درختان متفاوتی وجود دارند که ما میوه آنها را به عنوان خشکبار استفاده میکنیم در ادامه این مقاله به بررسی نحوه هرس درختان خشکبار (گردو، بادام، فندق، پسته)می پردازیم.
روش های هرس درختان گردو
گردو یک درخت یک پایه می باشد و گل های نر روی شاخه های یک ساله و گل های ماده به صورت انتهایی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود. درختان گردو از لحاظ محصول و رشد و نمو در ارتفاعات زیاد از کمیت و کیفیت بهتری برخوردار می باشند. طبق بررسی های انجام شده در مورد پراکندگی و سرزمین اصلی گردو، مناطق آسیای غربی و مرکزی وطن اصلی گردو می باشد.
گردو یک درخت یک پایه می باشد و گل های نر روی شاخه های یک ساله و گل های ماده به صورت انتهایی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود. هرس در درختان گردو اصولا کمتر اجرا می شود ولی گاهی لزوما اجرای پاره ای عملیات در باغ ایجاب می نماید که درخت را به منظور تسهيل عمليات حتی الامکان کوتاه نمایند.
درختان گردو را به صورت پابلند و نیمه پا بلند و در انواع پاکوتاه شکل جامی هرس می کنند. معمولا ارتفاع درخت گردو را اگر نهال سالم باشد ۱۳۰ سانتی متر در نظر میگیرند و طوری هرس می کنند که بتوان روی ساقه آن سه بازو به فواصل ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر داشته باشند.
جوانه های مهم در گردو
- جوانه فوقانی: این جوانه ظاهری کاملا برجسته و شاخص و ضخیم می باشد به طوری که حجم دوم آن کوتاه بوده و در اصطلاح آن را جوانه گردن می گویند.
- جوانه تحتانی: این جوانه پایین تر از جوانه فوقانی قرار گرفته و خود جوانه ای مجزا است. این جوانه گرد و برجسته بوده و آن را نیز جوانه جانشین می نامند. هر دو جوانه ذکر شده در بالا در روی شاخه های قوی غالبا به طور مشخص قرار دارند و گاهی کاملا به هم نزدیک و چسبیده هستند و در پاره ای از موارد تا حدود یک سانتی متر از هم فاصله دارند. پس از کمی رشد جوانه فوقانی با تنه یک زاویه تنگ می سازد و اگر جوانه تحتانی یا جانشین را مورد توجه قرار دهیم می بینیم زاویه ای قائمه داشته و اغلب شاخه های محکمی را تولید می کنند لذا بهتر است از جوانه تحتانی با جانشین برای تولید شاخه استفاده شود.
اقدامات هرس پس از کاشت نهال گردو
پس از کاشت نهال، بایستی عملیات سربرداری از ارتفاع ۱۰۰-۱۳۰ سانتی متری بالای محل يقه (سطح خاک) انجام شده و ۲ – ۱ سانتی متر بالای یک جوانه برش مورب ( ۴۵ درجه) زده شده و محل برش با چسب باغبانی پوشانده شود. بهترین روش هرس فرم درخت گردو، هرس جامی با محور تغییر یافته ( central- leader- Modified) می باشد که در سال دوم ۵ – ۳ بازوی اصلی از جوانه های زیرین در جهات مختلف و بفواصل حداقل ۳۰ سانتی متر از همدیگر انتخاب می شوند که اسکلت اصلی درخت را تشکیل می دهند.
بنابراین روی نهال یک ساله گردو و پس از آنکه ساقه آن فرم گرفت کلیه جوانه های گردن یا فوقانی به استثنای جوانه های تحتانی یا جانشین را حذف کرده و پس از روییدن جوانه های جانشین سه بازوی اصلی و قوی به فواصل ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر بین آن ها انتخاب و بقیه را حذف می کنند. در هرس سال سوم هنگامی که برگ ها خزان کردند دنباله سرشاخه ها را نیز مجددا حذف می نمایند.
پس از قطع قسمت های ضعیف شده و جست های نارس کلیه جوانه های گردن را به استثنای جوانه های انتهایی که از آن ها شاخه های سال بعد می روید و معمولا تمایل بیشتری هم به بار نشستن دارند، حذف می نماییم.
دسته بندی شاخه های فرعی روی بازوهای اصلی در هنگام فصل رشد گیاه
- شاخه هایی که دائمی هستند و در فواصل معینی روی شاخه نگه داری می شوند.
- شاخه های موقت که بایستی به تدریج آن ها را حذف نمود. رشد شاخه های دائمی را با سر کردن تقویت می کنند و سایر جست ها را نیز با خم کردن آن ها به حالت افقی در می آورند تا زودتر به بار بنشینند. البته در هر دو حالت از رشد شاخه های مضاعفی که از جوانه های گردن می رویند، جلوگیری و برعکس جست های کوچک قسمت زیرین بازو ها را نگهداری می نمایند. زیرا روی چشمک جست های کوچک و زیرین شاخه ها ایست که گل های دیر رس یا نر می رویند و عمل تلقیح را تکمیل می کنند. چشمک های گردن را با چاقو یا هر تیغ تیز مکانیکی قبل از باز شدن یا پس از آنکه جست های تازه و سبزی از آن روییدند، حذف می کنند. بهترین موقع هرس کمی پس از باز شدن جوانه ها است زیرا در این حالت به خوبی می توان جوانه های قوی را تشخیص داد. محل برش بایستی درست در بالای جوانه باشد و پس از برش محل آن را با چسب مخصوص باغبانی پوشاند. در سال سوم یک سوم انتهایی شاخه ها هرس شده و در سال چهارم شاخه های ثانوی انتخاب شده و بدین ترتیب چهار سال عملیات هرس داریم و از سال پنجم تنها عمل هرس شاخه های غیر مفید (ترک ها) انجام می شود.
هرس باردهی در درختان گردو
این درخت به هرس باردهی، کمتر نیاز دارد. هر چند سال یکبار قطع سر شاخه های جانبی و اگر شاخه های داخل تاج خیلی متراکم بوده و از نفوذ نور به داخل تاج جلو گیری می کنند، حذف یکی دو شاخه درون تاج انجام می شود.
هرس باردهی در گردو به منظور زودتر به بار نشستن درخت می باشد. در پاره ای از درختان گردو که رشد رویشی زیادی دارند با کاهش میزان آب و ازت می توان فعالیت آن را مهار کرد. عمل مهار کردن در درختان گردو روش های متعددی از قبیل کاشت علف ها با ایجاد پوشش سبز و بالاخره ایجاد رقابت بین ریشه های علوفه و در مضیقه گذاشتن، تا در نتیجه درخت ضعیف شده و زودتر به بار بنشیند.
عمل تضعیف درختان قسمتی از ریشه میسر است ولی امکان دارد ضایعات حاصله خسارات زیادی به بار آورد.مناسب ترین روش در تسریع عمل باردهی عبارت است از:
خم کردن یا به طور افقی قرار دادن شاخه های فرعی و یا سایر اقسام هرس می باشد. عملا با خم کردن شاخه های فرعی در سال چهارم جوانه های روی شاخه های فرعی تحریک شده و در بعضی مواقع در همان سال یا سال بعد تبدیل به شاخه های میوه دهنده می شوند. هرس میوه از ۷ تا ۹ سالگی به بعد موجب تسریع در رشد شاخه های باردهنده و تقویت آن ها خواهد شد.
روش های هرس درختان بادام
فرم کلاسیکی که به درخت بادام داده می شود شکل جامی است. با این حال مهم است که شکل و عادتی را برای درخت بپذیریم که با قامت و شیوه باردهی واریته همخوان باشد. در هرس باید سعی شود نور آفتاب به فضای داخلی درخت بتابد تا در درخت تعادل و هماهنگی و باردهی مطلوب و یکنواخت ایجاد شود. اغلب ارقام فرانسوی مثل فرانگس و فررادوئل، قامتی کشیده دارند و به طور طبیعی از هم باز نمی شوند.
علاوه بر این تمایل زیادی به رشد طولی و لخت شدن قسمت های پایینی دارند. برای تشدید نشدن این پدیده و ایجاد تعادل در درخت، دادن شکل جامی به درخت، با شاخه بندی های ثانوی و قوی در اندام پایینی آن (به رغم سختی) بهترین راه است.ارقام کالیفرنیایی (تیپ تگزاس و نون پاری) قامتی گسترده دارند و باردهی زیاد در آن ها سبب ضعف درخت می شود. بنابراین تشکیل شاخه بندی های ثانوي الزامی است.
نوع هرسی که بیشتر برای ارقام فرانسوی و باغ های دارای تراکم های بالا (7*5 متر) توصیه می شود، هرسی است که در مجموع برداشت مکانیکی را آسان کند. از سوی دیگر چون میوه ها باید پس از تکانده شدن از روی سفره گسترده در زیر درخت جمع آوری شوند، اگر شاخه ها زیاد از هم دور باشند میوه نیز دورتر از سفره های برداشت روی زمین می ریزد و درصد ضایعات بالا می رود. رقم لوران به سبب شکل طبیعی آویزان و شاخه بندی های باز و گسترده برای شکل دادن نسبتا مشکل تر از سایر ارقام است.
هرس فرم دهی درختان بادام چگونه است؟
اصول انتخاب بازوها برای تعیین بازوهای درخت در مدت شکل گیری درخت رعایت چند اصول ضروری است.
- تعداد مطلوب بازوی اصلی در هر درخت سه عدد است که یکی از آنها رو به باد غالب شمال است. بازوها باید باهم توازن داشته باشند و باید سعی شود زاویه ۱۲۰ درجه بین آن ها باشد. اگر این فضای منظم بین ۳ بازو وجود ندارد، می توان از ۴ بازو استفاده کرد.
- محل اتصال بازوها روی تنه باید در حد ممکن از هم فاصله داشته باشد.
- زاویه ایده آل بین بازوها و تنه اصلی درخت باید حدود ۴۵ درجه باشد، اما چون باد گرایش به خم کردن درخت دارد، این زاویه برای بازوی شمالی باید بیشتر از ۴۵ درجه و برای دو بازوی دیگر کمتر باشد.
هرس سال اول درخت بادام
در هنگام کاشت ساقه نهال های پیوندی در ارتفاع 70 سانتی متر تا 1 متر کوتاه می شوند تا برداشت مکانیکی در آینده آسان باشد. شاخه های جانبی از 30 سانتی متر آخر با دو جوانه کوتاه می شوند و بقیه شاخه های تحتانی از 30 سانتی متر به پایین حذف می شوند.
هرس تابستانی :در اواخر ژوئن شاخه های داخلی چسبیده به محور اصلی را ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر فقط کوتاه می کنند و از حذف آن ها برای کمک به باز شدن و تقویت شاخه های پایین تر و انتخاب احتمالی بازوهای بهتر در آینده صرف نظر می شود. بقیه شاخه های قاعده تنه را از بیخ می برند به طوری که بیش از ۶ – ۵ شاخه روی تنه باقی نماند.
هرس زمستانی: در این فصل است که ۳ تا ۴ بازوی اصلی انتخاب و بقیه شاخه ها از بیخ حذف می شوند. اولین بازوهای مادری طوری دست چین می شوند که بالاتر از یک متر و نیمی سطح زمین قرار نگیرند.اگر قامت درخت بلند با قدرت آن زیاد باشد، نهال ها را به هم می بندند یا آن ها را سانتیمتر بالاتر سر بر می کنند. اگر نهال ها ضعیف باشند تنه را برای احتیاط کوتاه می کنند، اما شاخه های بازویی را کوتاه نمی کنند، چون در این حالت باردهی درخت به تاخیر می افتد 6-5 شاخه روی درخت باقی نگه داشته و بقیه حذف می شود.
هرس در سال دوم درخت بادام
هرس تابستانی : چون بازوها و شاخه بندی های اولیه درخت دو برابر شده اند، می توان شاخه های اضافی قدیم را که به سوی داخلی درخت می روند که بر کرد.
هرس زمستانی: دو بازوی ثانوی که با بازوهای اولی (مادری) شکل “7” می سازند حفظ می شوند. هر کدام از آنها به سمت بالا و خارج قرار دارد.هدایت بازوهای ثانوی بر حسب هرس کوتاه یا بلند ممکن است با کوتاه کردن با کوتاه نکردن آنها توام باشد (سر زدن یا نزدن شاخه).
هرس بلند باردهی درخت را جلو می اندازد و زحمت کمتر دارد، اما با این حال تکنیک آن قابل تامل است، زیرا ساختار درخت را برهم می ریزد.
اگر سر زدن بازوها در سال دوم لازم باشد، باید امتداد رشد طولی آنها تا یک سوم رشد سالانه، توام با حذف پیش جسته های جانبی، کوتاه شود. به طوری که ی با دو بازوی ثانوی روی بازوهای مادری با رعایت فاصله کافی باقی بمانند، و اگر محل استقرار شاخه های ثانوی مطلوب باشد سر زدن آن ها الزامی نخواهد بود.
در هرس بلند کوتاه کردن سرشاخه های مادری الزامی نیست، مگر اینکه رشد آن ها از حد گذشته باشد. در این حالت که یک یا دو بازوی ثانی با تمام انشعاب هایشان بی آنکه کوتاه شوند باقی می مانند.
هرس در سال سوم و چهارم درخت بادام
هرس تابستانی: روی هر بازو فقط یک سرشاخه طولی و انتهایی نگه داشته و بقیه حذف می شود. می توان بعضی از آنهایی را که باید باقی بمانند حذف جوانه کرد.
هرس زمستانی: در این هرس رشد صعودی تنه درخت ضمن حفظ تنه اصلی و محوری متوقف می شود و سایر شاخه های جانبی به استثنای آن هایی که به سمت داخل درخت یا به طور عمودی (نرک ها) رشد کرده اند، باقی می مانند.
چگونگی هرس درختان بادام در حالت باردهی
هدف از این هرس تجدید حیات شاخه های میوه دهنده به منظور تامین برداشت محصولی منظم و یکنواخت از سرتاسر درخت است.
در برخی ارقام، بادام روی گل آذین ها در شاخه های دو ساله، و روی اسپارهای یک ساله در شاخه های ۲ – ۳ ساله، به شکل منفرد با توام با جوانه های چوبی، میوه می دهد. گل آذین ها با گل های مرکب، هر سال با رشد جوانه چوبی و انتهایی تجدید می شوند و بیش از 5 – 6 سال دوام ندارند. بنابراین هرس برداشت در درخت های بارده عبارت است از حذف های نر شاخه های غیر مثمر (ترک ها) به منظور تحریک رشد جست های جدید و تبدیل بعضی از شاخه های نرک به شاخه های بار دهنده و جوان. شدت هرس به ارقام، شرایط رشد، سن، قدرت درخت و دیم یا آبی بودن کشت بستگی دارد.
هرس تجدید گل
اگر منظوراز هرس تجدید گل آذین ها در هر ۵ سال یک بار باشد، در ارقام کم قدرت تا بیست درصد و در ارقام پر قدرت تا پانزده درصد از شاخه های غیر مثمر هر سال هرس می شوند. در ریخت های خیلی قوی دارای سر و شاخه های زیاد هرس شدیدتری انجام می گیرد و البته در نتیجه از میزان باردهی آن نیز کاسته می شود. نوع هرس در درختان بالغ عموما عبارت از تنک کردن شاخه ها به منظور تامین نور در داخل تاج درخت و سر زدن محور مرکزی آن، به ویژه در هنگامی است که درخت نیاز به تقویت داشته باشد.
در این هرس شاخه های پیر و کم بار یا از بار افتاده که در مجاورت شاخه های جوان بار آور تر قرار دارند و نیز شاخه های نرک اضافی که در نقاط نامناسب روییده اند حذف یا تنک می شوند. در این حالت نرک های باقی مانده به منظور تسریع تبدیل آن ها به شاخه های میوه دهنده، به شکل کمان خم می شوند. زمان هرس در زمستان در طول خواب درخت و پس از ریزش برگ ها است. باید از هرس شدید در یک سال و هرس نکردن آن در سال بعد خودداری کرد، به عبارت دیگر، بهترین راه هرس خفيف و منظمی است که هر سال روی درخت انجام بگیرد.
راه های هرس بازسازی درختان بادام
در باغ های پر که اندام پایینی درخت به سبب کمبود نور لخت می شود و از بار می افتد، انجام هرس شدید به منظور احیاء و به بار نشاندن مجدد درخت اجباری است.هرس بازسازی عبارت است از حذف بازوهای کهنه و قوی از داخل، تنک کردن شاخه های جوان و کوتاه کردن محور مرکزی درخت تا با تابیدن نور آفتاب به مرکز تاج درخت رویش جست های تازه تسریع و تقویت شود.
اگر باغی آلوده به فوزیکو کوم باشد یا مدتها هرس نشده باشد، سر بر کردن درخت، یعنی کوتاه کردن تنه درخت از ارتفاع ۱۵۰ سانتی متری سطح زمین، تنها راهی است که اسکلت درخت را برای سال های بعد می سازد و به بار می نشاند. البته این تکنیک نه تنها عدم سرایت بیماری را در سال های بعد تضمین نمی کند، بلکه باعث از بار رفتن درخت به مدت چند سال و کاهش درآمد باغدار نیز می شود.
طریقه ی هرس درختان فندق
درختان فندق را به صورت نیمه پا بلند و یا بوته ای پرورش می دهند و مناسب است فرم تاج به صورت جامی پرورش داده شود. برای این منظور پس از کاشت نهال در بستر اصلی، سر نهال را به ارتفاع ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر از سطح زمین قطع یا سربرداری می کنیم. پس از رشد جوانه ها و تشکیل شاخچه ها، ۳ تا ۶ شاخه اصلی را باقی گذاشته و بقیه را هنگام خواب درخت از آذرماه تا اسفندماه حذف می نماییم.
در روش بوته ای، در سال سوم تنه اصلی از سطح خاک قطع میگردد و ۴ عدد پاجوش که رشد خوبی دارند به فواصل ۲۰ الی ۲۵ سانتی متر از یکدیگر نگهداری و بقیه پاجوش ها حذف می شوند. اصولا هرس در فندق به منظور میوه نشاندن درخت و تولید و تشکیل شاخه های قوی یک ساله می باشد که بایستی این عملیات همه ساله و یا هر دو سال یک بار صورت گیرد.
بهترین نتیجه از هرس هنگامی حاصل می شود که در خت تنه نسبتا آزادی داشته و شاخه های اصلی آن به حد کافی از زمین فاصله گرفته باشد. در بهار و تابستان می توان شاخه های مزاحم را که مانع رسیدن نور و هوا به داخل درخت می شود، حذف کرد. با این عمل نیروی درخت صرف رشد و نمو شاخه هایی می شود که در سال آینده به بار خواهند نشست.
طریقه ی هرس درختان پسته
سه خصوصیت پسته به شرح زیر باید در برنامه هرس مد نظر قرار گیرد:
- سال آوری می باشد که میزان آن را حجم محصول سال قبل مشخص می کند. محصول زیاد روی شاخه یکساله، منجر به کاهش ظرفیت میوه دهی سال بعد و ریزش جوانه های گل تولید شده در شاخه سال جاری می شود.
- غالبیت انتهایی شدید در پسته است. به این معنی که شاخه های قوی سال جاری فقط از نزدیک ترین جوانه های انتهایی شاخه های یکساله بوجود می آیند. این عارضه با افزایش سن درخت بیشتر ظاهر می شود و در نتیجه مشکل ثمر دهی محصول در قسمت تاج درخت زیاد شده و تاج درختان پهن و سایه دار شده و باروری درخت کاهش می یابد. بر اساس مطالعات انجام یافته، غالبیت انتهایی در درختان مسن می تواند با قطع شاخه های ۳ یا ۴ ساله در تاج درخت کاهش یابد.
- محدود کردن درختان در فضایی است که بر اساس فواصل بین ردیف و فاصله بین درختان روی ردیف به هر درخت اختصاص دارد. عدم محدود کردن درختان در فضای اختصاص داده شده، منجر به کاهش ثمردهی باغات ناشی از سایه اندازی بر یکدیگر می شود. هرس مناسب درختان بالغ اثرات این عوامل را کم می کند و تاج درخت را در بالاترین ظرفیت تولید حفظ می کند.
اهداف کلی هرس پسته
به طور کلی از اهداف اصلی هرس در درختان پسته می توان به محدود کردن اندازه درخت متناسب با فواصل بین ردیف و فاصله روی ردیف، تشکيل شاخه های میوه دهنده جدید و بهبود نفوذ نور در شاخه ها، اشاره کرد. هرس در سلامتی و افزایش عمر درختان موثر بوده و باعث کاهش سال آوری می شود. اثرات مطلوب هرس سالیانه، فقط زمانی بروز می کند که دیگر عملیات باغی مثل آبیاری، کوددهی و کنترل آفات به خوبی انجام شود.
بر این اساس هرس در درختان پسته با توجه به سن درخت به دو شکل انجام می شود:
هرس فرم دهی در درختان پسته
منظور از هرس فرم، تربیت و شکل دهی درختان جوان پسته در دوره نونهالی می باشد به نحوی که عملیات زراعی و برداشت محصول را تسهیل نماید. در واقع هدف از انجام آن، ایجاد اسکلت قوی و محکم، شکل مناسب و مورد نظر، تحریک رشد شاخه های مناسب برای ایجاد تاج متراکم و افزایش میزان رشد شاخه های باقیمانده می باشد. مراحل انجام هرس فرم، باید از اولین فصل خواب نهال کاشته شده در باغ آغاز و در فصل خواب پنجم تکمیل شده باشد.
درختان پسته به روش فرم جامی باز تربیت می شوند و مراحل انجام هرس فرم جامی به شرح ذیل می باشد:
اولین هرس فرم در فصل خواب (سال اول)
اولین هرس زمستانه شامل حذف پاجوش پایه هایی است که پیوندشان گرفته و حذف شاخه های بدون رشد روی درختان غیر پیوندی نیز انجام می شود. برای تقویت اسکلت اولیه در حال توسعه، شاخه های حاصل از رشد پیوندک از ارتفاع ۱۰۰ – ۹۰ سانتی متری سربرداری می شوند. سربرداری در فصل خواب باعث تقویت بیشتر شاخه های جانبی پسته می شود هر گونه پاجوش و تنه جوش در بالا و پایین پیوندک نیز حذف می شوند.
در واقع سربرداری در سال اول فصل خواب( زمستانه) باعث تحریک شاخه های جانبی نزدیک محل هرس می شود که اینها اسکلت اولیه درخت را تشکیل می دهند. این شاخه ها دارای رشد زیادی هستند و بایستی در فصل اردیبهشت تا تیر ماه به شکل جام تربیت شوند و عدم توجه به آن ها باعث ایجاد رشد مستقیم می گردد. علیرغم غالبیت انتهایی شدید درختان پسته، در درختان جوان این پدیده خیلی قوی نیست. از شاخه های جانبی ایجاد شده ۳ – ۴شاخه که پراکندگی خوبی دارند به عنوان اسکلت انتخاب و بقیه حذف می شوند.
هرس در سال دوم فصل رشد
سربرداری فصل خواب سال اول باعث تحریک شاخه های جانبی نزدیک محل هرس می شود، که اینها اسکلت اولیه درخت را تشکیل می دهند. این شاخه ها دارای رشد زیادی هستند و بایستی در فاصله اردیبهشت تا تیرماه به شکل جام تربیت شوند و عدم توجه به آن ها باعث ایجاد رشد مستقیم می گردد. علیرغم غالبیت انتهایی شدید درختان پسته، در درختان جوان این پدیده خیلی قوی نیست. از شاخه های جانبی ایجاد شده ۴- ۳ شاخه که پراکندگی خوبی دارند به عنوان اسکلت انتخاب و بقیه حذف می شوند.
هرس در سال دوم فصل خواب: شاخه های اسکلتی انتخاب شده در ابتدای فصل رشد از ارتفاع ۲۵ – ۳۵ سانتی متری سربرداری شده و برای تشکیل جامی باز به هم بسته می شوند.
هرس در سال سوم، چهارم و پنجم فصل رشد
عملیات هرس فرم در طول سال سوم مشابه سال قبل می باشد. شاخه های ثانویه موجود روی درختان در زمستان، شاخه های ثالثیه را به وجود می آورند. شاخه های پر رشد برای رشد مستقیم و ادامه استقرار اسکلت جامی سربرداری می شوند. از این زمان هدف افزایش مجموع اندازه تاج و قطر شاخه ها می باشد.
هرس در سال سوم، چهارم و پنجم فصل خواب:هرس درختانی که دارای شاخه های ثالثیه می باشند، خیلی شبیه به موقعیت و قدرت رشدشان انتخاب می شوند و از ارتفاع حداکثر ۶۰ سانتی متری سربرداری می شوند. هنوز بستن بعضی از شاخه ها به منظور نگهداری شکل مناسب و مطلوب درخت مورد نیاز است. شاخه های خیلی بلند از نیمه بریده می شوند. حذف شاخه های کوچک در مرکز درختان متراکم انجام می شود. شاخه های انتخابی قبلی چنانچه دارای موقعیت نامناسبی هستند، می توانند توسط شاخه های با موقعیت مناسب تر جایگزین شوند.
هرس باردهی در درختان پسته چگونه است ؟
به کلیه عملیاتی گفته می شود که در دوره خواب زمستانه بر روی درختان بارده و به منظور قطع قسمتی یا تمام شاخه یک درخت انجام می شود. هدف از هرس باردهی تحت تاثیر قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری گیاه می باشد. معمولا در هرس باردهی درختان پسته دو روش بکار گرفته می شود:
هرس سربرداری
که به معنی قطع قسمتی از سر یا انتهای فوقانی بازو، شاخه و سرشاخه های درخت می باشد. با انجام این هرس، شاخه یا سرشاخه و بازو از محل بریدگی تحریک شده و رشد جوانه های جانبی تشدید می گردد. در درختان بالغ، این نوع هرس باعث تولید شاخه های جانبی در شاخه های ۳ تا ۵ ساله و کاهش طول شاخه های بلند یک ساله در قسمت بالای تاج درخت می شود. در هرس سربرداری حفظ حداقل یک جوانه رویشی در بالای جوانه گل مهم است. این هرس باعث جلوگیری از رشد بیشتر رویشی و ثمردهی بالا در سال بعد می شود.
با توجه به اینکه در ایران هرس درختان پسته به صورت دستی انجام می شود لذا اصلی ترین نکته در این هرس برای کارگران، دانستن اختلاف بین جوانه گل و جوانه رویشی است.سربرداری شاخه های پر رشد درختان جوان مخصوصا در زمستان قبل از سال کم بار جهت کنترل غالبیت انتهایی توصیه میشود.
همچنین نتایج طرحی مشابه نشان میدهد هرس سربرداری شاخه یک ساله اثر کاملا معناداری برای تحریک رشد شاخه های جانبی دارند و تحریک رشد شاخه های جانبی در شرایط سالهای آور (on) بیشتر از شرایط سالهای نیاور یا کم بار (off) است.
هرس سرزنی در سال آور یا پریار (on) منجر به افزایش تعداد میوه در خوشه در آن سال می شود.روشهای سربرداری و تنک شاخه باعث کاهش درصد پوکی و افزایش درصد ناخندانی گردید گرچه اختلاف معنی دار نبوده است. روشهای مختلف سربرداری و تنک شاخه باعث کاهش انس محصول در سال اول و افزایش آن در سال دوم پس از اعمال تیمار ها گردید.
روش های هرس سربرداری در ارقام مختلف پسته
نتایج یک طرح تحقیقاتی روی هرس سربرداری پسته نشان می دهد عکس العمل هر یک از ارقام نسبت به هرس سربرداری متفاوت است و رقم اوحدی عکس العمل بیشتری نسبت به سربرداری نشان می دهد. سربرداری شاخه دو ساله در رقم کله قوچی در شرایط سال های آور و نیاور ( Off – On ) حداکثر شاخه های جانبی را تولید نمود ولی میزان محصول و تعداد جوانه گل کاهش یافت.
سربرداری شاخه یک ساله در شرایط پربار (on) باعث افزایش شاخه های جانبی و افزایش تعداد جوانه های گل برای سال بعد می شود. در رقم اوحدی سربرداری شاخه های سه ساله در شرایط پربار (on) ضمن افزایش تعداد شاخه های جانبی باعث افزایش تعداد جوانه های گل گردید و میزان محصول سال بعد را افزایش داد. و بدین ترتیب شدت سال آوری را کاهش یافت. یک تجربه عملی در مورد هرس سربرداری در باغات پسته می بایست توجه شود تا شاخه مورد نظر کور نشود، این است که باید ۱ – ۲ جوانه رویشی انتهایی حذف شود تا شاخه از رشد رویشی برخوردار باشد.
هرس تک شاخه
که به معنی بیخ بر کردن شاخه از انتهای تحتانی است و برا ی کاهش تراکم شاخه های داخل تاج درخت استفاده می شود. این نوع هرس باعث تسهیل نفوذ نور خورشید و جلوگیری از ایجاد سایه در درخت شده، رشد شاخه های مثمره مرکزی را تسریع کرده و باعث افزایش تولید میوه می شود.
ضمن آنکه رشد عرضی درخت در بین ردیف ها را محدود می کند. این روش هرس تاثیر زیادی در تقویت و تحریک رشد رویشی جانبی مثل هرس سربرداری ندارد. معمولا به منظور کاهش سال آوری، تعداد شاخه های میوه دهنده را قبل از سال پربار به حدود نصف تا سه دوم کاهش می دهند که این عملیات باعث تقویت شاخه ها و جوانه ها و خوشه های گل باقی مانده و نهایتا افزایش عملکرد می شود (این عملیات بایستی در دوره خواب زمستانه و در سنین باردهی اقتصادی محصول انجام شود).جهت محدود نگه داشتن اندازه درخت، انجام هرس سربرداری و تنک شاخه بصورت سالیانه الزامی است.
بهترین فصل هرس درختان پسته
درخت پسته را همانند سایر درختان میوه سردسیری همه ساله در زمستان و هنگام خواب گیاه هرس می نمایند. هرس زمستانه باعث ضعف کمتر و تقویت بیشتر جوانه های باقی مانده درخت می شود. عملیات هرس بایستی پس از ریزش برگ (خزان) و قبل از متورم شدن جوانه ها در اواخر زمستان انجام و به اتمام برسد.
هرس تابستانه غالبا در مورد درختان جوان پسته قبل از باردهی انجام می شود و در درختان بالغ صرفا جهت حذف شاخه های بیمار، معیوب و مانع که در مسیر رفت و آمد باغ هستند، انجام می شود.جهت محدود نگه داشتن اندازه درخت، انجام هرس سربرداری و تنک شاخه به صورت سالیانه الزامی است.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
