احداث باغ پسته در مزارعه

احداث باغ و مزرعه در قدیم به‌صورت تجربی و با مشورت از باغداران قدیمی صورت می‌گرفت. برای مثال باغات پسته شهرستان رفسنجان که قطب تولید این محصول است اکثراً به همین روش احداث‌شده‌اند. فاصله حداقلی درختان به هم مشکلاتی را به وجود می‌آورد هرچند می‌توان گفت این کار صرفاً در قدیم به‌منظور جایگزین کردن درخت‌های مریض و یا خشک‌شده با درخت کناری صورت می‌گرفت.

همچنین این تفکر وجود داشت که درخت بیشتر به‌ تناسب، محصول بیشتری را نیز در واحد هکتار یا هر واحدی تولید می‌کند. امروزه با توجه به دانش کشاورزی می‌دانیم که تراکم زیاد باعث رقابت ریشه درختان کنار هم و کاهش چشم‌گیر رشد درخت و محصول آن می‌شود. همچنین رعایت فاصله استاندارد درختان برای ایجاد باغ، باعث می‌شود کنترل بهتر علف‌های هرز و کوددهی هدفمندتری در باغ صورت گیرد.

پسته محصولی است که کاشت آن در حال حاضر رشد چشمگیری داشته است برای همین باید بدانیم فاصله کاشت درختان پسته باید چه اندازه باشد یا حتی فاصله کاشت درختان پسته هیبریدی چقدر است؟ چند درخت پسته در هکتار قابل کاشت است؟

درخت پسته

این درخت در اکثر مناطق کشور قابل‌کشت و بهره‌برداری است اما برای باردهی مناسب و به‌صرفه باید سرمای مناسب خود را در زمستان تأمین کرده و در فصل باردهی نیز به دمای مناسب جهت رسیدن محصول موردنظر نیاز دارد. پسته‌کاری در مناطق سردسیر نیز به‌واسطه کاشت نهال‌های هیبریدی رونق گرفته است. این نهال‌ها مناسب برای آب‌وهوای نیمه سردسیر هستند که البته دمای مناسبی (گرمای معتدل) در تابستان و بهار هم نیاز دارد.

به درخت پسته برای محصول دهی باید بعد از دو تا سه سال پیوند زده شود تا باردهی درخت به تعویق نیافتد چراکه درخت پیوند نخورده سالیان درازی طول خواهد کشید تا باردهی را آغاز کند (کیفیت محصول نیز بسیار پایین است). برای همین مسئله باید پایه درخت پسته متناسب با اقلیم منطقه کشت شود که بیشترین بازدهی را داشته باشیم. می‌توان گفت نهال بذر بادامی (پسته نوع بادامی) برای مناطق گرم و خشک مانند کرمان و اصفهان ؛ همچنین برای مناطق سردسیرتر از نهال هیبریدی پسته استفاده شود بهتر است.

بهترین خاک نهال پسته

نهال پسته با توجه به حساسیت و مقاومت کم در برابر کم‌آبی و بیماری‌ها در زمان کاشت مراقبت بیشتری را می‌طلبد. وقتی چاله موردنظر برای کاشت حفر گردید اگر خاک به‌اصطلاح دارای بافت مناسبی نباشد باید در انتهای چاله با ریختن مخلوط خاک و کود آلی خود ما بستر مناسب را برای کشت آن فراهم کنیم.

بستر مناسب برای نهال پسته ترکیب خاک شنی-لومی است که با مواد آلی غنی‌شده باشد. البته محصول کود آب نگهدار (برای خرید این محصول از فروشگاه سایت دیدن فرمایید) با توجه به مواد آلی و بافت مناسب برای انتهای چاله نهال پیشنهاد می‌شود. به‌این‌ترتیب در چاله مقدار 2 تا 3کیلوگرم کود آب نگه‌دار ریخته و سپس نهال را می‌کاریم. این کار باعث می‌شود تا در اولین سال نهال از این بستر تغذیه کند و نیازی به کود دیگری نداشته باشد.

فاصله کاشت درخت پسته هیبریدی

درختان پسته هیبریدی با توجه با حجم تاج و ریشه و رشد چشم‌گیر نهال در طول سالیان و تبدیل به درخت بزرگ‌تر نیازمند کاشت اصولی برای بهره‌برداری بهتر از این درخت است. نهال هیبریدی که روش تکثیر آن کشت بافت بوده و کاشت آن در خاک غیر شور و آبیاری با آب شیرین توصیه می‌شود. نهال هیبریدی که به دلیل مقاومت بالا در برابر بیماری‌ها و آفات موردتوجه اکثر کشاورزان قرارگرفته است.

کشت اصولی این نهال باعث افزایش باردهی و کشاورزی (عملیات خاک‌ورزی و داشت) آسانتر می‌شود. بنابراین فاصله کاشت درختان در یک ردیف بین 3 تا 5 متر و فاصله ردیف‌ها از هم بین 6 تا 8 متر است.

فاصله کاشت درختان پسته در مناطق سردسیری

درخت پسته جزو درختان نیمه گرمسیری است و برای محصول دادن باید در زمستان سرمای مناسب را کسب کند و در تابستان و بهار نیز دمای مناسب جهت میوه دهی فراهم باشد. به همین دلیل محصول دهی این درخت در ارتفاع بالا از سطح دریا و همچنین مناطق سردسیر کمتر بوده است.

برای احداث باغ در این مناطق بهتر است برای جلوگیری از سرمازدگی احتمالی همچنین خسارات احتمالی باد و طوفان، منطقه‌ای انتخاب کنیم که بادخیز نباشد و به‌اصطلاح بادپناه باشد. در اوایل بهار که درختان از خواب زمستانی بیدار شده و رشد سرشاخه‌ها شروع می‌شود باد و سرمای زیاد باعث سیاه شدن جوانه (چه زایشی و چه رویشی) می‌شود بنابراین درخت محصول امسال و همچنین سال آینده را از دست خواهد داد.

علم روز در رعایت فواصل کاشت

در کشورهای آمریکا و اسپانیا که با توجه به سطح زیر کشت باغات پسته قابل‌توجه، فناوری‌های بسیار جدیدتری در باغداری این محصول استفاده می‌شود. استفاده از گاوآهن‌های دارای حسگر برای خاک‌ورزی باعث شده که علف‌های هرز از بین بروند. این گاوآهن‌ها تا نزدیکی تنه درخت را کنده و باعث می‌شوند که هم خاک زیر رو شده و هم هوادهی خاک بهتر شود.

همچنین در برداشت محصول نیز ماشین‌آلات بسیار قدرتمندی وجود دارد که در کمترین زمان این عملیات را انجام می‌دهند. این ماشین یا دستگاه با داشتن شیکر های (لرزاننده) قوی اقدام به تکان دادن درخت پسته کرده و محصول رسیده به داخل محفظه (پارچه‌ای که اطراف درخت را گرفته) می‌ریزد.

در بحث کود دهی نیز ماشین‌آلات بسیار پیشرفته‌ای برای این امر اختصاص‌ یافته است که برای عبور و مرور این ماشین‌آلات سنگین باید حتماً کشت اصولی یعنی رعایت فاصله کاشت درختان پسته را رعایت کنیم. این مکانیزه شدن عملیات باعث کمتر شدن حضور نیروی انسانی در باغات (کمتر شدن هزینه‌ها) و افزایش سرعت انجام عملیات می‌شود درنهایت مخارج کشاورز کمتر شده و سوددهی بهتری خواهد داشت.

جمع‌بندی

رعایت اصول احداث باغات در تمامی محصولات از اهمیت زیادی برخوردار است. کاشت درختان در فواصل معین و منظم کمک بسیار زیادی در تمامی مراحل باغداری و حتی تأثیر بسیار زیادی در افزایش محصول دارد. رعایت فاصله کاشت درختان پسته به‌صورت اصولی چه در طول ردیف (رس) و چه در عرض یعنی فاصله دو ردیف (کرته) باعث می‌شود تا بهره‌وری مناسب‌تری داشته باشند.