همه ما وقتی اسم ماهی قرمز را میشنویم، سفره هفتسین عید نوروز برایمان یادآور میشود. امروزه اکثر افراد بهویژه کودکان ذوق زیادی برای خرید ماهی قرمز برای نوروز دارند؛ بنابراین بهتر است شرایط نگهداری از ماهی قرمز را نیز بدانیم. ماهی قرمز که به ماهی گلی معروف است، برای اولین بار توسط چینیها و با تغییرات ژنتیکی متولد و بهتدریج وارد ایران شد. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به ماهی قرمز عید، روش نگهداری به مدت طولانیتر و تکثیر آن میپردازیم. با ما همراه باشید تا به شما بگوییم ماهی قرمز عید از کجا میاد.
قدمت ماهی قرمز در ایران
حضور ماهی گلی در سفره هفتسین ایرانیان هیچ پیشینه تاریخی ندارد. در تابلوی نقاشی که کمالالملک از سفره هفتسین نوروز از 100 سال پیش به یادگار مانده است، هیچ ماهی قرمزی در آن دیده نمیشود.
ماهی گلی در قرن 17 بهعنوان ماهی تزئینی وارد اروپا شد و سپس بعدازآن در پرتغال، ایتالیا و جنوب فرانسه ظاهر شدند.
انتشار این ماهیان توسط انسان و از رودخانههای اروپا صورت گرفت. طی چند سال اخیر این ماهی در حوضههای دریای خزر، دریاچه ارومیه، هامون و رودخانه کارون یافت شدند.
ویژگیهای معمول در ماهی گلی یا قرمز
در ایران بسیاری از مردم ماهیان قرمز را در اواخر سال برای سفرههای هفتسین و جشنهای سال نو خریداری کرده و در کنار سبزه عید و سایر سینهای سفره قرار میدهند؛
اما اغلب ماهیان کمتر از چند روز بیشتر عمر نخواهند کرد. دوستداران حقوق جانوران عقیده دارند که نباید برای لذتهای زودگذر ماهی گلی خرید، بهگونهای تعداد زیادی از آنها با مراقبتهای اشتباه کشته میشوند.
در این مطلب سعی داریم نکاتی جهت مراقبت و نگهداری ماهی قرمز برای مدت طولانی ارائه دهیم تا کمتر شاهد مرگ این ماهیان کوچک و زیبا باشیم.
طول عمر متوسط ماهی گلی
متوسط طول عمر ماهی گلی بین 2 تا 4 سال است. تعدادی از عوامل وجود دارد که بر امید به زندگی آنها تأثیر میگذارد. اگر این ماهیان تولیدمثل نکرده باشند، طول عمر آنها معمولاً بیشتر از این محدوده خواهد بود.
درحالیکه این ماهیها بسیار مقاوم هستند، مراقبت از آنها بسیار مهم است؛ اما در شرایط مطلوب بدیهی است که عمر طولانیتری خواهند داشت. در صورت نگهداری و مراقبت صحیح، یک ماهی قرمز میتواند 20 سال عمر کند.
شکل ظاهری ماهی قرمز
اگرچه این نوع ماهی به نام “قرمز” شناخته میشوند، اما درواقع بیشتر به رنگ نارنجی هستند که وقتی در سایه قرار میگیرند به رنگهای متفاوتی ازجمله صورتی تغییر خواهند کرد. باله ها بسیار شفاف و ساده است.
اندازه معمولی و رایج ماهی گلی
اندازه رشد کامل و معمولی ماهی گلی بین 5 تا 7 سانتیمتر (2 تا 3 اینچ) است. بسیاری از کارشناسان به دلیل نام آنها انتظار دارند که اندازهای کوچکتر داشته باشند!
اندازه محل زندگی ماهی قرمز
حداقل اندازه برای زندگی این نوع ماهی حدود 37 تا 40 لیتر توصیهشده است. این فرض بر این است که حداقل 5 تا 6 عدد ماهی در این فضا نگهداری شود.
تزئین محل زندگی ماهی قرمز در آکواریوم
وقتی صحبت از راهاندازی آکواریوم برای ماهی گلی میشود، میتوانید هراندازه که دوست دارید خلاق باشید. هیچچیز خاصی وجود ندارد که این ماهی زینتی و زیبا نیاز داشته باشد، بنابراین گزینههای خوبی میتوانید در اختیار داشته باشید.
از سنگها، تختههای چوبی و همچنین مرواریدهای رنگی نیز میتوانید استفاده کنید؛ اما این کار را بیشازحد استفاده نکنید، زیرا این ماهیها فضای زیادی جهت شنا دوست دارند. همچنین مراقب باشید از اشیایی استفاده کنید که لبه تیزی نداشته باشند تا موجب آسیب به ماهی نشود.
شرایط و نحوه نگهداری از ماهی قرمز برای مدت طولانی
مراقبت از ماهی قرمز بسیار آسان است و هر کسی میتواند از عهده آن بربیاید. کارشناسان در بسیاری از مواقع این ماهی را بادوام میدانند و به آنها مراقبت متوسطی میدهند، زیرا فکر میکنند از پس آن برمیآیند.
هرچقدر که ماهیهایتان مقاوم باشند، به نیازهای آنها بسیار توجه کرده و برای حفظ بهترین زیستگاه ممکن تلاش کنید. این امر باعث میشود شما یک آبزی بهتر با زندگی بهتر داشته باشید.
در ادامه سعی میشود نکاتی در رابطه با نحوه نگهداری ماهی قرمز برای مدت طولانی ارائه شود.
نگهداری از ماهی قرمز با آب مناسب و با کیفیت
پارامترهای آبی که باید برای ماهی طلایی حفظ کنید بسیار زیاد است. حتی اگر این ماهیها بسیار مقاوم باشند، میتوانند مانند هرگونه دیگر ماهی آب شیرین به تغییرات ناگهانی حساس باشند. ماهی قرمز خیلی راحت میتواند آب بسیار سرد را نیز تحمل کند.
سعی کنید هفتهای یک یا دومرتبه پارامترهای موردنظر را با کیت آزمایش بررسی نمایید.
دمای مطلوب آب برای ماهی قرمز فانتزی 20 تا 25 درجه سانتیگراد (68 تا 78 درجه فارنهایت) است. pH آب زیاد مهم نمیباشد، اما در حالت ایده آل بهتر است بین 7.0 تا 4.4 باشد.
سختی آب ملایم تا بسیار سخت نیز برای ماهی مناسب میباشد. تغییرات سریع در دما یا شیمی آب اگر برای ماهی کشنده نباشد، میتواند مضر باشد
. افزودن یک قاشق غذاخوری نمک دریا در حدود 20 لیتر میتواند برای حفظ سلامتی ماهی قرمز مفید باشد.
ماهی قرمز میتواند مقدار زیادی کود و مواد زائد تولید کند، بنابراین برای تصفیه آکواریوم باید کوشا باشید.
حفظ تهویه و پالایش 10 درصد آب بهصورت هفتگی یا 25 درصد آب بهصورت هر دو هفته یک مرتبه یا پاک کردن و سیفون شن و ماسه موجود در آکواریوم بسیار ضروری و لازم است.
اگر ماهی قرمز را داخل تنگ نگهداری میکنید، بهتر است آب موردنیاز به مدت 24 ساعت از قبل مانده باشد و بهطور منظم آب را تعویض نمایید.
نگهداری از ماهی قرمز با غذا و رژیم غذایی مناسب
این ماهیها همهچیزخوار بوده و در درجه اول ترکیبی از حشرات، جلبکها و مواد گیاهی را در زیستگاه طبیعی خود میخورند، بنابراین سعی کنید این موارد را در برنامه غذایی آنها قرار دهید.
در طبیعت ماهی قرمز گیاهان آبزی، حشرات، سختپوستان کوچک و حتی ماهیهای کوچکتر را شکار میکند. در محیط طبیعی خود، ماهی قرمز میتواند تا 45 سانتیمتر (18 اینچ) رشد کند.
تهیه یک شام برای ماهی گلی که خوشمزه و البته در دسترس باشد، اصلاً مشکل نیست. همچنین این شام میتواند بهتر از پوستههای خشک آبزیان باشد.
برای یافتن سبزیها مناسب برای ماهی قرمز به سمت یخچال بروید. یک نخود پختهشده با پوسته برداشتهشده، یک برگ کاهو، خیار، کلم پیچ، اسفناج یا تکههای سبزیها پختهشده میتوانند گزینههای مناسبی برای ماهی گلی باشند.
اگرچه پایه یک رژیم غذایی مناسب برای این نوع ماهی غذای پرچرب و کم فیبر است، اما افزودن غذای تازه بهطور منظم باعث ایجاد تغذیهای مطلوب میشود.
هشدار: اجازه ندهید ماهی قرمز پرخوری کند، زیرا بیماری مثانه را به دنبال خواهد داشت.
ماهی قرمز میتواند خورندهای قهار باشد و تمام مواد غذایی را که به آنها میدهید را مصرف کند. ذات طبیعی آنها اینگونه است که وقتی مواد غذایی موجود و در دسترس قرار دارد، سعی در ذخیره چربی دارند.
بااینحال، هنگامیکه ماهی قرمز پرخوری میکند و چربی در اطراف اعضای بدن ایجاد میشود، بهراحتی دچار بیماری مثانه میشوند؛ بنابراین در مقدار تغذیه ماهی دقت نمایید، زیرا در 30 ثانیه غذا خورده میشود.
نگهداری از ماهی قرمز با تهویه لازم و مناسب
همه موجودات زنده برای زندگی به اکسیژن نیاز دارند، ماهی قرمز نیز از این قاعده مستثنا نیست. درست است که ماهیها ریه ندارند، اما درواقع برای زندگی به مقدار زیادی اکسیژن نیاز خواهند داشت.
در حقیقت ماهی قرمز لزوماً به پمپ هوا احتیاج ندارد. بسیاری از افراد تصور میکنند که اغلب پمپهای هوا در آکواریوم ماهی قرمز موردنیاز هستند و ماهیها بدون یکی از آنها خفه میشوند. درواقع اینچنین نیست.
شاید از شنیدن اینکه هیچکدام از آن حبابهای موجود در پمپ هوا اکسیژن زیادی به آب اضافه نمیکنند، تعجب کنید! درواقع این حبابها آشفتگی در سطح آب است که به حل اکسیژن در آب کمک میکنند.
در بیشتر موارد، جریان کافی از فیلتر باعث میشود تا اکسیژن زیادی به آب وارد شود. این اکسیژن به ماهیان شما اجازه میدهد تا بهخوبی تنفس کنند؛ بنابراین افزودن یا نبودن پمپ هوا به آکواریوم ماهی قرمز جنبه زیبایی دارد.
اگر میخواهید یکی را اضافه کنید هیچ ضرری نخواهد داشت و اکسیژن بیشتری در اختیار ماهی قرار نمیدهد، اما بهغیراز زیبا جلوه دادن آکواریوم هیچ سود دیگری نخواهد نداشت.
هر 2 الی 3 روز یک مرتبه بهویژه زمانی که آب آلوده است، حتماً آب را تعویض کنید تا کمبود اکسیژن جبران شود.
اگر آکواریوم مجهز به سیستم فیلتر که قادر به ایجاد اختلال در سطح آب و حبابهای هوا باشد، در این صورت پمپ هوا غیرضروری است.
بااینحال در صورت عدم استفاده از آن باید اطمینان حاصل کنید که آب از راههای مختلف به میزان کافی به اکسیژن دسترسی دارد.
چگونه تشخیص دهیم ماهی قرمز اکسیژن کافی در اختیار دارد؟
اکسیژن موردنیاز ماهیان یک مسئله مهم است که تشخیص وجود یا عدم وجود آن کمی دشوار است. علائمی در ماهی نشان میدهد که اکسیژن آب به چه میزان است.
آیا ماهی قرمز روی سطح آب در حال نفس کشیدن است؟
این یکی از اولین نشانههای کمبود اکسیژن آب است. مسئله این است که افراد گاهی آن را با یک رفتار طبیعی ماهی قرمز اشتباه میگیرند؛
بنابراین، به خاطر داشته باشید ماهی قرمز سالم فقط گاهی اوقات و بهصورت پراکنده در سطح آب نفسنفس میزند. اگر آنها را مشاهده کردید که میخواهند هوا را گاز بگیرند، باید آب با اکسیژن بیشتری برای ماهی خود فراهم نمایید.
آیا ماهی قرمز در خروجی پمپ هوا نفس میکشد؟
اگر دیدید که ماهی شما در آکواریوم در قسمت خروجی پمپ هوا حرکت کرده و نفس میکشد، بدانید که آب با کمبود اکسیژن مواجه شده است. در این صورت ماهی به دنبال اکسیژن بیشتری است و باید اکسیژن آب را افزایش دهید.
آیا فعالیت ماهی قرمز کاهشیافته است؟
اگر بله این یک شاخص واضح است که ماهی قرمز اکسیژن کافی ندارد. در حقیقت، ماهی قرمز گونههای بسیار فعالی هستند که همیشه در حال حرکت و فعال میباشند. اگر این وضعیت را مشاهده کردید حتماً اکسیژن آب را افزایش دهید.
آیا حرکت آبشش ماهی قرمز شما افزایش یافته است؟
اگر شما علاقه به نگهداری حیوانات خانگی بهویژه ماهی قرمز دارید باید از رفتار طبیعی آنها آگاه باشید. اگر هر حرکت ناخوشایند آبشش ماهی را مشاهده کردید، این تصور را ایجاد کنید که ماهیها نفس میکشند و احتمالاً به اکسیژن بیشتری احتیاج دارند.
بیماریها و مشکلات رایج در ماهی قرمز یا گلی
انواع ماهی گلی بهطور طبیعی که در یک زیستگاه خوب نگهداری میشوند، مقاوم هستند؛ اما استفاده از آنها بهعنوان ماهی خوراکی میتواند مشکل ایجاد کند.
بسته به اینکه اینگونه را از کجا خریداری میکنید، ممکن است به دلیل مراقبت ضعیف بیمار باشند. این بدان معناست که اگر مراقب نباشید میتوانید انواع بیماریهای مختلف را به محل نگهداری ماهی خود وارد کنید.
جدا از این اگر از آنها بهخوبی مراقبت کنید، احتمال ابتلا به بیماری بسیار کم است. شرایط عالی آب، رژیم غذایی مناسب و استرس کم منجر به رشد و پرورش ماهی سالم میشود! در ادامه با برخی از بیماریهای رایج در ماهیها آشنا شوید.
لکههای سفید و نمکی از بینی تا دم ماهی
- افزایش دما تا 80 درجه فارنهایت
- افزودن مقدار توصیهشده نمک محلول به آب
- 10 تا 14 روز انتظار و سپس نگهداشتن آب به حالت طبیعی
کرمزدگی و خونین شدن محل اتصال کرم به ماهی
- جدا کردن کرمهای قابلمشاهده با پنس
- تمییز کردن زخمها با پراکسید هیدروژن (جلوگیری از عفونت)
- درمان و پاکسازی کل آکواریوم
مخملی و زرد شدن ماهی همراه با کاهش وزن و بالههای به هم چسبیده
- پوشاندن آکواریوم با کاغذ یا پارچه سیاه برای جلوگیری از ورود نور به ماهی
ایجاد لکه قرمز و خونی روی سر بالای چشم و تبدیل آن به حفره
- تمیز کردن کامل آب جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری
- پاک کردن حفره سر با پراکسید هیدروژن
- استفاده از آنتیبیوتیکهای Furan 2 و Kanaplex
- درمان حفره سر با Metrople به دلیل وجود انگلهای هگزامیتا
تودههای صورتی، سفید یا سیاه روی سر یا بدن ماهی (تومور)
- از بین بردن تومور زمانی که توسط یک نخ آویزان باشد
- آرام کردن ماهی با روغن میخک جهت آسانتر کردن کار
- کمک گرفتن از دامپزشک
تکثیر ماهی قرمز
برای تعیین جنسیت ماهیها، میتوان از شکم برآمده در مادهها و بر روی بالههای سینهای نرها استفاده کرد. برای تخمگذاری، جفتها باید با تغذیه مناسب تقویت شوند و از کرمهای خاکی، خونی و آرتیمیا استفاده شود.
سایز مخزن برای تکثیر ماهی قرمز باید به ارتفاع 40، عرض 30 و طول 50 سانتیمتر باشد و از فیلترهای اسفنجی و الیاف مخصوص تخمریزی استفاده شود. وجود گیاهان برگ پهن در آکواریوم توصیهشده است و آکواریوم باید دور از نور خورشید نگهداری شود.
اولین مرحله برای تکثیر آمادهسازی آکواریوم، جداسازی ماهی نر و ماده و کاهش ارتفاع آب آکواریوم است.
در مرحله بعدی باید دیوار حائل بین نر و ماده را برداشته و آنها را بهصورت آزاد رها کنید تا جفتگیری کنند. در این مرحله، میتوان با کاهش دمای آب، ماهیها را به تخمگذاری ترغیب کرد.
اگر ماهیها موفق به تخمگذاری شدند، تخمهای آنها را باید از آکواریوم خارج کرد و در دمای 18 درجه سانتیگراد نگه داشت تا در چند روز بعد لاروهای جدید به دنیا بیایند.
ماهی قرمز عید از کجا میاد؟
اصلیترین منبعی که برای ماهی قرمز عید مشخص است دریاهای شرق آسیا میباشد. بعدازآن به دلیل تکثیر این روش توسط انسان نمیتوان محل دقیقی برای مبدأ این ماهی زیبا در نظر گرفت.
این ماهیان در مناطق مختلفی از ایران نیز تولید و تکثیرشده و به نقاط مختلف کشور عرضه میشود. بهعنوانمثال استان گیلان یکی از مراکز تولید ماهیان قرمز است که 30 سال سابقه در این کار دارد. درصد زیادی از تولید ماهی قرمز شب عید به گیلان اختصاص دارد.
امیدوارم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و بتوانید ماهی قرمز عید را به مدت طولانی نگهداری کنید. ایام به کام.
مطلب بسیار جالبی بود ممنون بابت تحقیقاتتون
یعنی ماهی کوچولو و شکموی من گیلانیه؟ 😑