درخت کهور
کهور از مهم ترین درختان بومی جنوب ایران است که نقش قابل توجهی در نظام زیست آن مناطق بازی می کند.
این درخت با تثبیت خاک، فراهم کردن علیق برای دام، تهیه چوب و هیزم، کاربرد درمانی وغیره جزء «درختان کریمه» به حساب می آید. که بومی مناطق خشک غرب و جنوب آسیا، برای نمونه شبه جزیره عربستان، ایران، پاکستان و هند، است. این درخت اسامی و نام های مختلفی دارد. برای مثال، در عربی «غاف»، راجستانی
درخت کهور جزء درختان متوسط القامت است که می تواند تا بیست متر نیز رشد کند.
کهور درختی است خاردار که شاخه های نازک آن را خارهای مخروطی و برگ های سبز روشن پوشانده است. برگچه های این درخت سبز تیره با سایه روشن نازک هستند. کهور می تواند با رشد و نمو به سرعت بیشه ای از درختان بزرگ و کوچک را درست کند.
کهور جزء درختان همیشه بهار محسوب می شود. برگ های درخت کهور شانه ای دو سویه هستند. روی هر برگ هفت تا چهارده برگ کوچک به اندازه چهار تا پانزده میلی متر و پهنای دو تا چهار میلی متر وجود دارد.
برگ های جدید این درخت پیش از تابستان سبز می شوند. اندازه گلها کوچک (6/0 سانتی متر) و رنگ آنها زرد یا سفید خامه ای است که روی خوشه های سنبله مانند چسبیده اند.
گل های کهور پس از درآمدن برگ های جدید از ماه مارس تا مِی(May) بیرون می آیند. پس از شکوفه زدن گل ها، به زودی غلاف های سیلندری شکل کهور که بین هشت تا نوزده سانتی متر طول و 4/0 تا 7/0 سانتی متر عرض دارند، شکل می گیرند و به سرعت ظرف مدت دو ماه کاملا بزرگ می شوند.
کهور درختی است که به نور زیاد احتیاج دارد. تاریکی مفرط گیاهچه های این درخت را از پا درمی آورد. ریشه درخت کهور دارای شبکه ای گسترده است که به خوبی تحول یافته است.
این درخت به گونه ای تحول و سازگاری یافته که قادر است با ریشه هایش رطوبت را از اعماق زمین بالا بکشد. ریشه اصلی این درخت می تواند تا بیست متر و گاه بیشتر بطور عمودی در دل خاک نفوذ کند.
همانند اعضای دیگر خانواده ، در ریشه درخت کهور نیز باکتری های هم زیست وجود دارد. ریش گرهک ها باعث می شوند تا کهور، نیتروژن موجود در خاک را ترکیب کند و بدین ترتیب حاصلخیزی خاک بهینه می شود.
|
|
کهور درختی است که در مناطق خشک و بایر می روید؛ مناطقی که میانگین بارش سالانه آنها کمتر از 500 میلی متر است. بارش باران در مناطق مهم پراکنش درخت کهور تغییر قابل توجهی را نشان می دهد که از 100 تا 600 میلی متر باران در سال در نوسان است.
در نواحی ای که کهور به طور طبیعی در آنها انتشار یافته، حداکثر اختلاف درجه حرارت معرف اقلیم است. در آن مناطق فصل تابستان بسیار گرم و زمستان، از دسامبر تا ژانویه، سخت و خشک است.
بیشینه دما در سایه از حدود 40 تا 46 درجه سانتی گراد متغیر است. در حالی که کمینیه دمای مطلق از 9 تا 16 درجه سانتی گراد در نوسان است.
با وجود تغییر شرایط آب و هوایی در چنین مناطق اقلیمی، کهور در مقابل بدترین سمائم(=بادهای گرم) و خشک ترین فصول سال مقاومت می کند؛ یعنی زمانی که گیاهان دیگر مقهور شرایط متعسر اقلیمی می شوند، درخت کهور هم چنان به حیات خود ادامه می دهد.
کهور درختی است که در دشت ها، زمین های پست و بلند و منطقه فرکند رشد می کند. این درخت به ندرت در تپه ها می روید. کهور در مقابل خشکسالی مقاومت قابل توجهی از خود نشان می دهد.
زیستگاه درخت کهور
زیستگاه کهور کشورهای افعانستان، پاکستان، هند، جنوب ایران و شبه جزیره عربستان است. در هند و در دشت های پنجاب، غرب راجستان و گجرات، کهور از درختان بومی به حساب می آید.
تراکم درخت کهور از غرب به شرق قسمت راجستان غربی رو به افزایش است. دشت های آبرفتی قدیمی تر و جدیدتر، دو رویشگاهی هستند که کهور رویش در آنها را ترجیح می دهد. با این حال، این درخت در دشت های پست و بلند شنی نیز به خوبی رشد می کند.
به دلیل توانایی در استفاده از آب نشسته و جذب رطوبت باران های میان شاخ و برگ ها، درخت کهور می تواند در نواحی بسیار بایر(با بارش سالانه 100 میلی متر) رشد کند. درخت کهور در ایران در غالب مناطق جنوب ایران وجود دارد. رویشگاه این درخت از استان سیستان و بلوچستان تا خوزستان امتداد یافته است.
در این مناطق درخت کهور در کنار گونه های بومی دیگر از جمله کنار، گز، نخل وغیره رشد کرده و گاه در برخی قسمت ها جنگل های کوچکی از کهور نیز روییده شده است.
کاربردهای درخت کهور
از درخت کهور استفاده های متعددی می شود. از چوب کهور در خانه سازی- بیشتر برای ساختن تیرشیب، تیرچه، در، پنجره، ناودان، تیرهای عمودی- وسایل کشاورزی، دسته ابزار، نردبان، یوغ گاری و صنعت لنج سازی استفاده می شود.
از چوب و ریشه درخت کهور برای کارهای کوچک خراطی استفاده می شود. برای نمونه، در شهرستان ایرانشهر تعدادی کارگاه خراطی وجود دارد که از چوب کهور برای ساختن وسایل مختلف استفاده می شود.
از ریشه درخت کهور به دلیل داشتن خطوط زرین برای ساختن چوب سیگار، چپق و وافور استفاده می شود. تولید جعبه و بطری ها، صنعتی است که به چوب درخت کهور وابستگی تامی دارد.
درخت کهور علیق با ارزشی محسوب می شود. در خلال ماه های خشک، زمانی که علوفه سبز در مناطق خشک وجود ندارد، شاخ و برگ های کهور برای علیق دام ها بریده می شود.
این درخت به اندازه ای مفید فایده ساکنان مناطق لم یزرع است که در میان آنها ضرب المثلی رایج است که می گوید «اگر در زمان خشکسالی کسی یک درخت کهور، بز و شتر داشته باشد، هیچ گاه مرگ به سراغ او نمی آید، چرا که این سه چیز با هم انسان را در سخت ترین شرایط حفظ می کنند!»
برای مشاهده اخبار روز صنعت پسته و مطالب مفید کشاورزی و پسته به کانال پسته رفسنجان بپیوندید
برای عضویت در کانال بر روی تصویر زیر کلیک کنید:
09131923700
