تولید محصول زیاد و شدید نیازمند یک تغذیه کامل و متعادل است که بتواند تمام احتیاجات ضروری گیاه را برطرف نماید. کود های میکرو (ریز مغذی) نیز از این قاعده مستثنی نیستند و برای گیاه بسیار ضروری می باشند. کود های میکرو در گیاهان باعث افزایش سطح عملکرد و کیفیت محصول می شوند و به طور کلی در سلامت و رشد کلی گیاه نقش حمایتی دارند.
چرا باید در کشاورزی از کودهای میکرو (ریز مغذی ها) استفاده کرد؟
استقلال و خود کفایی در هر کشور بستگی به میزان تولیدات محصول و رفع نیاز های آن کشور دارد. در هر کشور سالانه تعداد زیادی به جمعیت آن کشور افزوده می شود در نتیجه باید تولید محصولات کشاورزی نیز متناسب با رشد جمعیت افزایش یابد. افزایش کمی و کیفی محصولات نیازمند یک سری مراقبت ها و برنامه ها می باشد . یکی از این برنامه ها برنامه کودی در کشاورزی می باشد تا موجب تعادل مواد غذایی در خاک شوند.
به طور کلی از میان 16 عنصر مورد نیاز گیاهان 7 عنصر به میزان کم مورد نیاز گیاهان بوده که به همین علت آن ها را با این نام نامگذاری کرده اند. این 7 عنصر عبارتند از:
- مولیبدن (Mb)
- بر (B)
- کلر (Cl)
- مس (Cu)
- آهن (Fe)
- منگنز (Mn)
- روی (Zn)
اگر چه که گیاهان به عناصر میکرو به میزان ناچیز احتیاج دارند، اما وجود آن ها برای گیاهان بسیار ضروری می باشد.
کودهای میکرو برای رشد و بالا رفتن عملکرد در محصولات کشاورزی مفید می باشند و علی رغم نیاز کم گیاه، جایگاه خاصی در تولیدات کشاورزی دارند و برای انواع محصولات مناسب هستند. عناصری که در بالا نام برده شد اجزای اصلی کود های میکرو بوده که باعث رشد و افزایش محصول می شوند.
از آنجا که کشاورزان بیشتر در استفاده از عناصر مغذی ماکرو متمرکز هستند، مقدار بیش از حد ریز مغذی ها اتفاق بسیار کمیابی است. از طرف دیگر، در صورت کمبود عناصر میکرو، رشد و کیفیت محصول تحت تأثیر قرار می گیرد و نشانه آن تغیر رنگ برگ ها، رشد ضعیف برگ ها و باردهی ضعیف است و کمبود هر یک از ریز مغذی ها ممکن است رشد گیاه را محدود کند.
نقش روی در گیاهان:
عنصر روی در ساختار هورمون اکسین (هورمون رشد) سهیم می باشد و همچنین این عنصر در گل انگیزی و تولید گرده و گرده افشانی ضروری می باشد، و موجب تسریع در رشد لوله گرده شده و در نتیجه امکان لقاح و تشکیل میوه را افزایش می دهد. علام کمبود روی در پسته شامل تاخیر در باز شدن جوانه های گل، مواج شدن برگ ها و کوتاه شدن فاصله میانگره ها می باشد. به طور کلی بدون روی، عملکرد بالا برای گیاهان غیرممکن می شود.
علائم کمبود روی در گیاهان به صورت زیر است:
- زرد شدن در پایین برگ ها
- کاهش طول میانگره ها
- کاهش دوره گرده افشانی، کاهش تشکیل میوه
- کاهش انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف
- توقف رشد جوانه انتهایی و سیاه شدن جوانه رویشی
نقش عنصر مس در گیاهان:
مس در ساختار بعضی از پروتئین ها وجود داشته و در واکنش های انتقال الکترون سهیم بوده و فعال کننده چندین آنزیم است. این عنصر غذایی در خاک های آهکی و قلیایی، برای گیاهان به طور کامل غیر قابل جذب می باشد. از علائم کمبود مس در باغات پسته می توان به ریز و قرمز شدن برگ و میوه و سوختگی برگ های جوان اشاره کرد. سرخشکیدگی درختان پسته و حالت سوختگی نوک برگ های نابالغ و جدید در انتهای شاخه و عصایی شدن سرشاخه ها از علائم کمبود مس در درختان پسته می باشد. وجود مس ارتباط نزدیکی با تولید ویتامین A دارد. این عنصر یک جزء ضروری برای محصول به حساب می آید.
نقش عنصر بور در گیاهان:
بور یک عنصر غذایی پر اهمیت برای رشد و نمو محصولات کشاورزی می باشد. وجود بور برای گرده افشانی و به طور کلی برای ساختار های تولید مثلی گیاهان مهم و ضروری است. افزایش طول عمر دانه گرده و کمک به رشد لوله گرده و گرده افشانی از کارهای اساسی عنصر بور در گیاه پسته می باشد. جذب بور در خاک های آهکی که دارای pH بالایی هستند و همچنین آبهایی که دارای بیکربنات بالای هستند سخت تر می باشد. این عنصر به پایداری غشا و یکپارچگی عملکرد گیاه کمک زیادی کرده و یکی از احتیاجات ضروری گیاه به حساب می آید. علائم کمبود بور ابتدا در نقاط رشد گیاهان ظاهر می شود و انواع خاصی از خاک بیشتر در معرض کمبود بور هستند.
از علائم کمبود این محصول می توان موارد زیر را نام برد:
- سیاه شدن بافت های مریستمی
- مرگ نقاط در حال رشد و توقف رشد جوانه انتهایی
- تغییر شکل و کلروز برگ ها و رنگ پریدگی برگ های جوان
- ضایعات قهوه ای تیره روی برگ ها
- کاهش فاصله میانگره ها، ایجاد حالت کوتولگی و تراکم و کوچک شدن برگ ها در سر شاخه ها
- گل دهی ضعیف و عدم رشد کافی میوه
مشاهده تمامی محصولات فروشگاهزمان استفاده از بور بسیار مهم می باشد. این عنصر را باید قبل از گلدهی در اختیار گیاه قرار داد. بعد از آن استفاده از این عنصر فایده ای ندارد.
نقش عنصر آهن در گیاهان:
عنصر آهن یکی دیگر از ریز مغذی ها بوده که برای گیاهان به میزان کم بسیار ضروری هستند. آهن برای رشد محصولات و تولید مواد غذایی ضروری است. گیاهان آهن را به عنوان کاتیون آهنی (Fe²⁺) به خود اختصاص می دهند. آهن جزء بسیاری از آنزیم های مرتبط با انتقال انرژی، کاهش و تثبیت نیتروژن و تشکیل لیگنین است. اهمیت آهن، نقش آن در تولید کلروفیل می باشد. به همین دلیل، آهن عنصر اساسی برای فتوسنتز و ترکیب آنزیم است.
کمبود آهن در گیاهان باعث زردی بین رگبرگ های برگ های جوان تر می شود.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
نقش عنصر منگنز در گیاهان:
منگنز در درجه اول به عنوان بخشی از سیستم های آنزیمی در گیاهان عمل می کند. این عنصر همچنین چندین واکنش مهم متابولیکی را فعال کرده و نقش مستقیمی در فتوسنتز دارد. این عنصر در واکنش های انتقال الکترون و در تولید کلروفیل نقش دارد. منگنز ضمن افزایش در دسترس بودن فسفر (P) و کلسیم (Ca)، جوانه زنی و بلوغ را در گیاهان تسریع می کند.
علائم کمبود منگنز به راحتی با کمبود آهن اشتباه گرفته می شود. کمبود منگنز در گیاهان به صورت کلروز یا زردی بین رگبرگ های برگ های جوان بروز می کند. که تمام قسمت های بالای درخت را فرا می گیرد، رشد درخت نیز کاهش یافته و در بعضی مواقع درختان به صورت کوتاه باقی می مانند.
نقش عنصر مولیبدن در گیاهان:
مولیبدن عنصری کمیاب است که در خاک یافت می شود و برای سنتز و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز مورد نیاز است. این عنصر در تولید آنزیم های مربوط به مصرف نیتروژن در گیاه و همچنین در تبدیل نیترات ها به اسید آمینه نقش دارد. مولیبدن برای فرآیند تثبیت نیتروژن همزیست توسط باکتری های ریزوبیا در ماژول های ریشه بعضی گیاهان حیاتی است. با توجه به اهمیت مولیبدن در بهینه سازی رشد گیاه، خوشبختانه کمبود آن در اکثر مناطق زراعی کشاورزی نادر است. مولیبدن در افزایش عملکرد و کیفیت محصول و همچنین بر روی جذب عناصر دیگر توسط گیاه نقش دارد.
نقش عنصر کلر در گیاهان:
گیاهان کلر را به عنوان آنیون کلرید (Cl-) می گیرند. کلر در واکنش های تنظیم فشار اسمزی و خنثی سازی کاتیون ها دخالت دارد. کلر در فرآیندهای بیوشیمیایی مهم می باشد و همچنین در ایفای نقش منگنز در تولید فتوسنتزی کربوهیدرات ها و آزاد سازی اکسیژن شرکت می کند. این عنصر در واکنش های انرژی در گیاه فعال است. کلر به عنوان ریز مغذی طبقه بندی می شود، و برای گیاهان در مقادیر کم مورد نیاز است. رشد بسیاری از گیاهان به طور قابل توجهی در صورت کاهش کلر تحت تاثیر قرار میگیرد. زردی برگ های جوان و پژمردگی عمومی گیاه دو علامت رایج کمبود کلر می باشد.
نقش کود های میکرو در گیاهان
- کود میکرو تغذیه گیاه را کامل می کند.
- این دسته از کود ها از گلدهی و باردهی پشتیبانی می کنند.
- کمبودها را اصلاح کرده و عملکرد نادرست گیاه را درمان می کنند.
- کود های میکرو مقاومت گیاه را در برابر بیماری، حشرات و یخ زدگی افزایش می دهند.
- این کود ها به میزان زیادی از پدیده سال آوری جلوگیری کرده و باعث افزایش مقاومت گیاهان به سرما می شوند.
ویژگی کود های میکرو (ریز مغذی)
- تمام کود های میکرو به شکل کلاته هستند تا ثبات و کارایی را به حداکثر برسانند.
- کلاته های میکرو کاملا در آب حل شده و محلول در آب می باشند.
- کلاته های میکرو به سرعت جذب گیاه شده و کارآیی آن ها بالا می باشد.
چرا امروزه استفاده از کود های میکرو در کشاورزی توصیه می شود؟
امروزه با انجام آزمایش های خاک و تجزیه و تحلیل گیاهان مشخص شده که بسیاری از خاک ها از کمبود عناصر ریز مغذی رنج می برند. کمبود این عناصر بیشتر در گیاهان زراعی، درختان میوه و حتی در گل های زینتی کشور قابل رویت می باشد و این کمبود در آن ها تایید شده است. از سری دلایلی که باعث کمبود ریز مغذی ها در گیاهان شده است دلایل زیر می باشد.
- افزایش استفاده از کودهای NPK با آنالیز بالا که حاوی مقادیر کمتری از عناصر ریز مغذی هستند.
- پیشرفت در تکنولوژی کود باعث کاهش باقیمانده عناصر ریز مغذی می شود.
- نیاز به محصول زیاد و افزایش تولید باعث مصرف این عناصر شده و در نتیجه در خاک کمبود ایجاد می شود.
این عوامل در کنار سایر عوامل دیگر دست به دست هم داده و باعث افزایش قابل توجه استفاده و نیاز به ریز مغذی ها برای دستیابی به یک تغذیه متعادل و کامل می شوند.
بهترین روش استفاده از کود های میکرو در کشاورزی برای گیاهان
متداول ترین روش استفاده و کاربرد عناصر میکرو در کشاورزی به صورت کود میکرو در خاک و در چالکود می باشد. میزان مصرف این کود در هر زمین فرق داشته و نمی توان به صورت دقیق بیان کرد. برای این که میزان دقیق استفاده ار این کود ها را بدانید نیازمند آزمایش خاک هستید تا بتوانید میزان کمبود این عناصر را در زمین و باغ خود مشخص کنید.
همچنین می توان این کود ها را با کود های دیگر مخلوط کرده و برای گیاهان خود به کار ببرید. با این کار هزینه ها کاهش یافته و توزیع یکنواخت تری با استفاده از تجهیزات کاربردی معمولی امکان پذیر می شود. از آن جایی که این کود ها حلالیت بالایی دارند می توان به صورت محلول پاشی و هم در آب آبیاری از آن ها استفاده کرد.
برای اختلاط کود های میکرو با سایر کود ها چند روش وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.
اختلاط کود های میکرو با کود های دانه ای
اختلاط این کود ها با کود های دانه ای سبب توزیع یکنواخت ریز مغذی ها در کل کود های NPK گرانول در مزرعه و باغ می شود.
مخلوط انبوه کود های میکرو با کودهای دانه ای
در این روش کود هایی به صورت فله ای تولید شده که میزان مواد مغذی آن پیشنهادی می باشد. این کود ها را به میزان زیاد با کود های دانه ای مخلوط کرده و در اختیار گیاهان قرار می دهند. این روش متاسفانه منجر به توزیع ریز مغذی ها به میزان ناهموار و غیر یکنواخت می شود.
پوشش دادن کود های دانه ای با کود های میکرو
در این روش کود های میکرو را به صورت پودری روی کود های دانه ای ریخته به صورتی که آن ها کود های دانه ای را پوشش می دهند. در این روش امکان تفکیک و جداسازی کود ها وجود ندارد.
اختلاط کود های میکرو با کود های مایع
مخلوط کردن کود های میکرو با کود های مایع بهترین و محبوب ترین روش استفاده از این کود ها می باشد. البته توجه داشته باشید قبل از مخلوط کردن حتما آزمایشات سازگار بودن این دو نوع کود را انجام دهید و بعد اقدام به مخلوط کردن آن ها نمایید.
آیا می توان کمبود ریز مغذی ها را با اسپری کردن جبران کرد؟
یکی دیگر از راه های استفاده از کود های میکرو به ویژه آهن و منگنز این است که این کمبود ها را با اسپری کردن جبران کرد. این روش بیشتر برای کمبود در شاخ و برگ گیاهان کاربرد دارد و در خاک جوابگو نیست. اما باید در اسپری کردن دقت لازم را به کار برد. زیرا سوختگی برگ به دلیل غلظت زیاد نمک یا برخی ترکیبات در محلول پاشی اتفاق می افتد.
مزایای اسپری کردن ریز مغذی ها
- میزان کاربرد کود بسیار کمتر از میزان کاربرد آن در خاک است.
- کاربرد یکنواخت به راحتی حاصل می شود.
- پاسخ به ماده مغذی مورد استفاده تقریباً فوری است، بنابراین می توان کمبودها را در طول فصل رشد اصلاح کرد.
معایب اسپری کردن ریز مغذی ها
- اگر غلظت نمک اسپری خیلی زیاد باشد، ممکن است سوختگی برگ در گیاهان ایجاد شود.
- وقتی گیاهان کوچک هستند و سطح برگ برای جذب محلول پاشی کافی نیست، این روش نمی تواند کمبود ها را جبران کند.
- در صورت نیاز به بیش از یک اسپری، هزینه های استفاده بیشتر است مگر اینکه بتوان آن ها را با برنامه های اسپری آفت کش ترکیب کرد.
- حداکثر عملکرد ممکن است در صورت تاخیر در محلول پاشی تا زمان بروز علائم کمبود ممکن باشد.
بهترین زمان مصرف کود های میکرو برای گیاهان چه زمانی می باشد؟
بهترین زمان مصرف این کود ها و عناصر برای گیاهان در زمستان و در محل ریشه های گیاه می باشد. این کود را بهتر است همراه با کود های حیوانی در چالکود و در محل قطره چکان ها مصرف کرد. همچنین اضافه کردن مقداری گوگرد به این کود ها تاثیر به سزایی دارد. بهترین تاثیر کود های میکرو زمانی حاصل می شود که گیاهان و درختان تحت هیچ تنشی قرار نداشته باشند.
راز بازده بالاتر محصولات با مصرف کود های میکرو
در کشاورزی ریز مغذی ها اغلب برای گیاهان دست کم گرفته می شوند. کشاورزان بیشتر به فکر استفاده از عناصر مغذی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. علاوه بر این، بسیاری از کشاورزان فقط در صورت اثبات اولیه علائم کمبود، از عناصر کم مصرف استفاده می کنند. این عمل ممکن است منجر به بازده پایین تر و کاهش کیفیت شود.
مدیریت خوب مزرعه از ابتدا تا انتهای چرخه عمر محصول مهم است. تأمین محصولات ریز مغذی برای تولیدات سودمندتر و جدایی ناپذیر است.
بنابراین، اطمینان حاصل کنید که محصولات شما مقدار کافی ریز مغذی در اختیار دارند!
-_1_350x350.jpg)
11-(1)_350x350.jpg)
