درباره زمان آبیاری، نکاتی وجود دارد که کشاورزان باید همیشه به آنها توجه داشته باشند. با توجه به تجربیات به‌دست‌آمده طی سال‌های متمادی، تولیدکنندگان کاملاً می‌دانند که درختان پسته در هر فصل به مقدار متفاوتی از آب نیاز دارند. آنها همچنین می‌دانند که کیفیت و کمیت محصول به میزان مناسب تأمین آب بستگی دارد. به علت اهمیت بسیار زیاد زمان مناسب آبیاری نهال و درخت پسته، این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان را به این موضوع اختصاص داده‌ایم. با ما همراه باشید.
اهداف آبیاری باغات پسته در فصل رشد
آبیاری گیاهان باغی در زمان‌های مختلف در جهت اهداف خاصی صورت می‌گیرد؛ بنابراین درصورتی‌که هرکدام از مراحل آبیاری به‌خوبی صورت نگیرد، عواقب مخصوص به همان زمان را برای درخت پسته در بر دارد. برنامه آبیاری درخت پسته در فصل رشد به‌منظور رسیدن به اهداف زیر، باید به‌طور کامل انجام گیرد:
- فروردین‌ماه: آبیاری در زمان گلدهی از سقط‌جنین و پوکی جلوگیری می‌کند.
- اواخر فروردین‌ماه: آبیاری حین تشکیل میوه و پس از گرده‌افشانی، افزایش تعداد دانه را در پی دارد.
- تیرماه: آبیاری در زمان پر شدن مغز باعث کاهش درصد پوکی می‌شود.
- اوایل شهریورماه: آبیاری در زمان رسیدگی و آخرین آب قبل از برداشت (بسته به رقم)، درصد نیم مغزی را کاهش می‌دهد و موجب رسیدگی و خندانی پوست استخوانی می‌شود.
آبیاری درخت پسته در فصل بهار
همان‌طور که گفته شد در زمان گلدهی و گرده‌افشانی، مرطوب ماندن خاک، اهمیت زیادی دارد. این مرحله از آبیاری درخت پسته جهت جلوگیری از سقط‌جنین و پوکی انجام می‌شود؛ اما باید توجه داشته باشید که نیازی به آبیاری غرقابی و سنگین نیست ( در خاک با بافت سنگین و رسی، انجام آبیاری غرقابی در زمان گلدهی و گرده افشانی توصیه نمی شود).
این نوع آبیاری به‌خصوص در خاک‌های رسی موجب ریزش گل‌ها، عارضه لکه پوست استخوانی، رقیق‌تر شدن شیره گیاهی و ایجاد کمبود کلسیم می‌شود. بارندگی در زمان گرده‌افشانی نیز برای درختان پسته خوب نیست. به این دلیل که موجب شسته شدن گرده در درختان نر و عدم پراکنش دانه گرده می‌گردد.
آبیاری درخت پسته در تابستان
در فصل تابستان و زمان تشکیل میوه که یک اندام به درخت اضافه می‌شود، نیاز آبی و غذایی درخت افزایش می‌یابد. همچنین به دلیل گرمی هوا در تیر و مرداد نیاز است که دوره‌های آبیاری درختان کوتاه‌تر شوند؛ بنابراین مهم‌ترین زمان آبیاری درخت پسته فصل تابستان است که باید به مقدار کافی و در فواصل منظم انجام شود.
آبیاری در این زمان به پر شدن مغز پسته و جلوگیری از پوکی کمک می‌کند. همچنین در شهریورماه نیز، انجام آبیاری موجب رسیدگی بهتر محصولات و خندانی پوست استخوانی خواهد شد.
مهم‌ترین زمان برای آبیاری پسته
طلایی‌ترین زمان برای آبیاری نهال و درخت پسته فصل تابستان و تیرماه است. سه دلیل اصلی برای اهمیت آبیاری در تیرماه عبارت‌اند از:
- وجود طولانی‌ترین روزهای گرم تابستان در این ماه
- شروع مغز بستن پسته در این ماه
- پرجمعیت‌ترین نسل پسیل در این ماه
آبیاری نزدیک به زمان برداشت محصول
در زمان رسیدگی محصول، رطوبت بالایی در باغ وجود دارد که احتمال آلودگی پسته‌های زود خندان و ترک‌خورده را به قارچ‌های مولد آفلاتوکسین افزایش می‌دهد.
به همین منظور برحسب زودرسی یا دیررسی رقم موردنظر و بسته به بافت خاک، آخرین زمان آبیاری درخت پسته در طول فصل رشد، حداقل 10 الی 15 روز قبل از برداشت محصول می‌باشد. در این صورت احتمال آلودگی کاهش‌یافته و علاوه بر آن مشکلی در عملیات برداشت نیز ایجاد نمی‌گردد.
پس از برداشت زمان مناسب برای آبیاری درخت پسته
اولین آبیاری در فصل پاییز، بعد از اتمام زمان برداشت محصول، انجام می‌گیرد. با توجه به اینکه در مهرماه درختان هنوز بیدار بوده و تبخیر و تعرق انجام می‌شود، یک نوبت آبیاری جهت حفظ جوانه‌های سال بعد مفید است.
آبیاری باغات پسته در این فصل در جهت تغییرات شوری خاک توصیه می‌شود. به این منظور نمونه‌گیری اواخر فصل پاییز و قبل از شروع بارندگی‌ها، ارزیابی خوبی را در ارتباط با وضعیت شوری ناحیه ریشه در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد.
درصورتی‌که بر اساس نمونه‌برداری‌های انجام‌شده از خاک، مشکلات شوری داشته باشیم، بهترین زمان برای آبیاری پسته جهت آبشویی، اغلب در دوره خواب گیاه یعنی زمستان می‌باشد.
زمان آبیاری پسته جهت ایجاد یخ آب
آبیاری در فصل زمستان با اهداف متفاوتی صورت می‌گیرد که ازجمله آنها می‌توان به آبشویی، حفظ رطوبت خاک و ایجاد یخ آب اشاره نمود. بهترین زمان برای ایجاد یخ آب اوایل زمستان و هنگامی است که دمای هوا به منفی هفت درجه سانتی‌گراد رسیده باشد.
دور آبیاری نهال و درخت پسته
توجه داشته باشید با وجود اینکه پسته استقامت زیادی به بی‌آبی دارد، اما نباید از آب دادن آن مخصوصاً در سنین ابتدایی غفلت شود. به‌طور متوسط بسته به بافت خاک، ازنظر نگهداری آب، مدار آبیاری نسبت به سن درخت به شرح زیر توصیه می‌شود:
نهال با سن ۱ تا ۳ سال: مدار آبیاری ۷ الی ۱۰ روز
درخت با سن ۳ الی ۶ سال: مدار آبیاری ۱4 الی ۲۰ روز
درخت با سن ۶ سال به بالا: مدار آبیاری یک ماه
این مدار را می‌توانید در طول سال به‌جز فصل زمستان برای آبیاری درختان پسته خود در نظر بگیرید. نیاز آبی درخت پسته در فصول مختلف سال و مراحل مختلف سیکل سالانه زندگی آن متفاوت است. این نیاز در زمستان که زمان خواب درخت است، در کمترین و در تابستان که موقع رشد مغز پسته است، در بیشترین میزان خود می باشد. بیش از نیمی از آب مورد نیاز سالیانه در فصل تابستان ( تیر، مرداد و شهریور ) به مصرف درخت می رسد. تهیه آب کافی برای درختان بارور پسته به طوریکه استرسی در اثر اشباع شدن خاک و فقدان آب کافی در خاک به آنها وارد نشود، یکی از اهداف مدیریت بهینه آبیاری می باشد.
اهمیت آبیاری در زمان مناسب برای پسته
80 تا 90 درصد پیکره‌ی گیاه را آب تشکیل می‌دهد. زیادی و کمبود آب هر دو به گیاهان صدمه می‌زند. برای گیاهان دائمی لازم است آب هم در طی فصل رشد و هم در فصل رکود به مقدار کافی موجود باشد. عمده‌ترین عاملی که به‌صورت غیرمستقیم به درختان پسته خسارت می‌زند، کمیت و کیفیت آب آبیاری است. ازجمله این خسارات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اگر تنش آبی در پسته شدید باشد پوست درخت ترک برداشته و به‌راحتی از انتها جدا می‌شود.
- هر چه بافت خاک سبک‌تر باشد ذخیره‌ی رطوبتی در آن کم‌تر است.
- کمبود آبیاری باعث کمبود عناصر غذایی در درخت پسته می‌شود. عناصر ماکرو، حرکت توده‌ای دارند و حرکت آنها بسیار وابسته به میزان آب موجود در خاک است.
- کمبود آب می‌تواند موجب کمبود ازت در گیاه شود.
- آبیاری نقش مهمی در پوکی و سقط‌جنین، خندانی، تعداد دانه‌ی میوه، رسیدن میوه و بیماری‌ها و آفت‌های پسته دارد.
- آبیاری ناکافی بر روی تولید میوه‌های پوک نسبت به کاهش خندانی میوه اثر بیشتری دارد.
سخن پایانی
داشتن برنامه ای برای تامین مقدار مناسب آب برای باغات در زمان لازم از اهداف آبیاری می باشد. آبیاری خوب به ما اطمینان می دهد که رطوبت خاک در طول فصل حفظ می شود. لذا تصمیم گیری مناسب برای انجام آبیاری نیازمند دانستن نیاز آبی درخت با رعایت یکنواختی مناسب و میزان دقیق آب تحویلی است.
تمامی مراحل کشاورزی پسته باید در زمان مناسب خود انجام گیرند تا بتوان بهترین نتیجه را از اعمال آنها گرفت. آبیاری نیز یکی از این مراحل بسیار مهم پرورش درخت پسته است. زمان آبیاری نهال و درخت پسته به عوامل متعددی بستگی دارد اما یک برنامه کلی نیز می‌توان برای آن در نظر گرفت. همان‌طور که در این مقاله خواندید، آبیاری در هر 4 فصل سال برای درخت پسته لازم است و هرکدام به‌منظور تحقق اهداف خاصی انجام می‌گیرد. در آخر می‌توانید برای انجام هر چه بهتر عملیات باغبانی خود ازجمله آبیاری، هرس، کود دهی و … با کارشناسان مجموعه پسته رفسنجان در تماس باشید.
منابع:
مطالب عالی اګه همړاه هراب نیازغذایی همان موقع اشاره میشد بهتربودممنونم