آشنایی در مورد گیاه زعفران، قبل از زراعت آن بسیار مهم بوده و رکن اساسی پرورش آن مدیریت آفات زعفران می‌باشد.
زعفران گیاهی با نام علمی (Crocus sativus) از خانواده زنبق، گیاهی چند ساله، دارای پیاز کوچک تقریباً کروی، پوشیده شده از غشای قهوه‌ای‌رنگ است.
طول برگ زعفران از 10 تا 40 سانتی متر متغیر است و برگ های ان نوک تیز بوده و روی آن تیره و زیر آن روشن است.
ضخامت برگ ها در ارقام مختلف این گیاه (خزری، زاگرسی، سفید، بنفش، زیبا و جوقاسم) متفاوت است. رنگ گل زعفران بنفش ارغوانی است.
زعفران گران‌ترین و پربهاترین ادویه جهان است. علت گران‌بودن آن، کم‌محصول بودن و کم‌کشت بودن این گیاه است.
یکی از موارد مهم دیگری که در گرانی زعفران نقش دارد، گسترده بودن آفات آن است. (زیرا هر چه آفات گسترده تر باشد، محصول دچار خسارت شده کشاورزان مجبور می‌شوند تا مقداری از محصول خود را که آفت زده شده را دور بریزند؛ لذا محصول دیگر به مقدار گسترده در دسترس نیست و از قدیم گفته اند که هرچه چیزی کم شود گران می‌شود.)
در ادامه قصد داریم به برخی از مهمترین آفات زعفران بپردازیم تا به شناخت مناسبی برای پیشگیری و درمان این گیاه برسیم.
مهمترین عوامل خسارت‌زا و آفات زعفران
در ابتدا به مهمترین آفات زعفران می‌پردازیم که اگر زعفران کشت کنید، به‌احتمال زیاد به یکی از آنها برخورد می‌کنید.
- پیچیدگی و فنری شدن کُلاله زعفران: در این بیماری، کُلاله شکلی شبیه فنر پیچیده شده پیدا می‌کند و در مواردی کلاله‌ها از محل پیچیدگی قطع می‌شوند و می‌افتند. علت این عارضه مشخص نیست هر چند احتمالاتی از جمله سن، وضعیت تغذیه و ضعیف‌شدن پیاز را می‌توان دلیل این عارضه دانست.
- بیماری قارچی رایزوکتونیا: این بیماری زعفران از طریق غلاف‌های خارجی روی بدنه وارد و باعث پوسیدگی ریشه، زردشدن برگ‌ها و ایجاد لکه‌های کوچک سفیدرنگ بر روی بنه‌ها می‌شود؛ با پیشرفت بیماری، کپک‌ها به رنگ بنفش در می‌آیند و باعث پوسیده‌شدن داخل و خارج بدنه ها می گردد.
- بیماری زردی یا کلروز برگ‌ها: به علت فقر عناصر غذایی، آهکی بودن و کمبود عنصر آهن برگ‌ها زرد می‌شوند که اضافه نمودن کودهای ازته، فسفاته و پتاسه به منبع تغذیه این گیاه در جهت درمان این بیماری زعفران مؤثر است
- بیماری سیاهک زعفران: عامل این بیماری، قارچی بنام فوماکو است. این قارچ بر روی برگ‌های زعفران شیوع پیدا می‌کند و کم‌کم به پیاز زعفران می‌رسد.
- بیماری ورم پیاز: در صورت به وجود آمدن ورم‌های شاخی در سطح پیاز زعفران، پیازها معمولاً کوچک‌تر از حد طبیعی هستند و بوته نیز کوچک‌تر از حالت عادی است.
- کرم پیاز خوار: این کرم علاوه بر پیاز زعفران به سیب‌زمینی و سیر نیز حمله می‌کند و پس از مدتی باعث باد کردن و فاسد شدن آن می‌گردد.
- کنه زعفران: این کنه با فعالیت بر روی پیاز و دم‌برگ باعث تضعیف گیاه می‌شود. گیاهان آلود به این آفت در اوایل بهار به‌سرعت خزان می‌کنند.
- علف‌های هرز: اغلب از طریق بذر تکثیر می‌شوند؛ برای از بین برن علف‌های هرز می‌توان از روش های مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی استفاده کرد. در زراعت زعفران روش مکانیکی به ویژه وجین متداول است و در روش شیمیایی با توجه اینکه گیاه به خواب تابستانه می‌رود، می‌توان از سموم کم خطر استفاده کرد. با توجه به اینکه بوته زعفران ضعیف، کوتاه و ظریف است؛ وجین از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا چنانچه زمین کشت شده از از علف‌های هرز پاک نشود، پس از مدتی مزرعه از علف های هررز پوشیده می‌شود و از بین بردن آنها سخت خواهد بود.
- موش‌ها: این حیوان خسارت زیادی به بنه‌های زعفران وارد می‌کند و در اثر زخمی‌کردن آن باعث فساد می‌شود.
- جوندگان: با خوردن برگ‌های زعفران باعث صدمه زیادی به زراعت می‌شوند. از مهم ترین آنها خرگوش است.
علت کرم زدن زعفران
علت کرم زدن زعفران می‌تواند لارو مگس‌های پیاز، کرم‌های خاکی، و برخی انگل‌های گیاهی باشد.
کرم پیاز خوار همان لارو مگس‌های پیاز است. این لارو ها بعد از تخم ریزی مگس پیاز خوار کنار پیاز زعفران ایجاد می‌شوند.
برای مبارزه با آن می‌بایست سم‌پاشی کرد؛ و پیازهای کرم‌خورده را جدا و حذف نمود.
در صورت استفاده از کودهای آلوده به انگل، پیاز زعفران دچار کرم‌های انگلی می‌شود که آن را از بین می‌برند.
علت پوسیدگی زعفران
پوسیدگی زعفران می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد از جمله: آفات زعفران که ریشه قارچی دارند، عدم زهکشی خاک و کوددهی غیراصولی.
با رعایت اصول نگهداری زعفران، می‌توان به آسانی از پوسیدگی این گیاه جلوگیری کرد.
از جمله بیماری‌های قارچی مهی که باعث پوسیدگی می‌شوند می‌توان به فوزاریوم، رایزوکتونیا، باتریتیس سینره‌آ اشاره کرد.
رطوبت بیش از حد در خاک می‌تواند شرایط را برای رشد قارچ‌هایی که پوسیدگی ایجاد می‌کنند، مساعد سازد. خاکی که به‌خوبی زهکشی نشده باشد می‌تواند آب اضافی را نگه دارد و این شرایط موجب پوسیدگی پیاز زعفران می‌شود.
کوددهی زعفران می‌بایست کاملاً اصولی و بر اساس نیاز گل انجام پذیرد تا نیاز آن کاملاً برطرف شود؛ ولی باعث سوختن ریشه نشود. آسیب‌دیدن ریشه در نهایت باعث پوسیدگی پیاز و برگ‌های این گیاه می‌شود.
بهترین قارچ کش برای زعفران
سؤال بسیاری از کشاورزان در مورد آفات زعفران این است که بهترین قارچ‌کش برای زعفران چیست؛ اما همان‌طور که می‌دانیم بیماری‌های قارچی بسیار متنوع هستند و برای معرفی قارچ‌کش ابتدا می‌بایست نوع آن را شناسایی کرد و سپس به تجویز سم پرداخت. برای این امر می‌بایست با کارشناسان این رشته مشورت کرد.
تا پایان مقاله با ما همراه باشید؛ در ادامه بیماری‌های قارچی و روش‌های درمان را معرفی می‌کنیم.
جدول بررسی آفات، بیماری‌ها و عوامل خسارت‌زا در زعفران
در جدول زیر نام مهمترین عوامل خسارت‌زای زعفران، علائم شناخت آنها به همراه اشاره به راه‌های درمان آورده شده است.
| نوع | اسم | علائم | مبارزه با آفات |
| قارچ | قارچ فوماکو | · آلودگی برگ ها و خشک شدن گیاه | جمع آوری و حذف گیاهان آلوده
ضد عفونی پیازها قبل از کاشت |
| قارچ رایزوکتونیا (Rhizoctonia crocorum) | · پوسیدگی پیاز زعفران
· تغیر رنگ پیاز زعفران · بوی فاسد شدن |
|
|
| کنه
حشرات نماتد |
کنه‌های زعفران | · ریزش برگ‌ها
· زرد شدن برگ‌ها |
|
| تریپس‌ها (Thrips)- حشرات بسیار ریزی هستند که شکل خاص خود را دارند | · تغیر رنگ برگ‌ها
· بد شکل شدن برگ‌ها |
|
|
| لارو مگس‌های پیاز (Onion flies) | · خوردگی پیاز
· پژمردگی کل گیاه |
|
|
| شته‌ها (Aphids) | · ضعف وپژمردگی
· ریختن برگ‌ها |
|
|
| کرم های انگلی- نماتودهای گیاهی (Plant nematodes) | · آسیب دیدگی ریشه
· تغیر شکل برگ‌های گیاه |
|
|
| جوندگان | · موش
· خرگوش · موش کور · خارپشته · … |
· خورده شدن برگ و محصول
· بهم ریختگی زمین کشاورزی |
|
| سایر عوامل | 1. آب هوای نامناسب
2. کود دهی غیر اصولی 3. آبدهی نامناسب 4. خاک نامناسب
|
· پیچیدگی کُلاله
· بیماری ورم پیاز زعفران · ……. |
|
سخن پایانی
شناخت و مبارزه با آفات زعفران نیازمند تجربه و علم در این زمینه است و این امر صرفاً با مطالعه کردن حاصل نمی‌شود.
اگر تجربه لازم در مورد مبارزه با این آفات را ندارید با متخصصان پرورش زعفران مشورت کنید.
امیدواریم مطالبی که با شما به اشتراک گذاشتیم مفید واقع شوند.
-_1_350x350.jpg)
11-(1)_350x350.jpg)
