قبل از هر اقدامی برای کاشت پسته یا هر محصول دیگری و همچنین اعمال مدیریت در باغ‌های موجود، باید خصوصیات ظاهری یا شکل شناختی، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک محل موردنظر مطالعه گردد. به این منظور اقدام به حفر پروفیل به عمق 2 متر می‌شود، به‌طوری‌که بتوان در این پروفیل نیمرخ عرضی خاک را به‌طور کامل مشاهده کرد و لایه‌های مختلف خاک را شناسایی نمود. به‌این‌ترتیب می‌توان بهترین خاک برای پسته را مشخص کرد. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به بررسی بهترین خاک برای کاشت پسته می‌پردازیم.
پروفیل را برای نمونه‌برداری از خاک چگونه حفر کنیم؟
در پروفیل حفرشده باید خصوصیات ظاهری خاک مانند ضخامت و ترتیب لایه‌های خاک، بافت، ساختمان، گچ، آهک، استحکام، خلل و فرج و وجود احتمالی لایه‌های سخت و… موردتوجه و بررسی قرار گیرد.
همچنین تعیین عمق تراکم ریشه‌های ریز در پروفیل حائز اهمیت است، چون در مدیریت کود دهی، حفر چال کود و عمق آن کاربرد دارد.
بسته به خصوصیات خاک و مدیریت آبیاری، ریشه‌های اصلی پسته تا عمق بیش از 2 متر نفوذ می‌کنند، ولی معمولاً ریشه‌های ریز یا مویین که نقش اصلی را در جذب آب و عناصر غذایی دارند، عمق نفوذ بیش از یک متر را ندارند.
بسیاری از مشکلات باغ‌های پسته مربوط به خصوصیات ظاهری، فیزیکی و رابطه آب، خاک و گیاه است. علیرغم این مسئله معمولاً به خصوصیات شیمیایی و حاصلخیزی (که البته این خصوصیات هم در جایگاه خود مهم هستند) بیشتر توجه می‌شود.
نمونه‌برداری از خاک و انتقال آن به آزمایشگاه خاک
نمونه‌برداری از خاک فرآیند برداشتن نمونه کوچکی از خاک است که سپس برای تعیین محتوای مواد مغذی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
همچنین می‌توان خاک را برای خواص شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی که برای تغذیه گیاه حیاتی هستند، آزمایش کرد. تغذیه اولیه گیاه مستلزم وجود مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم است.
نمونه‌برداری از خاک همچنین می‌تواند سطح pH خاک را در کنار محتوای هوموس، آهک موجود، محتوای گوگرد کامل و کل CaCO3 تعیین کند.
تجزیه‌وتحلیل خاک با نمونه‌برداری از خاک و انجام آزمایشات آزمایشگاهی انجام می‌گردد که سپس نتایج تفسیر و آنالیز می‌شوند. پس از آزمایش و با توجه به تجزیه‌وتحلیل خاک، می‌توان توصیه‌های بیشتری برای کود و حفظ خاک ارائه کرد.
آموزش نمونه‌برداری از خاک برای پسته
انجام نمونه‌برداری از خاک باید حتماً طبق اصول انجام شود تا اطلاعات صحیح و دقیقی در اختیار کاربر قرار دهد. زمینی به مساحت یک هکتار به 3 تا 4 نمونه نیاز دارد.
این نمونه‌ها باید از نقاطی در زمین گرفته شوند که شرایط باغ یکسان بوده و وضعیت درختان بیانگر وضعیت کل باغ باشد.
ابتدا باید در قسمت سایه‌انداز درخت و در فاصله حدود 1.5 متر از درخت، پروفیلی در جهت عمود بر ردیف حفر کرد.
اندازه پروفیل حفرشده حدوداً عمقی برابر با 1.5 متر و عرض 1 متر مناسب است. به صورتی که شخص نمونه‌بردار بتواند به‌راحتی داخل کانال بایستد.
در هر پروفیل نمونه‌برداری از سه عمق 0 تا 40، 40 تا 80 و 80 تا 120 سانتی‌متر از سطح زمین نیاز است. جهت نمونه‌برداری باید سطح خاک را که برگ، خاشاک و علف‌های هرز قرارگرفته را کنار زده و عمق‌های گفته‌شده را علامت زد.
سپس با استفاده از تیشه، بیلچه و اوگر های نمونه‌برداری به برداشتن و جمع‌آوری نمونه اقدام می‌شود. باید دقت کرد که حدود چند سانتی‌متر سطح رویی خاک که املاح زیادی دارد، داخل نمونه‌ها ریخته نشود.
نکات لازم برای نمونه‌برداری از خاک درخت پسته
سعی کنید منطقه نمونه‌برداری را جایی انتخاب کنید که داخل قسمت آبگیر منطقه باشد و رطوبت لازم را برای نمونه‌برداری داشته باشد. درصورتی‌که خاک خشک باشد عملیات کندن خاک سخت خواهد بود.
همچنین باید به این نکته توجه کرد که برگ، ریشه، سنگ و حتی کود وارد نمونه‌ها نشود. درصورتی‌که لایه‌ای از خاک دارای کود دامی بود، حتماً از قسمت دیگر همان عمق نمونه برداشت شود.
بعد از اتمام نمونه‌برداری مشخصات باغ، نمونه و عمق موردنظر و همچنین مشخصات مالک باغ باید یادداشت کرد.
خصوصیات و ساختار بهترین خاک برای کاشت پسته
خاک پسته معمولاً دارای ساختار یکنواختی نیست، بلکه لایه‌لایه بوده و هر لایه دارای ضخامت و ویژگی‌های خاص خود است، بنابراین نمونه‌برداری از لایه‌های مختلف خاک انجام می‌شود.
در صورت یکنواخت بودن خاک، از اعماق مساوی 30 یا 40 سانتی‌متری تا حداقل 120 سانتی‌متری نمونه‌برداری صورت می‌گیرد. این نمونه‌ها جهت تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه منتقل می‌گردند.
شناسایی خاک و نتایج تجزیه آزمایشگاهی می‌توانند در تشخیص محدودیت‌های خاک جهت کاشت پسته کمک کنند.
بهترین خاک برای کاشت پسته
در مناطق پسته‌کاری ایران بهترین محصول در بافت شنی لومی که یک بافت متوسط به‌حساب می‌آید تولید می‌شود.
در بافت های سنگین‌تر خاک مثل لوم رسی سیلتی و حتی لوم رسی نیز محصول مناسبی تولید شده است. چرا که زهکش‌های طبیعی یک لایه شنی در عمق 1 تا 2 متر وجود دارد.
این لایه شنی توانسته سنگینی بافت خاک را تا حدی تعدیل نماید. مناسب‌ترین و بهترین خاک برای کشت پسته ازنظر عمق، خاک‌های عمیق همراه با بافت یکنواخت و با حداقل لایه‌بندی می‌باشد.
چنین خاک‌هایی معمولاً دارای نفوذپذیری مطلوب، همراه با ظرفیت نگهداری نسبتاً زیاد آب و مواد غذایی به همراه تهویه مناسب برای ریشه‌های گیاه خواهد بود.
وجود خاک‌های کم‌عمق و یا سخت لایه باعث می‌شود که قسمت‌های هوایی و زیرزمینی درخت رشد کافی نکنند. در این صورت باروری و عملکرد درخت به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد.
به‌طورکلی درختان پسته خاک‌های عمیق با بافت سبک تا متوسط را بیشتر می‌پسندند.
خاک مناسب برای پسته باید چگونه باشد؟
|
خصوصیات خاک |
متوسط حدود مناسب |
|
کمتر از 6 دسی زیمنس بر متر گرچه تا 12 دسی زیمنس بر متر تحمل وجود دارد. |
|
|
نسبت جذب سدیم (SAR) |
کمتر از 15 (وقتی نسبت سدیم به کلسیم بیشتر از 1 باشد علائم کمبود کلسیم در درخت پسته معمولاً پس از مدتی ظاهر می‌شود) |
|
عمق خاک |
خاک عمیق (حداقل 2 متر) بدون لایه‌بندی شدید |
|
درصد حجمی سنگریزه یا ذرات درشت |
کمتر از 25 درصد |
|
لایه غیرقابل نفوذ |
حداقل تا 1.5 متری وجود نداشته باشد |
|
بافت خاک |
نسبتاً سبک تا متوسط |
|
درصد آهک |
کمتر از 15 درصد |
|
ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) |
بیشتر از 15 سانتی مول بر کیلوگرم رس |
پسته در چه خاکی رشد می‌کند؟
پسته به‌طورکلی در خاک‌هایی با زهکشی خوب با محدوده pH 7.0-8.0 رشد می‌کند. در اینجا برخی از ویژگی‌های بهترین خاک برای کاشت پسته آورده شده است:
- بافت خاک: پسته می‌تواند در بافت های مختلف خاک به‌خوبی رشد کند، اما معمولاً خاک‌هایی با زهکشی خوب با بافت لومی یا شنی ترجیح داده می‌شود. خاک‌هایی با محتوای رس بالا می‌توانند مشکل‌ساز باشند، زیرا تمایل به حفظ آب زیاد دارند و می‌توانند منجر به پوسیدگی ریشه شوند.
- زهکشی خاک: پسته به خاک‌هایی با زهکشی خوب نیاز دارد، زیرا خاک‌های غرقابی می‌تواند منجر به پوسیدگی ریشه و سایر مسائل شود. خاک باید بتواند آب اضافی را به‌سرعت و کارآمد تخلیه کند.
- pH خاک: پسته خاک‌های کمی قلیایی با محدوده pH 7.0-8.0 را ترجیح می‌دهد. PH خاک را می‌توان در صورت لزوم با استفاده از اسید یا گوگرد تنظیم کرد.
- مواد مغذی خاک: پسته به طیف وسیعی از مواد مغذی ازجمله نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد نیاز دارد. آزمایش خاک می‌تواند به تعیین کمبود مواد مغذی کمک کند.
- مواد آلی خاک: مواد آلی خاک برای حاصلخیزی خاک و ظرفیت نگهداری آب مهم هستند. افزودن مواد آلی به خاک از طریق چالکود یا روش‌های دیگر می‌تواند به بهبود سلامت خاک و رشد پسته کمک کند.
- شوری خاک: پسته نسبت به خاک‌های نسبتاً شور مقاوم است، اما شوری زیاد خاک می‌تواند مشکل‌ساز باشد. آزمایش خاک می‌تواند به تعیین اینکه آیا سطح نمک بیش‌ازحد بالا است یا خیر، کمک کند.
_350x350.webp)
_350x350.jpg)
09131923700
