چرا صمغ درخت گیلاس بوجود می آید؟
آیا متوجه شده اید که از شاخه ها و تنه های درخت گیلاس ماده ای چسبنده شبیه آدامس بیرون می آید؟ به آن صمغ، شیره و یا گاموز می گویند. صمغ درخت گیلاس نشانه این است که درخت شما دچار نوعی استرس شده است! بله درست است درختان هم می توانند استرس پیدا کنند. صمغ یک بیماری نیست، اما می تواند یک علامت بیماری یا نشانه آسیب حشرات به درخت باشد. شما می توانید به صمغ به عنوان گریه درخت خود برای درخواست کمک در برابر هر یک از مشکلات نگاه کنید.
صمغ بیشتر در درختان میوه دار مانند آلو، هلو، شلیل، و گیلاس دیده می شود. درختان گیلاس میوه زودرس تولید می کنند، به این معنی که فرآیند شیره آنها زودتر از سایر درختان میوه شروع می شود. برخی از درخت شناسان و پزشکان درخت معتقدند که این به این دلیل است که درخت می داند که در حال مرگ است و در تلاش است تا قبل از پایان خودش را تکثیر کند.
اگر بدون اینکه به درخت ضربه یا آسیبی زده باشید، از آن درخت شیره ی گیاهی (صمغ) تراوش کند ممکن است نشان دهنده ی بیماری یا هجوم آفت هایی باشد که می تواند به درخت گیلاس شما آسیب بزند. رایج ترین عامل آن، حشرات ساقه خوار درخت هلو یا عفونتی به نام گاموز (آفت گیاهی که نشانه ی آن تولید و تراوش نابه هنجار صمغ است) .گاموز در درختان گیلاس می تواند از چند منبع مختلف به وجود آید، از جمله عفونتهای باکتریایی یا قارچی.
چگونه می توان از گموز جلوگیری کرد؟
پوست درخت گیلاس بسیار نازک است و باعث می شود شیره خیلی راحت از تنه درخت به بیرون تراوش کند. تراوش صمغ ممکن است در اثر آسیب ناشی از هرس نامناسب یا برخورد ماشین چمن زنی، بیماری، مشکلات فرهنگی یا حشرات باشد. برای درمان درخت گیلاس، ابتدا باید بفهمید که چه چیزی باعث ایجاد این مشکل شده است! به طور کلی، درختان گیلاس سالم اغلب خود به خود بهبود می یابند، اگرچه برخی از آنها ممکن است نیاز به درمان با قارچ کش یا آفت کش ها داشته باشند. سالم نگه داشتن درخت بهترین محافظت در برابرصمغ است.
در ابتدا، می خواهیم چندین عامل که باعث ایجاد صمغ درخت گیلاس می شود را بررسی کنیم.
1. مشکلات مکانیکی و هرس نامناسب
از آسیب رساندن به درخت خودداری کنید: هرس نامناسب، ضربات چمن زنی و صدمات ناشی از سایر ابزارهای باغبانی باعث ایجاد زخم هایی می شود که اسپورهای قارچ به درخت گیلاس وارد می شوند. در آنجا جوانه زده و به بافت نفوذ می کنند. به طور دقیق هرس کنید و بافت آسیب دیده را از بین ببرید. هنگام هرس بسیار مراقب باشید. برش های مناسب را بزنید. شاخه های آلوده را با هرس دقیق بردارید. درهوای مرطوب هرس نکنید. در صورت امکان این کار را باید در هوای خشک تابستان انجام دهید.
قاعده کلی در هنگام هرس درختان میوه این است که درخت هنگام زمستان به حالت خوابیده باشد. با این حال، درخت گیلاس از این قاعده مستثنی است. درخت گیلاس بیشتر در معرض بیماری های قارچی و باکتریایی هستند. بنابراین بهتر است اوایل بهار تا اواخر تابستان آنها را هرس کنید. به خاطر داشته باشید که هرس تابستانه انرژی درخت را برای تولید میوه و همچنین رشد آن کاهش می دهد. بنابراین فقط با استفاده از برش های نازک و کم این کار را انجام دهید.
2. مشکلات فرهنگی و شیوه نگهداری درخت گیلاس
- در طول زمستان از پوست درخت خود در برابر آفتاب محافظت کنید: آفتاب سوختگی باعث ضعیف شدن درخت و حمله حشرات می شود. برای این کار بهتر است تنه درخت گیلاس را رنگ کنید( با استفاده از رنگ لاتکس سفید که با آب رقیق شده است). رنگ کردن باعث می شود که درخت در تابستان خنک تر باشد و از آسیب های فصل زمستان در امان بماند.
- از کوددهی بیش از حد درخت خودداری کنید: اضافه کردن 2 تا 3 اینچ کود گیاهی مالچ، مثل تراشه ی چوب، به خاکی که درخت را احاطه کرده بدون مالیدن آن به تنه ی درخت به حفظ حاصلخیزی آن کمک میکند، خاک را خنک نگه میدارد و رطوبت را حفظ میکند. اطمینان حاصل کنید که خاک اطراف درخت گیلاس زهکشی خوبی داشته و از آسیب باد محافظت می شود. شما باید کوددهی با نیتروژن را در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام دهید.این باعث می شود که درخت شما رشد نکند تا در اثر سرما در پاییز آسیب نبیند.
- درخت را بیش از حد آبیاری نکنید: در ماه های گرم تر از آبیاری قطره ای روزانه استفاده کنید. به علاوه ی حدوداً 3 اینچ آبیاری بارانی هر سه هفته یکبار، که توصیه ایست از طرف دانشگاه کالیفرنیای بکیارد اورکارد. شیره از طریق ترک های تیره کوچکی که در پوست درخت وجود دارد تراوش می کند. قارچ ها .هوای مرطوب و خنک را ترجیح می دهند و در اثر باران های شدید و یا پاشیدن زیاد آب بوجود می آیند.
- فعالیت حیات وحش را کنترل کنید: مطمئن شوید سنجاب ها، گوفرها و پرندگان درخت را زخمی نمی کنند.
3. آفت زدگی و بیماری ها
اگر متوجه شدید که نخ های فرفری نارنجی از پوست بیرون زده اند، علت احتمالی آن بیماری سیتوسپورینا یا به اصطلاح شانکر است. یکی از دلایل اصلی گاموز درختان گیلاس، پیشروی شانکر مزمن است که به دلیل عوامل بیماری زای قارچی leucostoma persoonii و leucostoma cincta روی میدهد. این بیماری با هجوم به درخت گیلاس شما از طریق جراحت ها منجر به پیشروی شانکر، یا بیشتر شدن نواحی پینه بسته یا خشک شدن مواد گیاهی که روی اعضای درخت رشد میکنند می شود. شانکرها ممکن است موجب تراوش، یا گاموز و همچنین برشهای حلقه های پوست درخت و پس مرگ آن شود.
شاخه ها و اندام ها به طور ناگهانی می میرند حتی اگر برگ آنها هنوز چسبیده باشند. یک شانکر درخت ممکن است به صورت یک توده برجسته و پر از قارچ یا به صورت ضایعات فرو رفته با ظاهری مرطوب نشان داده شود.
3. هجوم حشرات و فعالیت آنها
دلیل عمده ی دیگری که باعث ترشح قرمز درخت گیلاس میشود حشره ی ساقه خوار (borer) درخت هلوست (Synanthedon exitiosa). دشمن اصلی درختان میوه سنگی،
حشره هایی که در چوب نرم و داخلی درخت گیلاس سوراخ ایجاد می کنند، این حشرات حوصله سر بر روی درختان گیلاس تخمک گذاری می کنند و وقتی از تخم بیرون می آیند توی تنه ذرخت تونل ایجاد می کنند. از چوب درخت تغذیه می کنند و ذر آن رشد می کنند و زمستان را می گذرانند. حشرات بالغ، که شبپره هایی با بدن آبی و مشکی و پرهای تمیز و حدود 1 اینچ هستند. در بهار و تابستان و پاییز از درخت بیرون می آیند. صدمات آنها موجب برش حلقوی پوست درخت و گاموز می شود که معمولاً روی تنه ی اصلی درخت دیده می شود و ممکن است منجر به مرگ درخت شود. بنابراین علف های هرز و سایر پوشش های گیاهی را از اطراف تنه درخت گیلاس از بین ببرید، تا نتوانند در بین آنها پنهان شوند.
چند روش مفید برای درمان صمغ درخت گیلاس
- برای کنترل آلودگی حشرات ساقه خوار درخت هلو، اقدامات پیشگیرانه بسیار موثر است. درخت را با حشره کشی که حاوی محتویات فعال است، مانند esfenvalerate اسپری کنید، یکبار در بهار و دوبار در تابستان تا در برابر آفت از آنها محافظت کرده باشید. حشره کش مناسب به مجوز نیاز دارد. همچنین میتوانید کرم های حشره ی ساقه خوار را به طور دستی با وسایل تیز، نظیر سیم فلزی از بین ببرید، البته اگر بتوانید کرم ها و تونل آنها پیدا کنید.
- برای کنترل کردن شانکر مزمن، از صدمه زدن به درخت اجتناب کنید و هرس را تمیز برش بزنید تا درخت در بهار دوباره شروع به رشد کند. شاخه های شانکردار را هرس کنید و از بین ببرید، و برش ها را از حداقل 6 اینچ پشت منطقه ی آلوده بزنید. قسمت شیره زده به همراه 1 اینچ اطراف آن را با مشعل پروپان بسوزانید. نکته : قبل از استفاده از مشعل پوست را کمی بتراشید تا لایه را پیدا کنید.
- در فاصله ی بین هرس کردن همیشه قیچی ها و اره های هرس را استریلیزه کنید.( با دستمال مرطوب لیزول یا سفید کننده 10٪ ) تا آلودگی گسترش پیدا نکند. درصورت گسترش قارچ، ممکن است هرس کردن همه بافت آسیب دیده امکان پذیر نباشد.
- برای کنترل بیماری های قارچی درخت از قارچ کش های مسی یا سیستمیک استفاده کنید.( قبل از مصرف دستورالعمل های روی برچسب را با دقت بخوانید).
- در اواخر زمستان، چوب های قدیمی را هرس کرده و به همراه شاخه های بیمار آن دور بریزید. در صورت امکان این مواد را بسوزانید تا بیماری از بین برود. (هرس کردن درختان قدیمی گیلاس در زمستان باعث فراهم کردن شرایط مناسب جهت نورگیری و ورود جریان هوای بیشتری می شود. در نتیجه درخت در تابستان باردهی بیشتری دارد).
بسیاری از مردم نمیدانند که چگونه از صمغ درخت گیلاس استفاده کنند و یا حتی می توان از آن استفاده کرد یا نه؟
قبل از استفاده از صمغ برای هر موردی، همیشه مطمئن شوید که درخت گیلاستان سالم است و آلوده نشده است.
استفاده از صمغ در خوراکی یا نوشیدنی : مورخان معتقدند که بومیان آمریکا به مهاجران اولیه ایالات متحده آموخته اند که چگونه از پسمانده ی صمغ درخت گیلاس برای ساخت آدامس استفاده کنند. به خاطر اینکه صمغ تمیز و بدون طعم و خشک است برای جویدن دارای استحکام است، و در نتیجه می توان از آن آدامس هایی راحت، فراوان و بدون شکر ساخت. با به کار بردن کمی صمغ با گیلاس و شکر یک شراب گیلاس براندی مقوی درست می کردند. تمام محتویات را با هم مخلوط ، بعد می گذاشتند مدتی بماند، معمولا بیشتر از یک ماه، و بعد یک نوشیدنی مقوی و خوشمزه درست میشد.
همچنین از آن برای درمان سرماخوردگی، سرفه وگرفتگی صدا، و هنگامی که در شراب حل می شد، برای درمان سنگ کیسه صفرا و سنگ کلیه استفاده می کردند. معتقد بودند که صمغ رنگ پوست صورت را روشن می کند، اشتها را تحریک و برای تقویت بینایی موثر است.
استفاده از صمغ به عنوان چسب: مورد دیگری که بومیان آمریکا از شیره درخت گیلاس استفاده می کردند ساخت نوعی چسب بود.
شیره ، وقتی گرم شد و با خاکستر چربی حیوانات مخلوط شد ، یک چسب بسیار محکم و قابل حل در آب تولید می شود. این چسب برای چسباندن نوک پیکان به شاخه و تیغه به دسته چاقو استفاده میشد. با این وجود چسب باید با رزین کاج پوشانده میشد تا ضد آب شود و در اثر تماس تیغه چاقو و نوک پیکان با خون از بین نرود.
همچنین از مخلوط صمغ درخت گیلاس با محصولات غلات، خمیری غلیظ درست می کردند و روی شاخه ی درختان می ریختند تا پرندگان کوچک را شکار کنند.
-_1_350x350.jpg)
11-(1)_350x350.jpg)
