بیشتر کشاورزان و باغداران از عوارض منفی سمپاشی غیر اصولی، استفاده از ادوات سمپاشی نامناسب، مصرف سموم نباتی و آثار مخرب زیست محیطی آن اطلاع دارند. اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که آفت کش های شیمیایی و سموم نقش موثری در کنترل آفات و تولید محصولات کشاورزی دارند.
از حدود چند سال پیش مصرف سموم شیمیایی بر روی محصولات کشاورزی رایج شده است. کاربرد سموم شیمیایی نیازمند یک سری ادوات خاص می باشد. اما متاسفانه اکثر کشاورزان و باغداران از شیوه صحیح کاربرد این ادوات سمپاشی اطلاعی ندارند، و سالانه مقدار زیادی از این سموم به دلیل عدم استفاده صحیح از سمپاش ها به هدر می رود.
سم ها به چه صورت مورد استفاده قرار می گیرند؟
مصرف سموم در کشاورزی ممکن است به چند صورت انجام شود. اولین روش مصرف به صورت کاملا خالص است که امروزه به روش تکنیکال معروف شده است. و یا این که به صورت مخلوط با یک حلال که معمولا آب می باشد مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین این سموم به صورت گرد پاشی و گرانول پاشی نیز استفاده می شوند.
نکته ای که حائز اهمیت است این است که این سموم باید در یک برنامه سمپاشی به صورت کاملا یکنواخت بر روی گیاه پاشیده شوند. مهم ترین وسیله برای انجام این کار دستگاه و ادوات سمپاشی است.
اجزای تشکیل دهنده یک دستگاه و ادوات سمپاشی
اجزای اصلی تشکیل دهنده یک دستگاه سمپاش و ادوات سمپاشی بسته به نوع آن متفاوت می باشد. سم پاش ها در انواع مختلف با اندازه و ظرفیت های متنوع وجود دارند. که بر اساس نوع سم مورد استفاده و وسعت محل مورد نظر انتخاب می شوند. اما به طور کلی یک دستگاه و ادوات سمپاشی از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پمپ
- مخزن
- لوله ها
- اتصالات
- توربین های تولید جریان هوا
- نازل ها
- موتور های الکتریکی
- بوم ها
- صافی ها
طبقه بندی انواع دستگاه های سمپاش
سمپاش ها در ایران تفکیک شده و هر کدام بر روی محصولات باغی و یا زراعی استفاده می شوند. در ادامه به معرفی چند نوع سمپاش کابردی در باغات و حتی در منزل خواهیم پرداخت.
سمپاش های دستی (سمپاش گلخانه ای)
این گونه سمپاش ها از ادوات و لوازم باغبانی هستند که برای سمپاشی در وسعت کم مورد استفاده قرار می گیرند. این دستگاه برای سمپاشی چندین درخت، درختچه و باغچه های خانگی استفاده می شود. همچنین این سمپاش برای مبارزه و از بین بردن حشرات خانگی نیز بسیار مناسب است.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
سمپاش های پشتی (سمپاش های پشتی موتوری و دستی)
این نوع سمپاش ها به دو صورت موتوری و دستی وجود دارند. سمپاش های پشتی دارای ظرفیت بیشتر و مخزن بزرگتری نسبت به سمپاش های دستی هستند. سمپاش های پشتی موتوری برای سهولت بیشتر در انجام کار و افزایش بازده محصولات ساخته شده اند.
سمپاش های پشتی موتوری بر دو نوع هستند:
- سمپاش های موتوری لانس دار (پودر پاش)
- سمپاش های اتومایزر (ذره پاش)
سمپاش های پشتی موتوری لانس دار
اجزای تشکیل دهنده این سمپاش همانند سمپاش های پشتی دستی (تلمبه ای) می باشد. اما در این سمپاش ها برای ایجاد فشار به جای تلمبه دستی از یک پمپ دوار که توان مورد نیاز خود را از موتور دریافت می کند، استفاده شده است.
سمپاش های پشتی اتومایزر
در این نوع سمپاش ها وظیفه موتور دوران یک پروانه است. چرخش این پروانه بادی را با سرعت خیلی زیاد ایجاد می کند. این باد ذرات ریز سم را با سرعت زیاد و در فاصله 15-10 متری پرتاب می کند.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
سمپاش تلمبه ای ساده (سمپاش دستی)
این گونه سمپاش ها که خروجی آن ها از طریق لانس و شیلنگ انجام می شود، کاربرد باغی دارند. این سمپاش ها با استفاده از تلمبه ساده دستی فشار در داخل مخزن ایجاد می کند. زمانی که فشار مخزن به حداکثر رسید بر روی دوش شخص قرار می گیرد. از این سمپاش می توان برای سمپاشی چند درخت یا درختچه استفاده کرد. برای مبارزه با علف های هرز این دستگاه مناسب نیست.
سمپاش های چرخدار موتوری (فرغونی)
این گونه سمپاش ها دارای یک شاسی و دو چرخ می باشند که یک موتور بر روی آن نصب شده است. این سمپاش برای سمپاشی در وسعت زیاد، درختان بلند و یا کوتاه مناسب است. این سمپاش به دلیل داشتن چرخ به راحتی در باغ و مزرعه حرکت کرده و سمپاشی به راحتی انجام می شود. سمپاش چرخدار موتوری مرسوم ترین نوع سمپاش در کشاورزی است.
سمپاش تراکتوری بوم دار (تیر افشانکی)
این گونه سمپاش ها برای سمپاشی در مزارع استفاده می شوند. سمپاش تراکتوری بوم دار بر روی تراکتور معمولا بر روی یک شاسی مستقر شده و به حالت سوار بسته می شود.
ویژگی های سمپاش تراکتوری بوم دار:
- دارای سیستم همزن هیدرولیک
- قابلیت نصب بر روی همه تراکتور ها
- مناسب برای پاشش انواع کود های مایع و سموم شیمیایی
- دارای مخزن پلی اتیلن مقاوم
- قابلیت تنظیم ارتفاع پاشش
سمپاش های پشت تریلی
این گونه از سمپاش ها بسیار به سمپاش تراکتوری شباهت دارند. این سمپاش ها به صورت ثابت روی تریلر نصب می شوند. این گونه سمپاش ها برای مزارع بزرگ با درختان بلند و باغ هایی با وسعت زیاد استفاده می شوند. مخزن این سمپاش ها بزرگ بوده و قابلیت نگهداری مقدار زیادی سم را دارد.
سمپاش های فوگر (مه پاش حرارتی)
این سمپاش برای سمپاشی در فضاهای بسته مانند گلخانه ها طراحی شده اند. این دستگاه برای مبارزه با آفات و بیماری ها و همچنین ضد عفونی کردن مزارع بسیار کاربرد دارد.
سمپاش فوگر قطعات سم را خرد و ریز کرده و به صورت مه در فضای مورد نظر پخش می شود. از این رو امکان سمپاشی وسعت زیاد در مدت زمان کم را فراهم می آورد.
سمپاش های توربینی (مه پاش)
این سمپاش ها که به مه پاش نیز معروف هستند در دو نوع زراعی و باغی وجود دارند. سمپاشی با این دستگاه امکان نفوذ سموم به لا به لای درختان و شاخ و برگ گیاهان را فراهم می کند.
از این سمپاش ها برای سمپاشی درخت ها، درختچه ها، نخلستان ها، مزارع توت و باغ های انگور که در آن ها عوامل یکنواختی و پوشش اسپری در عملیات پاشش مهم است، استفاده می شود.
ویژگی و مزیت سمپاش توربینی:
- کاهش چشمگیر در مصرف سم
- کاهش هزینه سمپاشی با حفظ نیروی کارگری برای سمپاشی
- افزایش سرعت در عملیات سمپاشی
- سمپاشی یکسان و یکنواخت
- کاهش آلودگی و جلوگیری از آلودگی خاک
سمپاش موتوری زنبه ای
از این سمپاش برای پاشش سم در مناطق صعب العبور و کوهستانی استفاده می شود. این دستگاه فاقد مخزن بوده و برای حمل مایع سم از مخزن و بشکه به صورت جداگانه استفاده می شود.
هواپیمای سمپاش (Aircraft sprayer)
یکی از روش های سمپاشی استفاده از هواپیمای سمپاش است. این روش سمپاشی بسیار پر هزینه بوده و نیازمند امکانات و شرایط خاصی می باشد. و به ندرت از این روش برای سمپاشی استفاده می کنند.
نکات ایمنی و نحوه صحیح سمپاشی هنگام کار با سمپاش دستی و پشتی
- در ابتدا سمپاش را آماده کنید. اگر سمس از قبل داخل آن وجود دارد باید ابتدا قطعات آن را جدا کرده و شستشو دهید. سپس قطعات تمیز را بهم متصل کنید. پیچ و مهره ها را به خوبی سفت کرده و از قرار گرفتن مناسب نازل، شیلنگ و لانس اطمینان پیدا کنید.
- اگر سم مورد نظر شما به حلال نیاز دارد باید آب به مخزن اضافه کنید. باید از آب تمیز و شفاف استفاده کنید.
- پوشیدن روپوش و لباس ایمنی مخصوص سمپاشی، همچنین استفاده از ماسک و عینک نیز لازم است.
- تنظیم فشار داخل سمپاش برای اطمینان از نشتی نداشتن
- تنظیم سمپاش بر روی دوش خود
- انجام سمپاشی به صورت آزمایشی
- ثابت نگه داشتن فشار سمپاش
- ثابت نگه داشتن عرض کار
- رعایت فاصله مناسب نازل سمپاش با گیاه
- ثابت نگه داشتن سرعت حرکت و راه رفتن
در انتخاب یک ادوات سمپاش به چه نکاتی باید توجه شود؟
پیشرفت های مدرن صنعت سمپاشی، سیستم ها و تجهیزات سمپاش را تولید کرده اند که از نظر مکانیکی قادر به انجام بسیاری از وظایف سمپاشی هستند که می توانند در تمام بخش های صنعت مورد استفاده قرار گیرند.
هنگام انتخاب سمپاش از بین چند نوع مختلف، سمپاش و سیستم را با مشخصات عملکرد و تجهیزات سیستم انتخاب کنید تا نیازهای کاری شما کاملا برآورده شود. جزئیات کار در مورد سطح پاشش و حجم مایع، GPM پمپ و فشار تحویل نازل، محل پاشش، محل استقرار آن و تعداد دفعات استفاده را در نظر بگیرید.
به دنبال انتخاب سمپاش ، گاهی اوقات انتخاب پمپ سمپاش مناسب ممکن است لازم باشد. برخی از مدل های سمپاش با پمپ هایی که از قبل نصب شده اند، ارائه می شوند. سایر مدل ها امکان تهیه و نصب پمپ سازگار را دارند. همچنین، ممکن است نیاز به انتخاب نازل سمپاش باشد که به بهترین وجه کار را انجام می دهد، به خصوص در عملیات رونق. نازل اسپری همراه باید مقدار مناسب مایع اسپری را با سرعت مناسب و با الگوی پوششی مناسب تحویل دهد.
