درخت پسته، بهعنوان یکی از محصولات مهم و اقتصادی در بسیاری از مناطق جهان، نهتنها به دلیل ارزش غذایی و درآمدی که برای کشاورزان به همراه دارد، بلکه به خاطر نقش آن در تعادل زیستمحیطی و حفظ خاک، اهمیت ویژهای دارد.
گاهی اوقات باغهای پررونق پسته با یک چالش اساسی مواجه میشوند؛ خشک شدن ناگهانی و غیرمنتظرهی درختان؛ اما علت خشک شدن درخت پسته چیست؟
این مسئله که ممکن است به دلایل متعددی ازجمله بیماریها، آفات، مشکلات آبوخاک و یا عوامل فیزیولوژیکی رخ دهد، میتواند تهدید جدی برای صنعت پستهکاری باشد.
در این مقاله از مجله پسته رفسنجان، قصد داریم تا به بررسی علت خشک شدن درخت پسته پرداخته و راهحلهای مؤثری برای مقابله با این چالش معرفی کنیم.
چرا درخت پسته خشک میشود؟
خشک شدن درخت پسته میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد.
این دلایل میتوانند عوامل زیستمحیطی، بیماریها، آفات یا اشتباهات در مدیریت آبیاری و کود دهی باشند.
در زیر برخی از علل رایج خشک شدن درختان پسته را بیان میکنیم:
کمآبی
پسته یک درخت مقاوم به خشکی است؛ اما در صورت طولانی شدن دوره خشکی و عدم دریافت آب کافی ممکن است خشک شود.
آبیاری زیاد
درخت پسته نباید غرق در آب باشد.
از آبیاری زیاد و استخری شدن آب در اطراف ریشهها خودداری کنید؛ زیرا آب زیاد سبب پوسیدگی ریشه و سپس خشک شدن درخت پسته میشود.
بیماریها
هر بیماری و آفتی که موجب خسارت زیاد شود بهمرور باعث خشکیدگی درخت پسته میشود.
یکی از این بیماریها، بیماری آرمیلاریایی ریشه است که توسط قارچی به نام Armillaria mellea ایجاد میشود. که باعث مرگ و خشکی درختان میشود.
بیماری قارچی گموز پسته نیز یک علت خشک شدن درخت پسته است.
در بین عوامل بیماریزای شناختهشده در درختان پسته، تنها بیماری گموز (انگومک) است که موجب خشک شدن درخت سبز در مدت زمان کوتاهی میشود.
عامل این بیماری گونه از قارچ فیتوفترا است و زمانی به وجود میآید که رطوبت کافی، درجه حرارت بالا و بافت سنگین خاک در اطراف طوقه درخت تأمینشده باشد.
اگرچه ممکن است در اوایل بهار رطوبت کافی فراهم باشد؛ اما پایین بودن درجه حرارت، مانع از رشد و تکثیر قارچِ عامل بیماری میشود.
برای تشخیص گموز میتوانید خاک اطراف طوقه را کنار بزنید و اگر ترشح شیره سیاهرنگ روی طوقه گیاه را مشاهده کردید؛ احتمالاً درخت پسته شما دچار این بیماری شده است.
نکات
تقریباً تمام بیماریهای شناختهشده و بهخصوص بیماری قارچی گموز پسته، درزمانی اتفاق میافتد که درجه حرارت محیط بالا باشد و همچنین رطوبت در اطراف طوقه درخت زیاد باشد.
اصولاً بیماری در یکزمان محدود و در سطح وسیع اتفاق نمیافتد؛ بلکه در طول سال تکدرختانی توسط این بیماری خشک میشوند.
استفاده از قارچ کشها در زمان مناسب هم به صورت محلول پاشی و هم در اطراف تنه درختان، می تواند پس از چند روز در کنترل شدت بیماری موثر باشد و در تعدادی از درختان، علائم سبز شدن مجدد مشاهده شود؛ و از گسترش آن در بین درختان دیگر جلوگیری کند.
باید توجه داشت که در اراضی شور، احتمال فعالیت قارچ فیتوفترا عامل بیماری گموز کاهش می یابد.
آفات
آفات نیز از دیگر علت خشک شدن درخت پسته هستند.
آفاتی مانند شیره خشک یا همان پسیل پسته که از رایجترین آفات در باغات پسته هستند.
رقم اکبری در مقابل این آفت بسیار حساس است و برگهای این درخت پس از حمله آفت پسیل و خسارت بالا و عدم کنترل آفت پسیل میریزند.
آفاتی مانند پروانه چوبخوار، سوسک سرشاخه خوار، بیماریهای قارچی دیگر و… نیز از علت خشک شدن درخت پسته میباشند.
تغییرات خاک
مسائل مربوط به خاک مانند تجمع نمک یا کمبود مواد معدنی نیز تأثیر منفی بر روی رشد درختدارند.
تغییرات آب و هوایی
یخزدگیهای ناگهانی، سرمازدگی یا دماهای بسیار بالا نیز بر سلامت درخت پسته تأثیر میگذارند.
آسیبهای فیزیکی
آسیبهای فیزیکی به ساقه یا ریشه مانند شکسته شدن ساقه یا آسیب دیدن و قطع شدن ریشهها به هنگام کاشت و جابجایی به درخت آسیب میزنند.
برای تشخیص دقیق علت خشک شدن درخت پسته، بهتر است با یک کارشناس کود و سم مشورت کنید تا مشکل را بهتر شناسایی و راهحل مناسب برای آن ارائه دهد.
تنش شوری
تنش شوری از مهمترین علت خشک شدن درختان میوه است و به گیاهان و درختان آسیب میزند و رشد آنها را دچار مشکل می کند؛ ازجمله این درختان درخت پسته است.
شوری زیاد در خاک یا آب آبیاری میتواند بر تعدادی از مکانیسمهای زیستی گیاه تأثیر بگذارد که منجر به خشک شدن یا کاهش رشد آن میشود:
افزایش شوری خاک باعث میشود گیاهان با دشواری آب جذب کنند، افزایش غلظت بعضی عناصر مانند سدیم یا کلر در بافتهای گیاهی و همچنین در محیط اطراف ریشه باعث می شود تا مانعی برای جذب عناصر مغذی ضروری گیاه شود.
همچنین، شوری میتواند به سلولها، فرآیندهای فتوسنتزی و ساختار ریشه آسیب بزند که درنهایت سبب خشک شدن یا کاهش رشد گیاه میشود.
علت خشک شدن درخت پسته بعد از پیوند
وقتی درخت پسته بعد از پیوند خشک میشود، چندین علت میتواند در پس این اتفاق باشد:
ناموفق بودن پیوند
اگر پیوند بهدرستی انجامنشده باشد یا بافتهای درخت بهخوبی همدیگر را پذیرفته نباشند (پایه و پیوندک باهم سازگار نباشند) پیوند موفق نخواهد بود.
استرس آبی
پس از پیوند، درخت به مقدار کافی آب نیاز دارد تا بافتهای جدید بهدرستی رشد کنند.
اگر آبیاری کافی نشده باشد یا آبیاری زیادی انجامشده باشد به مرگ بافتها منجر میشود.
عفونت و بیماریها
زخمهای تازهی پیوند ممکن است منبعی برای ورود عوامل بیماریزا باشند.
قارچ ای بیماری زا از این زخمها واردشده و بافتهای جدید را آلوده میکنند.
در برخی موارد خود پیوندک آلوده بوده و درخت را بیمار میکند.
شرایط آب و هوایی گرم و خشک شدن پیوند نیز از علت خشک شدن درخت پسته بعد از پیوند است.
آسیبهای فیزیکی
پس از پیوند، ممکن است درخت حساستر و آسیبپذیرتر باشد.
هرگونه آسیب فیزیکی به منطقهی پیوند میتواند مانع از موفقیت آن شود.
مشکلات خاک
مشکلات مربوط به خاک، مانند کمبود مواد معدنی، pH نامناسب یا تجمع نمک میتواند بر روی موفقیت پیوند تأثیرگذار باشد.
علت خشک شدن دور برگ درخت پسته
خشک شدن یا دور برگ یا حاشیه برگ زمانی اتفاق میافتد که:
تنش شوری ایجاد شود؛ اما چگونه؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم؛ در خاک گیاه ممکن است املاحی وجود داشته که برای گیاه زیاد مفید نیستند؛ مانند سدیم و کلر که بیشازحد وجود داشتن آنها در خاک یکی از علت خشک شدن درخت پسته است.
کمبود عناصر غذایی نیز باعث زرد و خشک شدن برگ میشود و بهتر است درختان را کود دهی کنید.
علت خشک شدن برگ درخت پسته در تابستان
در تابستان هوا بهشدت گرم است و گیاهان دچار آفتابسوختگی و خشکی برگ درخت میشوند.
برای رفع این مشکل میتوانید از آبیاری مناسب برای مقابله به تنشهای گرمایی استفاده کنید.
علت خشک شدن شاخههای درخت پسته
آفاتی چون سوسک سرشاخه خوار، پروانه چوبخوار و بیماریهای قارچی و… باعث خشک شدن شاخهها یا سر خشکیدگی میشوند.
این آفات و بیماریها باعث آسیب به گیاه ( ریشه، ساقه، برگ) میشوند و اگر گیاه نتوانند آب و مواد غذایی کافی برای نگهداشتن سلامت شاخهها فراهم کنند، شاخهها خشک میشوند.
شرایط محیطی نظیر سرمازدگی، یخبندان یا تنشهای حرارتی نیز از علت خشک شدن درخت پسته و سر خشکیدگی میباشد.
برای درمان سر خشکیدگی درخت بهتر است نهال جوان را با کود دهی مناسب بهخوبی مقاوم و تحمل گیاه در مقابل سرما و گرما بیشتر کنید.
در طول فصل رشد بهتر است از کودهای متعادل و بهاندازه کافی استفاده کنید.
علت خشک شدن ناگهانی درخت پسته
همانطورکه در بالا اشاره کردیم؛ مهمترین علت خشک شدن درخت پسته بهصورت ناگهانی بیماری گموز پسته است.
این بیماری قارچی ریشه را درگیر میکند و سبب خشک شدن درخت بهطور ناگهانی میشود.
نجات درخت پسته در حال خشک شدن
در صورت مشاهدهی نشانههای خشک شدن در درخت پسته، میتوان اقداماتی را انجام داد تا درخت را نجات دهید.
تجزیهوتحلیل آبوخاک
اولین گام، تشخیص علت خشک شدن درخت پسته است.
شوری بالای خاک، فقر آب، یا مشکلات مربوط به pH خاک از علت خشک شدن درخت پسته هستند.
با تجزیهوتحلیل آبوخاک میتوانید اطمینان حاصل کنید که محیط رشد مناسب است یا خیر.
آبیاری مناسب
در صورت کمبود آب، فوراً به آبیاری منظم و عمیق پرداخته و مطمئن شوید که ریشهها بهطور کافی آب دریافت می کند .
هوادهی و شخم زدن خاک
اگر خاک سخت و فشرده است، با انجام شخم و عملیات خاک ورزی و هوادهی به خاک، به بهبود تهویه و نفوذ آب به داخل خاک کمک زیادی میکند.
بررسی وضعیت آفات و بیماریها
اگر علت خشک شدن درخت پسته شما آفات و بیماریها هستند؛ میتوانید با استفاده از سموم و قارچ کشها آنها را از بین ببرید و برای پیشگیری از بیمار شدن گیاه میتوانید از کودهای مقاومکننده گیاه در مقابل تنش ها و بیماریها استفاده کنید.
برش قسمتهای خشک و آسیبدیده
قسمتهای خشک یا آسیبدیده درخت را ببرید تا انرژی گیاه به قسمتهای سالمتر متمرکز شود.
کود دهی مناسب
استفاده از کودهای مناسب سبب تقویت گیاه شده و کمبود عناصر غذایی را جبران میکند.
کود مایع ماهی بیواگری یکی از بهترین کودها برای برطرف نمودن کمبود عناصر غذایی است.
محفاظت در مقابل تنشهای محیطی
دمای بسیار بالا و پایین نیز میتواند علت خشک شدن درخت پسته باشد.
درختان ممکن است در برابر گرمای آفتاب شدید نیاز به سایه دهی یا در برابر دماهای پایین و حفاظت در برابر سرمای شدید نیاز به محافظ داشته باشند.
با انجام سریع و مناسب اقدامات میتوانید درخت پسته در حال خشک شدن را نجات دهید؛ اما در برخی موارد اگر آسیب به حد زیادی رسیده باشد، ممکن است نتوانید کاری برای درخت بکنید.
استفاده از رتیواتور
یکی از سادهترین و درعینحال مفیدترین اقداماتی که میتواند نقش مؤثری در پیشگیری از خشکیدگی داشته باشد؛ این است که یک هفته پس از هر آبیاری در ماههای گرم سال، سطح خاک، روتیواتور سطحی زده شود تا میزان تبخیر از سطح خاک به مقدار قابلتوجهی کاهش یابد.
این کار در خاکهای سنگین از کار آیی بیشتری برخوردار است.
اگر خودتان نمیتوانید علت خشک شدن درخت پسته خود را تشخیص دهید؛ با یک متخصص کود و سم مشورت کنید.
علت زرد شدن برگ درخت پسته در بهار
یکی از علتهای زرد شدن درخت پسته چیست؟
در اول بهار با شروع رشد رویشی درختان زرد بودن برگهای درخت به مقدار کم طبیعی است؛ این امر زمانی اتفاق میافتد که برگ ها تازه روئیده اند و هنوز در برگ جوان رنگ گیری کاملی صورت نگرفته است.
گاهی زرد شدن برگ درختان براثر کمبود عناصر غذایی و آب، تنش شوری و حرارتی و گاهی هم براثر حمله آفات و بیماریها است.
برای جلوگیری از زرد شدن برگها باید علت آن را پیدا کرد و میتوانید؛ در صورت نیاز به کوددهی و یا آبیاری، درختان را با کود مناسب کود دهی کنید و آبیاری را بهاندازه انجام دهید.
علت جمع شدن برگ درخت پسته
جمع شدن برگها نیز همچون خشک و زرد شدن آنها علتهای زیادی دارد که بسیاری از آنها مشابه هم میباشند.
تنش خشکی و کمبود آب که با آبیاری جبران شده و خشکیدگی رفع میگردد.
بهتر است با استفاده از کودهای مقاوم کننده در برابر تنشهای حرارتی از عارضه تنش آفتابسوختگی جلوگیری کنید.
فعالیت آفاتی چون پسیل پیچاننده برگ و…
آفاتی مانند آفت شته و پسیل پیچاننده برگ و … بیشتر به درختان ضعیف حمله می کنند و باعث خسارت به درخت و پیچیدگی و جمع شدن برگ درختان میشود و استفاده از سموم سیستمیک برای از بین بردن این نوع آفات مناسبتر است.
کلام آخر
بسیاری از عوامل میتوانند به خشک شدن درخت پسته منجر شوند؛ از تنشهای محیطی گرفته تا آفات و بیماریها، همه بر سلامتی و پایداری این درختان تأثیرگذار هستند؛ اما با اطلاعات مناسب، تلاش مداوم و استفاده از روشهای مدیریتی مناسب، میتوان بسیاری از این مشکلات را جلوگیری یا کنترل کرد.
امیدواریم که با استفاده از اطلاعات ارائه شده در این مقاله، شما نیز بتوانید علت خشک شدن درخت پستهی خود را شناسایی و برطرف کنید.