
پرسودترین گیاهان دارویی در ایران
گیاهان دارویی به علت کاربرد گسترده در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی و بازار فروش آنها که تنها مختص ایران نیست و به سایر کشورها نیز صادر میشود؛ موردتوجه کشاورزان قرارگرفتهاند. بنابراین بسیاری از کشاورزان با پرورش گیاهان دارویی سود حاصل از حرفه خود را افزایش میدهند. افزایش سطح زیر کشت این گیاهان علاوه بر تأمین نیاز داخلی در افزایش صادرات کشور نیز نقش بسزایی دارد. فاکتورهای زیادی در پرورش گیاهان دارویی مؤثر است. ازجمله شرایط اقلیمی مثل دما، نیاز آبی، میزان تابش نور خورشید و… که در میزان رشد گیاه، میزان تولید محصول و تعیین قیمت تأثیرگذارند. در این مقاله سعی کردیم به معرفی پرفروش ترین گیاهان دارویی بپردازیم.
خواص بینظیر گیاهان دارویی
گیاهان دارویی منابع ارزشمندی هستند؛ که در پیشگیری و درمان بیماریها نقش مؤثری دارند. همچنین دارای خواص ضد باکتری، کمک به تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با رادیکالهای آزاد، کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون و درمان اضطراب و افسردگی هستند. علاوه بر این به دلیل اثرات جانبی کمتر نسبت به داروهای شیمیایی شرکتهای دارویی بیشتر به تولید دارو با منشأ گیاهی روی آوردهاند. در ادامه به برخی از کاربردهای گیاهان دارویی در صنایع مختلف اشاره میکنیم.
- استفاده از مواد مؤثره گیاهی در صنایع دارویی
- استفاده از اسانس گیاهان دارویی در صنایع آرایشی و بهداشتی
- کاربرد گیاهان دارویی در بهبود طعم، رنگ و بو در صنایع غذایی
- نقش گیاهان دارویی در مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی
معرفی و شناخت 15 گیاه دارویی پرسود
گیاهان دارویی جایگاه خاصی در بین محصولات کشاورزی دارند؛ و در تولید ثروت اهمیت ویژهای دارند. سودآوری و خواص فوقالعاده گیاهان دارویی سبب گسترش کشت گیاهان دارویی در کشور شده است. گیاهان دارویی زیادی در ایران قابلکشت هستند؛ اما برای سودآوری بیشتر باید گیاه موردنظر با شرایط منطقه شما منطبق باشد. در کشت گیاهان دارویی علاوه بر انتخاب نوع گیاه، صادرات محصول، میزان سرمایه اولیه، بررسی شرایط اقلیمی منطقه مثل نوع خاک، نیاز آبی گیاه و میزان تابش نور خورشید نیز میتواند در سودآوری تأثیرگذار باشد. بسیاری از گیاهان دارویی هستند که حتی می توان در منزل پرورش و کسب درآمد نمود. در ادامه به بررسی و معرفی تعدادی از این گیاهان دارویی خواهیم پرداخت.
دورهی برداشت طولانی گلگاوزبان و سوددهی بالا
گلگاوزبان با نام علمی Amoenum Echium گیاهی علفی و چندساله است. با ساقه و برگهای کرک دار دارای گلهای ارغوانی که پس از خشک شدن به رنگ بنفش درمیآیند. این گیاه در مناطق کوهستانی نیمه مرطوب بهخوبی رشد میکند. کاشت گلگاوزبان میتواند مزیتهای زیادی برای کشاورزان داشته باشد؛ زیرا این گیاه نیاز آبی کمی دارد؛ و مهمتر از همه دوره برداشت این گیاه که حدود 4 ماه طول میکشد؛ بنابراین با توجه به دورهی طولانیمدت برداشت این گیاه ارزشمند میتوان درآمد زیادی از کشت آن به دست آورد. همچنین این گیاه به دلیل چندساله بودن علاوه بر کاهش هزینههای کاشت از فرسایش خاک جلوگیری میکند.
خواص دارویی گلگاوزبان
- آرامشبخش
- تقویت اعصاب و نشاط آور
- درمان افسردگی و اضطراب
- از بین بردن سرفه
- تقویت سیستم ایمنی
- تنظیم ضربان قلب
- درمان التهاب و ورم کلیه
- ادرارآور
اسانس نعناع فلفلی یکی از پرفروش ترین گیاهان دارویی
نعناع فلفی با نام علمی Mentha piperita L گیاهی علفی و معطر است؛ که از تلاقی بین نعناع و پونه آبی حاصل میشود. از اسانس نعناع فلفلی در ساخت داروهای گیاهی، شیرینیپزی، نوشابهسازی و صنایع آرایشی بهداشتی مورداستفاده قرار میگیرد. میزان تقاضای این گیاه به دلیل کاربردهای گسترده و هزینههای تولید پایین آن زیاد است. برای پرورش نعناع فلفلی شرایط آب و هوایی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا کشت این گیاه در مناطق گرمسیر منجر به کاهش اسانس میشود.
خواص دارویی نعناع فلفلی
- ضد باکتری و ضدویروس
- ادرارآور
- ضد نفخ
- تسکین درد
- کاهش عوارض سندروم رودهی تحریکپذیر
- رفع سوءهاضمه
- ضداسپاسم
انتخاب گونه مقاوم بابونه و ترویج کشت آن
بابونه گیاهی یکساله، معطر به ارتفاع 40-20 سانتیمتر است؛ و در شرایط آب و هوایی متنوع قابلیت رشد را دارد. پرورش بابونه نیاز به تخصص خاصی ندارد. دارای خواص فراوانی در محصولات دارویی (ساخت آنتیبیوتیکها، انواع داروهای اشتهاآور، ضدالتهاب، ضد نفخ، ضد اگزما و دهانشویهها) و صنایع آرایشی بهداشتی و غذایی است؛ و میتوان دو بار در سال از آن محصول برداشت کرد. برخی از ارقام بابونه تنش خشکی را بهخوبی تحمل کند؛ بنابراین با انتخاب گونه مقاوم به خشکی ضمن صرف جویی در مصرف آب میتواند راندمان تولید را افزایش داد.
خواص دارویی بابونه
- درمان سوءهاضمه و بیاشتهایی
- مبارزه با عفونتها و کاهش علائم سرماخوردگی
- تسکین دردهای قاعدگی
- کاهش التهاب
- کمک به سلامت قلب
- بهبود سوختگی و زخمها
- درمان سنگ کلیه
معرفی بهلیمو به عنوان یکی از پرفروش ترین گیاهان دارویی
بهلیمو با نام علمی Lippia citriodora گیاهی 5 ساله است. با یکبار کشت میتوان 5 سال از آن محصول برداشت کرد. همچنین در هرسال میتوان 3 بار محصول برداشت کرد. بیشترین مواد دارویی این گیاه در زمان گلدهی فراهم میشود. در ضمن در هوای گرم برگها دارای مقدار بیشتری اسانس هستند و توصیه میشود برگها در هوای آفتابی برداشت شوند. در زمستان به دلیل کمیاب بودن این گیاه قیمت آن افزایش مییابد. همچنین بهلیمو بهعنوان چاشنی در سالاد، نوشیدنیها و در کرمهای آرایشی به کار میرود؛ بنابراین از گیاهان دارویی پرسود محسوب میشود. بهترین روش استفاده از خواص بینظیر بهلیمو تهیه دمنوش آن است. دمنوش یه لیمو موجب آرامش و تقویت اعصاب میشود و همچنین خستگی را رفع میکند.
خواص دارویی بهلیمو
- ترمیم زخم
- تب بر و کاهش علائم سرماخوردگی
- درمان بیماریهای دهان و لثه
- تقویت معده و کمک به هضم غذا
- رفع درد دندان
- بهبود عملکرد مغز آرامش اعصاب
زمان مناسب برداشت مریمگلی و تولید اسانس بیشتر
مریمگلی با نام علمی Salvia officinalis گیاه دارویی، چندساله و علفی است. درصورتیکه کاشت مریمگلی از طریق بذر یا نشا صورت گیرد. میتوان یک سال بعد از کاشت محصول را برداشت کرد. در طول سال 3 بار میتوان محصول برداشت کرد؛ اما زمان برداشت مناسب گیاه در مرحلهی گلدهی و ساعت 12 ظهر است؛ زیرا در این زمان گیاه دارای مقدار زیادی اسانس است.
خواص دارویی مریمگلی
- کاهش قند خون
- کمک به سلامت استخوانها
- به تأخیر انداختن پیری پوست
- سرشار از آنتیاکسیدانها و مبارزه با انواع سرطانها
- سلامت مغز و بهبود حافظه
- سلامت قلب
برداشت بادرنجبویه در زمان گلدهی و افزایش تولید اسانس
گیاه بادرنجبویه با نام علمی ملیسا گیاهی علفی، چندساله و از خانواده نعناع است. گیاه بادرنجبویه به مدت 5 تا 7 سال راندمان اقتصادی دارد. در زمان گلدهی بیشترین میزان اسانس را تولید میکند. در سال اول یکبار و در سال دوم دو یا سه بار میتوان اقدام به برداشت کرد. با افزایش کیفیت تولید، زمان برداشت بهموقع و روشهای بستهبندی و انبارداری صحیح میتوان درآمد حاصل از پرورش این گیاه را افزایش داد.
خواص دارویی بادرنجبویه
- طعمدهنده، آرامشبخش
- بهبود تنگی نفس و سرفههای مزمن
- جوانسازی پوست
- مبارزه با کبد چرب
- درمان نفخ و رفلاکس معده
- تسکین دردهای قاعدگی
آویشن گیاهی کمهزینه و دارای خواص دارویی زیاد
آویشن با نام علمی Thymes گیاهی چندساله است. از ویژگیهای بارز آویشن سازگاری آن نسبت به خشکی است. این گیاه دارای خواص دارویی ارزشمندی است. پرورش آویشن راحت است؛ زیرا برای تولید آن نیاز نیست هرسال بذر و نشا تهیه شود؛ و تنها با یکبار کاشت نیاز به تهیه بذر و نشا است؛ و نیاز تغذیهای و آبی کمی دارد. آویشن در اکثر نواحی ایران بهجز نواحی خیلی سرد یا خیلی گرم رشد میکند. همچنین به دلیل آگاهی مردم از خواص این گیاه دارویی و فراوردههای آن بهعنوان یک گیاه مهم و دارای ارزش اقتصادی بالا بهحساب میآید.
خواص دارویی آویشن
- اثرات ضد باکتری و ضد قارچی
- ضد سرفه و خلط آور
- خواص ضد اسپاسم
- ضدالتهاب
- تسکین دردهای عضلانی
ارزش اقتصادی تولید صمغ در گیاه باریجه
گیاه باریچه با نام علمی Ferula gummosa چندساله و در مناطق کوهستانی رشد میکند. از باریچه بهعنوان چاشنی در فراوردههای گوشتی، طعمدهنده در نوشابه و تولید چسب استفاده میشود. باریجه علاوه بر مقاومت در برابر شرایط نامساعد محیطی با تولید صمغ ارزشمندش که علاوه بر دفع آفات در صنایع عطرسازی کاربرد دارد. میتواند درآمد زیادی برای کشاورزان به همراه داشته باشد.
خواص دارویی باریجه
- خرد کردن سنگ کلیه
- خاصیت قاعده آور
- خارج کردن جنین مرده
- درمان بواسیر
- رفع نفخ
- سمزدایی کبد و کلیه
- تصفیه خون
- تسکین دردهای رحم
تأثیر عوامل محیطی بر میزان گلدهی گل محمدی
گل محمدی با نام علمی Rosa damascena، به شکل درختچه و دارای شاخههای تیغدار است. پرورش گل محمدی به دلیل تنوع محصولات (گلاب، اسانس، عطر، دمنوش، مربای گل محمدی)، مقاومت به تنش دمایی (گرچه گل محمدی در دمای بالا رشد بیشتر و میزان گلدهی بیشتری دارد) و مقاومت به شوری میتواند سودآوری زیادی داشت باشد. در پرورش گل محمدی عواملی ازجمله بارندگی در زمان غنچه دهی، کاهش شدت نور، بادهای سرد و خشک و گرم باعث کاهش اسانس گل محمدی میشوند.
خواص دارویی گل محمدی
- رفع دردهای رماتیسمی
- مبارزه با علائم یائسگی
- جلوگیری افسردگی و اضطراب
- رفع یبوست
- تنظیم چرخهی قاعدگی
کشت دیم اسطوخودوس و سودآوری آن
اسطوخودوس با نام علمی Lavandula stoechas گیاهی چندساله و همیشهسبز است. دارای برگهای کشیده و کرک دار است. گلهای آن به رنگ بنفش، ارغوانی، صورتی و آبی مشاهده میشود. کاشت گیاه اسطوخودوس به دلیل مقاوم بودن به خشکی در اقلیمهای خشک و نیمهخشک امکانپذیر است. تمایل مردم برای مصرف این گیاه دارویی، کاربرد این گیاه در زیباسازی شهری، استفاده در تولید اسانس و استفاده بهینه از آب سبب سودآوری ناشی از پرورش این گیاه میشود.
خواص دارویی اسطوخودوس
- تقویت اعصاب
- کاهش فشارخون
- شل کننده عضلات
- خوابآور
- بهبود زخمها
- خواص ضد میکروبی
- رفع حالت تهوع
زیره سبز بومی ایران و دارای ارزش اقتصادی بالا
زیره سبز با نام علمی Cuminum cyminum گیاهی یکساله است که در مناطق خشک و نیمهخشک قادر به تولید محصول است. به دلیل فصل رشد کوتاه، نیاز آبی کم، مقاومت به تنشهای دمایی و شوری نسبت به سایر محصولات کشاورزی از توجیه اقتصادی بالایی برخوردار است. ازآنجاییکه زیره گیاهی صادراتی است قیمت آن کمتر دچار نوسان میشود؛ و این موضوع موجب اطمینان خاطر کشاورزان از قیمت محصول خود خواهد شد.
خواص دارویی زیره سبز
- کمک به هضم غذا
- کاهش وزن
- ضد تشنج
- تسکین درد معده و دلپیچه
- ضد سرطان
- اشتها آور
- پیشگیری از دیابت
شناخت زنجبیل به عنوان پرفروش ترین گیاهان دارویی
زنجبیل با نام علمی Zingiber officinale گیاهی زیرزمینی است؛ که از ریزوم (ساقه متورم شده زیرزمینی آن) استفاده میشود. زنجبیل ازجمله محصولات کشاورزی سالم شناختهشده است؛ که در فصل زمستان برای درمان مشکلاتی مثل سرماخوردگی و گلودرد استفاده میشود. تولید زنجبیل در ایران کمتر از میزان مصرف آن است؛ و بیشتر زنجبیل کشور وارداتی است؛ بنابراین با اختصاص دادن زمینهای کشاورزی به کشت زنجبیل میتوان از تجارت زنجبیل سود خوبی به دست آورد.
خواص دارویی زنجبیل
- درمان نفخ شکم
- درمان استفراغ
- تسکین سردرد و دردهای عضلانی
- مبارزه با سرطان
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کمک بهسلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر و پارکینسون
- مبارزه با بیماریهای قلبی و عروقی
گلرنگ یا زعفران مصنوعی از گیاهان دارویی مهم در صنایع غذایی
گلرنگ (Carthamus tinctorius) به دلیل سیستم ریشهای گسترده نسبت به خشکی مقاوم است. از ویژگیهای منحصربهفرد گلرنگ که آن را به یکی از گیاهان دارویی پرسود تبدیل کرده است میتوان به مقاومت بالای این گیاه در برابر شوری خاک و تنشهای دمایی اشاره کرد. همچنین تولید اسید چربهای غیراشباع توسط این گیاه کشاورزان را در شرایط کمآبی و خشکسالی به پرورش این گیاه ترغیب میکند. از دانههای گلرنگ برای تولید روغن گلرنگ و از گلهای آن برای رنگ کردن خوراکیها و اهداف دارویی استفاده میشود.
خواص دارویی گلرنگ
- کاهش وزن
- مبارزه با بیماریهای قلبی و عروقی
- تقویت اعصاب
- جلوگیری از سرطان
- ضد نفخ
- درمان ناباروری
- تسکین درد
- تنظیم چرخهی قاعدگی
کاربرد گسترده اسانس رزماری یکی از پرفروش ترین گیاهان دارویی
رزماری با نام علمی Rosmarinus officin گیاهی علفی با ساقههای چوبی و معطر که از اسانس آن در انواع خورشتها و سوپها بهعنوان چاشنی بهکاربرده میشود. همچنین در صنایع داروسازی و آرایشی در تهیهی پماد و لوسیون ها استفاده میشود. رزماری مقاومت بالایی به کمآبی و شوری دارد؛ و در خاکهای آهکی بهخوبی رشد میکند. از این گیاه در فضای سبز و بهعنوان حصار استفاده میشود.
خواص دارویی رزماری
- خواص آنتیاکسیدان و ضد سرطان
- تقویت سیستم گوارش
- خاصیت ضد باکتری و رفع بوی بددهان
- خاصیت ضدالتهاب
- تسکین دردها عضلانی
زعفران و پرفروشترین گیاهان دارویی
زعفران با نام علمی Crocus sativus L گیاهی علفی چندساله و پیاز دار است. پیازهای زعفران میتوانند چند سال استفاده شوند؛ و هرسال گل میدهند. همچنین به دلیل اینکه پرورش زعفران نیاز به تجهیزات زیادی ندارد؛ و به دلیل امکان صادرات به سایر کشورها دارای ارزش اقتصادی زیادی است. می توان از زعفران به عنوان یکی از پرفروش ترین گیاهان دارویی نام برد.
زعفران گیاهی کمتوقع است و در مناطق مختلف امکان رشد دارد. درصورتیکه در شرایط نامناسب برای کشت زعفران هستید میتوانید با کشت گلخانهای این گیاه ارزشمند از مزیتهای آن بهرهمند شوید.
خواص دارویی زعفران
- کمک به هضم غذا
- ضدافسردگی
- بهبود عملکرد چشم
- تنظیم فشارخون
- سلامت قلب
- تنظیم چرخهی قاعدگی
- جلوگیری از کمخونی
- کمک به راحتتر شدن زایمان
- جلوگیری از زخم معده
- محافظت از سلول هل مغزی در بیماری ام اس
پرفروش ترین گیاهان دارویی در ایران
از مهمترین گیاهان دارویی که با شرایط اقلیم ایران سازگار بوده و درآمد زیادی را برای کشاورزان فراهم میکند میتوان به گل محمدی، زعفران، بابونه، گلگاوزبان، آویشن، زیره سبز اشاره کرد. گل محمدی ازجمله گیاهان دارویی پرکاربردی است ،که در ایران بهصورت تخصصی پرورش مییابد.
زعفران نیز علاوه بر خواص دارویی متنوع دارای بازار فروش داخلی و خارجی است؛ و در کشور ایران بهوفور کشت میشود. بابونه و گلگاوزبان از گیاهان دارویی برای تقویت اعصاب شناختهشدهاند و بسیار با شرایط اقلیم ایران سازگاری دارند. آویشن نیز با خواص منحصربهفردش در درمان گلودرد و سرفههای شدید گیاهی بسیار مقاوم بوده و در شرایط کمآبی و گرمای هوا قادر به رشد است؛ و از نظر اقتصادی سودآور است.
بهطورکلی برای تولید گیاهان دارویی که حداکثر سودآوری را برای کشاورزان داشته باشد. عوامل مختلفی تأثیرگذارند. ازجمله:
- نوع گیاه دارویی
- میزان تولید محصول زیر کشت
- میزان نیاز صنایع دارویی
- انتخاب مکان مناسب برای کشت
- شرایط اقلیمی
- اهمیت صادراتی گیاه
سخن پایانی
در بخش کشاورزی کاشت گیاهانی که میزان نیاز پایین، تولید محصول بالا و دارای مزایای زیادی برای رفع نیازهای بشرند، حائز اهمیت هستند. گیاهان دارویی معمولاً گیاهانی مقاوم هستند؛ و به مراقبت کمتری نسبت به سایر گیاهان نیاز دارند و بهسادگی پرورش مییابند. بااینحال در پرورش گیاهان دارویی درصورتیکه گونهی مناسب در شرایط آب و هوایی مساعد استفاده شود. میتوان حداکثر بهرهوری را از آنها داشت. در پرورش گیاهان دارویی ذکر یک نکته ضروری است و آن توجه به نیاز بازار داخلی و خارجی و پرورش اصولی و علمی آنهاست.
2 نظر
عالی بود ممنون
سپاسگزاریم از شما کاربر بزرگوار