پسته، نه‌تنها به‌عنوان یک میوه خوشمزه و مغذی شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان یک محصول اقتصادی مهم نیز در کشورهای زیادی، به‌ویژه در ایران، جایگاه خاصی دارد. برداشت این میوه با توجه به حساسیت‌هایی که دارد، یک فرآیند حیاتی و مهم است. عمل برداشت، اگر به شکل نادرستی انجام شود، می‌تواند به کیفیت محصول آسیب بزند و تأثیرات اقتصادی منفی داشته باشد.
در طول تاریخ، روش‌های متعددی برای برداشت پسته انجام شده است. برداشت دستی که همچنان روش محبوبی است، به دلیل دقت بالا و کمترین آسیب به میوه موردتوجه قرار دارد؛ اما با توجه به توسعه‌ی تکنولوژی و نیاز به افزایش بهره‌وری، دستگاه برداشت پسته یا همان دستگاه پسته چینی نیز وارد عرصه شده‌اند.
در این مقاله، ما قصد داریم تا به بررسی دقیق‌تری از این ماشین‌آلات و نحوه عملکرد آن‌ها بپردازیم و برخی از مزایا و معایب استفاده از آن‌ها را بیان کنیم. با ما همراه باشید و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
برداشت دستی پسته
برداشت پسته دستی، همان‌طور که از نام آن پیداست، به‌وسیله قدرت انسان و بدون استفاده از هرگونه دستگاه برداشت پسته انجام می‌شود. در این روش، میوه‌های پسته با استفاده از چوب یا ابزار دیگری از شاخه‌ها زده می‌شوند تا افتاده و سپس جمع‌آوری می‌شوند. همچنین افراد با کمک دست خوشه‌های پسته را از درخت می‌چینند. بعد از برداشت پسته نوبت به استفاده از ادوات فراوری می‌رسد که دستگاه‌هایی مانند گوگیر پسته، دستگاه پسته مغز کن، دستگاه پوست کن و … به کار می‌روند.
مزایای برداشت دستی
1. دقت بالا: به‌واسطه اینکه برداشت توسط انسان انجام می‌شود، احتمال آسیب به میوه‌ها یا شاخه‌ها کاهش می‌یابد.
2. جلوگیری از آسیب به میوه: میوه‌ها با حفظ کیفیت برداشت می‌شوند و کمترین آسیب را می‌پذیرند.
3. برداشت انتخابی: می‌توان میوه‌های نارس را تشخیص داد و جدا کرد.
معایب برداشت دستی
1. زمان‌بر: به دلیل اینکه باید هر خوشه را به‌طور جداگانه برداشت کنند، این روش بسیار وقت‌گیرتر از استفاده از دستگاه برداشت پسته است.
2. نیاز به نیروی انسانی زیاد: برای برداشت مقدار زیادی پسته به تعداد زیادی از کارگران نیاز است.
3. هزینه‌های بالا: به دلیل نیاز به پرداخت حقوق به کارگران، هزینه‌های برداشت دستی اغلب بیشتر از برداشت ماشینی است.
درنهایت، انتخاب بین برداشت دستی و استفاده از دستگاه پسته چینی بستگی به شرایط محلی، مقیاس تولید و منابع مالی موجود دارد. درحالی‌که برداشت دستی در برخی موارد ممکن است ایده آل باشد، استفاده از ماشین‌آلات می‌تواند در شرایط دیگر ازنظر اقتصادی منطقی‌تر باشد.
برداشت با استفاده از دستگاه برداشت پسته
برداشت ماشینی پسته با استفاده از دستگاه پسته چینی خاصی که برای این منظور طراحی‌شده‌اند، انجام می‌شود. این ماشین‌آلات طوری طراحی‌شده‌اند که با ایجاد ارتعاشات مخصوص یا فشار معین بر روی شاخه‌ها، میوه‌های پسته را از آن‌ها جدا کنند.
مزایای برداشت با استفاده از ماشین
1. سرعت بالا: می‌توان در یک دوره زمانی کوتاه مقدار زیادی از میوه را برداشت کرد.
2. کاهش هزینه‌ها: با استفاده از دستگاه برداشت پسته به دلیل کاهش نیاز به نیروی انسانی، هزینه‌های جاری به شکل قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
3. برداشت یکنواخت: با استفاده از دستگاه پسته چینی، برداشت میوه‌ها با یکنواختی بیشتری انجام می‌شود.
معایب برداشت با استفاده از ماشین
1. احتمال آسیب به میوه یا درخت: ارتعاشات یا فشارهای قوی می‌تواند به شاخه‌ها، میوه‌ها یا حتی ریشه‌های درخت آسیب بزند.
2. نیاز به تجهیزات پیشرفته: خرید و نگهداری از این ماشین‌آلات نیاز به سرمایه و همچنین دانش خاصی دارد.
3. تجهیزات نیاز به نگهداری دارند: نگهداری و تعمیر دوره‌ای این ماشین‌آلات می‌تواند هزینه‌بر باشد.
درنهایت، برداشت با استفاده از دستگاه برداشت پسته ممکن است در شرایط و مقیاس‌های خاصی ازنظر اقتصادی و عملیاتی مفید و کارآمد باشد؛ اما مانند هر روشی، مزایا و معایب خاص خود را دارد و باید با دقت به این نکات توجه شود تا بهترین تصمیم برای مزرعه یا کشت و پرورش خود را اتخاذ کنید.
دستگاه پسته چینی
پسته عموماً به‌صورت دستی برداشت می‌شود اما ادواتی همچون لرزاننده‌ها (شیکر) جهت سهولت در برداشت پسته طراحی‌شده‌اند و کم‌وبیش مورداستفاده قرار می‌گیرند. در ادامه سعی می‌کنیم یک شناخت اجمالی از دستگاه برداشت پسته داشته باشیم.
شیکر ها انواعی مختلفی دارند و برحسب نوع لرزشی که ایجاد می‌کنند به دودسته‌ی شیکرهای شاخه‌ای و شیکر های تنه‌ای تقسیم می‌شوند. همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست شیکر نوع شاخه‌ای تنها شاخه‌های یک درخت را تکان می‌دهد.
دستگاه برداشت پسته در امریکا
شیکر تنه‌ای یک دستگاه برداشت پسته در آمریکا است. این دستگاه به‌صورت هیدرولیکی کار می‌کند و با تکان دادن تنه درختان پسته، موجب می‌شود تا پسته‌ها از روی شاخه‌ها بیافتند. پس‌ازآن، پسته‌های برداشت شده روی یک پارچه بزرگ می‌ریزند که به یک ماشین جمع‌آوری وابسته است. مرحله بعدی، انتقال پسته‌ها به یک صندوق بزرگ است که جهت جمع‌آوری و حمل این محصولات به مقصد نهایی طراحی شده است. در برخی موارد، پسته‌ها به‌صورت فله‌ای در واگن‌های بار یا تریلرهای بزرگ ریخته می‌شوند تا به مراکز فرآوری یا فروش منتقل شوند.
تجهیزات دستگاه برداشت پسته
تجهیزات دستگاه برداشت پسته شامل یک پمپ هیدرولیکی، یک موتور هیدرولیکی، یک مخزن، یک سوپاپ کنترل جریان، یک سیلندر هیدرولیکی، یک سوپاپ کنترل جهت و یک قاب لوله ای افقی که شیکر را نگهداری می‌کند، پاندول و دیگر اجزای مشخص می‌شود. پمپ هیدرولیکی حرکت خود را از گیربکس توسط یک سرعت استاندارد PTO 450 دور بر دقیقه می‌گیرد.
در ابتدا روغن به سیلندر پمپ می‌شود که یک انتهای آن به بازو و انتهای دیگر به گیره متصل شده است. هر شاخه محکم به گیره متصل می‌شود و سپس روغن به موتور هیدرولیکی پمپ می‌شود که شاخه را لرزش می‌دهد. یک حرکت رفت و برگشتی توسط موتور هیدرولیکی به بازوی شیکر منتقل می‌شود و فرکانس می‌تواند در محدوده ۲۰-۱۰ هرتز توسط کنترل سرعت موتور توسط سوپاپ کنترل جریان به‌سادگی تنظیم شود. نوسان در محدوده ۶۰-۲۰ میلی‌متر می‌تواند تغییر کند.
توانایی دستگاه برداشت پسته شاخه‌ای
شیکر برای برداشت شاخه‌های با ضخامت بالای 180 میلی‌متر توانا است. وزن کل شیکر با یک مخزن خالی kg 260 است؛ بازوی شیکر بین مکانیزم تکان‌دهنده و انتهای گیره یک لوله است به طول 34/3 متر، قطر 85 میلی‌متر و ضخامت جدار 5 میلی‌متر. جرم موتور با موتور متحرک و بازوی شیکر بین پاندول و انتهای گیره به ترتیب 70 و 56 کیلوگرم هستند.
شیکر کامل متعادل می‌شود و به‌صورت پاندول از مکانیزم موضعی توسط یک حلقه موزون که به قاب لوله ای استیل افقی متصل می‌شود، نوسان می‌کند. این طراحی به قاب این امکان را می‌دهد که وقتی شیکر در وضعیت نوسان زیاد کار می‌کند مقداری از نیروهای غیرفعال شیکر را بدون اینکه سبب ارتعاش زیاد قاب شود جذب کند.
گیره شاخه یک قسمت مهم شیکر است و به‌صورت ویژه طراحی شده است تا احتمال آسیب به پوست درخت را کاهش دهد؛ گیره شامل یک قاب با دو بالشتک لاستیکی می‌شود که یکی ثابت است و دیگری به انتهای میله سیلندر هیدرولیک متصل شده است. مجموع سطح گیره برای هر یک از دو صفحه ۰/۱۴ مترمربع است و از نوع بالشتک لاستیکی نرم با ۲۰ میلی‌متر ضخامت می‌باشد. کار گیره توسط یک سوپاپ و فشار آن روی شاخه توسط یک شیر فشار شکن کنترل می‌شود.
طرز کارکرد دستگاه برداشت پسته
برداشت میوه در مرحله اول به فرکانس لرزش و نوسان وابسته است که اثر آن در نمودار زیر نشان داده شده است:
نوسان و فرکانس شیکر برای درصد برداشت میوه متغیرهای مهمی هستند. درصد برداشت میوه به نوسان شاخه در آزمایشات نشان داد که بیشترین برداشت میوه (100%) در نوسان mm 60 و فرکانس Hz 20 دست یافت. برداشت میوه در نوسان mm 60 و فرکانس Hz 15 برابر 2/95% بود؛ اما نتایج بهتری در نوسان mm 50 و فرکانس Hz 20 دست یافتند.
در این فرکانس و نوسان برداشت میوه ۵/۹۵% بود شیکر وقتی که با نوسان بالا کار می‌کرد سبب ارتعاش زیاد قاب شد؛ بنابراین نوسان پایین می‌تواند برای برداشت مکانیکی ترجیح داده شود؛ مشاهده شده بود که پسته‌های برداشت‌نشده با دامنه نوسان ۵۰ میلی‌متر و فرکانس ۲۰ هرتز هم نارس بودند و هم بدون مغز.
مقایسه بین برداشت دستی و برداشت مکانیکی محصول پسته
برداشت دستی و مکانیکی به‌وسیله تعداد درختان برداشت شده در ساعت (ساعت/درخت) مقایسه شدند. به‌عنوان‌مثال زمان برداشت یک کیلوگرم پسته (min/kg)، زمان برداشت به‌وسیله یک نفر برای برداشت یک کیلوگرم پسته (min/kg-person). نتایج در جدول زیر نشان داده شده است.
برای مقایسه ظاهری بازده محصول یک درخت (میوه تازه) و تعدای درختان در یک هکتار فرض شد که به ترتیب ۳۰ – ۲۵ کیلوگرم بر درخت و ۱۰۰ درخت در هکتار باشد. بیشترین میزان برداشت با کمک دستگاه برداشت پسته به دست آمد. زمان متوسط که برای برداشت یک درخت موردنیاز بود 85/۴ دقیقه بود. برای برداشت مکانیکی یک کیلوگرم پسته توسط هر نیروی کارگری ۵۶/۱ دقیقه موردنیاز است.
09131923700
