعدادی از بیماری های پس از برداشت نیز می باشد که اغلب این بیماری ها در ارتباط با آسیب بافت ریزوم ها در طی برداشت و اعمال ناصحیح پس از آن می باشد.

این آسیب ها را می توان با اعمال مناسب و صحیح برداشت و پس از آن، شستشوی مناسب و ترمیم ریزوم ها پس از شستشو برای تحریک بهبود زخم، کاربرد قارچکش های پس از برداشت و انبار کردن ریزوم ها در دمای ۱۲/۵ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۷۵-۷۰٪ کاهش داد.

در این بخش به بررسی آفات و بیماری های تهدید کننده زنجبیل پرداخته می شود. بعضی از بیماری  های رایج زنجبیل شامل پوسیدگی زرد فوزاریومی می باشد که بیماری قارچی است که موجب پوسیدگی ریزوم های بذری پس از کاشت می شود. علائم این بیماری شامل زرد وخشک شدن و کوتاه شدن برگ ها و پوسیدگی ریزوم هاست.

بیماری دیگر که موجب آسیب به ریشه و ریزوم می شود، نماتد مولد غده ریشه و پیتیوم است. پیتیوم در مناطق گرم و مرطوبای هند و چین بوجود می آید و در سال های اخیر مسئله مهمی برای پرورش دهندگان زنجبیل شده است. بیماری های با رواج کمتر مثل پوسیدگی نرم باکتریایی که توسط اروینیا ایجاد می شود و آرمیلاریا نیز به زنجبیل آسیب می زنند.

بیماری های مهم گیاه زنجبیل

پوسیدگی نرم (توسط Ralstonia solanacearum Fusarium )

پژمردگی باکتریایی ( توسط Pythaium aphanidermatite )،

زردی ( توسط oxysportant )،

لکه برگی ( Philosticta zingiberi )

و پوسیدگی خشک ( توسط Pratylenchus coffeaema )

و پوسیدگی های انباری که موجب ضایعات اقتصادی می شوند.

آفات مهم زنجبیل

کرم طوقه بر(cutwor)، هلیوتیس( heliothis )و ( symphilids ) که مستقیما زنجبیل را پس از کاشت مورد حمله قرار می دهند. سوسک سیاه آفریقایی آفت کمتر رایجی است که معمولا در طی اوایل رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین می توان به نماتد ریشه زنجبیل ( Meliodogyne incognita1 ) نیز اشاره کرد.

پرورش دهندگان تجاری زنجبیل از مواد شیمیایی برای ایجاد اختلال در چرخه رشد آفات و بیماری ها استفاده می کنند. متام به عنوان تدخین کننده عمومی و اتیلن دی برومایده بدین منظور استفاده می شود که امروزه به علت تاثیرات مخرب زیست محیطی کمتر استفاده می شود.

امروزه تیمار آب گرم بهترین روش برای کنترل نماند در ریزوم های بذری است. تناوب کشت، تکنیکی است که توسط بعضی پرورش دهندگان زنجبیل برای بازیابی و بهبود خاک با جلوگیری از ادامه یافتن سیکل تولید با شکستن سیکل بیماری ها و آفات است. 

بیماری های قارچی زنجبیل

پوسیدگی نرم زنجبیل

این بیماری که پوسیدگی ریزوم یا پوسیدگی پی تیوم نیز گفته می شود، جزو بیماری های خاکزاد به شمار می رود و توسط گونه های مختلف پیتیوم در طی تمام مراحل رشد زنجبیل بوجود می آید. این بیماری در حد وسیعی موجب کاهش عملکرد در مزرعه، انبار و بازار فروش حتی تا ۵۰% می شود.

جوانه ها، ریشه ها، ریزوم های در حال رشد و ناحیه طوقه نقاط مهم مستعد آلودگی هستند. استفاده از ریزوم های بذری آلوده در زمان کاشت، به علت پوسیدگی جوانه ها، عدم جوانه زنی را در پی خواهد داشت. از جمله روش های کنترل بیماری، انتخابریزوم های سالم، کشت روی پشته های باریک، مالچ دهی، ضد عفونی خاک، زنبور تریکودرما و سایر روش های کنترل شیمیایی و کنترل بیولوژیکی می باشد.

علائم در ابتدا به صورت لکه های آب جذب کرده در ناحیه طوقه می باشد. این لکه ها بزرگ شده و این قسمت از گیاه، نرم و آبکی شده و سپس می پوسد. در گیاهان بالغ، آلودگی منجر به زرد شدن برگ ها می شود. آلودگی شدید می تواند منجر به از بین رفتن کل محصول شود.

آرمیلاریا

بیماری ریشه آرمیلاریا که به آن پوسیدگی بند کفشی نیز می گویند. این قارج پارازیت عمومی درختان جنگلی بوده و موجب زرد شدن ساقه (بسیار مشابه علائم فوزاریوم) می گردد. در مناطق آلوده می توان نوارهای سیاه و سفید روی ریزوم را مشاهده نمود. برای جلوگیری از گسترش آلودگی تمام ریشه ها و ریزوم های آلوده قبل از کشت در مزرعه جدید باید حذف شوند.

بیماری پوسیدگی اسکلروتیومی زنجبیل

پوسیدگی اسکلروتیومی توسط قارچ( Sclerotium rolfsii ) ایجاد می شود. در طول دوره رسیدگی محصول (آذر-دی) زرد شدن و خشک شدن برگ ها مشاهده می شود. بر روی ریزومهای رشد میسیلیوم های سفید قارچ و تشکیل اندام های اسکلروتیومی قابل مشاهده است.

بیماری  زردی زنجبیل

این بیماری به صورت پوسیدگی شدید فوزاریومی می باشد که روی ساقه بوجود آمده، و اغلب باعث از بین رفتن کل محصول می شود. عامل آن، گونه های قارچ فوزاریوم و اغلب (.Foxysporum f . sp . zingiberi ) بوده و علائم این بیماری بر روی برگ ها، به صورت زردی در حاشیه های پایین تر برگ ها ایجاد می شود که به تدریج به داخل برگ گسترش می یابد.

در ابتدا برگ های پیرتر می ریزند و به دنبال آن برگ های جوان یکی یکی ریزش می کنند. قسمت انتهای گیاه نرم و آبکی شده و شاخه به راحتی از ریزوم مادر جدا می شود، بر روی ریزوم ها معمولا لکه هایی به رنگ کرم یا قهوه ای پدید آمده و ریزوم ها چروکیده می شوند.

در نهایت ریشه ها پوسیده شده، و در مراحل پایانی تنها بافت فیبری درون ریزوم باقی می ماند. بافت های قارچی سفید رنگ بر سطح ریزوم های انبار شده نیز می تواند رشد کند. کنترل آن از طریق شیمیایی و بیولوژیکی صورت می گیرد.

بیماری لکه برگی زنجبیل

عمدتا توسط قارچ ( Phyllosticta zingiberi ) به وجود آمده و بصورت لکه های بیضی تا کشیده، به اندازه ۱ تا ۱۰ میلیمتر ×۰/۵ تا ۴ میلیمتر بر روی برگ های جوانتر مشاهده می شود. لکه ها در مرکز ظاهر شده و حاشیه های قهوه ای تیره دارند که توسط هاله های متمایل به زرد احاطه شده اند.

به تدریج اندازه آن ها افزایش یافته و تبدیل به زخم های بزرگتر می شوند و در نهایت برگ ها باریک و بدشکل شده و خشک می شوند. برای کنترل آن رعایت اصول کشت و پرورش سالم، سایه دهی، تیمارهای شیمیایی و استفاده از ارقام مقاوم توصیه می گردد.

تیمارهای شیمیایی شامل محلول پاشی ترکیب بوراکس ۱% و مانکوزب ۰/۲%می باشد. نوع دیگری بیماری لکه برگی توسط( Helminthosporium ) به وجود می آید که طی فصل باران و به فرم لکه های بیضی به قطر ۵-۴× ۳-۲ میلی متر بر روی برگ ها در هر دو سطح برگ پخش می شوند و سپس اندازه آن ها بزرگ می شود. لکه ها در نهایت در منطقه مرکزی به رنگ کاهی که توسط حلقه قهوه ای رنگی با منطقه متمایل به زرد احاطه شده است، در می آیند.

 بیماری پوسیدگی مرطوب زنجبیل

این بیماری توسط ( Fusarium solani ) ایجاد می شود. برگ های گیاهان آلوده زرد شده و پژمرده و خشک می شوند، اما بر روی گیاه باقی می مانند. ریزوم های آلوده ظاهری نرم و آبکی به خود می گیرند. ساقه هوایی به آسانی از ریزوم مادر جدا می شود. سیستم آوندی ریزوم های آلوده به رنگ کرمی در آمده و دچار پوسیدگی کوتیکول می شود.

بیماری  کپک آبی زنجبیل

این بیماری جزو بیماری های پس از برداشت زنجبیل بوده و عامل ایجاد کننده آن قارچ اپنیسیلیوم می باشد. کپک آبی عموما در شرایط کندانسه شدن رطوبت بر سطح ریزوم یا انبار کردن در رطوبت بالا (بیش از ۹۵) بروز می یابد. بافت پوسیده، قهوه ای کمرنگ تا تیره بوده و ممکن است سفت یا نرم باشد و به تدریج قسمت های سطحی و درونی ریزوم را فرا می گیرد.

بیماری پوسیدگی خشک زنجبیل

از جمله بیماری های مهم دیگر پس از برداشت زنجبیل بوده و توسط قارچ فوزاریوم بوجود آمد و علائم آن عبارت است از لکه های آبکی خشکی و علائم آن عبارت است اره های اپی خشک بی رنگ روی سطح ریزوم و دارای خاشی قهوه ای رنگ.

به تدریج قارچ به درون ریزوم نفوذ کرده و آن را چروکیده، قهوه ای و خشک می کند. در مناطق مرطوب، سطح ریزوم با لایه ضخیمی از کپک سفید پوشیده می شود.

Watery Rot

علائم این بیماری پس از برداشت که توسط قارچ ریزوپوس به وجود می آید، شامل پوسیدگی نرم آبکی است که به سرعت در یک هفته به درون ریزوم نفوذ می کند.

بافت آلوده نرم و قهوه ای شده و در شرایط مرطوب به سرعت پوشش کپکی سفیدی بر روی آن تشکیل می شود. این پوسیدگی نهایتا به قسمت های دیگر نیز منتقل می شود. قارچکش بوتران قبل از بسته بندی می تواند پوسیدگی آبکی را طی انتقال تا محل فروش کاهش دهد.

بیماری پوسیدگی ریزوم زنجبیل

پوسیدگی ریزوم در طی انبارداری و انتقال، می تواند مشکلات زیادی در امر صادرات زنجبیل ایجاد کند. در طول دوره انبارداری و طی ۴-۳ هفته، ریزوم ها ممکن است بیش از ۵۰ %ریزوم ها دچار پوسیدگی کامل شوند. در مناطق مختلف دنیا، قارچ های مختلفی مسئول ایجاد پوسیدگی می باشند

 بیماری های باکتریایی زنجبیل

بیماری پژمردگی باکتریایی زنجبیل

این بیماری توسط( Ralstonia solanacearum ) ایجاد می شود و جزو بیماری های بذر زاد و خاکزاد می باشد. تکه ها یا رگه های آبگزیده بر روی محل طوقه ساقه کاذب مشاهده می شود. سپس برگها سست شده به رنگ برنزه مایل به زرد در می آید. برگ ها پیچیده شده و کل گیاه خشک می شود.

ساقه ها به راحتی از زمین کنده می شوند. اعمال زراعی انجام شده برای بیماری پوسیدگی نرم، در کنترل این بیماری نیز توصیه می شود. ریزوم های بذری قبل از کاشت باید با استرپتوسایکلین با غلظت ۲۰۰ میلی گرم در لیتر به مدت ۳۰ دقیقه تیمار شده و سپس در سایه خشک شوند. در صورت مشاهده این بیماری، بلافاصله باید زمین را با مخلوط بوراکس ۱% یا اکسی کلرید مس ۰/۲%آغشته کرد.

بیماری پوسیدگی نرم باکتریایی زنجبیل

عموما جزو آفات انباری بوده و توسط (.Erwinia sp ) ایجاد می شود. این باکتری در این خاک ها وجود دارد، اما در مناطق با بارندگی فراوان و عدم زهکشی مناسب خاک (غرقاب) بیشتر رخ می دهد. باکتری اروینیا موجب وارد آمدن آسیب شدیدی به ریزوم ها در بعضی مزارع م شود، البته با رعایت احتیاط، شدت آسیب کاهش می یابد. نرم شدن بافت ریزوم با تولید بوی شدید همراه بوده و نهایتا ریزوم به طور کامل از بین می رود.

تفاوت پوسیدگی نرم باکتریایی با سایر پوسیدگی های ریزومی در تولید همین بوی نامطبوع است. انجام زهکشی مناسب برای مقابله با این بیماری ضروری به نظر می رسد. از آنجا که وجود شکاف روی ساقه گسترش آلودگی را سرعت می بخشد، برداشت ریزوم بذری نباید قبل از خشک شدن طبیعی اندام هوایی انجام شود.

بهتر است پس از خشک شدن اندام های هوایی، برداشت صورت گرفته و در کیسه ها یا جعبه های تمیز، در محل خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شوند.

بیماری های ویروسی زنجبیل

ویروس موزائیک زنجبیل

علائم آن به صورت لکه های موزائیکی زرد و سبز تیره بر روی برگ ها نمایان می شود و گیاه از رشد باز می ماند. این ویروس در زنجبیل موجب ایجاد خطوط مارپیچی به قطر ۲۳ تا ۳۸ نانومتر می شود و توسط شیره گیاهان متفاوت انتقال می یابد..

نماتد ریشه زنجبیل

گیاهان آلوده به نماند علائم کلروز و توقف در رویش نشان می دهند. همچنین گال های کوچکی بر روی ریشه های گیاهان آلوده تشکیل می شود، که این گال ها دارای ساختار شبیه دانه های تسبیح هستند، گال ها به صورت متوالی روی ریشه دیده می شوند. عامل ایجاد این بیماری( Meloidogyne Grenaria )می باشد.

مهم ترین آفات زنجبیل

ساقه خوار و شپشک ریزوم دو افت عمده زنجبیل می باشند.

آفت ساقه خوار زنجبیل

آفت عمده زنجبیل به ویژه در هند می باشد، اما اطلاعات کمی از آن در دسترس است. این آفت گسترش وسعی در آسیا، آفریقا، آمریکا و استرالیا دارد اما اطلاعات صحیح و ثبت شده ای از آن در مورد زنجبیل ناچیز است.

لارو این آفت، ساقه هوایی را سوراخ کرده و بر روی شاخه در حال رشد گیاهان زنجبیل تغذیه می کند و در نهایت ساقه های آلوده شده زرد و خاک می شوند. وجود سوراخ هایی بر روی ساقه های هوایی که لارو از آن خارج شده و شاخه مرکزی سفید رنگ، علامت مشخصه آلودگی به این آفت است. این آفت با روش های مختلف شیمیایی بیولوژیکی، مدیریت تلفیقی و فرومون های جنسی کنترل می شود.

شپشک ریزوم زنجبیل

این آفت عمدتا در مناطق گرمسیری آسیا، آفریقا و آمریکای مرکزی گسترش دارد. این آفت، ریزوم زنجبیل را در مزرعه و انبار آلوده می کند. در مزرعه معمولا در مراحل نهایی رشد محصول دیده می شود و در صورت آلودگی شدید گیاهان سفید و خشک می شوند. در انبار، آلودگی آفت منجر به چروکیده شدن جوانه ها و ریزوم ها می گردد و کاهش عملکرد شدیدی را به دنبال دارد

 کرم طوقه بر زنجبیل

این آفت پس از کاشت بر روی گیاه مشاهده شده و شاخه های اولیه در محل اطراف طوقه و حتی برگ اول گیاه را می خورد. تغذیه آن ها در شب انجام می شود و لاروها را می توان در طول روز در سطح زمین نزدیک انتهای شاخه مشاهده کرد. طول لاروها به بیش از ۴۰ میلیمتر، به رنگ خاکستری، قهوه ای یا صورتی بوده و موقع از بین رفتن می پیچند. محلول پاشی حشره کش ها به محض مشاهده و به ویژه بعد از ظهر باید صورت گیرد.

Heliothis

لارو ( Caiel ) به طول بیش از ۴۰ میلیمتر، به رنگ قهوه ای-صورتی تا سبز روشن باتعدادی لکه های تیره یا نوارهایی در طول بدن، شاخه های جوان را در سطح زمین می خورد. برای کنترل آن حتما باید از حشره کش های ثبت شده استفاده کرد.

سوسک سیاه آفریقایی

این سوسک ها ساقه های زنجبیل را تقریبا از تقریبا از ۵ سانتیمتری سطح زمین می جوند و باعث  نابودی گیاه می شوند. سوسک های جوان قهوه ای  تیره بوده و تقریبا به طول ۱۲ میلیمتر میباشند.

با مشاهده اولین آسیب باید محلولپاشی حشره کش ها به ویژه در اوایل بعد از ظهر صورت گیرد. برای تهیه محلول حشره کش باید از میزان آب زیادی استفاده کرد به طوری که خاک پر عمق ۵ سانتیمتری مرطوب شود. از سایر آفات زنجبیل حشرات ریز شامل تغذیه کننده های شیره، برگ و ریزوم می باشند.

حشراتی که موجب آلودگی زنجبیل خشک می شوند، عمدتا متعلق به کولئوپترا ۱ ( راسته سخت بال پوشان ) و لپیدو پترا ۲ ( راسته بال پولک داران ) و انواع سوسکها می باشند.

از جمله ناهنجاری های پس از برداشت زنجبیل در انبار می توان به جوانه زدن ریزوم ها در انبار و آسیب سرمازدگی (کمتر از ۱۲ درجه سانتیگراد) آنها اشاره کرد.

منبع:

راهنمای کاربردی پرورش زنجبیل ( سعیده علیزاده سالطه )

برای مشاهده اخبار روز صنعت پسته و مطالب مفید کشاورزی و پسته به کانال پسته رفسنجان بپیوندید 

برای عضویت در کانال بر روی تصویر زیر کلیک کنید: