آشنایی با انواع بیماری های درختان بادام و روش مبارزه

آشنایی با انواع شایع بیماری های درختان بادام 

آفت و بیماری به کلیه جانورانی گفته می شود که به گیاهان و اندام های گیاهی و محصولات کشاورزی آسیب می رساند، مانند حشرات، کنه ها، نماتدها، جوندگان، پرندگان حلزون ها و … در بین آفات و بیماری  درخت بادام بالاترین درصد خسارت مربوط به حشرات می باشد. بنابراین حشرات از مهمترین عوامل زیان آور محصولات کشاورزی محسوب می گردند که از زمان کاشت تا برداشت و به دنبال آن در انبار خسارت این گروه از جانوران قابل ملاحظه است.

در رده بندی جانوری، حشرات در گروه جانوران چند سلولی و شاخه بندپایان قرار دارند که تا کنون حدود یک میلیون گونه آنها شناسایی شده اند و در همین حدود نیز ناشناخته باقیمانده است. چنانچه عوامل گوناگون طبیعی مانعی برای رشد و نمو و تکثیر حشرات نبود کوشش انسان برای جلوگیری از خسارات آنها به جایی نمی رسید همچنین عوامل زنده مانند دشمنان طبیعی، انگل ها و حشرات شکارگر مفید به انسان کمک می کنند تا از تکثیر و ازدیاد جمعیت حشرات جلوگیری شود.

در این فصل شایع ترین آفات را که بیشترین خسارات را به اندام های ریشه، طوقه، تنه، شاخه و برگ درختان بادام وارد می سازند به اختصار توضیح و سعی بر آن شده است که در روش مبارزه شیمیایی به زمان مناسب سمپاشی با توجه به مرحله حساس آفت، نوع سم و غلظت سم مصرفی تاکید گردیده است علاوه بر آن روش های دیگر مبارزه نیز پیشنهاد می گردد تا حشرات مفید در چرخه اکولوژیکی حفظ گردند.

 آشنایی با زنبور مغز خوار بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان زنبور مغز خوار بادام:

زنبور مغز خوار بادام در تمام مناطق بادام کاری کشور انتشار دارد ولی در استان های آذربایجان شرقی، چهار محال بختیاری و اصفهان انتشار آن بیشتر از سایر نقاط می باشد. این زنبور علاوه بر بادام، زردآلو و آلو را نیز مورد حمله قرار می دهد.

مورفولوژی زنبور مغز خوار بادام:

طول حشره کامل ماده آن به 8-6 میلی متر می رسد در حالی که حشره نر کوچک تر و اندازه آن بین 6-4 میلی متر می باشد سر و سینه و شکم حشره کامل سیاه براق ولی بند آخر شکم قهوه ای روشن و شکم حشره دودکی شکل و اندازه آن در نرها کوچک تر و در ماده ها بزرگ تر و متورم تر است.

شاخک ها دارای 9 بند و از نوع زانویی می باشد لاروها بدون پا، کوتاه و قوسی شکل و در وسط برآمده می باشد و طول آن به9 میلی متر می رسد. بعضی از قسمت های بدن لارو پوشیده از پرزهای ریز و کم رنگ است. طول شفیره آن بین 9-6 میلی متر است که در ابتدا به رنگ سفید براق و به تدریج به رنگ تیره و سپس در آخر مراحل شفیرگی به رنگ سیاه در می آید .

علائم و نحوه خسارت زنبور مغز خوار بادام :

طرز خسارت این حشره بدین ترتیب است که لارو آن طی مدت 11 ماه زندگی داخل میوه از مغز بادام تغذیه می کند. در اثر تغذیه این آفت مقداری از میوه ها می ریزد که گاهی درصد ریزش میوه به ۵۰ درصد هم می رسد و مقداری از میوه ها نیز که در مراحل بعدی آلوده می شوند روی درخت خشک شده و حتی پس از برداشت محصول همچنان روی درخت باقی می ماند.

بیولوژی زنبور مغز خوار بادام:

زنبور مغز خوار بادام زمستان را به صورت لارو کامل در داخل میوه های خشک شده روی درختان بادام و یا روی سطح زمین می گذرانند و قبل از این که شکوفه های بادام باز شوند تبدیل به شفیره می شود و همزمان با ریختن گلبرگ ها حشرات کامل ظاهر می شوند.

در این موقع میوه بادام به صورت چغاله بوده و دارای پوست سبز و نرم می باشد. زنبورهای نر و ماده پس از مختصر تغذیه از شبنم و مایعات دیگر، جفت گیری می نماید سپس حشره ماده تخم های خود را که تعداد آن 150 عدد است در داخل میوه  بادام قرار می دهد. لاروهای جوان پس از خروج از تخم با حفر تونلی خود را به مغز می رساند و از مغزهای در حال رشد شروع به تغذیه می کنند.

این حشره در سال یک نسل دارد ولی گاهی لاروهای کامل می توانند تا دو سال در داخل میوه های آلوده به حالت انتظار باقی بمانند. طبق مشاهدات در داخل هر مغز بادام فقط یک عدد لارو زندگی می کند ولی بادام هایی که دارای دو مغز هستند در داخل هر مغز یک لارو به طور مستقل زندگی می کنند.

کنترل زنبور مغز خوار بادام :

1- مبارزه مکانیکی – جمع آوری و مدفون کردن بادام های آلوده از روی درخت و سطح زمین در پاییز و زمستان به صورت گروهی (در بادامستان های مجزا که با فاصله بیشتری از سایر باغ ها واقع شده اند مناسب ترین روش مبارزه می باشد).

۲- کشت ارقام مقاوم و حذف ارقام حساس در مناطق با آلودگی وسیع (در خصوص ارقام مقاوم بایستی مطالعات بیشتری صورت گیرد).

شته سبز بادام چیست؟

مناطق انتشار و نباتات میزبان شته سبز بادام:

شته سبز بادام در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته علاوه بر بادام، زردآلو، هلو، گلابی و گوجه وحشی را نیز مورد حمله قرار می دهد.

مورفولوژی شته سبز بادام:

حشره ماده زنده زا، بی بال، رنگ بدن آن سبز تیره و در قسمت عقبی نیز سبز روشن است، طول آن به 2 / 2میلی متر می رسد و دم آن به صورت نامشخص و بسیار کوتاه است و کورتیکول به رنگ سبز روشن و کوتاه و شاخک ها 6مفصلی است.

حشرات ماده زنده زا بالدار که رنگ شکم آن سیز و سر و سینه سیاه است طول آن به 1.8میلی متر می رسد. دم با انتهای مدور آن کوتاه و کورتیکول به رنگ قهوه ای تیره است . چشم های شته قرمز رنگ و تخم ها سیاه است.

علائم و نحوه خسارت شته سبز بادام :

این شته با تغذیه از پشت برگ و شاخه های جوان باعث پیچیدگی برگ بادام می گردد.

بیولوژی شته سبز بادام:

این شته زمستان را به صورت تخم روی درختان میوه میزبان سپری می سازد.

اوج فعالیت و خسارت شدید آن در بهار است و از اوایل تابستان جمعیت آن در بعضی شرایط ناپدید می شود و یا در شرایطی دیگر بسیار تقلیل می یابد.

بر اساس منابع خارجی تابستان گذرانی این شته روی گونه های جنس polygonum یا بارهنگ می باشد.

به عبارت دیگر این شته پس از فعالیت بهاره و ظاهر شدن افراد بالدار به طرف این نباتات مهاجرت می نماید.

در حالی که در ایران علیرغم جستجوی فراوان پدیده مهاجرت مشاهده نشده است و در مقابل در بعضی مناطق مانند نقاط مرتفع استان مرکزی در طول تیر و حتی مرداد ماه ماده های بکرزای این شته روی پاجوش های بادام در حال زنده زایی ملاحظه گردیده است (رجبی 1368).

کنترل شته سبز بادام:

بلافاصله بعد از ریختن گلبرگ ها که در این موقع هنوز اغلب برگ ها پیچیده نشده اند با استفاده از سم مالاتیون 60% به نسبت دو در هزار درختان باید سمپاشی شوند.

چنانچه سمپاشی درختان با تاخیر انجام شود و پیچیدگی در برگ ها ایجاد شده باشد باید از سموم نفوذی مانند دیازینون به نسبت یک در هزار و یا سموم سیستمیک مانند متاسیتوکس به نسبت یک در هزار و پریمور به نسبت

0.7-0.5در هزار استفاده شود.

برسی شته آردی بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان شته آردی بادام:

این شته احتمالا در تمام مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد و از روی بادام و نی گزارش شده است. گونه دیگری از این شته به نام شته آرد آلود آلو که شباهت زیادی به هم دارند دارای میزبان های بادام، آلو، زردآلو و هلو می باشد.

مورفولوژی شته آردی بادام:

ماده های بدون بال به رنگ سبز متمایل به آبی بی رنگ و تخم مرغی شکل و کشیده و پوشیده از دانه های خاکستری که منظره ارد الود به سطح بدن می دهد. طول شاخک بیش از نصف طول بدن است و کورتیکول کوتاه و ضخیم است و بین مفاصل شکمی خط های افقی به رنگ سبز مشاهده می شود

علائم و نحوه خسارت شته آردی بادام:

در ماه های تابستان می توان این شته ها را روی برگ های انواع نی که میزبان ثانوی هستند مشاهده کرد. این برگ ها در سطح بالایی دارای لکه های خشکیده (نکروزه سیاهرنگ) با هاله زرد رنگ می باشند.

معمولا برگ گیاهان میزبان خود را نمی پیچیاند ولی در سرشاخه های جوان پیچیدگی ایجاد می کنند. این شته ها اغلب عسلک ترشح نمی کنند و توده های وسیع و مجتمع آن ها را در زیر برگ ها می توان مشاهده کرد.

بیولوژی شته آردی بادام:

این شته دو میزبانه بوده و افراد بالدار به وجود آمده در اواخر بهار به طرف میزبان های ثانوی که همان گونه جنس phragmites می باشند پرواز می نمایند و سپس در اوایل پاییز به سوی درختان میوه یعنی میزبان های اصلی خود مراجع می نمایند ( رجبی 1368).

کنترل شته آردی بادام:

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

 

تحلیل شته سبز هلو بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان شته سبز هلو بادام:

شته سبز بادام در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته علاوه بر هلو، بادام، گوجه و زردآلو نباتات زراعی را نیز مورد حمله قرار می دهد.

مورفولوژی شته سبز هلو بادام:

شته ماده بدون بال، رنگ بدن آن زرد متمایل به سبز روشن که در شکم آن نوارهای رنگینی مشاهده و طول آن 2.4-2.3 میلی متر است.

کورتیکول ها نسبتا طويل و سبز رنگ و در قسمت انتهایی به طرف یکدیگر تمایل می یابند. شته ماده بالدار به رنگ سبز زیتونی که لکه های تیره رنگ بر روی مفصل های سوم تا ششم دیده می شود و طول آن نیز 2.3میلی متر است. کورتیکول های ماده بدون بال بلندتر از ماده بال دار است .

علائم و نحوه خسارت شته سبز هلو بادام:

بر اثر تغذیه شته ها برگ های جوان شیره گیاهی خود را از دست داده و باعث پیچش برگ ها می شوند نهایتا درختان بادام از رشد باز مانده و ضعف درخت را به همراه دارد.

با توجه به این که طول دوره زندگی این شته کوتاه و تولید مثل آن زیاد است خسارت قابل توجهی به درختان وارد می شود. این شته باعث انتشار بیماری های ویروسی نیز می گردد.

بیولوژی شته سبز هلو بادام :

همزمان با باز شدن برگ ها در بهار، تخم ها نیز تفریخ و شته های موسس شروع به تغذیه از برگ های جوان می نمایند و روی این میزبان چند نسل ماده زنده زا و بکرزا تولید می کنند. افراد بالدار مهاجر در اوایل بهار به میزبان های ثانویه از خانواده های Solanaceae ، Malvaceae و علف های هرز مهاجرت کرده و به روش بکرزایی چندین نسل تولید می نمایند.

با نزدیک شدن پاییز نرها و ماده های بکرزای بال دار تولید می شود و به طرف گیاهان مختلف از ژانر prunus پرواز می کنند. ماده های بکرزا و زنده زا انواع ماده های جنسی را تولید کرده که پس از جفت گیری تخم های لقاح شده خود را روی میزبان های زمستانی قرار می دهند.

کنترل شته سبز هلو بادام:

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

آفت شته خالدار هلو درخت بادام چگونه است؟

 مناطق انتشار و نباتات میزبان شته خالدار هلو درخت بادام:

شته خالدار هلو در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته از آفات مهم درختان میوه هسته دار از جمله هلو، بادام، زردآلو و گوجه می باشد.

مورفولوژی شته خالدار هلو درخت بادام:

به دلیل وجود خال های سیاهی که روی بدن گلابی شکل این شته وجود دارد به آن شته خالدار هلو گفته می شود و در بین شته های درختان میوه بزرگترین شته ای است که دیده شده است.

شته کامل بدون بال، گلابی شکل و رنگ آن خاکستری متمایل به قهوه ای است و طول آن 5-3.5میلی متر می باشد، ولی شته تخم گذار بی بال گلابی شکل و طول آن به ۵ میلی متر می رسد. تخم این شته بیضی شکل، به رنگ قهوه ای روشن تا سیاه براق که روی آن برجستگی های ریزی دیده می شود.

علائم و نحوه خسارت شته خالدار هلو درخت بادام:

این شته به صورت گروهی روی قسمت هایی از تنه و سرشاخه دیده می شود و با تغذیه از شیره گیاهی و به همراه آن ضعف درختان باعث جلب آفات ثانویه از جمله حشرات پوستخوار و چوب خوار به سمت درختان ضعیف می گردد.

بیولوژی شته خالدار هلو درخت بادام :

این شته ها زمستان را به صورت تخم روی تنه درختان بادام می گذرانند.

بسته به شرایط آب و هوایی در اواخر اسفند ماه تخم ها تفریخ و شته های خارج شده که به آنان شته موسس گفته می شود در همان محل به صورت گروهی فعالیت نموده و به طریق پارتیوژنز تا پاییز به تولید مثل ادامه داده و تا11 نسل در سال تولید می نمایند.

کنترل شته خالدار هلو درخت بادام:

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

ویژگی سپردار سفید آسیایی 

مناطق انتشار و نباتات میزبان سپردار سفید آسیایی:

این آفت در اغلب مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. در اصفهان و چهارمحال و بختیاری خسارت آن روی بادام زياد است همچنین از کشورهای ارمنستان، ازبکستان، آذربایجان، تاجیکستان و قفقاز نیز گزارش شده است. درختان مورد حمله این آفت عبارتند از بادام، زردآلو، گوجه و آلو

مورفولوژی سپردار سفید آسیایی:

• سپردار ماده به طول یک میلی متر و عرض نیم میلی متر و به رنگ نارنجی در زیر سپر قرار دارد.
• سپر ماده به رنگ سفید مایل به قهوه ای، کشیده و گلابی شکل دیده می شود.
• پوسته پورگی در انتهای سپر به رنگ زرد متمایل به نارنجی مشاهده می شود.
• تخم ها به رنگ زرد و در محل سر دارای دو نقطه قهوه ای تیره می باشد.
• پوره های جوان کاملا مشخص و متحرک و پوره های نر دراز و اغلب از ترشحات سفید و کرکی شکل پوشیده شده است.

علائم و نحوه خسارت سپردار سفید آسیایی:

سپردار سفید ابتدا روی سر شاخه های فرعی و نهایتا زیر برگ ها و میوه در اطراف جوانه ها به صورت متراکم خسارت می زنند، تراکم شدید این آفت ریزش کل، برگ و میوه و خشکیدن سر شاخه را به همراه دارد و میوه های آلوده شکل غیر طبیعی پیدا می کند.

بیولوژی سپردار سفید آسیایی:

این آفت دو نسل در سال دارد. زمستان را به صورت پوره سن دو و گاهی هم حشره کامل در زیر سپر بسر می برد. بسته به شرایط آب و هوایی منطقه معمولا در اواخر فروردین تخم ریزی صورت می گیرد.

از اوایل اردیبهشت پوره های متحرک ظاهر و به تدریج بر تعداد آن ها افزوده میگردد. پوره ها تدریجا ثابت شده و روی شاخه و ساقه های جوان نسل اول را سپری می نماید و نسل دوم را در کنار رگبرگ های اصلی می گذارند.

کنترل سپردار سفید آسیایی:

1.  سمپاشی زمستانه – با توجه به این که استفاده از سموم موجب از بین رفتن دسته جمعی پارازیت ها و پراداتورها شده، لذا به منظور کاهش مصرف سموم و حفظ حشرات مفید در زمان متورم شدن جوانه ها و قبل از شکوفایی گل استفاده از روغن ولک به نسبت3درصد تا حدود 90% آفت را کنترل می نماید.
2. سمپاشی بهاره – مبارزه شیمیایی هم زمان با خروج 57% پوره های نسل اول در بهار (این زمان تقریبا برای نسل اول اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد و برای نسل دوم اواخر مرداد ماه می باشد و بایستی توسط شبکه های مراقبت و پیش آگاهی تعیین و اعلام گردد) و با استفاده از سموم فسفره نظیر دیازینون 60% به نسبت یک در هزار و دورسبان به نسبت 1.5- 1در هزار توصیه می گردد و همچنین اضافه نمودن روغن ولک به نسبت 5/. در هزار به هر یک از سموم توصیه شده اثرات این آفت کش ها را افزایش میدهد.

اشنایی با شپشک نخودی درخت بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان شپشک نخودی درخت بادام :

احتمالا در تمام مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد تاکنون از استان های اصفهان، تهران، کرمان، خراسان، آذربایجان، کرمانشاه، فارس و لرستان گزارش شده است. درختان مورد حمله این آفت علاوه بر بادام عبارتند از سیب، به، گلابی، زردآلو.

مورفولوژی شپشک نخودی درخت بادام :

حشره کامل گرد و کروی و تقریبا به اندازه یک نخود فرنگی می باشد قطر بدن ماده بالغ 5.5- 4میلی متر و به رنگ زرد تا قهوه ای تیره با لکه های زیتونی رنگ است در حشره نر استطاله انتهایی بدن باریک و طویل و به سمت پایین و دارای یک جفت بال شفاف و بزرگ می باشد.تخم ها به اندازه حدود 0.5میلی متر و دارای سطحی شفاف و به رنگ کرم تا نارنجی رنگ می باشد. پوره های سن اول کشیده و نارنجی رنگ و پوره های سن دوم کشیده و نسبتا مسطح و بزرگ تر و کم رنگ تر است.

علائم و نحوه خسارت شپشک نخودی درخت بادام :

این آفت با مکیدن شیره نباتی باعث ضعف درختان میزبان شده و بر خلاف سایر شپشک ها به میوه خسارت نمی زند بلکه خسارت آن به برگ ها و شاخه ها می باشد.

با ترشح عسلک باعث تجمع گرد و خاک در سطح تنه، سرشاخه، برگ ها و احيانا تولید دوده (فوماژین) می گردد و در نتیجه باعث رکود فعالیت های فیزیولوژیک درخت به خصوص کربن گیری و تنفس می گردد.

بیولوژی شپشک نخودی درخت بادام :

این آفت یک نسل در سال دارد و هم زمان با گل کردن درختان میوه شروع به تخم ریزی نموده و بعد از 25-20 روز تخم ها تفریخ و پوره های جوان پس از ظهور فعال بوده و برای تغذیه روی برگ ها و شاخه ثابت می شوند.

از اوایل آبان ماه، با کاهش درجه حرارت از برگ ها به روی شاخه های جوان مهاجرت و در کنار هم قرار می گیرند و که این زمان مصادف با خزان برگ هاست. در اوایل اسفند ماه با افزایش دمای محیط، تورم اصلی پوره ها و رشد سریع آن ها به شکل اصلی شپشک نخودی شروع می گردد.

کنترل شپشک نخودی درخت بادام :

با توجه به اهمیت کنترل طبیعی این آفت توسط چند نوع زنبور پارازیت، مبارزه شیمیایی در مناطقی که درصد پارازیتیسم بالاست توصیه نمی شود (سوراخ خروجی زنبور پارازیت روی سپر شپشک به سهولت قابل رویت است).از طرف دیگر چون خروج حشرات کامل زنبورهای پارازیت از سپرها اغلب با ظهور پوره ها همراه است سمپاشی توصیه نمی شود.

در صورت لزوم مبارزه شیمیایی می توان از سمومی مثل دورسبان به نسبت 1.5-1در هزار و یا دیازینون 60٪ به نسبت یک در هزار بر علیه پوره های جوان در نیمه اول خرداد ماه استفاده نمود. تعیین زمان دقیق و مناسب مبارزه توسط شبکه های مراقبت و پیش آگاهی صورت میگیرد.

پوستخوار مدیترانه ای و خسارت به درختان بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان پوستخوار مدیترانه ای :

این بیماری در اغلب مناطق ميوه خیز کشور انتشار دارد. علاوه بر بادام به سایر درختان میوه هسته دار از جمله زردآلو، هلو، گوجه، آلو، گیلاس و آلبالو و درختان میوه دانه دار خسارت می زند.

مورفولوژی پوستخوار مدیترانه ای :

حشره کامل سوسک کوچکی است به طول 2میلی متر به رنگ سیاه براق، بالپوش ها قرمز آجری و روی آن نقاط فرو رفته و بیضی شکل زیادی وجود دارد. لاروها بدون پا و شکل عمومی آن خمیده و رنگ آن سفید و به طول 2.5میلی متر می باشد. دارای 5سن پوره گی و بعد از آن به شفیره سفید رنگ تبدیل می شود.

علائم و نحوه خسارت پوستخوار مدیترانه ای :

1. ضعف عمومی درختان، خشک شدن سریع شاخه ها و نهایتا مرگ درختان
2.  عدم جریان شیره گیاهی در قسمت های هوایی و کوچک ماندن میوه ها
3. ایجاد سوراخ های ریز و دایره ای شکل در سطح شاخه ها و تنه و ایجاد شبکه کانال های طولی و عرضی متقاطع در زیر پوست و سطح چوب .

بیولوژی پوستخوار مدیترانه ای :

حشرات کامل پس از ظاهر شدن و جفت گیری، تخم های خود را به فواصل معین در زیر پوست تنه درختان و در جهت طولی تنه و شاخه با ایجاد دالان هایی قرار می دهد. پس از تفریخ تخم ها، لاروها ظاهر و اقدام به حفر دالان های عمود به دنبال دالان های قبلی می نمایند و در داخل آن تبدیل به شفیره می شوند.

شفیره ها سپس تبدیل به حشرات کامل شده و با ایجاد سوراخ در بالای دالان شفیرگی از آن خارج و نسل های بعدی را به وجود می آورند. این آفت در مناطق نیمه سرد و مرتفع سه نسل در سال دارد که نسل سوم ممکن است کامل نباشد.

کنترل پوستخوار مدیترانه ای :

1. تقویت درختان از طریق آبیاری مرتب و استفاده از کودهای شیمیایی مناسب
2.  هرس شاخه های خشک و آلوده و سوزاندن آن ها

سوسک پوستخوار بادام و چگونگی تشخیص آن

مناطق انتشار و نباتات میزبان سوسک پوستخوار بادام:

این آفت از مناطق آذربایجان شرقی و اصفهان گزارش شده است ولی احتمال دارد در سایر نقاط بادام خیز کشور نیز وجود داشته باشد. مهمترین میزبان آن بادام ولی، به، زردآلو و هلو نیز خسارت می زند.

مورفولوژی سوسک پوستخوار بادام:

این حشره با دو مشخصه قابل تفکیک است:

1.  سر آن در قسمت پیشانی دارای یک خط برجسته میانی است.
2. در اکثر نمونه ها یک صلیب به رنگ سیاه روی بالپوش ها به چشم می خورد.
3. حشره کامل آن به رنگ قهوه ای تیره که طول آن به 2.5 میلی متر هم می رسد.

علائم و نحوه خسارت سوسک پوستخوار بادام:

این آفت جزو آفات ثانویه است و درختان بادامی را که به نوعی ضعیف شده اند مورد حمله قرار می دهند.

دارای رژیم چوب خواری بوده و لارو و حشره کامل از ناحیه زیر پوست درختان بادام تغذیه می نماید. تعداد دالان های لاروی از 50 عدد تجاوز نمی یابد.

بیولوژی سوسک پوستخوار بادام:

این آفت حداقل دو نسل در سال دارد و زمستان گذرانی آن به صورت لارو در زیر پوست شاخه و تنه های درختان بادام سپری می گردد.

کنترل سوسک پوستخوار بادام:

مشابه مبارزه با پوستخوار مدیترانه ای درختان میوه

اشنایی با کرم طوقه و ریشه بادام

مناطق انتشار و نباتات میزبان کرم طوقه و ریشه بادام:

این آفت در استان های مرکزی، اصفهان، فارس، هرمزگان، لرستان و ایلام به فراوانی انتشار دارد و احتمالا در تمام مناطق میوه خیز کشور وجود دارد. علاوه بر بادام به سایر درختان میوه هسته دار و دانه دار خسارت می زند.

مورفولوژی کرم طوقه و ریشه بادام:

حشرات کامل به طول 25-16 میلی متر و به رنگ سیاه یا قهوه ای تیره و جلای فلزی دیده می شود. شاخک های این آفت بلند به طوری که طول آن از انتهای بدن می گذرد. دارای پاهای نسبتا بلندی می باشند. لاروها به رنگ زرد روشن و حلقه های بدن برجسته و به خوبی از یکدیگر قابل تفکیک است.

علائم و نحوه خسارت کرم طوقه و ریشه بادام:

لاروها در داخل سرشاخه ها شروع به تغذیه می کنند و باعث قطع آوندها شده که منجر به اختلال در جریان شیره نباتی می شود و نهایتا برگ ها و میوه ها پلاسیده می شوند. . همچنین بر اثر وزش باد شاخه های آلوده شکسته و همین ضایعات بر روی تنه نهال های23 ساله ،موجب  شکسته شدن و یا خشک شدن آن ها می گردد.

بیولوژی کرم طوقه و ریشه بادام:

این حشره یک نسل در سال دارد و زمستان را به صورت لارو سن سوم و سن آخر می گذراند. در بهار همزمان با گرم شدن هوا از ناحیه چوب و مجاور آوندهای آبکش تغذیه می نماید.

و در اواخر اردیبهشت در داخل دالان های لاروی تبدیل به شفیره می گردد. حشرات کامل پس از ظهور در ساعات گرم روز فعال گشته و با تغذیه از برگ ها، تخم های خود را در محل اتصال دمبرگ ها قرار می دهند. پس از 15-10 روز تخم ها تفريخ و لاروها از سطح وارد پوست می شوند و تغذیه خود را شروع می کنند.

کنترل کرم طوقه و ریشه بادام:

1.  تنظيم دور آبیاری با توجه به نیاز گیاه و جلوگیری از تنش آبی درختان بادام
2.  تقویت درختان با استفاده از کودهای فسفره همراه با کود حیوانی در نیمه اول آذرماه
3.  استفاده از گیاهان تله که دارای گل سفید رنگ بوده و زمان گلدهی آن ها مصادف با زمان خروج حشرات بالغ در طبیعت باشند جهت جلب حشرات کامل و جمع آوری آن ها
4.  هرس سرشاخه ها و شاخه های آلوده و سوزاندن آن ها

بررسی کرم سفید ریشه بادام:

مناطق انتشار و نباتات میزبان:

این آفت از اکثر استان های کشور گزارش شده است. از آفات پلی فاژ است که به اکثر گیاهان زراعی و درختان میوه از جمله بادام خسارت می زند.

مورفولوژی:

حشره کامل سوسک بزرگی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره که با لپوش های آن دارای نقاط سفید رنگ نامنظم زیادی است. طول این آفت به35میلی متر می رسد.

لارو این آفت که در حداکثر رشد خود به9میلی متر می رسد سفید رنگ، قوسی شکل و دارای سه جفت پای سینه ای می باشد. شفیره ها در یک محفظه گلی با نام گهواره شفیرگی که توسط لاروها ساخته می شوند به وجود می آیند

علائم و نحوه خسارت:

خسارت اصلی مربوط به مرحله لاروی است که در طول 3-2 سال در زیر خاک از ریشه های گیاه میزبان تغذیه می کند و با جویدن ریشه های فرعی و پوست ریشه های اصلی موجب زرد شدن و خشکیدن کامل گیاه میزبان می گردد.

بیولوژی:

بررسی ها و مشاهدات چند ساله اخیر نشان داده که این آفت در شرایط آب و هوایی متفاوت می تواند یک نسل خود را طی 3-2 سال کامل کند.

زمستان گذرانی آن به صورت لارو و در عمق 0.5متری خاک است و در بهار تبدیل به شفیره می شود. اوج ظهور حشرات کامل در شرایط آب و هوایی کرج 20-7 تیرماه می باشد. حشرات کامل شب ها به پرواز درآمده و 6-5 روز پس از جفت گیری، حشرات ماده تخم های خود را که تعداد آن 30-20 عدد است در داخل خاک قرار می دهند.

پس از تفریخ تخم ها لاروهای سن اول بر روی ریشه گیاهان یک ساله و لاروهای سن دوم به بالا روی ریشه درختان میوه از جمله بادام تغذیه می نمایند.

کنترل:

1. شخم زدن پای درختان در بهار و تابستان که لاروها در سطح بالایی خاک فعالیت دارند به منظور از بین بردن آن ها
2.  جمع آوری حشرات کامل به دو صورت :

•  تکان دادن درختان در صبح زود (زیرا حشرات کامل شب ها روی درختان به استراحت می پردازند)
•  جمع آوری حشرات با کمک تله های نوری مبارزه شیمیایی در سه سال متوالی و هر سال 30-25 روز بعد از ظهور حشرات کامل با استفاده از سمومی نظیر
• 3-گرانول دیازینون 10% به مقدار 20 کیلوگرم و یا دورسبان گرانول 50% به مقدار 20 کیلوگرم در هکتار و یا دیازینون مایع به صورت محلول 2در هزار در پای درخت.

ویژگی سرشاخه خوار هلو درخت بادام و جلوگیری از خسارت آن

( Anarsia lineatella ) (Lepidioptera – Gelechidae)

مناطق انتشار و نباتات میزبان:

این آفت در نقاط مختلف کشور از جمله اصفهان، مشهد، اطراف تهران، دماوند گزارش شده است ولی در باغ های بادام قزوین، کرج و آذربایجان خسارت آن شدیدتر است. علاوه بر هلو به سایر درختان میوه هسته دار از جمله بادام، زردآلو، گوجه و آلو خسارت می زند.

مورفولوژی:

حشرات کامل خاکستری رنگ با لکه های تیره و عرض بدن با بال های باز حدود12 میلیمتر می باشد. لاروها قهوه ای متمایل به قرمز به طول 10میلی متر، شفیره قهوه ای رنگ و در انتهای بدن دارای یک دسته مو به طول6میلیمتر، تخم ها سبز روشن متمایل به سفید و بیضی شکل به طول حدود 0.5میلی متر .

علائم و نحوه خسارت :

در مراحل اولیه رشد، لاروها وارد سرشاخه شده و موجب خشک شدن آن ها و ایجاد سرشاخه های فرعی می گردد و در مراحل بعدی وارد میوه شده و موجب از بین رفتن آن ها می گردد.

بیولوژی:

این آفت زمستان را در داخل پیله های قهوه ای رنگ که در محل اتصال شاخه های فرعی به تنه و شاخه اصلی چسبیده، به صورت لاروهای سنین2و 3 می گذراند. همزمان با تورم جوانه ها در بهار فعالیت آنان آغاز و ابتدا در داخل شاخه های جوان و آبدار به رشد خود ادامه داده و سپس در داخل شاخه های توخالی با تنیدن پیله تبدیل به شفیره می گردند.

کنترل:

1. هرس بهاره درختان قبل از کامل شدن دوران تغذیه لاروها.
2.  مبارزه شیمیایی

•  محلول پاشی پیش بهاره با روغن ولک به نسبت 2.5- 2 درصد.
• سمپاشی اول پس از ریختن گلبرگ ها با استفاده از دیازینون به نسبت یک در هزار.
• سمپاشی دوم همزمان با ظهور لاورهای نسل بهاره و قبل از نفوذ آنها به داخل میوه که مصادف با اوایل تیرماه می باشد (زمان دقیق مبارزه توسط شبکه های مراقبت و پیش آگاهی تعیین میگردد ).

 

چگونگی پروانه پوستخوار درختان بادام

( Enarmonia formosana)

(Lepidioptera – Tortricidae)

مناطق انتشار و نباتات میزبان:

از این آفت تاکنون از استان های آذربایجان شرقی و غربی، خراسان، مرکزی، اصفهان و خراسان گزارش شده است. درختان بادامی که در استان مرکزی مورد حمله قرار گرفته اند تماما “درختانی هستند که دچار ضعف عمومی شده اند. این آفت علاوه بر بادام به درختان سیب، گلابی، به و گیلاس نیز خسارت می زند.

مورفولوژی:

عرض حشره کامل با بال های باز 15-12 و طول بدن 6-5 میلی متر است. بال روئی به رنگ قهوه ای تیره و دارای نقش و نگار زیبایی است.

در حاشیه بیرونی هر بال روئی چهار خط کوتاه سیاه دیده می شود. بال زیری خاکستری پر رنگ و دارای ریشک های کوتاه و به رنگ روشن است.

تخم ها به شکل عدس و رنگ آن اول شیری بوده و سپس به رنگ قرمز روشن در می آید. لارو به رنگ ارغوانی روشن و سر آن قهوه ای روشن و ضخامت سینه اول و مقعدی به رنگ قهوه ای متمایل به خاکستری کم رنگ می باشد. طول لارو در حداکثر رشد خود به 10میلی متر می رسد. شفیره به رنگ قهوه ای روشن و طول آن 7-6 میلی متر است (رجبی، 1365)،

علائم و نحوه خسارت :

مشخص ترین نشانه این آفت وجود شیرابه های سفید رنگی است که از پوست تنه درختان خارج می شود و این بر اثر تغذیه لاروها از زیر پوست و ناحیه کامبیوم می باشد. سوراخ های تغذیه ای توسط فضولات حشره مسدود می گردد.

بیولوژی:

از این آفت یک نسل در سال دارد و زمستان گذرانی آن به صورت لاوراهای سنین مختلف می باشد. پروانه ها پس از ظهور در ساعت های اولیه صبح به پرواز درآمده و پس از  جفت گیری،حشرات ماده تخم های خود را که به تعداد 90-60 عدد می باشد.

به صورت انفرادی بر روی پوست های زخمی و شاخه های درختان می گذارد. پس از تفریخ تخم ها، لارو های جوان خارج شده و با حرکت به دور پوست تنه ،سوراخی در آن ایجاد و وارد پوست می شوند.

کنترل :

در صورت بالا بودن جمعیت آفت پس از تفریخ تخم ها و ظهور لاروهای جوان و قبل از آن که لار وها داخل پوست درخت شوند با استفاده از سموم فسفره مانند دیازینون 60% به نسبت یک در هزار درختان باید سمپاشی شوند.

اشنایی با کنه عمومی با کنه تار عنکبوتی درخت بادام

( Tetranychus artical )  (Acarina – Tetranychidae)

مناطق انتشار و نباتات میزبان :

این آفت در تمام مناطق کشور انتشار دارد. آفتی پلی فاز بوده و روی اغلب نباتات زراعی و درختان میوه از جمله بادام مشاهده می شود.

مورفولوژی:

روی بدن این آفت دو نقطه دیده می شود. به این جهت به آن کنه، دو نقطه ای می گویند. این گنه بیضی شکل و  و در بهار به رنگ سبز مایل به زرد و در تابستان به رنگ قرمز نارنجی و طول بدن آن به حدود پنج میلی متر می رسد.

کنه نر حدود یک میلی متر کوچکتر است. تخم ها که قطر آن کمی بیش از 0.1میلی متر است گرد و به رنگ زرد و پوره های زرد رنگ و کروی دارای سه جفت پا می باشند.

علائم و نحوه خسارت: 

کنه های ماده در زیر برگ ها تارهای بسیار نازکی می تنند. بر اثر تغذیه برگ های درختان آلوده گرد آلود و حالت تار عنکبوتی می گیرند. در صورت خسارت شدید برگ درختان ریزش می کند. میوه ها کوچک و نهایتا موجب ضعف درختان در سال های بعد می گردند

بیولوژی:

این آفت چندین نسل در سال دارد و 20-15 روز طول می کشد تا دوره زندگی یک نسل آن کامل شود. زمستان گذرانی آن به صورت ماده بالغ در شکاف پوست تنه درختان ،کلوخه ها و برگ ها در زیر درختان است .هم زمان با گرم شدن هوا در اوایل بهار پس از تغذیه ،توسط کنه های ماده

در پشت برگ ها به تعداد 80-40 عدد تخم گذاشته می شود.، این تخم ها پس از 12- 5 روز تفریخ و پوره ها خارج می گردند. اوج فعالیت کنه ها در اوایل تابستان که هوا گرم و خشک و شرایط مساعد برای ادامه فعالیت آن هاست می باشد.

کنترل:

1. اکاهش گرد و خاک اطراف باغ و آبیاری منظم
2. سمپاشی علف های هرز باغ ها که می تواند میزبان کنه ها باشند.
3. سمپاشی با سموم کنه کش مناسب مانند سیترازون به نسبت یک در هزار، اومایت به نسبت یک در هزار، نئورون به نسبت  2در هزار.

 

بیماری های مهم درختان بادام که باعث خسارت می شود

هرگونه اختلالی که در عملیات تولید و استفاده مواد غذایی توسط عوامل زنده بیماری زا (قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و گیاهان عالی انگل) به وجود آید و باعث تغییرات ظاهری و کاهش میزان محصول گردد، بیماری گیاهی نامیده می شود.

علم بیماری شناسی گیاهی به مطالعه درباره عوامل زنده بیماری زا و شرایط محیطی که در گیاهان تولید بیماری میکند، چگونگی ایجاد بیماری و روش های مبارزه و یا پیشگیری با بیماری می پردازد.

این علم اگرچه اطلاعات ما را در مورد عوامل و چگونگی ایجاد بیماری ها افزایش می دهد ولی هدف اساسی تر آن شناسایی روش های اصولی مبارزه با بیماری های گیاهی و جلوگیری از خسارات وارده به محصولات کشاورزی است که بر اثر بیماری ها به وجود می آیند.

تقسیم بندی بیماری های درختان بادام:

بیماری های درختان بادام را بر اساس عوامل بیماری زا به چهار دسته تقسیم می کنند:

• ابیماری های قارچی شامل بیماری های (لکه آجری بادام، سفیدک بادام، صفحه غربالی بادام، پوسیدگی سفید ریشه، پوسیدگی طوقه، پوسیدگی قارچ عسلی ریشه و پژمردگی ورتیسیلیومی)
• بیماری های باکتریایی شامل بیماریهای (شانگر باکتریایی، گال طوقه، بیماری جارویی بادام) ج- بیماری های ویروسی شامل (ویروس موزائیک زردی جوانه ها)
• گیاهان انگل گلدار شامل (دارواش، گل جالیز و سس درختان میوه)

در این فصل شایع ترین بیماری هایی را که بیشترین خسارات را به اندام های ریشه ، طوقه، تنه، شاخه و برگ درختان بادام وارد می سازد به اختصار توضیح داده و سعی بر آن شده است که علاوه بر مبارزه شیمیایی، سایر روش های موثر نیز مورد بررسی قرار گیرد تا خسارات وارده به حداقل ممکن برسد.

بیماری های قارچی بادام

تشخیص بیماری لکه آجری بادام

این بیماری برای اولین بار از ارومیه و لرستان توسط اسفندیاری (1948) گزارش شده است و بیشتر در ایران شایع است و در مجموع این بیماری در دنیا پراکندگی زیاد ندارد. به طور کلی در بیشتر مناطق بادام خیز کشور انتشار دارد ولی شدت آن در قزوین، نجف آباد، شهرکرد و شهرهای آذربایجان شرقی بیشتر است.

این بیماری در کشورهای فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، تونس، یونان و رومانی نیز گزارش شده است. این بیماری از نظر اقتصادی خسارت زیادی وارد می کند.

تشکیل لکه های آجری روی برگ های بادام، باعث کاهش سبزینه و نهایتا خزان زودرس برگ های درخت می شود و این خود موجب فعال شدن جوانه های در حال خواب و تشکیل برگ های جدید خارج از فصل می شود که این امر موجب ضعیف شدن درختان بادام و کاهش محصول می گردد به طوری که خسارت وارده به درختان بادام به طور متوسط 20% تخمین زده شده است.

علائم بیماری:

با شروع فعالیت این بیماری ابتدا روی برگ های بادام لکه های سبز کم رنگ ظاهر می شود سپس در محل این لکه ها برگ کلروفیل خود را از دست داده و به رنگ زرد با حاشیه نامشخص در می آید و با پیشرفت بیماری این لکه ها پررنگ نارنجی و سپس قرمز آجری در می آیند.

جایی که لکه ها روی برگ به وجود می آید در سطح برگ حالت فرورفته و در زیر برگ درست زیر فرورفتگی حالت برجستگی دیده می شود.

گاهی لکه های روی برگ به هم پیوسته و تمام پهنک برگ را فرا می گیرد و موجب خزان زودرس برگ می گردد. اندازه لکه ها متفاوت و از چند میلی متر تا یک سانتی متر متغیر می باشد .بیماری لکه آجری فقط به برگ درختان بادام حمله می کند و روی شاخه ها کمتر دیده می شود.

عامل بیماری و زیست شناسی:

عامل بیماری لکه آجری قارچی است به نام Polystigma occhraceum این قارچ از رده Ascomycetes و از خانوده Polystigmataceae می باشد.

پریتیسیوم اندام تولید مثل جنسی قارچ در اواخر فصل تابستان به وجود می آید و بعد از ریختن گل ها مراحل تکاملی خود را در داخل بافت برگ های ریخته شده در کف باغ می گذراند.

در ابتدای بهار آسكوسپورها آزاد می شوند و به عنوان عامل آلودگی کنیدی ها را ایجاد می نماید و کنیدی ها در فصل بهار فعال هستند. فعالیت تغذیه ای قارچ با مرگ برگ ها در پاییز پایان می گیرد و بعد از این در طول مدت پاییز و زمستان پریتیسیوم قارچ از مواد ذخیره خود استفاده و در اوایل بهار کاملا می رسد.

کنترل:برای مبارزه علیه این بیماری دو روش توصیه می گردد:

•  مبارزه زراعی- با جمع آوری برگ های بیمار و آلوده ریخته شده در پای درختان آلودگی اولیه کاهش یافته و باعث کاهش بیماری می گردد .
•  مبارزه شیمیایی

1.  سمپاشی زمستانه قبل از باز شدن جوانه های گل و برگ با محلول بوریدوی 2درصد
2. سمپاشی بهاره – اولین سمپاشی دو هفته بعد از ریزش گلبرگ ها و سمپاشی دوم دو هفته پس از سمپاشی اول با محلول بوریدوی 1 درصد یا اکسی کلرور به نسبت3در هزار و یا مانکوزب به نسبت دو در هزار

برسی بیماری سفیدک سطحی بادام

تاریخچه، پراکنش، اهمیت:

قارچ عامل بیماری ابتدا در مهرماه 1347 توسط بهداد از روی درختان بادام در اصفهان گزارش شده است.

مناطق انتشار این سفیدک در ایران در بعضی از مناطق آذربایجان و خراسان و همچنین شهرهای اصفهان، نجف آباد، قزوین، اقلید، شیراز، کرج و دماوند می باشد. اهمیت این بیماری به لحاظ خزان زودرس برگ ها و نهایتا ضعف عمومی درختان بادام می باشد.

علائم بیماری:

وجود لکه های خاکستری رنگ در سطح تحتانی برگ ها، که از به هم پیوستن لکه ها لایه سفید رنگ که همان میسیلیوم ها هستند در سطح زیرین برگ های بادام به وجود می آیند در مقابل این لکه های سفید رنگ که در سطح تحتانی برگ ها قرار دارند ظهور لکه های قرمز یا قهوه ای رنگ غالبا در سطح فوقانی برگ ها مشاهده می شود.

عامل بیماری و زیست شناسی:

عامل بیماری سفیدک سطحی قارچی است به نام phyllactinioa guttata ( Wallr. : Fr ) این قارچ از رده Ascomycetes راسته Erisiphales و خانواده Erisiphaceae می باشد. میسلیوم های این قارچ در سطح زیرین برگ رشد می نماید و گاهی در عمق پهنک نفوذ می کند و در پارانشیم میانی پیشروی کرده و بعضی از میسلیوم ها نیز سطحی است و دائما در سطح زیرین برگ لکه هایی تولید می کند.

کنترل:

 مبارزه زراعی

1. عدم استفاده از کود ازت زیاد زیرا بافت جوان ایجاد می نماید که این بافت های جوان حساس می باشند و قارچ روی آن به خوبی رشد می کند و آلودگی ادامه می یابد.

 هرس صحیح موجب می شود نور خورشید به راحتی بدون تاج درخت بتابد و موجب خشک شدن قارچ عامل بیماری می گردد.

مبارزه شیمیایی :
سه نوبت سمپاشی با یکی از سموم گوگرد و تابل یا الوزال به نسبت در هزار کاراتان 50% به نسبت 1در هزار و بنومیل 50% به نسبت 0.5در هزار

1.  اولین سمپاشی قبل از باز شدن شکوفه ها 
2. دومین سمپاشی بعد از ریزش گلبرگ ها زمانی که هنوز برگ ها کوچک هستند
3. زمانی که اولین علائم سفیدک به چشم می خورد

چگونگی بیماری صفحه غربالی بادام

تاریخچه پراکنش، اهمیت:

این بیماری برای اولین بار توسط اسفندیاری در سال 1325از روی درختان میوه هسته دار در آذربایجان گزارش شده است و در تمام نقاط کشور وجود دارد و در آذربایجان و خراسان خسارت آن نسبتا زیاد است اهمیت این بیماری به لحاظ مشبک شدن برگ ها و کاهش سطح سبز برگ ها است که خود موجب ضعف درختان و کاهش محصول می گردد.

علائم بیماری:

مشخص ترین علائم بیماری سوراخ سوراخ شدن برگ ها می باشد. روی برگ ابتدا لکه های کوچک ارغوانی به وجود می آید و به دنبال آن لکه ها بزرگ تر شده و به رنگ قهوه ای در می آیند پس از مدتی قسمت وسط لکه ها جدا شده و برگ حالت مشبک به خود می گیرد.

در بادام به میوه خسارتی وارد نمی آید و علائم غربالی روی میوه بادام مشاهده نشده است ولی سرشاخه های سبز بادام با ظاهر شدن لکه های گرد یا بیضی مورد حمله قرار می گیرند که رنگ آن ابتدا ارغوانی و سپس قهوه ای رنگ می شود.

معمولا در مرکز لکه ها رنگ قهوه ای روشن و اطراف آن نوار قهوه ای تیره رنگ مشهود می باشد. این تفاوت قهوه ای روشن و تیره روی لکه ها ، لکه های سرشاخه های بادام را شبیه چشم نشان می دهد.

عامل بیماری و زیست شناسی:

عامل بیماری صفحه غربالی قارچی است به نام Stigmina Carpophila این قارچ از رده Deutromycetes راسته Melanconiales و خانواده Melanconiaceae می باشد. اندام های رویشی این قارچ عبارتست از میسیلیوم ، کنیدی و کنیدیوفور. زمستان گذرانی آن روی زخم های سرشاخه ها و جوانه های آلوده است که در بهار با مساعد شدن شرایط جوی، ایجاد کنیدی می نماید.

کنیدی ها به وسیله باد و باران پخش شده و روی میوه و سرشاخه ها قرار می گیرند و چنانچه هوا مرطوب باشد جوانه زده و تولید آلودگی می نماید. بنابر مطالعات ساموئل در سال1927، آلودگی برگ بادام به طریق نفوذ مستقیم لوله تندشی در کوتیکول اتفاق می افتد.

بازتاب و واکنش هایی که در برگ بادام در اثر قارچ عامل بیماری اتفاق می افتد عبارت است از افزایش اندازه سلول ها در مزوفیل سالم مجاور نسج منهدم شده که منجر به انسداد فضاهای بین سلولی و در نتیجه ظهور یک خط لهیدگی و همچنین چوبی شدن لایه هایی از سلول های داخل این ناحیه می گردد.

در این حالت اگر رطوبت زیاد باشد و برگ ها نسبتا جوان، بریدگی اپیدرم در سطح برگ پیدا شده و تیغه های بین جدار سلول های خارج ناحیه چوبی حل شده و قرص آلوده می افتد.

کنترل:

در ایران حداقل 4نوبت سمپاشی به شرح زیر توصیه می گردد.

1.  قبل از بیدار شدن درختان و تورم جوانه ها در اواخر زمستان (سمپاشی زمستانه) با محلول بوریدوی 3 درصد یا اکسی کلرور مس 3در هزار
2. بعد از ریختن گلبرگ ها (اولین سمپاشی بهاره) با کاپتان به نسبت سه در هزار
3. ۳ و ۴ به فاصله دو هفته از همدیگر (دومین و سومین سمپاشی بهاره) با کاپتان به نسبت سه در هزار

 اشنایی با بیماری پوسیدگی سفید ریشه درخت بادام

تاریخچه، اهمیت :

این بیماری برای اولین بار توسط شریف گزارش شده است و در اکثر مناطق میوه کاری کشور وجود دارد ولی در نقاط مرکزی ایران توسعه بیماری بیشتر است. در استان اصفهان به خصوص شهرستان نجف آباد به لحاظ وجود مراکز تولید نهال خسارت آن زیاد است. دامنه میزبانی وسیعی دارد که علاوه بر بادام از روی گیلاس، سیب، گلابی، به ، زردآلو، پسته، گوجه، هلو، مو، انار، گردو و آلبالو نیز گزارش شده است. اهمیت این بیماری از دو جهت قابل بررسی است .

1.  آلوده شدن باغ و از بین رفتن درختان
2.  خسارت مادی زیرا علاوه بر این که درختان از بین می روند خاک هم آلوده شده و نمی توان در این زمین درخت کاشت. مگر این که زمین ضد عفونی شود و سپس در آن کشت و کار شود که این کار مشکل و پر هزینه است.

علائم و بیماری

1. زردی برگ درختان و ریزش آنها قبل از فصل خزان طبیعی (خزان زودرس
2. ریزش گل و میوه به طوری که پوست تنه درخت به رنگ قهوه ای قرمز در می آید.
3. سبز خشک شدن درختان به طوری که میوه های نارس روی آن باقی می مانند.
4. برگ ها کوچک و به تعداد کم ولی شکوفه ها زیادتر، تشکیل میوه های کوچک و نارس و خشکیدن سرشاخه ها
5. در نهالستان ها درختان آلوده به دلیل این که ریشه های فرعی ندارند و ریشه های اصلی هم آسیب دیده اند به راحتی از خاک بیرون می آیند.
6. در زیر خاک ریشه های معین کاملا از بین رفته و روی قسمت های ریشه اصلی، پوشش سفید رنگی از ریشه های قارچ مشاهده می شود

عامل بیماری و زیست شناسی:

عامل بیماری پوسیدگی سفید ریشه قارچی است که شکل جنسی آن و شکل غیر جنسی آن Rosellinia necatrix می باشد. جنس rosellinia متعلق به رده Ascomycecs راسته Xylariales و خانواده Xylariaceae می باشد.

انتشار بیماری به وسیله رشته های میسیلیوم قارچ عامل بیماری از درختان مبتلا به درختان سالم صورت می گیرد و تا زمانی که ریشه های آلوده به قارچ عامل بیماری زنده هستند این رشته های میسیلیوم قابل رویت می باشند. و بعد از مرگ ریشه ها میسیلیوم ها ناپدید و به جای آن سختینه ها که به صورت تکه های سیاه رنگی هستند روی ریشه به وجود می آیند و به دنبال آن كورميوم ( coremium ) که کنیدیوفورهای قهوه ای رنگ هستند بر روی سختینه ها به وجود می آیند.

کنترل:

 توصیه های شیمیایی

• ضدعفونی ریشه نهال تا محل طوقه قبل از کاشت نهال با فرمول زیر:

بنومیل ییتوسین ام                                      300 گرم

خاکستر                                                   10 کیلوگرم

پهن الک شده                                            5 کیلوگرم

آب                                                           100لیتر

•  محلول پاشی درختان بادام که به تازگی آلوده به بیماری شده اند . همچنین پاشش قارچکش در ناحیه سایه انداز درخت با بنومیل ییتوسین ام به مقدار 50-30 گرم برای هر درخت آلوده از توسعه بیماری جلوگیری می کند. .
• توصیه های زراعی :

1.  از قرار گرفتن طوقه و تنه درخت در زیر خاک باید جلوگیری شود زیرا این عمل باعث ضعف درختان بادام شده و شرایط را برای فعالیت قارچ عامل بیماری فراهم می سازد.
2. به دلیل اینکه رشته های قارچ عامل بیماری توسط آب آبیاری منتقل می شود با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای عامل بیماری توسط آب آبیاری از درختان آلوده به درختان سالم سرایت نمی کند.
3. ریشه کنی درختان آلوده و امحاء آن ها در محیطی خارج از باغ.

 بیماری پوسیدگی طوقه درخت بادام و چگونگی جلو گیری از آن

پوسیدگی طوقه از بیماریهای مهمی است که در باغ هایی که درختان آن به طور صحیح کاشت نشده اند و طوقه آنها در تماس مستقیم با آب می باشد خسارت زیادی را موجب می شود. درختان مبتلا ابتدا ضعیف و سپس در معرض خشکیدن قرار می گیرند. شدت بیماری در مناطقی که آب و هوای خنک دارد از جمله استان چهار محال بختیاری زیاد است .

علائم بیماری:

مانند تمام بیماری هایی که ریشه را مورد حمله قرار می دهند از قبیل پوسیدگی سفید ریشه و پوسیدگی قارچ عسلی این بیماری نیز باعث ضعف عمومی، پریدگی رنگ برگ ها، ریزش میوه، کوچک ماندن میوه ها و خشکیدن سرشاخه ها می گردد ولی شناسایی آن با مشخصه های زیر قابل تفکیک می باشد.

1. وقتی که خاک را پس بزنیم ریشه های مویین سیاه رنگ و مرده هستند.
2. در ناحیه طوقه (کمی زیر خاک و کمی بالای خاک) پوست را جدا کرده، چوب درخت آلوده کاملا قهوه ای رنگ است و از بافت سالم که چوب آن کاملا سفید رنگ است قابل تمایز است.
3. چنانچه درختان جوان آلوده گردند در پاییز برگ ها ارغوانی و اگر درختان مسن مبتلا گردند در پاییز رنگ زرد پیدا می کنند که زردی آن با زردی خزان متفاوت است (زودتر صورت می گیرد).
4. در ناحیه طوقه ایجاد زخم می کند (canker) و اگر این زخم طوقه درخت را دور بزند قطعا منجر به مرگ آن می شود .

عامل بیماری و زیست شناسی:

عامل بیماری پوسیدگی طوقه قارچی است به نام . Phytophthor: SPP

از رده Oomycetes راسته Peronospories خانواده Phythiceae . ریسه بدون دیواره عرضی اسپرانژون ها لیموئی شکل و زئوسپورها در داخل آن قرار دارند و تعداد زئوسپورها 90-40 عدد و به صورت دو تاژکی هستند. زئوسپورها توسط آب آبیاری پراکنده می شوند و فقط از طریق زخم وارد می گردند چون در موقع شخم زدن ممکن است تنه درخت زخمی شده زئوسپورها به راحتی با تنه درخت تماس پیدا می کنند و وارد بافت های گیاه می شوند.

کنترل:

1. توجه به کاشت صحیح درخت به طوریکه محل پیوند حدود cm 20 بالاتر از خاک باشد. 
2.  تراشیدن محل زخمها تا رسیدن به بافت سالم و ضد عفونی نمودن محل برش با محلول بوریتو غليظ (8% ) يا ريدومیل 5%
3. خارج کردن درختان آلوده همراه با ریشه های آن ها
4.  هوا دادن اطراف طوقه به وسیله پس زدن خاک مرطوب از اطراف طوقه
5. در آبیاری درختان مخصوصا در خاک های سنگین باید از غرقاب شدن پای درخت خودداری شود و آبیاری به نحوی صورت گیرد که از جمع شدن آب دور طوقه جلوگیری شود برای این منظور بهتر است نهال ها روی پشته کاشت شوند و یا دور درخت تشتکی ایجاد نمود تا آب در آن جریان یافته و به طوقه نرسد.

بیماری پوسیدگی قارچ عسلی ریشه بادام و چگونگی خسارت ان

تاریخچه، اهمیت:

این بیماری در استان های آذربایجان شرقی و غربی، خراسان و اصفهان مشاهده دیده است. خسارت آن شدید به طوری که درختان 5-2 ساله بر اثر حمله این قارچ از بین می رود. دامنه میزبانی وسیعی دارد و در ایران تاکنون علاوه بر بادام از روی ریشه درختان آلو، آلبالو، به، سیب، توت، گلابی، زالزالک، گردو، گوجه، گیلاس و مو جمع آوری و گزارش شده است.

علائم بیماری:

اندام های هوائی علائم مشابه پوسیدگی سفید ریشه و پوسیدگی طوقه از جمله ضعف عمومی زردی برگ ها و خزان زودرس، ریزش میوه و خشکیدگی سرشاخه ها و بالاخره مرگ درختان را نشان می دهد ولی علائم مشخصه این بیماری عبارتند از:

1. وجود plaque (پلاک) که عبارتست از ریشه یا میسیلیوم های قارچ عامل که به صورت یک ورقه سفید یا کرمی رنگ بین پوست و چوب در ناحیه طوقه مشاهده می شود.
2.  روی ریشه های آلوده رشته ای باریک و قهوه ای متمایل به سیاه به نام رایزومورف دیده می شود.
3. در فصل پاییز در شرایط مرطوب کلاهک های عسلی رنگ به صورت دسته جمعی و با هم در اطراف درختان آلوده که به آن ها Mushroom گفته می شود مشاهده می شود.

عامل بیماری و زیست شناسی:

ان عامل بیماری پوسیدگی ریشه قارچ عسلی قارچی است به نام Armillaria mellea از رده Basidiomycetes راسته Agaricales خانواده Agaricaceae می باشد این قارچ سال ها در خاک باقیمانده و انتشار به دو طریق است:

•  در فواصل نزدیک از طریق تماس ریشه های آلوده و سالمبدر فواصل زیاد از طریق انتقال نهال، خاک و آب آبیاری کلاهک های قارچ زمانی که درختان مرده و یا نزدیک به مرگ هستند ظاهر می شود که مصادف با فصل پاییز است. این اندام به صورت دسته ای روی تنه، پایه و یا قسمت طوقه درختان مرده و خشک شده و حتی روی زمین از ریشه های آلوده بیرون می آید.

کنترل:

1. خارج نمودن درختان آلوده همراه با ریشه و خاک اطراف آن و ضدعفونی خاک با آب آهک یا بردو
2. استفاده از قارچ کش های بنومیل 50% و توپسین ام 70% به مقدار 40 گرم در سایه انداز درختان آلوده
3. جلوگیری از پراکنده شدن عامل بیماری هنگام بیرون آوردن درختان آلوده
4. انتخاب نهال های سالم و عاری از بیماری (از نهالستان های معتبر تهیه گردد)
5.  آغشته نمودن ریشه و طوقه نهال های بادام با سوسپانسیون قارچ Trichoderma viride . به نظر می رسد این قارچ بتواند تا حدودی از شدت خسارت جلوگیری نماید.

قارچ مزبور به وسیله مکانیسم های هیپرپارازیتیسم و تولید ترشحات خارجی سلولی و مواد فرار، میسیلیوم و حتی ریزومورف های قارچ A. mellea را مورد حمله قرار دهد و بعد از رخنه به درون آن ها در آنجا اسپورزائی می نماید. مشاهدات نشان می دهد که احتمال دارد این قارچ از ریزومورف به عنوان مواد غذایی استفاده نماید.

 

بررسی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی( قلب سیاه )درخت بادام

تاریخچه بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام:

طی سال های 76-75 بر اساس نمونه برداری های متعدد از زوال و مرگ باغ های بادام حاشیه زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری مشخص گردید که 19% مرگ میر درختان مربوط به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی می باشد و خطر گسترش آن نیز وجود دارد. این بیماری از باغ های بادام کالیفرنیا نیز گزارش شده است. واریته Nec . plus . ultra نسبت به این بیماری حساس است.

علائم بیماری بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام:

علائم بیماری به صورت پژمردگی، قلب سیاه، نکروز اوندی و در نهایت زوال و مرگ درختان بادام است که غالبا با گرم شدن هوا شروع و در تابستان به اوج خود می رسد.

در گرمای اولیه تابستان برگ ها پلاسیده و بسیاری از آنان می ریزد و بعضی دیگر به رنگ قهوه ای روی درخت باقی می ماند و جوانه های جدید از بین می رود. اگر شاخه ای از گیاه بیمار برش داده شود به طور آشکار منطقه اوندها که قهوه ای شده اند جلب نظر می نماید .

عامل بیماری و زیست شناسی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام:

عامل بیماری قارچی است به نام Verticillum dahliae از رده Deutromycetes خانواده Monilaceae . قارچ عامل بیماری خاکزی بوده و به صورت میسیلیوم یا اسکلریت در خاک بسر می برد.

انتشار بیماری از طریق جریان آب و خاک آلوده و یا بقایای گیاهی آلوده و یا توسط باد است. قارچ مولد بیماری مستقیما از راه ریشه وارد گیاه شده و از آنجا داخل آوندهای چوبی رفته و به اعضای دیگر گیاه انتقال می یابد. موادی که قارچ ترشح می نماید سبب اشغال آوندهای چوبی، انسداد آن ها و کندی جریان عناصر غذایی جذب شده در گیاه و پژمردگی آن می گردد و بدین جهت علائم بیماری بروز می نماید. هوای خنک بهاری و رطوبت بالای خاک این بیماری را افزایش می دهد.

کنترل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام:

1. از کاشت محصولات حساس مخصوصا پنبه، گوجه، هندوانه، خربزه، سیب زمینی در زمین انتخابی برای احداث باغ به مدت 3 سال قبل از کاشت نهال خودداری گردد.
2.  بیشترین توجه بایستی در انتخاب نهال سالم و عاری از بیماری و سالم بودن خاک زراعی و یا بستر کاشت معطوف گردد.
3.  کنترل علف های هرز باغ های بادام، به دلیل این که تعداد زیادی از علف های هرز متداول، میزبان قارچ عامل بیماری می باشند.
4.  تقویت درختان تا در افزایش تحمل درختان میزبان به عامل بیماری موثر میباشد.

 بیماری های باکتریایی بادام

چگونگی بیماری شانکر باکتریایی درخت بادام

تاریخچه و اهمیت بیماری شانکر:

این بیماری برای اولین بار توسط بهار و مجتهدی از اصفهان و چهارمحال و بختیاری گزارش شده است.

در نجف آباد و آذربایجان خسارت این بیماری روی بادام شدید است و از لحاظ گستردگی این بیماری در تمام دنیا خصوصا ایالات متحده شیوع دارد. در ایران یکی از بیماری های مهم به حساب می آید و تقریبا جزء بیماری های درجه اول درختان میوه هسته دار است.

علائم بیماری شانکر:

1. شدیدترین خسارت ایجاد شانکر یا زخم روی تنه اصلی و شاخه های درجه دوم است. روی شاخه های کوچک و جوان هم شانکر وجود دارد ولی خسارت کمتر است اگر به وسیله چاقو زخم را برش دهیم زیر زخم محل زیر پوست کاملا قهوه ای و نکره شده است و بالا و پایین زخم، چوب کاملا سفید است. شانکر همیشه به سمت پایین و کمتر به سمت بالا می رود و تا سطح خاک هم ممکن است برسد ولی هرگز به زیر خاک نمی رسد.

2. وجود صمغ های فراوان در محل شانگر است که در بهار این صمغ ها تازه و بعد در اثر مرور زمان خشک شده و روی زخم باقی می ماند.

3. وجود پاجوش های فراوان در کنار تنه اصلی درخت زیرا باکتری عامل بیماری باعث می شود که تاج درخت خشک شود ولی ریشه ها کاملا سالم باقی بمانند. به غیر از این علائم نشانه های دیگری از جمله ضعف عمومی درخت، خشکیدگی سرشاخه ها و خشک شدگی در یک طرف یا یک سمت درخت مشاهده می شود

عامل بیماری و زیست شناسی شانکر:

عامل بیماری شانکر باکتریایی، باکتری گرم منفی Pseudomonas syringae از خانواده Pseudomonaceae می باشد که معمولا هوازی است ولی در بعضی شرایط میتواند به صورت بی هوازی هم وجود داشته باشد ممکن است یک یا چند تاژک در یکی از قطب ها داشته باشد.زمستان گذرانی معمولا در محل شانگرها صورت می گیرد. گاهی باکتری عامل بیماری می تواند مدت ها در صمغ زنده باقی بماند. پراکندگی عامل بیماری توسط باد همراه با باران صورت می پذیرد. راههای اصلی ورود این بیماری به میزبان از محل زخم و روزنه ها است. اما بیشتر از محل زخم های هرس وارد میزبان می شود.

کنترل شانکر:

مبارزه زراعی

1.  جمع آوری شاخه های آلوده و سوزاندن آن ها
2.  عدم تماس محل پیوندک با خاک
3. ۳- هرس دیرتر از موقع مخصوصا در اواخر بهار زیرا باران کم شده و بیماری کاهش میابد.

 مبارزه شیمیایی

1. در پاییز با محلول بوریدو 2-1.5درصد و یا اکسی کلرور 5-3 در هزار پس از ریزش حدود 75% برگ ها در آبان ماه یا اواسط پاییز .
2.  سمپاشی پیش بهاره در زمان تورم جوانه ها با مخلوط بوردوی 1 درصد یا اکسی کلرور مس 3در هزار

 بیماری سرطان درختان بادام یا گال طوقه بادام

تاریخچه، پراکنش و اهمیت گال طوقه بادام :

گال طوقه از بیشتر کشورهای دنیا گزارش شده و گسترش جهانی دارد و بیشتر درختان میوه هسته دار به این بیماری مبتلا می شوند. هنوز گزارش رسمی از وجود این بیماری در ایران وجود ندارد ولی علائم بیماری در باغ های بادام نجف آباد مشاهده گردیده است.

اخیرا در استان خراسان شمالی خسارت آن روی درختان هلو مشاهده شده است. در کالیفرنیا این بیماری روی بادام شیوع دارد. روی درختان مو خسارت این بیماری در چهارمحال و بختیاری و نجف آباد شدید است. تومورهای گال طوقه شباهت هایی با غده های سرطان انسان و دام دارند.

علائم بیماری گال طوقه بادام:

1.  رشد غیرعادی ریشه یا تنه نزدیک سطح زمین
2.  در حین رشد در سطح گال ها فرورفتگی هایی به وجود می آید که بعدا بافت خارجی گال ها به علت فساد سلول های خارجی، قهوه ای تیره و سیاه می شود.
3. از مشخصات دیگر این بیماری ایجاد غده هایی با اندازه های متفاوت است
4.  گال ها اول سفید و نرم و به تدریج سخت و قهوه ای می شوند
5. گیاهان آلوده رشد کمتری دارند و برگ های آن ها کوچک و بی رنگ می باشند و به طور کلی نسبت به شرایط نامساعد جوی به خصوص سرمازدگی حساسیت بیشتری دارند.

عامل بیماری و زیست شناسی گال طوقه بادام :

عامل بیماری سرطان درختان بادام باکتری Agrobacterium tumefaciens که باکتری گرم منفی و متعلق به خانواده Rhizobiaceae می باشد. باکتری عامل بیماری در شرایط متفاوت خاک یافت می شوند و برای ورود به داخل میزبان حتما احتیاج به زخم دارد، این زخم ها معمولا از طریق كاشت روی درختان ایجاد می شود و با زخم هایی که به وسیله ادوات ایجاد می شود بعد از این که باکتری وارد بافت ها شد به صورت میان سلولی (بین بافتی) فعالیت می کند و موجب تحریک سلولی می شود و تقسیم سلولی و بزرگ شدن سلول ها را به همراه دارد که نهایتا منجر به ایجاد گال می گردد. باکتری ها در وسط گال وجود ندارد ولی به صورت بین سلولی در کنار گال ها دیده می شوند.

کنترل گال طوقه بادام :

1. از کاشت نهال واریته های حساس در باغاتی که آلوده به باکتری است خودداری گردد.
2.  بایستی از زخمی کردن ریشه و ساقه هنگام عملیات باغی اجتناب نمود زیرا باکتری فقط از طریق زخمهای نسبتا تازه وارد می شود.
3. آزمایشات نشان داده است که در اثر رنگ کردن گل های روی درخت بادام به وسیله الگیتول با استفاده از پنی سیلین روی گال های نرم بریوفیلوم گال ها تجزیه و ریشه کن می شوند.

مبارزه بیولوژیکی-سوش 84 باکتری Agrobacterium radiobacter آنتی بیوتیکی تولید می کند که از رشد و فعالیت باکتری A .tumifacians جلوگیری می نمایند.

 تشخیص بیماری جارویی بادام وجلو گیری از آن

تاریخچه، پراکنش، اهمیت بیماری جارویی بادام :

بیماری جارویی بادام برای اولین بار در سال 1372 در مناطق خفر و میمند در استان فارس مشاهده شد.

این بیماری علاوه بر استان فارس در استان اصفهان در شهرستان های نجفآباد و تیران و کرون نیز مشاهده شده است با توجه به زرد شدن و کوچک شدن برگ ها و عدم تشکیل میوه در شاخه های جارویی و سرخشکیدگی و کوتولگی درختان بادام کاهش چشمگیر محصول مشاهد می گردد.

علائم بیماری جارویی بادام :

1. رشد تعداد زیادی شاخه باریک با حالت عمودی و به شکل جارو در محل جوانه های طوقه و جوانه های جانبی تنه و شاخه ها
2.  کوچک ماندن و زردی برگ ها
3. جلو افتادن رشد جوانه ها در شاخه های جارویی در بهار و تاخیر در توقف رشد آن ها در پاییز در مقایسه با شاخه های عادی
4.  عدم تشکیل میوه در شاخه های جارویی و ندرتا تشکیل میوه های کوچک و غیر عادی در شاخه های ظاهرا” عادی
5.  سرخشکیدگی و کوتولگی گیاه – عامل بیماری جارویی بادام در ایران ماهیت شبه فایتوپلاسمایی دارد (Phytoplasma like organism).

کنترل بیماری جارویی بادام :

در گلخانه عامل بیماری از طریق پیوندک آلوده به نهال های سالم بادام انتقال می یابد و علائم مشخص جارویی شدن ظاهر می گردد. همچنین با استفاده از سس ( Cuscuta campestris) عامل بیماری از نهال های مبتلای بادام به گیاه پروانش منتقل و در این گیاه علائم سبز شدن گلبرگ ها، برگی شدن اندام های گل و زردی و کوتولگی مشاهده شد بنابراین انتقال عامل بیماری با پیوندک و سس انجام می گیرد ، لذا به منظور کنترل بیماری بایستی :

1. از درختان آلوده پیوندک تهیه نشود
2. در مناطق کشت بادام مبادرت به کنترل سس شود.
3.  مراقبت و توجه ویژه در زمان تهیه نهال صورت گیرد. نهال سالم و عاری از بیماری از نهالستان های معتبر و گواهی شده تهیه شود (مخصوصا در استان هایی که بیماری از آن مناطق گزارش شده است)

بیماری ویروس موزائیک زردی جوانه بادام

تاریخچه، اهمیت موزائیک زردی جوانه بادام:

این بیماری تاکنون در ایران گزارش نشده است ولی در باغ های بادام کالیفرنیا شیوع دارد.

علائم بیماری موزائیک زردی جوانه بادام:

1.  برگ دهی درختان بادام کم می شود
2. رنگ برگ ها در بهار زرد رنگ می گردد
3.  پوست میوه سفت و ضخیم می گردد
4.  بخشی از جوانه بی حس و گلی رنگ می شود

بقای عامل بیماری و اثر محيط موزائیک زردی جوانه بادام:

این ویروس در درختان میزبان های گیاهی یک ساله یا نماتدهای ناقل آن دیده می شود.

بیماری گیاهان انگل گلدار بادام

تاریخچه، پراکنش و اهمیت بیماری انگل گلدار بادام:

این گیاه گل دار انگل برای اولین بار توسط اسفندیاری در سال 1325 گزارش شده است در ایران تاکنون در نواحی شهمیرزاد، فیروزکوه، دماوند، خوانسار، کاشان، نجف آباد و نطنز روی درختان بادام و گلابی و سیب مشاهده شده است بر اثر حمله این گیاه انگل، درختان ضعیف شده و میوه نمی دهند و پس از مدتی شاخه های مبتلا خشک می گردد.

علائم بیماری انگل گلدار بادام:

دارواش یا دادوستد دارای برگ های همیشه سبز و چرمی بوده و گل های نر و ماده آن جدا از هم قرار گرفته اند. این بیاری که به صورت کپه ای روی شاخه های بادام می روید، قطر آن حتی به بیش از نیم متر هم می رسد. این بیماری  دارای کلروفیل می باشد و می تواند مواد گلوسیدی در اندام های خود تولید نماید ولی فاقد ریشه می باشد و آب و مواد معدنی مورد نیاز خود را از طریق اندامهای مکنده از گیاه میزبان جذب می نماید اغلب در محل نمو انگل برآمدگی هایی به وجود می آید .

عامل بیماری و زیست شناسی انگل گلدار بادام:

این انگل گیاهی است به نام Viscam album از خانواده Loranthaceae که فقط به درختان حمله می کند. بذر آن توسط بعضی از پرندگان انتشار می یابد. پرندگان از میوه های انگل تغذیه می کنند و سپس همراه با مدفوع بذر آن روی سطح شاخه می چسبد و بعد از چند ماه جوانه زده و ساقه روییده شده به علت خاصیت فتوتروپیسم منفی به طرف پایین متمایل می گردد.

ریشه ابتدایی پس از تماس با ساقه میزبان داخل پوست میزان شده و سیکل زندگی آن به صورت زیر ادامه می یابد.

1.  در سال دوم آلات مکنده شکل گرفته و در زیر پوست به نمو خود ادامه می دهد.
2.  در سال سوم دو برگ اولیه ظاهر که جوانه ای از بین این دو برگ بیرون می آید.
3.  در سال چهارم شاخه اولیه شکل می گیرد
4. در سال های بعد آلات مکنده با نفوذ وارد میزبان شده و با ایجاد انشعاباتی خود را به دستجات أوندی متصل نموده و آب و مواد غذایی میزبان را جذب می نماید .

کنترل انگل گلدار بادام:

1.  قطع شاخه های حامل دارواش یا داردوست
2.  چنانچه انگل روی شاخه نازک میزبان باشد کمی پایین تر از محل اتصال را بایستی قطع نمود.
3. چنانچه انگل روی شاخه های کلفت میزبان باشد فقط اقدام به حذف انگل باید نمود.
4. پس از رویش مجدد در سال های بعد ادامه قطع شاخه های حامل دارواش تا چند سال متوالی تا به طور کامل کنترل صورت گیرد.

 بیماری گل جالیز چیست؟

تاریخچه و اهمیت بیماری گل جالیز :

این گیاه گلدار بیماری برای اولین بار توسط اسفندیاری سال1325گزارش شده است. در سال 1345بهداد گونه ای از آن را در ناحیه مهریز یزد از زیر درختان بادام در حالی که ساقه آن روی ریشه درختان مستقر بود جمع آوری نمود.

در سال 1376این گیاه بیماری با جمعیت بالا در باغ های بادام حاشیه زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری مشاهده و جمع آوری گردید و تقریبا در تمام مناطق کشور انتشار دارد. گل جالیز با تغذیه از شیره نباتی میزبان باعث ضعف درختان بادام می شود و میزان آلودگی آن تا 72درصد هم می رسد.

علائم بیماری گل جالیز:

گل جالیز یک نوع بیماری به صورت ساقه های زرد یا ارغوانی که روی ریشه گیاه میزبان مستقر می باشد از زیر خاک بیرون می آید و در هر محل تعداد آن ممکن است به ده عدد برسد. کپسول های محتوای بذر گل جالیز معمولا 8-6 هفته پس از ظهور کپه های گل جالیز تشکیل می گردد

عامل بیماری گل جالیز و زیست شناسی :

این ابیماری گیاهی است به نام Orobanche nana moe از خانواده Orobanchaceae راسته Solanales . در باغ های بادام بروز این بیماری در اوایل اردیبهشت ماه شروع به جوانه زدن می نماید و پس از 15-10 روز در اطراف طوقه درختان بادام در سطح خاک ساقه های آن مشاهد می گردد.

از اوایل خرداد ماه دوره گلدهی و از اوایل تیرماه دوره رسیدگی به بذور شروع می کرد و به مجرد این که بذر در شرایط مساعد و در نزدیکی ریشه میزبان قرار گرفت، جوانه زده سپس در محل تماس ساقه های جدید زرد یا ارغوانی رنگ از زیر خاک بیرون می آید.

به دلیل این که فاقد کلروفیل می باشد قادر به تهیه مواد غذایی مورد نیاز خود نبوده بنابراین به صورت انگل مطلق بر روی ریشه های بادام قرار می گیرد و از شیره میزبان تغذیه می کند.

کنترل بیماری گل جالیز :

•  مبارزه مکانیکی- قبل از آن که بوته های گل جالیز به گل بروند بایستی آنها را بدون این که به ریشه میزبان آسیب برسد جدا کرده و سوزاند این عمل را باید چندین نوبت تکرار نمود.
• مبارزه بیولوژیکی- یک نوع مگس به نام Phytomiza orobanchia در مزارع  جالیز نجف آباد وجود دارد که در موقع رسیدن تخمدان گل جالیز این مگس اقدام به تخم گذاری در داخل آن نموده که پس از تفریخ تخم ها لارو آن از محتویات کپسول تغذیه نموده و مانع تشکیل بذر گل جالیز در کپسول آن می گردد.
• مبارزه شیمیایی – تحقیقات انجام شده نشان میدهد که کاربرد علف کش گلی فوسیت ( Round up 41 EC) معادل 300 میلی لیتر در هکتار ماده تجارتی به صورت پیش رویشی بر روی درختان بادام در زمان شروع گلدهی بادام می تواند موجب کنترل مناسب گل جالیز در این محصول گردد .

بررسی سس درختان بادام

تاریخچه، اهمیت سس درختان بادام :

این انگل علاوه بر بیماری بادام به سیب، گلابی، به، پسته و مو نیز خسارت می زند و از مشهد و سرخس گزارش شده است. در سرخس شدت آلودگی به حدی زیاد است که تعدادی از درختان را از بین برده است شاخه های مبتلا به سس ضعیف و سرانجام باعث خشکیدن درختان می گردد.

علائم بیماری سس درختان بادام:

این نوع انگل نوعی بیماری دارای ساقه های نسبتا ضخیمی به قطر 3-2میلیمتر بوده که فاقد برگ بوده و به رنگ زرد متمایل به نارنجی و فاقد کلروفیل است این ساقه ها از طریق تشکیل شبکه های متراکم به دور اندام های هوایی بادام پیچیده و پس از مدت کوتاهی آلات مکنده (هاستوریوم) خود را در داخل بافت میزبان می نماید و سرانجام موجب بیماری ضعف و مرگ درختان بادام می گردد. گل ها درشت و به رنگ بنفش، میوه درشت و کپسول مانند بذرها درشت و حدود4میلیمتر قطر دارند .

عامل بیماری و زیست شناسی سس درختان بادام:

این انگل گیاهی به نام Cuscuta monogyna vahl از خانواده Cuscutaceae و از راسته Convulvolales که گونه مذکور آن به درختان بادام حمله می کند.

تولید مثل آن از طریق بذر است. بذر سس بعد از رسیدن روی زمین ریخته و اغلب روی زمین جوانه زده و از آن سیستم ریشه ای خارج می شود و به دنبال آن ساقه های زرد رنگ ظاهر شده و در تماس با گیاه میزبان بدور آن می پیچند و بعد از مدت کوتاهی آلات مکنده خود را در داخل بافت میزبان نموده و از مواد غذایی آن استفاده می نماید. چنانچه به گیاه میزبان برخورد نکند با اتمام مواد ذخیره، سس از بین می رود.

کنترل سس درختان بادام:

مبارزه شیمیایی خاصی تاکنون علیه سس درختان میوه توصیه نشده است.

مبارزه مکانیکی – حذف ساقه های سس قبل از به گل نشستن و بذر دادن سس

 

جدول شماره 5-2- شرایط محیطی اپیتمم برای رشد و نمو مطلوب و تولید محصول اقتصادی درختان بادام.

 

ارتفاع از سطح دریا	خاک مناسب	میزان نفوذ ریشه در خاک	عمق خاک مورد نیاز	سطح آب	شیب مناسب زمین	PHمنسب	درصد کاهش محصول براساس میزان شوری میکروموس بر سانتی متر در 25 دزجه سانتی گراد
							در محلول خاک			در آبیاری
							1.5	2	3	1	1.4	1.9
220-120	زمین های سبک متوسط شنی رسی و لومی	250-60	150<	250<	40-10	شرایط خنثی 8-7	5%	10%	25%	0%	10%	25%

ادامه جدول 5-2-

صفر گیاهی بادام(سانتی گراد)	حداقل دمای قابل تحمل (سانتی گراد)	حداکثر دمای قابل تحمل(سانتی گراد)	مقدار حرارت مورد نیاز زیر 7 درجه سانتی گراد	متوسط درجه حرارت مورد نیاز (سانتی گراد)		تعداد ساعت تابش خورشید در سال	مقدار آب مورد نیاز برای یک هکتار بادام کاری (متر مکعب)		میزان آهک قابل تحمل
				در فصل رشد	در سال		کرتی	قطره ای
4.5+	25-	40+	800- 100ساعت	25-20	18-15	2500-2000ساعت	8000-6000	4000-3000	تا40 %آهک فعال خاک

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه