دلایل کمبود عناصرغذایی در گیاه و درختان

شستشوی خاک: درخاک‌های سبک باعث کمبود عناصری مانند ازت و منیزیم می‌شود.

PHخاک: در شرایط اسیدی خاک برای عناصری مانند آهن وکلسیم بروز کرده و شسته می‌شوند و درشرایط قلیایی شستشوی عنصر پتاسیم اتفاق می‌افتد.

فشرده سازی خاک: در شرایط عدم تبادلات گازی و فشرده شدن خاک, باعث محبوس شدن گاز دی اکسید کربن شده و با کربنات‌های خاک تشکیل بی کربنات داده و رسوب کلسیم رخ می‌دهد و باعث ایجاد شرایط قلیایی درخاک می‌شود .

کود حیوانی نپوسیده: مصرف این کود درابتدا باعث می‌شود که ازت موجود درخاک صرف پوسیدن کود شود و درنتیجه گیاه با کمبود ازت روبه رو شود و از طرفی همچنین مصرف کود حیوانی, میزان بعضی ازعناصر درخاک را چندین برابر افزایش یابد و باعث کمبود جذب دیگر عناصر خاک شود.

استفاده ازکودهای شیمیایی ماکرو و عدم کاربرد کودهای شیمیایی میکرو: باعث کمبود عناصر میکرو شده که احتیاج به یک مدیریت صحیح در مصرف کودهای ماکرو ومیکرو درخاک ضروریست.

خشکی و تبخیر: در زمان تشدید این شرایط برخی نمک‌های محلول مانند کلر و پتاسیم و سدیم و کمی هم منیزیم و کلسیم و یا ترکیبات نیترات به سطح خاک آمده و در نتیجه جذب این عناصر برای گیاه امکان پذیر نیست.

سرد بودن خاک: زمانی که خاک بیش از حد سرد باشد، عنصر پتاسیم جذب ریشه گیاه نمی شود.

غرقابی بودن خاک: عناصر غذایی آهن، مس و کلسیم در خاک غرقابی جذب نمی‌شوند. همچنین بدلیل آبیاری پی در پی خاک، شرایط احیاء و اکسیداسیون در خاک را فعال نموده و عناصری مانند آهن و منگنز به خاطر اکسیده شدن غیر قابل جذب می شوند.
عوامل متعددی نیز بر میزان دسترسی و جذب عناصر توسط گیاه تاثیر می‌گذارد که از جمله آنها می توان به بافت، رطوبت، عمق خاک، شوری خاک و وجود مقادیر بالای دیگر یون ها در آن، نحوه و میزان توزیع ریشه، نوع پایه، درجه حرارت محیط و حتی بیماری‌ها اشاره کرد.

روشهای تعیین کمبود عناصر غذایی

آنالیز وتجزیه خاک: آزمایش به صورت نمونه‌گیری ازخاک مزرعه یا باغ انجام می‌شود. سپس با مراجعه به آزمایشگاه, اسیدیته, شوری و املاح محلول درخاک برای تعیین میزان عناصر درخاک می‌شود.این آزمایش در آزمایشگاه‌های تجزیه آب وخاک به وسیله کارشناسان مجرب صورت می‌گیرد.

آنالیز و تجزیه بافت‌های گیاهی: این آزمایش زمانی‌که گیاه درحال رشد است از برگ و دمبرگ انجام می‌شود.

تشخیص ظاهری ازروی علائم: گیاهان با ایجاد علائمی بر روی اندام‌های خود به کمبود عناصر مختلف عکس العمل نشان می‌دهند. این علائم نمی‌تواند معیاردقیقی برای تشخیص کمبود عناصر باشد زیرا بعضی از عناصرمیکرو علائمی شبیه به یکدیگر دارند و در بعضی مواقع کمبود یک عنصر به صورت نهان می‌باشد و هیچگونه علائم ظاهری نشان نمی‌دهد.

بررسی عوامل کمبود کلسیم در درختان پسته

کلسیم نقش بسیار مهمی در رشد و نمو ریشه درختان پسته دارد. میزان کلسیم در درختان پسته درسال پربار به مراتب بیشتر از سال کم بار است این درحالیست که میزان غلظت عناصر ازت و فسفر در درختان درسال کم بار بیش از سال پربار می‌باشد. وقتی مقدار کلسیم موجود در خاک کم باشد، ریشه زیاد رشد نمی‌کند و در نتیجه قسمت‌های هوایی برگ‌ها رویش چندانی نداشته و رشد و باروری در درختان پسته فاقد کلسیم اتفاق می افتد.

برگ‌های جوان نزدیک انتهای شاخه چروکیده شده و نوک برگ‌ها و حاشیه آنها به سمت بالا یا پایین لوله است. کمبود کلسیم در درختان پسته به دلیل برهم کنش با سایر عناصر یا عدم انتقال مناسب در گیاه رخ می‌دهد. مشکل اصلی کمبود کلسیم در پسته جذب آن از طریق خاک نیست بلکه انتقال آن در داخل گیاه است که به دلیل کمبود کلسیم عوارضی ایجاد می‌کند، به ویژه در میوه‌هایی که نسبت به سایر اندام‌های گیاهی به کلسیم بیشتری نیاز دارند.

فواید عنصر کلسیم در پسته

در بسیاری از منابع ذکر شده که عنصر کلسیم نقش تعیین کننده ای در کاهش استرس های دمایی و رطوبتی دارد. کلسیم باعث افزایش مقاومت دیواره سلولی می شود. عنصر کلسیم در کاهش خسارت سرمازدگی بسیار مؤثر است. کمبود کلسیم و عدم تعادل این عنصر با منیزیم باعث بروز عارضه لکه پوسته استخوانی می شود.

مقدار نیاز پسته به عنصر کلسیم

از نظر نقش اندوپلاسمی از نظر مقدار مورد نیاز کلسیم جز عناصر کم مصرف طبقه بندی می شود. از لحاظ آپوپلاسمی کلسیم یک عنصر پر مصرف تلقی می شود (به جهت نقش عنصر در دیواره سلولی).
در مورد پسته، کلسیم به میزان خیلی زیاد تر از عناصر پر مصرف مورد نیاز می باشد. جذب کلسیم توسط پسته فقط از نوک تارهای کشنده که هنوز مریستم اولیه بوده و حلقه کاسپاری دور سلول های ریشه را نگرفته قابل جذب است. بنابراین فقط طی مرحله ریشه زایی و تشکیل تارهای کشنده امکان جذب کلسیم وجود دارد.

این مدت زمان محدود به مرحله بعد از گرده افشانی (نیمه دوم فروردین) و آخر فصل رشد (شهریور و مهر) می شود.

حرکت کلسیم داخل درخت پسته
کلسیم پس از جذب از ریشه توسط آوندهای چوبی به اندام های بالایی درخت منتقل می شود.

حرکت کلسیم در آوند چوبی درخت پسته
به دلیل غلظت پایین و واکنش اسیدی آوند های چوبی, حرکت عنصر کلسیم مشکل چندانی ندارد.

حرکت کلسیم در آوند آبکش درخت پسته
pH آوندهای آبکش قلیایی بوده و شیره پرورده غلیظ است. در نتیجه حرکت عنصر کلسیم با کندی انجام میشود.